Mu Sikombwa Se Si Sepilwe!

“Ha mu ituwi mina bañi.”—1 MAKOR. 6:19.

MU KONA KU ALABA CWAÑI?

Likombwa za mwa linako za Bibele ne li banga ni buikalabelo mañi?

Ki lika mañi za tokwa Mulimu kwa likombwa za hae?

Ka ku ba likombwa, lu swanela ku nga cwañi sebelezo ya luna ku Mulimu?

1. Batu ba nga kuli batanga ki batu ba ba cwañi?

LILIMO ze bato eza 2,500 kwamulaho, muñoli wa Mugerike naa bulezi kuli ha ku na mutu ya iketelanga ku ba mutanga. Batu ba bañata kacenu ba lumelelana ni za naa bulezi muñoli yo. Mubonelo o ba na ni ona batu ka za batanga ki wa kuli ki baana ni basali ba ba hapelezwa ku sebeleza ba bañwi inze ba nyandiswa. Hape ba nga kuli batanga ki batu ba ba eza musebezi o ka tusa feela malenaa bona.

2, 3. (a) Ki tohonolo mañi ye ba ikola batanga ba Kreste? (b) Ki lipuzo mañi ze lu ka nyakisisa ka za musebezi wa likombwa?

² Jesu naa bulezi kuli balutiwa ba hae ne ba ka ba batu ba ba ikokobeza, kamba batanga. Kono ku si na taba ni kuli ne ba ka ba batanga, Bakreste ba niti ne ba si ke ba shubulwa kamba ku nyandiswa. Ne ba ka sepiwa ni ku kutekiwa. Ka mutala, mu nahane za naa bulezi Jesu ka za “mutanga” yo muñwi. Nakonyana pili a si ka shwa kale, Kreste naa bulezi kuli naa ka fa “mutanga ya sepahala ya na ni kutwisiso” musebezi.—Mat. 24:45-47.

³ Mwa liñolo la Luka, Jesu u itusisa linzwi la “sikombwa” mwa sibaka sa “mutanga.” (Mu bale Luka 12:42-44.) Bakreste ba bañata kacenu haki kalulo ya ‘sikombwa se si sepahala’ sa naa bulezi Jesu. Kono Bibele i bonisa kuli, ka nzila ye ñwi, batanga ba Mulimu kaufela ki likombwa. Ki buikalabelo mañi bo lu na ni bona ha lu nze lu sebeleza Mulimu? Mi lu swanela ku ikutwa cwañi ka za teñi? Kuli lu fumane likalabo, ha lu nyakisiseñi buikalabelo bo ne li petanga likombwa za mwa linako za Bibele.

BUIKALABELO BWA LIKOMBWA

4, 5. Likombwa za mwa linako za Bibele ne li banga ni buikalabelo mañi? Mu fe mitala.

⁴ Mwa linako za Bibele, mutu ya naa sebeza sina  sikombwa nee li mutanga ya naa sepiwanga hahulu ki mulenaa hae, mi naa na ni buikalabelo bwa ku babalela za ndu ya mulenaa hae. Sikombwa nee si babalelanga liluwo ni masheleñi a mulenaa sona, mi ne si zamaisanga batanga ba bañwi. Ka mutala, Eliazare ka ku ba sikombwa, naa na ni buikalabelo bwa ku babalela maluwo a mañata a Abrahama. Mwendi mane Abrahama naa lumile Eliazare kwa Mesopotamia kuli a yo batela mwanaa hae Isaka musali. Bo luli ne li buikalabelo bo butuna!—Gen. 13:2; 15:2; 24:2-4.

⁵ Josefa, muikulu wa Abrahama naa li sikombwa mwa ndu ya Potifaro. (Gen. 39:1, 2) Bibele i lu bulelela kuli Josefa hamulaho naa tilo ba ni sikombwa mi Bibele i bulela kuli nee li “sikombwa sa ndu ya Josefa.” Sikombwa seo kona se ne si amuhezi bahulwani ba Josefa ba ba lishumi ni ku ba babalela. Mi Josefa naa itusisize sikombwa seo ku peta mulelo wa hae wa ku lika bahulwani ba hae ka ku itusisa sinwiso sa silivera. Taba yeo i bonisa mo malena ne ba sepelanga likombwa za bona.—Gen. 43:19-25; 44:1-12.

