‘Mu Eze Cwalo Kuli Mu Ni Hupule’

“Hamulaho wa ku fitisa buitumelo, a si komauna mi a li: ‘Sinkwa se, si yemela mubili wa ka o fiwa bakeñisa mina. Mu ezange cwalo kuli mu ni hupule.’”—1 MAKOR. 11:24.

MU KONA KU ALABA CWAÑI?

Lizazi la Kupuzo li tomiwanga cwañi silimo ni silimo?

Sinkwa ni waine li yemelañi?

Ki kabakalañi ha lu swanela ku fumaneha kwa Kupuzo ibe kuli sepo ya luna ki ya ku yo pila kwa lihalimu kamba ki ya ku to pila fa lifasi?

1, 2. Ki lika mañi zeo mwendi baapositola ne ba nahanile pili Jesu a si ka ya kale kwa Jerusalema lwa mafelelezo?

BALIBELELI ba munzi mwa Jerusalema ne ba boni kweli inze i tasize. Kuta ye Tuna ya Sanhedrini ne i zibisizwe ka za taba yeo mi ya zibahaza kwa batu kuli kweli ye nca i kalile, yona ya Nisani. Ba zibisa batu ka ku itusisa mililo hamohocwalo ni ku luma batu. Baapositola ne ba ziba kuli nako ya Paseka ne i sutelezi. Mwendi ne ba nahanile kuli Jesu naa bata ku liba kwa Jerusalema kuli a yo fita pili Paseka i si ka kalisa kale.

² Ka nako yeo, Jesu ni baapositola ba hae ne ba li mwa Perea (mwa buse bwa Jordani) ili ku liba kwa Jerusalema lwa mafelelezo. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mare. 10:1, 32, 46) Lizazi la pili mwa kweli ya Sijuda ya Nisani ha se li zibilwe, Paseka ne i ka eziwanga hamulaho wa mazazi a 13 lizazi ha se li likezi ili la Nisani 14.

3. Ki kabakalañi Bakreste ha ba tabela ku ziba lizazi la Paseka?

³ Lizazi la Mulalelo wa Mulena ili le li zamaelela ni lizazi fo ne ku ezelizwe mukiti wa Paseka li ka ba teñi la April 14, 2014, lizazi ha se li likezi. Lizazi leo li ka ba lizazi le li ipitezi kwa Bakreste ba niti ni kwa batu ba ba tabela. Ki kabakalañi ha lu bulela cwalo? Kakuli kwa 1 Makorinte 11:23-25 lu bala kuli: “Jesu mwa busihu bwa naa ka betekwa naa ngile sinkwa mi hamulaho wa ku fitisa buitumelo, a si komauna mi a li: ‘Sinkwa se, si yemela mubili wa ka o fiwa bakeñisa mina. Mu ezange cwalo kuli mu ni hupule.’ A eza nto ye swana ni kwa komoki.”

4. (a) Ki lipuzo mañi ze mu kona ku ipuza ka za Kupuzo? (b) Lu zibanga cwañi lizazi la Kupuzo ka silimo ni silimo? (Mu bone mbokisi ye li, “Kupuzo ya 2014.”)

⁴ Kupuzo ki yona feela kezahalo yeo Jesu naa bulelezi balateleli ba hae kuli ba ezange ka silimo ni silimo, mi ni mina mu ka tabela ku fumaneha kwateñi luli. Pili lizazi la mukiti wo li si ka fita kale, mu ipuze lipuzo ze latelela: ‘Ni kona ku itukiseza cwañi mukiti wa Kupuzo? Ki liswanisezo mañi ze itusiswanga kwa Kupuzo? Ki lika mañi ze ka eziwa kwa Kupuzo? Ki kabakalañi Kupuzo ni liswanisezo ha li li za butokwa ku na?’

 LISWANISEZO ZA FA KUPUZO

5. Jesu naa bulelezi baapositola ba hae ku ezañi kuli ba itukiseze Paseka?

⁵ Jesu ha naa bulelezi baapositola ba hae kuli ba yo lukisa muzuzu mo ne ba ka yo cela Kupuzo, naa si ka ba bulelela kuli ba yo kabisa hahulu muzuzu wo. Kono mwendi naa bata kuli ba fumane muzuzu o swanela, o kenile ili o mutuna mwa naa ka kona ku ina ni baapositola ba hae. (Mu bale Mareka 14:12-16.) Baapositola hape ne ba ka lukisa ze tokwahala kaufela za mulalelo wo, ku beya cwalo ni sinkwa se si si ka ya mumela ni waine ye fubelu. Hamulaho wa ku ca Paseka, Jesu naa bulezi za sinkwa ni waine. Sinkwa ni waine ki zona liswanisezo ze ne ka itusiswanga kwa ku eza Kupuzo.

