Mu Tokomele Mihupulo ya Mwa Pilu

Bibele i bulela kuli: “Pilu ya puma ku fita linto kaufela, i sinyehile ku feleleza.” (Jer. 17:9) Haiba pilu ya luna i lu kukueza hahulu ku eza nto ye ñwi, lu swanela ku tatuba ka tokomelo mihupulo ya mwa pilu ya luna.

Mañolo a lu lemusa kuli: “Mwa pilu ki mona mo ku zwa mihupulo ye maswe, lipulayano, bubuki, buhule, busholi, bupaki bwa buhata, linyefulo.” (Mat. 15:19) Pilu ya luna ya kona ku lu puma ni ku tahisa kuli lu yemele kezo ye ñwi ye sa lumelelani ni tato ya Mulimu. Mi mane mwendi ha lu na ku lemuha kuli lu pumilwe ki pilu ya luna konji hamulaho wa ku yemela kezo yeo ye fosahalile. Ki nto mañi ye kona ku lu tusa ku lemuha mihupulo ya mwa pilu ya luna lu si ka eza kale katulo ye fosahalile?

MU KONA KU LEMUHA CWAÑI MIHUPULO YA MINA?

Mu balange Bibele zazi ni zazi ni ku kengeyela ze i bulela. Muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “Linzwi la Mulimu la pila mi li na ni maata mi li shengile ku fita mukwale o lozizwe kafa ni kafa mi li punya ku yo fita mane ni kwa makauhanelo a moyo ni moya . . . mi li kona ku lemuha mihupulo ni milelo ya mwa pilu.” (Maheb. 4:12) Ku nyakisisa ka tokomelo haiba nji lwa latelela za bulela Mañolo kwa kona ku lu tusa hahulu ku lemuha mihupulo ya mwa pilu ya luna. Lu swanela ku balanga Linzwi la Mulimu zazi ni zazi ni ku kengeyela ze li bulela, ili nto ye ka lu tusa ku ziba mwa ngela lika Jehova.

Haiba lu amuhela kelezo ya mwa Mañolo ni ku sebelisa likuka za mwa Bibele, lizwalo la luna li ka “pakelana” ni ku sebeza hande. (Maro. 9:1) Lizwalo la luna la kona ku lu tibela ku yemela nto ye fosahalile. Ku zwa fo, mwa Bibele ku na ni mitala ye kona ku lu “lemusa.”  (1 Makor. 10:11) Ku ituta kwa mitala yeo kwa kona ku lu tibela ku eza nto ye fosahalile. Kono mañi ni mañi wa ku luna u swanela ku eza nto mañi?

Mu lapele ku Mulimu ili ku mu kupa kuli a mi tuse ku lemuha mihupulo ya mwa pilu ya mina. Jehova “u tatuba lipilu.” (1 Makol. 29:17) “Mulimu ki yo mutuna ku fita lipilu za luna mi u ziba lika kaufela.” (1 Joa. 3:20) Mulimu ha pumiwi. Haiba lu lukuluha ku bulela maikuto a luna mwa tapelo, Jehova wa kona ku lu tusa ku ziba hande ze mwa pilu ya luna. Mane hape lwa kona ku kupa Mulimu kuli a ‘bupe ku luna pilu ye kenile.’ (Samu 51:10) Ku ziba mihupulo ya mwa pilu ya luna ku ka lu tusa ku nga tapelo ku ba ya butokwa.

Mu teelezange ka tokomelo kwa Mikopano ya puteho. Ku teeleza ka tokomelo kwa litaba ze nyakisiswa kwa mikopano ya Sikreste kwa kona ku lu tusa ku ziba luli mihupulo ya mwa pilu ya luna. Nihaike kuli haki nako kaufela fo lu amuhelelanga licinceho kwa mikopano, ku fumaneha kwa mikopano ku lu tusa ku utwisisa hande likuka za mwa Bibele ni likupuliso ze kona ku lu tusa ku tatuba mihupulo ya mwa pilu ya luna. Likalabo ze ba fanga mizwale ni likaizeli za kona ku lu tusa kuli lu be ni mihupulo ye minde. (Liprov. 27: 17) Haiba lu sa swalisani ni mizwale ni likaizeli ba luna ba Sikreste ka ku sa fumaneha kamita kwa mikopano, lwa kona ku kena mwa butata. Ku eza cwalo ku kona ku lu tahiseza kuli lu ‘lakazange za luna beñi.’ (Liprov. 18:1) Kamukwaocwalo, ki kwa butokwa ku ipuza kuli, ‘Kana na fumanehanga kwa mikopano kaufela ni ku tusiwa ki yona?’—Maheb. 10:24, 25.

PILU YA LUNA I KA LU LIBISA KAI?