6. Baana-bahulu ba na ni buikalabelo mañi?

⁶ Lilimo-limo hamulaho, muapositola Paulusi naa ñozi kuli baana-bahulu ki likombwa za Mulimu. (Tite 1:7) Ka ku ba balisana ba “mutapi wa Mulimu,” baana-bahulu ba etelela liputeho. (1 Pit. 5:1, 2) Ki niti kuli baana-bahulu ba na ni buikalabelo bo bu shutana-shutana mwa kopano ya Mulimu. Ka mutala, baana-bahulu ba bañata kacenu ba sebeleza mwa puteho. Baokameli ba maeto ba sebeleza liputeho ze ñata. Mizwale ba ba mwa Tutengo Twa Mitai bona ba okamela liputeho za mwa linaha mo ba filwe ku okamela. Kono baana-bahulu kaufela ba libelelwa ku peta buikalabelo bwa bona ka mo ba konela kaufela. Mi kaufela bona “ba ka ikalabela” ku Mulimu.—Maheb. 13:17.

7. Lu ziba cwañi kuli Bakreste kaufela ki likombwa?

⁷ Lu ziba cwañi kuli Bakreste ba bañata ba ba sepahala ba ba si baana-bahulu ni bona ki likombwa? Muapositola Pitrosi naa ñolezi Bakreste kaufela cwana: “Ku likana ni mo mu fezwi mpo yo muñwi ni yo muñwi, mu itusise yona ku sebelezana sina likombwa za sishemo sa Mulimu, se si boniswa mwa linzila ze fitana-fitana.” (1 Pit. 1:1; 4:10) Mulimu u lu bonisa sishemo ka ku fa yo muñwi ni yo muñwi wa luna limpo ze ñwi, liluwo, kamba buikoneli bo lu kona ku itusisa kwa ku tusa mizwale ni likaizeli ba luna. Kamukwaocwalo, ba ba sebeleza Mulimu kaufela ki likombwa. Mulimu u lu sepile, wa lu kuteka, mi u libelela kuli lu itusise hande lika za lu file.

LU BA MULIMU

8. Ki nto mañi ya butokwa ye lu tokwa ku hupulanga?

⁸ Cwale lu ka nyakisisa likalulo ze taalu ze lu tokwa ku hupulanga ka ku ba likombwa. Kalulo ya pili: Kaufela luna lu ba Mulimu mi lu tokwa ku mu tabisa. Paulusi naa ñozi kuli: “Ha mu ituwi mina bañi, kakuli ne mu lekilwe ka teko ye tuna.” Teko yeo ki bupilo bwa naa fanile Kreste sina sitabelo kabakala libi za luna. (1 Makor. 6:19, 20) Lu ba Jehova, kamukwaocwalo, lu tokwa ku utwa milao ya hae, ili milao ye si na taata ku i latelela. (Maro. 14:8; 1 Joa. 5:3) Ni luna lu batanga ba Kreste. Sina likombwa za mwa linako za Bibele, lu na ni tukuluho ye tuna. Kono ha lu swaneli ku eza ze lu bata kaufela. Lu swanela ku latelelanga litaelo. Ku si na taba ni buikalabelo bo lu filwe mwa kopano ya Mulimu, kaufela luna lu batanga ba Mulimu ni Kreste.

9. Jesu naa talusize cwañi za tokwa mulena ku mutangaa hae?

⁹ Jesu u lu tusa ku utwisisa za tokwa mulena ku mutangaa hae. Jesu naa bulelezi balutiwa ba hae likande la mutanga ya naa kutezi kwa ndu hamulaho wa ku beleka lizazi kaufela. Kana mulena naa bulelezi mutangaa hae yo kuli: “Akufa u to ina kwa tafule”? Kutokwa. Mulena yo naa bulelezi  mutangaa hae kuli: “Ni lukiseze mulalelo, mi u itame lisila, u ni sebeleze, ku fitela ni feza ku ca ni ku nwa; kihona cwale ni wena u ka ca ni ku nwa.” Ki tuto mañi ya naa luta Jesu kwa balutiwa ba hae? Jesu naa talusize kuli: “Kamukwaocwalo, ni mina, ha mu ezize lika kaufela ze mu laezwi ku eza, mu bulele mu li, ‘Luna lu batanga feela. Se lu ezize ki se ne lu tamehile ku eza.’”—Luka 17:7-10.