6. (a) Jesu naa buleziñi ka za sinkwa hamulaho wa ku ca Paseka? (b) Ki sinkwa se si cwañi se si itusiswanga fa Kupuzo?

⁶ Muapositola Mateu naa li teñi fa Paseka yeo mi hasamulaho wa nako naa ñozi kuli: “Jesu a nga sinkwa, mi hamulaho wa ku fitisa tapelo ya buitumelo, a si komauna, mi a fa balutiwa ba hae, a li: ‘Ha mu nge, mu ce.’” (Mat. 26:26) “Sinkwa” seo ne si si ka ya mumela, ili sona sinkwa se ne si itusisizwe fa Paseka. (Ex. 12:8; Deut. 16:3) Sinkwa seo ne si ezizwe fa fulaulo ya buloto ni mezi. Mwa fulaulo yeo ne ku si ka beiwa mumela, ili ku talusa kuli ha ku na lika ze ne kopanyizwe mwateñi, kacwalo sinkwa seo ne si si ka huhumuka. Mi hape ne ku si na lika ze ne lungilwe mwateñi ze swana sina lizwai. Ne ku si na ze ne beilwe mwa sinkwa seo luli mi ne si tiile inge mufuta wa tusikono to tuñwi to tu tiile hahulu, mi ne si kona ku lobakiwa ka bunolo mwa buemba-emba. Mwa linako za luna, baana-bahulu ba mwa puteho ba kona ku kupa mutu yo muñwi kuli a bese mufuta wa sinkwa seo pili lizazi la Kupuzo li si ka fita kale. Sinkwa seo si lukela ku ezwa ka ku itusisa fulaulo ya buloto ni mezi mi sa kona ku besezwa fa pani ka ku itusisa mafula a likani. Mwa libaka mo ku li taata ku fumana fulaulo ya buloto, mwa kona ku itusisa bupi bwa laisi, bupi bwa mabele, bupi bwa mbonyi, kamba bupi bo buñwi.

7. Ne ku inziñi mwa komoki ya naa itusisize Jesu fa Mulalelo wa Mulena, mi ki waine ye cwañi ye kona ku itusiswa fa Kupuzo?

⁷ Mateu hape naa bulezi kuli Jesu kihona “a nga komoki, mi ha saa fitisize buitumelo, a ba fa yona, a li: ‘Ha mu nwe mwateñi kaufelaa mina.’” (Mat. 26:27, 28) Mwa komoki ya naa itusisize Jesu ne ku na ni mwateñi waine ye fubelu. Lu ziba cwañi kuli ne si waine ye nca ye ne li mwa komoki mo?  Lu ziba cwalo bakeñisa kuli batu ne se ba kutuzi kale litolwana kwa likota za veine. Waine ne i si ka itusiswa fa Paseka ya pili mwa Egepita. Kono Jesu naa si ka bulela kuli ku nwa waine fa Paseka ku fosahalile. Mane naa itusisize waine ka nako ya Mulalelo wa Mulena. Kona libaka Bakreste ni bona kacenu ha ba itusisanga waine fa Kupuzo. Ki waine ye cwañi ye swanela ku itusiswanga? Mwa waine ye itusiswanga fa Kupuzo ha ku swaneli ku ba ni ze ñwi ze beilwe mwateñi, inge cwalo lika ze kola kamba linatifiso. Ne ku sa tokwahali ku ekeza nto ye ñwi mwa mali a Jesu kuli a be a butokwa hahulu. Kacwalo, ku itusiswanga waine ye fubelu ye si ka beiwa se siñwi. Waine yeo ya kona ku ba ya ku ipangela, kamba ya kona ku ba waine ye cwale ka Beaujolais, Burgundy, kamba Chianti, ye mu kona ku itekela mwa lintolo.

SINKWA NI WAINE LI YEMELAÑI?

8. Ki kabakalañi Bakreste ha ba tabela ku ziba ze si yemela sinkwa ni ze i yemela waine?

⁸ Za naa bulezi muapositola Paulusi li lu bonisa kuli kwandaa baapositola, Bakreste ni bona ba swanela ku ezanga Mulalelo wa Mulena. Paulusi naa ñolezi mizwale ba mwa Korinte kuli: “Ne ni amuhezi ku Mulena se ni mi file, kuli Mulena Jesu . . . naa ngile sinkwa mi hamulaho wa ku fitisa buitumelo, a si komauna mi a li: ‘Sinkwa se, si yemela mubili wa ka o fiwa bakeñisa mina. Mu ezange cwalo kuli mu ni hupule.’” (1 Makor. 11:23, 24) Bakeñisa kuli Bakreste kacenu ba laezwi ku ezanga Kupuzo hañwi mwa silimo, ba tabela hahulu ku ziba ze si yemela sinkwa ni ze i yemela waine.

