1. Ki lika mañi ze ba ikola mikulwani ba bañata?

LU PILA mwa linako za butokwa hahulu. Kacenu, batu ba bañata ba ba zwa mwa macaba kaufela ba taha ku to lapela Jehova ku fita haisali. (Sin. 7:9, 10) Mikulwani ba bañata ba ikola ze ñata ha ba nze ba susueza ba bañwi kuli ba “nwe kwa mezi a bupilo a fiwa feela.” (Sin. 22:17) Mikulwani bao ba tusa batu ku ituta Bibele ni ku ba tusa ku pila bupilo bo bunde. Mikulwani ba bañwi ba ba tukufalezwi ba ikatazanga ku ituta puo i sili ni ku kutaza taba ye nde mwa libaka mo ku bulelwa puo i sili. (Samu 110:3; Isa. 52:7) Ki lika mañi ze mu swanela ku eza kuli ni mina mu eze musebezi wa butokwa wo o fa tabo?

2. Mutala wa Timotea u bonisa cwañi kuli Jehova u bata ku fa buikalabelo ku ba banca? (Mu bone siswaniso se si fahalimu.)

² Ka ku ba mikulwani, mwa kona ku eza likatulo ili zeo hasamulaho li ka mi tusa ku ba ni kolo ya ku sebeleza Jehova mwa linzila ze ñata. Ka mutala, Timotea naa ezize likatulo ze nde, mi ha naa tilo fitelela lilimo ze 20, Timotea naa ketilwe ku ba mulumiwa. (Lik. 16:1-3) Ku bonahala kuli hamulaho feela wa likwelinyana ku zwa fo, Paulusi naa kupile Timotea kuli a ye kwa puteho ye nca ya mwa Tesalonika ili mo mizwale ne ba nyandiswa ha situhu. Paulusi naa zwile kwa puteho yeo bakeñisa nyandiso ye situhu yeo, kono naa sepile kuli Timotea naa ka yo tiisa mizwale. (Lik. 17:5-15; 1 Mates. 3:1, 2, 6) Timotea kaniti naa bile ni tabo ha naa filwe musebezi wo!

3. Ki katulo mañi ya butokwa ka ku fitisisa ye mu ka eza mwa bupilo bwa mina, mi ki ifi nako ye nde ya ku eza katulo yeo?

³ Nako ye nde ya ku eza likatulo za butokwa ki yona ona ye, ha mu sa li ba banca. Ki katulo mañi ya butokwa ka ku fitisisa ye mu ka eza? Ki katulo ya ku sebeleza Jehova. Ki ifi nako ye nde ya ku eza katulo yeo? Jehova u mi bulelela kuli mu mu hupule ha mu sa li ba banca. (Muek. 12:1) Nzila i nosi feela ye mu kona ku hupula ka yona Jehova ki ka ku mu sebeleza ka pilu ya mina kaufela. (Deut. 10:12) Katulo ya ku sebeleza Jehova ka pilu ya mina kaufela ki yona ya butokwa hahulu kwa likatulo ze mu kona ku eza kaufela. I ka ama bupilo bwa mina kaufela.—Samu 71:5.

4. Ki likatulo mañi za butokwa ze ka ama mo mu sebeleleza Mulimu?

⁴ Ki niti kuli katulo ya ku sebeleza Jehova haki yona feela katulo ye ka ama bupilo bwa mina kwapili. Hape mu ka tokwa ku eza katulo ka za haiba mu ka kena mwa linyalo, mu ka tokwa ku eza katulo ya kuli ki mañi ye mu ka nyalana ni yena, ni ku keta mufuta wa musebezi o mu ka eza. Zeo ki likatulo za butokwa, kono pili mu swanela ku ikatulela ku sebeleza Jehova ka pilu ya mina kaufela. (Deut. 30:19, 20) Libaka? Kakuli likatulo zeo kaufela li ama katulo ya mina ya ku sebeleza Mulimu. Katulo ye mu ka eza ka za linyalo ni musebezi i ka ama mo mu ka sebeleleza Mulimu. Mi takazo ya mina ya ku sebeleza Mulimu i ka ama likatulo ze mu eza ka za linyalo ni musebezi. (Mu bapanye Luka 14:16-20.) Kacwalo, mu iketele ku eza lika za butokwa ka ku fitisisa mwa bupilo bwa mina.—Mafil. 1:10.