10. Kiñi ze bonisa kuli Jehova wa itebuha lika kaufela ze lu mu ezeza?

¹⁰ Jehova wa itebuha lika kaufela ze lu mu ezeza. Bibele i lu sepisa kuli: “Mulimu haki ya si ka luka kuli a libale musebezi wa mina ni lilato le mu bonisize kwa libizo la hae.” (Maheb. 6:10) Jehova u lu kupanga ku eza lika ze lu kona ku eza. Lika za bata Jehova kuli lu eze za lu tusa, mi ha batangi kuli lu eze lika ze lu sa koni. Kono sina mwa naa lutezi Jesu, mutanga ha ezangi lika ze tabisa feela yena a nosi. Mutanga u ezanga pili za tokwa mulenaa hae. Kamukwaoswana, ha lu ineela ku Mulimu, lu ikatulelanga ku eza tato ya hae pili mwa bupilo. Kana mwa lumela cwalo?

ZA TOKWA JEHOVA KU LUNA KAUFELA

11, 12. Lu swanela ku bonisa kalemeno mañi, mi lu swanela ku pila bupilo bo bu cwañi?

¹¹ Kalulo ya bubeli ye lu swanela ku hupula ki ya kuli: Ka ku ba likombwa, kaufela luna lu latelela milao ye swana. Ki niti kuli ba bañwi mwa kopano ya Mulimu ba na ni buikalabelo bo ba si na ba bañwi. Kono mwa miinelo ye miñata, Mulimu u lu libelela ku eza lika ze swana. Ka mutala, batanga ba Jehova kaufela ba laezwi ku latana. Jesu naa bulezi kuli batu ne ba ka ziba kuli lu balutiwa ba hae haiba lu latana. (Joa. 13:35) Kono ha lu swaneli ku lata feela mizwale ni likaizeli ba luna. Hape lu ka eza hande hahulu ku lata batu ba ba si lipaki. Kaufela luna lwa kona ku eza cwalo mi lu swanela ku eza cwalo.

¹² Mulimu hape u tokwa kuli lu eze za bulela kuli li lukile ni ku hana lika ze maswe ze haniswa mwa Bibele. Paulusi naa ñozi kuli: “Ibe mahule kamba ba ba lapela milimu ya maswaniso, kamba babuki, kamba baana ba ba lumela ku ezwa basali, kamba baana ba ba lobala ni baana ka bona, kamba masholi, kamba ba mukwañuli, kamba macakolwa, kamba ba matapa, kamba babukuli, ha ba na ku yola saanda sa Mubuso wa Mulimu.” (1 Makor. 6:9, 10) Kuli lu eze za bulela Mulimu kuli li lukile, lu tokwa ku ikataza. Ha lu ikataza ku eza cwalo, lu ka tuseha mwa linzila ze ñata. Ka mutala, ku eza cwalo ku ka lu tusa ku ba ni buikangulo bo bunde, ku pilisana mwa kozo ni ba bañwi, ni ku ba ni silikani se si tiile ni Mulimu.—Mu bale Isaya 48:17, 18.

13, 14. Mulimu u file Bakreste kaufela ku eza musebezi mañi, mi lu swanela ku nga cwañi musebezi wo?

¹³ Hape mu hupule kuli mutu ya naa li sikombwa naa banga ni musebezi wa ku eza. Kamukwaocwalo, ni luna lu na ni musebezi. Mulimu u lu file mpo ye nde. U lu lutile niti ka za hae, mi u bata kuli lu lute niti yeo ba bañwi. (Mat. 28:19, 20) Paulusi naa ñozi kuli Bakreste ki batanga ba Kreste mi ki “likombwa za likunutu ze kenile za Mulimu.” (1 Makor. 4:1) Paulusi naa ziba kuli naa swanela ku isa hahulu pilu kwa “likunutu ze kenile,” kamba niti ya mwa Bibele, mi hape naa ziba kuli naa swanela ku luta niti yeo ku ba bañwi. Jesu Kreste, ka ku ba Mulenaa hae, naa tokwa kuli Paulusi a eze cwalo.—1 Makor. 9:16.