9. Ki ufi mubonelo o fosahezi o ba na ni ona batu ka za sinkwa sa naa itusisize Jesu?

⁹ Batu ba bañwi ba bulapeli ba bulelanga kuli kuti Jesu naa bulezi kuli: ‘Sinkwa se ki mubili wa ka.’ Kacwalo, ba nga kuli ne ku bile ni makazo mi sinkwa ne si fetuhile mubili wa Jesu. Kono ne ku si ka ezahala cwalo. * Ka nako yeo, baapositola ba ba sepahala  ne ba iponela Jesu ni sinkwa se ne si si ka ya mumela. Jesu kaniti naa talusa kuli sinkwa ne si yemela mubili wa hae. Jesu hañata naa itusisanga liswanisezo ze cwalo mwa lituto za hae.—Joa. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Sinkwa se si itusiswanga fa Kupuzo si yemelañi?

¹⁰ Sinkwa se ne ba kona ku bona baapositola ili se ne ba tuha ba ca ne si yemela mubili wa Jesu. Ka nako ye ñwi, Bakreste ba niti ne ba lumelanga kuli sinkwa ne si yemela puteho ya Bakreste ba ba tozizwe ili bao Bibele i biza kuli “mubili wa Kreste.” Ne ba lumela cwalo bakeñisa kuli Jesu naa lobakile sinkwa seo mwa buemba-emba, kono masapo a Jesu ona naa si ka lobakiwa. (Maef. 4:12; Maro. 12:4, 5; 1 Makor. 10:16, 17; 12:27) Kono hamulaho wa ku eza lipatisiso, ba lemuha kuli sinkwa ne si yemela mubili wa Jesu. Hañata Mañolo a bulelanga mwa naa nyandezi Jesu inze “a li mwa mubili wa nama” ni mwa naa bulaezwi ni ku pahekiwa fa kota ya linyando. Kacwalo sinkwa se si itusiswanga fa Kupuzo si yemela mubili wa naa na ni ona Jesu fa lifasi ili wa naa file sina sitabelo sa libi za luna.—1 Pit. 2:21-24; 4:1; Joa. 19:33-36; Maheb. 10:5-7.

11, 12. (a) Jesu naa buleziñi ka za waine? (b) Waine ye itusiswanga fa Kupuzo i yemelañi?

¹¹ Ku ziba ze si yemela sinkwa ku lu tusa ku utwisisa za naa bulezi Jesu hasamulaho ka za waine. Lu bala kuli: “A eza nto ye swana ni kwa komoki, hamulaho wa ku ca mulalelo, a li: ‘Komoki ye, i yemela tumelelano ye nca ye ezwa ka mali a ka.’” (1 Makor. 11:25) Kana komoki luli ya naa sweli Jesu ne li yona tumelelano ye nca? Batili. Jesu naa bulela za waine ye ne li mwa komoki. Naa bulezi kuli waine ne i yemelañi? Ne i yemela mali a hae a naa ka fa sina sitabelo.

¹² Mwa Evangeli ya Mareka, lu bala manzwi a Jesu a li: “Se, si yemela ‘mali a ka a tumelelano,’ aa na ni ku sululelwa ba bañata.” (Mare. 14:24) Mwa Mateu, lu bala kuli mali a Jesu naa ka “sululelwa ba bañata kuli ba swalelwe libi.” (Mat. 26:28) Kacwalo, waine ye fubelu i yemela mali a Jesu. Mali a Jesu a tahisa kuli lu liululwe ilikuli libi za luna li kone ku swalelwa.—Mu bale Maefese 1:7.

KU EZA MUKITI WA KU HUPULA LIFU LA JESU

13. Mu taluse ze ezahalanga fa Kupuzo ya lifu la Kreste.

¹³ Haiba mu ka fumaneha lwa pili kwa Kupuzo ye ba ezanga Lipaki za Jehova, ki lika mañi ze mu libelela ku yo bona? Kupuzo i ka ezezwa fa sibaka se si swanela, ili se si kenile, fo ba kona ku kwana hande batu kaufela ni ku ikola mukopano. Kwa sibaka seo mwendi ku ka kabiswa ka ku itusisa mapalisa a sikai, kono ha ku na ku ba ni ku kabiswa ko ku tulile tikanyo, mi ha ku na ku bonahala inge kuli ki mukiti wa ku itabisa. Muuna-muhulu ya swanela u ka fa ngambolo ka ku talusa hande lika, mi u ka eza cwalo ka likute ili ka ku latelela ze i bulela Bibele ka za Mulalelo wa Mulena. Muuna-muhulu yo u ka talusa kuli Kreste naa shwile ilikuli a lu liulule ni kuli lu pile. (Mu bale Maroma 5:8-10.) Mubuleli yo hape u ka bulela za sepo ye mwa Bibele ye ba sepisizwe Bakreste.