Pilu ya luna ye puma i kona ku tahisa kuli lu eze likatulo ze fosahalile mwa miinelo ye miñata ya bupilo bwa luna. Ha lu nyakisiseñi miinelo ye mine mo pilu ya luna i kona ku lu tahiseza ku eza cwalo. Linzila zeo ki (1) ku ndongwama sifumu, (2) munwelo wa bucwala, (3) balikani be lu keta ku swalisana ni bona, ni (4) lika ze lu keta ku itabisa ka zona.

Ku ndongwama sifumu. Ha ku si ka fosahala ku bata lika za ku itusisa mwa bupilo. Nihakulicwalo, Jesu naa file temuso ka ku itusisa mutala o bonisa kuli ha lu swaneli ku iyakatwa hahulu lika za kwa mubili. Mwa swanisezo ye ñwi ya naa file, Jesu u lu mema ku nyakisisa mutala wa muuna ya naa fumile ili yo matuli a hae naa tezi lico. Bakeñisa kuli matuli a hae naa tezi, muuna wa mufumi yo naa si na mwa naa ka beya lico ze ñwi ze ne zwa mwa simu ya hae ye ne i beile hahulu. Muuna yo a nahana za ku lutulula matuli a hae ni ku yaha a matuna. Na bulezi cwana ka za matuli a naa bata ku yaha: “Ki mona mo ni ka kubukanyeza bubeke bwa ka kaufela ni lika ze nde za ka kaufela, mi ni ka bulelela moyo wa ka, ni li: ‘Wena moyo, u na ni lika ze nde ze ñata ze kubukanyelizwe lilimo ze ñata; cwale ha ku ikatuluse, u ce, u nwe, u ikole.’” Kono muuna wa mufumi yo naa libezi kuli lifu ne li kona ku mu tahela ka nako ifi kamba ifi nihaiba bona busihu bo.—Luka 12:16-20.

Ha lu nze lu hula, lu kana lwa iseza hahulu mamelelo kwa ku bata ku itukiseza mo lu ka yo pilela ha se lu supezi. Mi mane lwa kona ku kalisa ku nahana kuli ha ku si ka fosahala ku belekanga nako ye ñata kwa musebezi wa luna ni ku palelwa ku fumaneha kwa mikopano kamba ku palelwa ku peta hande buikalabelo bwa luna bwa Sikreste. Lu swanela ku ambukanga mihupulo ye cwalo. Kamba lu nge kuli mu sa li ba banca mi mu lemuhile kuli ha ku na nto ye fita ku ba mwa sebelezo ya ka nako kaufela. Kono kana mu ka tuhela bupaina ka ku nahana kuli pili mu swanela ku fumana masheleñi a mañata a ka  mi konisa ku kena mwa sebelezo ya ka nako kaufela? Kana ha lu swaneli ku eza mo lu konela cwale kuli lu fumele ku Mulimu? Ha lu zibi nako ye lu ka shwa.

Munwelo wa bucwala. Liñolo la Liproverbia 23:20 li bulela kuli: “U si ke wa twaelana ni sitakwa.” Haiba mutu u na ni takazo ye tuna hahulu ya ku nwanga bucwala, wa kona ku nahana kuli ha ku si ka fosahala ku nwanga bucwala ka nako kaufela. U kona ku bulela kuli sa nwelanga bucwala ki ku itabisa feela, isiñi ku bata ku kolwa. Haiba kuli lu nwanga bucwala ka mulelo wa ku itabisa feela, mwendi neikaba hande ku nyakisisa munwelo wa luna kuli pilu ya luna i si ke ya lu tahiseza ku nwanga hahulu bucwala.

Balikani be lu keta ku swalisana ni bona. Ki niti kuli ha lu koni ku ambuka batu ba ba si balumeli ha lu li kwa sikolo, kwa musebezi, niha lu li mwa bukombwa. Kono hape lu swanela ku tokomela kuli ha lu swalisani hahulu ni batu ba ba si balumeli, kamba ku itama bulikani ni bona. Kana lwa banga ni mubonelo wa kuli ha ku si ka fosahala ku swalisana ni batu ba ba si balumeli bao ka ku bulela kuli batu bao ba na ni tulemeno to tunde to tuñata? Bibele i bulela kuli: “Mu si ke mwa ipuma. Liango ze maswe li sinya mikwa ye minde.” (1 Makor. 15:33) Sina feela nto ye nyinyani ye masila ha i kona ku silafaza mezi a kenile, ku swalisana ni batu ba ba na ni mikwa ye maswe kwa kona ku lu silafaza kwa moya ni ku tahisa kuli lu nge lika ze cwale ka mutinelo, mubulelelo, ni muzamao sina mo ba li ngela.