¹⁴ Ha lu luta ba bañwi niti, lu bonisa kuli lwa ba lata. Ha ku konahali kuli kaufela luna lu pete musebezi o swana mwa bukombwa kakuli miinelo ya luna mwa bupilo ya shutana. Jehova wa utwisisa miinelo ya luna. Nto ya butokwa ni ku fita ki ku eza ze lu kona kaufela. Ha lu eza cwalo, lu bonisa kuli lwa lata Mulimu ni batu ka pilu ya luna kaufela.

 BUNDE BWA KU SEPAHALA

15-17. (a) Ki kabakalañi mutu ya li sikombwa ha swanela ku sepahala? (b) Ki lika mañi za naa bulezi Jesu ze kona ku ezahala haiba lu sa sepahali?

¹⁵ Kalulo ya bulaalu ye lu swanela ku hupula ki ya kuli: Lu swanela ku bonisa kuli lwa sepahala ka ku ipeya ku utwa. Mutu ya li sikombwa wa kona ku ba ni buikoneli ni tulemeno to tunde to tu ñata, kono buikoneli ni tulemeno to ha li na ku mu tusa haiba a sa ipeyi ku utwa ni ku sa peta buikalabelo bwa hae. Mutu ya li sikombwa u swanela ku sepahala haiba kuli u bata ku eza musebezi wa hae hande ni ku tabisa mulenaa hae. Mu hupule kuli Paulusi naa ñozi kuli: “Se si tokwahala kwa likombwa kikuli li fumanwe ku ba ze sepahala.”—1 Makor. 4:2.

¹⁶ Lwa kona ku ba ni buikolwiso bwa kuli haiba lu sepahala, Mulimu u ka lu fuyola. Ha lu sa sepahali, Mulimu ha na ku lu shemuba. Likande la Jesu la litalenta li talusa hande taba yeo. Mulena naa lumbile batanga ba ne ba sepahala ili ba ne ba ‘sebelisize’ litalenta ze ne ba filwe mi naa ba file mupuzo o mutuna. Kono Jesu naa bulezi kuli mutanga ya naa si ka ipeya ku utwa naa li ya maswe, ya buzwa, ni ya si na tuso. Mulena naa amuhile mutanga yo talenta ni ku mu nepela kwande.—Mu bale Mateu 25:14-18, 23, 26, 28-30.

¹⁷ Jesu hape naa bonisize ze kona ku ezahala haiba lu sa sepahali. Naa ize: “Mutu yo muñwi wa mufumi naa na ni sikombwa se ne si tilo bihiwa ku yena kuli ne si sinya liluwo la hae. Kihaa biza sikombwa seo mi a li ku sona, ‘Hape ki lika mañi ze ze ni sweli ku utwa ka za hao? U ni fe piho ya mo bu zamaezi bukombwa bwa hao, kakuli ha u sa kona ku zwelapili ku babalela ndu ye.’” (Luka 16:1, 2) Bakeñisa kuli sikombwa seo ne si sinyize lika za mulenaa sona, mulena yo naa lelekile sikombwa seo. Litimana zeo li lu luta tuto ye tuna. Lu ituta kuli lu swanela ku zwelapili  ku sepahala ka ku eza mo lu konela kaufela mwa lika za tokwa Mulimu kuli lu eze.

KANA LWA SWANELA KU IBAPANYANGA KU BA BAÑWI?

18. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku ibapanyanga ku ba bañwi?

¹⁸ Mañi ni mañi wa luna u swanela ku ipuza kuli, ‘Ni sikombwa se si cwañi?’ Kono ha lu swaneli ku ibapanyanga ni batu ba bañwi. Bibele i bulela kuli: “Mutu ni mutu a tatube likezo za hae, mi fo, u ka fumana libaka la ku itumba ka za hae a nosi, mi isi ka ku ibapanya ku yo muñwi.” (Magal. 6:4) Mwa sibaka sa ku bapanya lika ze lu eza ni ze ba eza ba bañwi, lu swanela ku nahana mo lu kona ku ezeza zwelopili mwa musebezi o lu eza ni ku lika mo lu konela kaufela kuli lu eze hande musebezi wo. Ha lu ka eza cwalo, ha lu na ku ikuhumusa kamba ku zwafa. Hape muinelo wa luna mwendi u cincize. Mwendi bakeñisa mapongo, busupali, kamba buikalabelo bo buñwi, ha lu sa kona ku eza lika kaufela ze lu ezanga. Kamba mwendi miinelo ya luna ya lu konisa ku eza ze ñata ku fita ze lu eza cwale. Haiba miinelo ya mi konisa ku eza cwalo, mwa kona ku eza zwelopili ka ku eza ze ñata.

19. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku zwafa hahulu haiba ha lu si ka fiwa buikalabelo bo buñwi?

¹⁹ Hape, ha lu swaneli ku ibapanyanga kwa batu ba ba na ni buikalabelo bo buñwi bo ne lu ka tabela ku ba ni bona. Ka mutala, muzwale a kana a lakaza ku ba muuna-muhulu mwa puteho kamba ku fanga lingambolo kwa mikopano ye mituna. Ha ku si ka fosahala ku sebeza ka taata kuli lu fiwe buikalabelo bo bu cwalo. Kono ha lu swaneli ku zwafa hahulu haiba lu sa fiwi buikalabelo bo ka nako ye ne lu libelela kuli lu ka bu fiwa. Bakeñisa mabaka e lu sa koni ku utwisisa honafo feela, mwendi lu ka tokwa ku libelela ka nako ye telele ku fita mo ne lu nahanela. Mu hupule kuli Mushe mwendi naa nahanile kuli naa itukiselize ku etelela Maisilaele ku zwa mwa Egepita, kono ne ku ngile lilimo ze 40 kuli Mushe a eze cwalo. Ku libelela kwa Mushe ne ku mu file nako ye ñata ya ku ituta ku ba ni tulemeno to ne tu mu tusize ku etelela batu ba ne ba naa ni muñaña toho ni moya wa bukwenuheli.—Lik. 7:22-25, 30-34.

20. Lu kona ku itutañi kwa mutala wa Jonatani?

²⁰ Mwendi ku kona ku ba kuli ha lu na ku fiwa buikalabelo bo buñwi ni kamuta. Kona mo ne ku bezi ku Jonatani. Jonatani naa li mwanaa Saule mi naa ka be a bile mulena wa Isilaele. Kono Mulimu naa ketile Davida, ya naa li mwanana hahulu ku Jonatani kuli a be mulena. Jonatani naa ezize cwañi? Naa latelezi katulo ya Mulimu mi mane naa beile bupilo bwa hae mwa lubeta kuli a tuse Davida. Jonatani naa bulelezi Davida kuli: “Ki wena ya ka ba mulena wa Isilaele, na, ni be wa bubeli ku wena.” (1 Sam. 23:17) Mu kona ku itutañi kwa mutala wa Jonatani? Jonatani naa si ka bilaela, mi naa si ka shwela Davida muna sina mwa naa ezelize Saule. Ku fita ku shwela ba bañwi muna bakeñisa kuli ba na ni buikalabelo bo lu si na, kaufelaa luna lwa kona ku eza hande ku taleleza buikalabelo bo lu na ni. Lwa kona ku kolwa kuli mwa lifasi le linca, Jehova u ka taleleza litakazo ze nde za batanga ba hae.

21. Lu swanela ku nga cwañi sebelezo ya luna ku Mulimu?

²¹ Haike lu hupulange kuli ka ku ba likombwa za Mulimu, ha lu batanga ba ba hapelezwa ku sebeleza mulena ya maswe. Kono Jehova u lu sepile mi u lu kuteka hahulu ka ku lu fa musebezi wa butokwa, inge cwalo musebezi wa ku kutaza taba ye nde mwa mazazi a maungulelo, ili musebezi o si ke wa kutelwa ni kamuta. Jehova hape u lu fa tukuluho ye tuna kuli lu kete mo lu ka petela buikalabelo bwa lu file. Haike lu be likombwa ze sepahala. Mi ni kamuta lu si libali kuli ku sebeleza Jehova ki tohonolo ye tuna ka ku fitisisa mwa lifasi.

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 12]

Haike lu eze ka taata kuli lu pete buikalabelo bo lu filwe