5, 6. Mutala wa bo Yuichiro u lu bonisa cwañi kuli ku eza likatulo ze nde ku kona ku lu tusa ku sebeleza Jehova mwa linzila ze ñata? (Mu bone taba ye li, “Ze ne ni Ikatulezi ku Eza ha ne ni sa li Mwanana” ye mwa magazini ye.)

⁵ Mu kete ku sebeleza Jehova, mu batisise za bata Jehova kuli mu eze, mi kihona mu ka ikatulela mo mu ka pilela bupilo bwa mina. Muzwale yo muñwi wa kwa Japan u ñola kuli: “Ha ne ni na ni lilimo ze 14, nako ye ñwi ne ni li mwa bukombwa ni muuna-muhulu yo muñwi wa mwa puteho ya naa lemuhile kuli ne ni sa ikoli bukombwa. Muuna-muhulu yo a ni bulelela ka musa kuli: ‘Yuichiro zamaya kwandu. U yo ina fa sipula mi u yo nahanisisa za ku ezelize Jehova.’ Ne ni ezize mwa naa ni bulelezi muuna-muhulu yo. Mane ne ni zwezipili ku nahanisisanga za ni ezelize Jehova mi ne ni lapelanga ka mazazi a mañata. Hanyinyani-hanyinyani, na ba ni mubonelo o swanela ka za bukombwa. Na kala ku ikola ku sebeleza Jehova. Ne ni ikolanga ku bala za balumiwa mi na kala ku nahanisisa mo ni kona ku sebeleleza Mulimu ka ku tala.”

⁶ Bo Yuichiro ba kalisa ku ezanga likatulo ze nde. Bakeñisa likatulo ze nde ze ne ba ezanga, bo Yuichiro ne ba konile ku yo sebeleza Jehova mwa naha i sili. Bo Yuichiro ba li: “Ka mutala, ne ni itutile Sikuwa. Ha ne ni felize sikolo, na sebeza ka nakonyana sina muluti wa Sikuwa ilikuli ni kone ku eza bupaina. Ha ne ni na ni lilimo ze 20, na kala ku ituta Simongolia mi na ba ni tohonolo ya ku yo potela sikwata sa bahasanyi ba ne ba itusisanga puo ya Simongolia, mi hamulaho wa lilimo ze peli, ili mwa 2007, na yo pota kwa Mongolia. Ha ne ni ile mwa bukombwa ni mapaina ba sikai ni ku yo bona batu ba bañata ba ne ba bata ku ziba niti, na lela ku tutela kwateñi kuli ni yo ba tusa. Na kutela kwa Japan kuli ni yo lukisa hande miinelo ya ka. Ku zwa feela mwa April 2008, ni sebelize sina paina kwa Mongolia. Bupilo bu taata kwanu. Kono batu ba amuhela taba ye nde, mi ni sweli na ba tusa ku sutelela hahulu ku Jehova. Ni ikutwa kuli katulo ye ne ni ezize ki ye nde hahulu.”

7. Ki likatulo mañi ze mu swanela ku eza, mi mu kona ku itutañi ku Mushe?

⁷ Mu swanela ku ikatulela mo mu ka sebeleza Jehova mwa bupilo bwa mina. (Josh. 24:15) Ha lu koni ku mi ezeza katulo ya kuli mu kene mwa linyalo kamba ku mi ketela mutu ye mu ka nyalana ni yena. Ha lu koni ku mi ketela musebezi o mu swanela  ku eza. Kana mu ka keta musebezi o ka tokwa kuli mu itute ona ka nakonyana feela? Ba bañwi ku mina ba pila mwa matakanyani mo ku na ni bubotana hahulu, mi ba bañwi bona ba pila mwa litolopo ze fumile. Butu, buikoneli, lituto ze mu itutile, lika ze mu tabela, ni likonkwani za mina za kwa moya za shutana. Bupilo bwa mina mwendi bwa shutana sina mo ne bu shutanela bupilo bwa Mushe ni bwa Maheberu ba mikulwani ba mwa Egepita. Ka ku ba mukulwani, Mushe naa ikola lika kaufela mwa lapa la silena, kono Maheberu ba bañwi kaufela ba mikulwani ne li batanga. (Ex. 1:13, 14; Lik. 7:21, 22) Ka ku swana ni mina, Maheberu bao ne ba pila mwa linako ze ne ba tokwa ku eza likatulo ze tuna mwa bupilo. (Ex. 19:4-6) Kono mañi ni mañi wa ku bona naa tokwa ku ikatulela haiba naa ka sebeleza Jehova ka pilu ya hae kaufela. Mushe naa ezize katulo ye nde ya ku eza tato ya Jehova.—Mu bale Maheberu 11:24-27.