Lika ze lu keta ku itabisa ka zona. Mwa lifasi kacenu batu ba itabisanga ka lika ze ñata ze fumaneha fa lipangaliko za mwa miteñi ya luna, mi buñata bwa lika ze ba itabisanga ka zona ha li swaneli ku Mukreste. Paulusi naa ñozi kuli: ‘Mufuta kaufela wa masila u si ke wa bulelwa mwahalaa mina.’ (Maef. 5:3) Lu kona ku ezañi haiba kuli lu isanga hahulu pilu ya luna kwa ku buha kamba ku teeleza lika ze masila? Lu kana lwa bulela kuli mañi ni mañi u tokwa ku itabisanga, mi u lukuluhile ku iketela lika za itabisa ka zona. Haike lu utwe kelezo ya Paulusi ni ku ambuka ku buha kamba ku teeleza lika ze masila.

LWA KONA KU EZA LICINCEHO

Haiba kuli lu tuhelezi pilu ya luna ku lu puma mi lu na ni moya wa ku yemelanga mukwa o maswe, lwa kona ku eza licinceho. (Maef. 4:22-24) Ha lu nyakisiseñi mitala ye mibeli ya mwa miteñi ya luna ya batu be ne ba pumilwe ki pilu ya bona.

Bo Miguel * ne ba cincize mubonelo wa bona ka za sifumu. Bo Miguel ba bulela kuli: “Musalaa ka, mwanaka, ni na, lu zwa kwa naha ko batu ba nga kuli ku leka sipangaliko se sinca fa musika ki kwa butokwa hahulu. Nako ye ñwi ne ni sebelize ka taata kuli ni fumane ze ne ni tokwa kaufela mwa bupilo mi ne ni nahana kuli ne ni ka kona ku eza cwalo ni sa keni mwa muliko wa ku lata hahulu sifumu.” Kono hasamulaho bo Miguel ba lemuha kuli ze ne ba eza ne li si ka luka. Bo Miguel ne ba lapezi ku Jehova kuli a ba tuse ku cinca mubonelo wa bona. Bo Miguel ne ba ize: “Ne ni bulelezi Jehova kuli ka ku ba lubasi, ne lu bata ku mu lapela ka mo lu konela kaufela. Ne lu konile ku eza likatulo ilikuli lu nolofaze mupilelo wa luna kuli lu yo sebeleza kwa sibaka ko ku na ni butokwi. Ne ku si ka fita nako ye telele ku zwa fo ne lu kalezi ku eza bupaina. Lu boni kuli ku ba ni tabo mwa bupilo ha ku si itinga fa ku ba ni sifumu se si ñata.”

Bo Lee ne ba tandanga nako ye ñata ni balikani ba ba maswe. Ze ne ezahezi ku bo Lee li bonisa kuli lu tokwa ku nahanisisanga ze lu bata ni ze lu eza. Bo Lee kamita ne ba yanga kwa ku nwa bucwala ni batu be ne ba eza ni bona pisinisi. Bo Lee ne ba ziba kuli batu ne ba kolwanga bucwala kwa sibaka ko, kono bona ne ba tabelanga ku ya kwateñi. Hañata bo Lee ne ba kolwanga hahulu, kono hasamulaho ne ba ikutwanga bumaswe ka za lika ze ne ba eza. Ne ba lemuhile kuli ne ba tokwa ku eza licinceho ka za mupilelo wa bona. Bo Lee ba talusa kuli: “Kelezo ye ne ba ni fanga baana-bahulu ku zwelela mwa Linzwi la Mulimu ne i ni tusize ku ambuka ku eza siango ni batu ba ne ba sa lapeli Jehova.” Ka nako ya cwale bo Lee ha ba sa kopananga ni balikani ba bona bao kuli ba eze pisinisi, kono ba ba lizezanga feela luwaile kuli ba ambole ni bona za pisinisi.

Lu tokwa ku ziba hande ze mwa pilu ya luna. Lu kona ku ziba cwañi ze mwa pilu ya luna? Lwa kona ku lapela ku Jehova ya “ziba ze patilwe mwa lipilu.” (Samu 44:21) Hape lu na ni Linzwi la Mulimu yona Bibele. Sina siiponi mo si kona ku lu tuseza ku bona ponahalo ya luna ya kwande, ku bala Bibele kwa kona ku lu tusa ku ziba mo lu ineezi mwahali. (Jak. 1:22-25) Hape Jehova u lu fa likelezo ha lu li kwa mikopano ya Sikreste ni ka ku itusisa lihatiso za luna. Lika zeo kaufela za kona ku lu tusa ku ziba mo lu kona ku sileleza pilu ya luna ni ku zwelapili ku eza ze lukile.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Ku bala Bibele ka zazi ni zazi ku kona ku lu tusa cwañi ku ziba ze mwa pilu ya luna?

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Litapelo li lu tusa ku ziba hande pilu ya luna

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Mikopano ya luna i lu tusa ku utwisisa luli ze mwa pilu ya luna