14. Ki sepo mañi ya ka nyakisisa mubuleli mwa ngambolo ya fa Kupuzo?

¹⁴ Bakreste ba bañwi ba na ni sepo ya ku yo busa ni Kreste kwa lihalimu. Ki Bakreste ba sikai feela, ba ba cwale ka baapositola ba ba sepahala, ba ba na ni sepo yeo. (Luka 12:32; 22:19, 20; Sin. 14:1) Buñata bwa Bakreste ba ba sepahala bona ba na ni sepo i sili. Sepo ye ba na ni yona ki ya ku to pila ku ya ku ile fa lifasi mwa paradaisi. Kwa mafelelezo, tato ya Mulimu i ka ezwa fa lifasi sina mo i ezezwa kwa lihalimu, ili nto ye ba zwezipili ku kupa Bakreste ku Mulimu. (Mat. 6:10) Mañolo a talusa bupilo bo bunde bo ba ka ikola Bakreste bao ku ya ku ile.—Isa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Fa Kupuzo, sinkwa se si si ka ya mumela si eziwanga cwañi?

¹⁵ Hamulaho wa ku talusa za sepo ye ba  na ni yona Bakreste, mubuleli u ka bulela kuli nako ki kale i fita ya ku eza za naa ezize Jesu fa Mulalelo wa Mulena. Fa tafule ye li bukaufi ni mubuleli, ku ka ba ni sinkwa se si si ka ya mumela ni waine ye fubelu. Mubuleli u ka bala taba ya mwa Bibele ye bonisa mo Jesu naa ezelize sinkwa. Mwendi u ka bala taba ye kwa Mateu ye li: “Jesu a nga sinkwa, mi hamulaho wa ku fitisa tapelo ya buitumelo, a si komauna, mi a fa balutiwa ba hae, a li: ‘Ha mu nge, mu ce. Sinkwa se, si yemela mubili wa ka.’” (Mat. 26:26) Jesu a komauna sinkwa mi a fa baapositola ba hae ba ne ba li kwa maneku a hae a mabeli. Fa Kupuzo ye ka eziwa la 14 April, mu ka bona sinkwa se si si ka ya mumela se si fa mikeke.

¹⁶ Pili mikeke yeo i si ka fitiswa kale, muzwale u ka lapela ka bukuswani. Ku ka fitiswa mikeke ye likani ilikuli sinkwa si fitiswe ku mañi ni mañi ka bubebe ili ka nzila ye swanela. Nto yeo i ka ezahala isi ka ku latelela sizo se siñwi kono ka ku latelela muezezo o swanela fa sibaka se si ka itusiswa. Sina feela mo ne ku bezi mwa liputeho ze ñata mwa silimo sa 2013, ki ba sikai feela ba ba ka ca sinkwa, kamba mane ha ku na ya ka ca.

17. Taelo ya Jesu ka za waine i ka latelelwa cwañi fa Kupuzo?

¹⁷ Ku zwa fo, mubuleli u ka bala manzwi a latelela a mo Jesu naa ezelize waine: “A nga komoki, mi ha saa fitisize buitumelo, a ba fa yona, a li: ‘Ha mu nwe mwateñi kaufelaa mina, kakuli, se, si yemela ‘mali a ka a tumelelano,’ aa na ni ku sululelwa ba bañata kuli ba swalelwe libi.’” (Mat. 26:27, 28) Ka ku latelela taelo ya Jesu, ku ka fiwa tapelo ye ñwi, mi kihona ku ka fitiswa waine ye fubelu kwa baputehi kaufela.

18. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku fumaneha kwa Kupuzo nihaikaba kuli ki ba sikai feela ba ba ka ca kwa sinkwa ni ku nwa kwa waine kamba mane ha ku na ba ba ka eza cwalo?