8. Ki nto mañi ye ka mi tusa ku eza likatulo ze nde?

⁸ Jehova u mi tusa ku eza likatulo ze nde ha mu sa li ba banca. U mi tusa cwañi? U mi luta likuka za mwa Bibele ze mu kona ku itusisa ku si na taba ni miinelo ye mu kona ku kopana ni yona. (Samu 32:8) Haiba ha mu zibi hande mwa ku sebeliseza likuka zeo, mwa kona ku kupa bashemi ba mina kamba baana-bahulu kuli ba mi tuse. (Liprov. 1:8, 9) Ha lu nyakisiseñi likuka ze taalu za mwa Bibele ze kona ku mi tusa ku eza likatulo ze nde ka nako ya cwale.

9. (a) Jehova u lu kuteka cwañi ha lu fa tukuluho ya ku ikezeza likatulo? (b) Mu ka tusiwa cwañi haiba mu bata pili za Mubuso?

⁹ Mu bate pili Mubuso wa Mulimu ni ku luka kwa hae. (Mu bale Mateu 6:19-21, 24-26, 31-34.) Jehova wa mi kuteka ka ku mi fa tukuluho ya ku iketela mo mu ka itusiseza nako ya mina. Ha mi buleleli kuli mu tandange nako ya mina kaufela inze mu kutaza. Nihakulicwalo, Jesu u lu lutile kuli ku bata pili za Mubuso ki kwa butokwa. Haiba mu bata pili Mubuso, mu ka fumana linzila ze ñata za ku sebeleza Jehova ka zona. Ka mutala, mu ka ba ni linzila ze ñata ze mu kona ku bonisa ka zona kuli mwa lata Jehova ni batu be mu pila bukaufi ni bona, mi mu ka bonisa kuli mwa itebuha sepo ya ku to pila ku ya ku ile. Kana likatulo za mina ka za linyalo ni musebezi li bonisa kuli mu ikalezwi mo mu ka fumanela maluwo ku fita “ku bata pili Mubuso ni ku luka kwa hae”?

10. Ki lika mañi ze ne tahisize kuli Jesu a be ni tabo, mi mu swanela ku ezañi kuli mu be ni tabo?

¹⁰ Mu be ni tabo ha mu nze mu sebeleza ba bañwi. (Mu bale Likezo 20:20, 21, 24, 35.) Sikuka seo ki sa butokwa hahulu mwa bupilo. Jesu naa ziba sikuka seo, kacwalo, naa sebelelize Ndatahe ka ku eza tato ya Mulimu mi naa sebelelize batu ba bañwi ka ku ba luta taba ye nde. Ku eza cwalo ne ku tabisize Jesu. (Luka 10:21; Joa. 4:34) Mwendi ni mina mwa ikutwanga cwalo ha mu sebeleza ba bañwi. Kamukwaocwalo, mu ezange likatulo za mina ka ku sebelisa likuka za naa lutile Jesu. Ku eza cwalo ku ka mi tabisa, mi hape ku ka tabisa Jehova.—Liprov. 27:11.

11. Ki kabakalañi Baruki ha naa felezwi ki tabo ya hae, mi ki kelezo mañi ya naa mu file Jehova?

¹¹ Lu kona ku ba ni tabo ye tuna ka ku fitisisa haiba lu sebeleza Jehova. (Liprov. 16:20) Ku bonahala kuli Baruki, muñoli wa Jeremia, naa felezwi ki tabo ka nako ye ñwi. Baruki naa kalile ku nahana hahulu za lika za naa bata yena ku fita ku nahana lika za naa tokwa Jehova. Jehova naa lemuhile za naa nahana Baruki, kacwalo a mu bulelela kuli a tuhele ku “ipatela linto ze tuna.” Baruki ha naa ka latelela kelezo yeo, naa ka punyuha ka nako ye ne ka sinyiwa Jerusalema. (Jer. 45:3, 5) Ki nto mañi ye ne ka tahisa kuli Baruki a be ni tabo ye tuna? Kana Baruki naa ka eza za naa bata ni ku to sinyiwa, kamba kana naa ka eza za naa bata Jehova ni ku to punyuha ka nako ye ne i ka sinyiwa Jerusalema?—Jak. 1:12.

12. Ki likatulo mañi ze ne ba ezize bo Ramiro ze ne ba tusize ku ba ni tabo?

¹² Muzwale yo muñwi ya naa bile ni tabo ka ku sebeleza ba bañwi ki Ramiro. Muzwale yo  u li: “Ni zwa mwa lubasi lo lu shebile hahulu lo lu pila mwa munzi o fumaneha kwa Malundu a Andes ili mwa Bolivia. Kacwalo, bo mukulwange ha ne ba itatezi kuli ne ba ka ni lifela masheleñi kwa yunivesiti, ne li tohonolo ye tuna. Kono ka nako yeo, kona ha ne ni sa zo kolobezwa sina yo muñwi wa Lipaki za Jehova, mi ne ni kupilwe kuli ni eze nto ye ñwi. Paina yo muñwi naa ni kupile kuli ni ye ni yena kwa toloponyana ye ñwi kuli lu yo kutaza hamoho. Na ya kwa toloponyana yeo, na yo ituta mwa ku kutela batu milili, mi na kalisa pisinisi ya ku kutanga batu milili kuli ni fumane fa ku ipiliseza.” Batu ba bañata mwa tolopo yeo ne ba lumezi ku ituta Bibele. Hasamulaho, kwa tomiwa puteho ye nca ye itusisa puo ye bulelwa mwa sibaka seo. Kacwalo, Muzwale Ramiro a ikatulela ku kopananga mwa puteho yeo mi sa sebelelize mwa puteho yeo ka lilimo ze 10. Muzwale yo u bulela kuli nto ye mu fa hahulu tabo ki ku tusa batu ku ituta Bibele mwa puo ya bona luli.

13. Ki kabakalañi ha mu swanela ku sebeleza Jehova ka pilu ya mina kaufela ka nako ya cwale?

¹³ Mu ikole ku sebeleza Jehova mwa bunca bwa mina. (Mu bale Muekelesia 12:1.) Mu si ke mwa nahana kuli mu swanela ku fumana pili musebezi o munde kona mu ka eza bupaina. Nako ye nde ye mu swanela ku kalisa ku sebeleza Jehova ka pilu ya mina kaufela ki yona ona ye, pili mu si ka ba kale ni buikalabelo bwa ku babalela lubasi. Mu sa na ni mubili o iketile ni maata a ku eza misebezi ye taata. Ki lika mañi ze mu bata ku ezeza Jehova? Mwendi mu na ni mulelo wa ku eza bupaina kamba mwendi mu bata ku yo kutaza kwa batu ba ba bulela puo i sili. Mwendi mwa kona ku eza ze ñata mwa puteho ya mina. Ku si na taba ni sikonkwani se mu itomezi, mu swanela ku bata mo mu ka ipiliseza. Mu ipuze kuli: ‘Ki musebezi  mañi o ni ka eza, mi ni ka nga nako ye kuma kai inze ni ituta musebezi wo?’

14. Mu swanela ku tokomelañi ha mu bata musebezi?

¹⁴ Likuka za mwa Bibele ze taalu ze lu nyakisisize li ka mi tusa ku ziba mufuta wa musebezi o mu swanela ku beleka. Baluti ba mina kamba batu ba bañwi ba ba mwa tutengo twa muuso mwendi ba ziba misebezi ye fumaneha mwa sibaka se mu pila ku sona kamba mwa sibaka se mu bata ku yo sebeleza ku sona. Batu bao ba kona ku mi tusa, kono mu swanela ku tokomela. Batu ba ba sa lati Jehova ba kona ku mi susueza kuli mu late za lifasi. (1 Joa. 2:15-17) Ku bunolo hahulu kuli pilu ya luna i pumiwe ha lu nze lu bona lika ze eziwa mwa lifasi.—Mu bale Liproverbia 14:15; Jer. 17:9.