¹⁸ Bakreste ba ba ka yo busa ni Kreste mwa lihalimu ki bona feela ba ba ka ca kwa sinkwa ni ku nwa kwa waine. Kacwalo, buñata bwa batu fa Kupuzo ba ka tambekanga feela mutu ya tatama sinkwa ni waine ha li nze li fitiswa. (Mu bale Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Nihaike kuli buñata bwa Bakreste ha ba cangi kwa sinkwa kamba ku nwa kwa waine, ba tokwa ku fumanehanga kwa Kupuzo. Libaka? Ha ba fumaneha kwa Kupuzo, ba bonisa mo ba itebuhela hahulu sitabelo sa Jesu. Ha ba li kwa Kupuzo, Bakreste bao ba nahanisisanga limbuyoti ze ba fumana bakeñisa tiululo. Ka mutala, ba na ni sepo ya ku to ba mwahalaa “buñata bo butuna bwa batu” bo bu ka punyuha “ñalelwa ye tuna.” Bakeñisa kuli ba na ni tumelo mwa sitabelo sa Jesu, ba ka ba ba ba lukile mwa meeto a Mulimu, inge kuli “ba tapisize liapalo za bona ni ku li sweufaza mwa mali a Ngunyana.”—Sin. 7:9, 14-17.

19. Lu swanela ku ezañi kuli lu itukiseze Kupuzo ni ku to tusiwa ki yona?

¹⁹ Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela ba itukisezanga cwañi Kupuzo? Lisunda li sikai pili lizazi la Kupuzo li si ka fita kale, lu memanga batu ba bañata kuli ba to fumaneha kwa Kupuzo. Mwa mazazinyana pili lizazi leo li si ka fita kale, lu balanga litaba za mwa Bibele ze bulela za naa ezize Jesu ni ze ne ezahezi mwa mazazinyana pili ku si ka eziwa kale Mulalelo wa Mulena mwa silimo sa 33 C.E. Lu itukiselezanga cimo kuli lu yo fumaneha kwa Kupuzo. Lwa itahanelanga ku ya ilikuli lu yo amuhela baenyi, ni kuli lu yo tusiwa ki tukiso kaufela ya Kupuzo. Kaufelaa luna, ibe kuli lu mizwale ni likaizeli za mwa puteho kamba lu baenyi, lu ka tusiwa haiba lu latelela mwa Bibele ya luna mubuleli ha nzaa bala ni ku talusa Mañolo. Nto ya butokwa ni ku fita ki ya kuli, ha lu fumaneha kwa Kupuzo, lu bonisa kuli lwa itebuha hahulu sitabelo sa Jesu mi lwa latelela taelo ya hae ye li: “Mu ezange cwalo kuli mu ni hupule.”—1 Makor. 11:24.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Mbokisi fa likepe 23]

KUPUZO YA 2014

Kweli i potolohanga lifasi ka kweli ni kweli. Ka nako ye ñwi mwa kweli, kweli i banga mwahalaa lifasi ni lizazi. Kweli ha i banga mwahalaa lifasi ni lizazi cwalo, i bulelwanga kuli “i tasize” mi luna fa lifasi ha lu koni ku i bona konji hasamulaho wa lihola ze 18 ku isa ku ze 30.

Mwa silimo sa 2014, kweli ya pili ku tasa hamulaho wa lizazi la mwa mbumbi, le li na ni nako ya busihu ye likanelela ni nako ya musihali, i ka ba la 30 March, ka nako ya 8:45 p.m. (20:45) mwa Jerusalema. Mi mwa Jerusalema, lizazi le li tatama (la 31 March) li ka likela hamulaho wa lihola ze bato ba ze 21 ku zwa ka nako ya 8:45 p.m. (20:45) ya la 30 March. Kono Nisani 1 ha i na ku kala fa lizazi leo. Libaka? Kakuli kweli ye tasize mwendi ha i na ku bonahala ka nako yeo. Kono kweli ye tasize i ka bonwa lwa pili mwa Jerusalema lizazi ha se li likezi, ili la 1 April. Kacwalo, ha lu bala mazazi sina mo ne ba balelanga Majuda kwaikale, lwa kona ku bulela kuli lizazi la Nisani 1 li ka kala la 1 April, lizazi ha se li likezi.

Hamulaho wa ku bala mazazi ka nzila yeo, liputeho za Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela za ziba kuli lizazi la Nisani 14 li ka kala la Mubulo, 14 April, 2014, lizazi ha se li likezi, ibato ba ka nako yeo kweli inze i bonahala kaufelaa yona.—Haiba mu bata ku ituta ze ñata ka za mo lu zibelanga lizazi la Nisani 14 silimo ni silimo, mu bone Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya June 15, 1977, makepe 383-384.

[Siswaniso se si fa likepe 24]

Baapositola ne ba nwile waine ye ne i yemela mali a Jesu a tumelelano (Mu bone maparagilafu 11, 12)