15, 16. Ki bo mañi ba ba kona ku mi tusa ku keta hande musebezi?

¹⁵ Ha se mu zibile misebezi ye li teñi, mu ka tokwa tuso ye swanela. (Liprov. 1:5) Ki bo mañi ba ba kona ku mi tusa ku nyakisisa hande musebezi o mu swanela ku keta ka ku itusisa likuka za mwa Bibele? Mu teeleze kwa batu ba ba lata Jehova, ba ba mi lata, ba ba mi ziba, ni ba ba ziba hande miinelo ye mu li ku yona. Batu bao ba ka mi tusa ku ba ni mubonelo o swanela ka za musebezi o mu tokwa ku eza. Mwendi ze ba ka mi bulelela li ka mi tusa ku nyakisisa hape milelo ya mina. Haiba bashemi ba mina ba lata Jehova, ba kona ku mi tusa luli. Baana-bahulu ba mwa puteho ya mina ni bona ba ka mi fa kelezo ye nde. Mu buzange mapaina ni baokameli ba maeto libaka ha ne ba ikatulezi ku kena mwa sebelezo ya ka nako kaufela. Ne ba kalile cwañi? Ne ba ipilisanga cwañi? Ki limbuyoti mañi ze ba fumani?—Liprov. 15:22.

¹⁶ Batu ba ba mi ziba hande ba kona ku mi fa kelezo ye nde. Ka mutala, ku cwañi haiba mu bata ku tuhela sikolo ni ku eza bupaina ka libaka feela la kuli kwa sikolo ku na ni lika ze ñata ze mi tokwa kuli mu sebeze ka taata? Mutu ya mi lata wa kona ku ziba mulelo luli o mu bata ku tuhelela sikolo. Kacwalo, wa kona ku mi tusa ku utwisisa kuli ku zwelapili ku itiisa ha mu li kwa sikolo ku ka mi tusa ku ituta ku sa zwafanga kapili. Mu tokwa ku itiisa haiba mu bata ku sebeleza Jehova ku ya ku ile.—Samu 141:5; Liprov. 6:6-10.

17. Ki likatulo ze cwañi ze mu swanela ku ambuka?

¹⁷ Mutu kaufela ya sebeleza Jehova u ka kopana ni miinelo ye kona ku fokolisa tumelo ya hae ni ku mu kauhanya ku Jehova. (1 Makor. 15:33; Makolo. 2:8) Misebezi ye miñwi i kona ku fokolisa hahulu tumelo ya mina ku fita mo i kona ku fokoliseza tumelo ya ba bañwi. Mwendi mu lemuhile kuli batu ba bañwi ba shwile kwa moya hamulaho wa ku kena musebezi o muñwi. (1 Tim. 1:19) Ki kwa butokwa ku ambuka ku eza likatulo ze kona ku sinya bulikani bwa luna ni Jehova.—Liprov. 22:3.

18, 19. Mu kona ku ezañi haiba ka nako ya cwale mu ikutwa ku sa tabela ku sebeleza Jehova?

¹⁸ Haiba mu na ni takazo ye zwelela kwa pilu ya ku sebeleza Jehova, mu amuhele musebezi kaufela wa mi fa ha mu sa li ba banca. Mu eze likatulo ze ka mi konisa ku ikola ku sebeleza Mulimu mwa linako za butokwa ze.—Samu 148:12, 13.

¹⁹ Kono ku cwañi haiba ka nako ya cwale mu ikutwa ku sa tabela ku sebeleza Jehova? Mu zwelepili ku tiisa tumelo ya mina ku Jehova. Paulusi naa talusize za naa ezize ili ze ne mu konisize ku amuhela limbuyoti za Jehova. Naa bulezi kuli: “Haiba mu na ni maikuto a sili mwa nto ifi kamba ifi, Mulimu u ka mi patululela maikuto a swanela ao. Nihakulicwalo, ibe kuli lu ezize zwelopili ye kuma kai, ha lu zweleñipili ku zamaya ka mukwa o swanela mwa nzila ye swana ye.” (Mafil. 3:15, 16) Mu hupulange kuli Jehova wa mi lata. Kelezo ya mi fa ki yona ye nde ka ku fitisisa. Haike mu tuhelele Jehova ku mi tusa ku eza likatulo ze nde ka nako ya cwale, ha mu sa li ba banca.