Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

 ZE ZWA MWA SIFALANA SA LUNA

Filimu ye Bizwa “Eureka Drama” ne I Tusize Batu ba Bañata ku Ituta Niti ya Mwa Bibele

Filimu ye Bizwa “Eureka Drama” ne I Tusize Batu ba Bañata ku Ituta Niti ya Mwa Bibele

“EUREKA!” Linzwi leo li talusa kuli “Ni i fumani!” Mwa lilimo za ma 1800, ka nako ye ne ku fumaneha hahulu gauda mwa California, U.S.A, mutu ya naa sebeza mwa mukoti ha naa fumananga gauda naa huwanga ka ku bulela kuli “Ni i fumani!” Nihakulicwalo, muzwale Charles Taze Russell ni Baituti ba Bibele ba bañwi ne ba fumani nto ya butokwa hahulu ku fita gauda ili niti ya mwa Bibele. Mi ne ba tabela ku taluseza ba bañwi niti yeo.

Mwa mbumbi ya silimo sa 1914, batu ba bañata mwa litolopo ze ñata ne ba kamuhile ni ku to buha filimu ya Photo-Drama of Creation,” ili filimu ye telele ye ne bonisa ze ezahezi mwa lilimo ze ñata-ñata ili ye ne lukisizwe ki Baituti ba Bibele. Bakeñisa maswaniso a cinca-cinca mwa filimu yeo ili a bonahala hande luli, ku beya cwalo ni linzwi la mukandeki le li utwahala hande mane ni lipina ze lukisizwe hande mwa filimu yeo ye tomile fa Bibele, filimu yeo ne i tusize batu ku ziba ze ne ezahezi ku zwa fa nako ya ku bupiwa kwa lika ku yo fita cwalo mane ni kwa mafelelezo a puso ya Jesu Kreste ya Lilimo ze 1,000.—Sin. 20:4. *

Kono ku cwañi ka za batu ba ne ba pila mwa litolopo ze nyinyani kamba ba ne ba pila mwa matakanyani? Kuli batu ba bañwi ba si ke ba lapa kwa moya, ka silimo sa 1914, mwa kweli ya August, Baituti ba Bibele ne ba zwisize filimu ye bizwa “Eureka Drama” ili filimu ye ne swana hanyinyani ni filimu ya “Photo-Drama” feela kuli yona ne i si na likalulo ze ñwi ze telele ze swana ni ze ne inzi mwa “Photo-Drama.” Ne ku na ni mifuta ye milaalu ya filimu yeo mwa mishobo ye shutana-shutana: Filimu ya “Eureka X” ne i na ni manzwi kaufela a mukandeki ni lipina. Filimu ya “Eureka Y” yona ne i na lika kaufela ze ne beilwe fa matapa ku beya cwalo ni maswaniso a mande a cinca-cinca a naa bonahala bunsu. Mi filimu ya “Eureka Family Drama,” ne i lukiselizwe mabasi mi ne i na ni manzwi a sikai a mukandeki ni lipina za ku lumbeka Mulimu. Hape batu ne ba kona ku ipumanela mishini ya ku itusisa kwa ku bapala lika ze beilwe fa matapa.

Projekita ne i itusiswanga kwa ku buhisa maswaniso a mibala-bala

Bakeñisa kuli ne ku sa tokwahali maprojekita a ku itusisa kwa ku buha mafilimu kamba mazimumwangala a matuna hahulu, Baituti ba Bibele ne ba itusisanga mishini-nyana kwa ku buhisa filimu ya “Eureka” mwa libaka li si li ilikuli ba shaele lushango lwa Mubuso. Filimu ya “Eureka X” ya mulumo feela ne i kona ku bapalwa musihali kamba busihu. Filimu ya “Eureka Y” ili ya maswaniso a cinca-cinca ne i kona ku bapalwa niha ku si na malaiti, ili ka ku itusisa feela nto ye bizwa carbide lamp. Piho ye ñwi ye ne zwile mwa Tawala ya Mulibeleli ya Sifura ne i bihile kuli, “Lwa kona ku buhisa maswaniso a filimu ye, ibato ba mwa sibaka sifi kamba sifi.” Taba yeo ne li ya niti luli.

Mwa sibaka sa ku lifela miyaho ye mituna mo ne ba kona ku buhela batu filimu yeo, Baituti ba Bibele ba ne ba sebeza ka taata ne ba fumananga libaka mo ne ba sa tokwi ku  lifa se siñwi, inge cwalo mwa makilasi a sikolo, miyaho ya muuso, ma sitishini a litima, mane ni mwa mizuzu ye miñwi ya mwa mandu a matuna hahulu. Hañata filimu yeo ne i buhisezwanga fa patelo, ka ku itusisa mazimumwangala a matuna a pangilwe ka ku itusisa lisila le li sweu le li tamilwe kafa ni kafa kuli li nyendaele mwahalimu. Bo Anthony Hambuch ne ba ñozi kuli: “Balimi ne ba lukisize sibaka mwa masimu a bona ni ku beya likota ze tuna mo ne ba kona ku ina batu ni ku ikola ku buha filimu yeo.” Sikwata se ne si buhisanga filimu ya “Eureka” ne si shimbanga mota ya ku itusisa kwa ku shimbela mishini, libyana, litende za ku lobala ku zona, ni lika ze ñwi za ku itusisa kwa ku apeha.

Batu ba ne ba buhanga filimu ya “Eureka” fokuñwi ne ba banga ba banyinyani, mi fokuñwi ne ba banga ba bañata-ñata. Mwa United States, batu ba 400 ne ba kile ba to buha filimu yeo fa sikolo se siñwi ili mwa tolopo mo ku pila batu ba 150. Kwa sibaka se siñwi, batu ba bañwi ne ba zamaile likilomita ze 8 kuli ba yo buha filimu ya “Eureka Drama.” Kwa Sweden, batu ba ne ba pila bukaufi ni bo Charlotte Ahlberg ili ba ne ba kubukani mwa ndu ye nyinyani ya bona, “ne ba fitilwe kwa lipilu” hamulaho wa ku buha filimu yeo. Batu ba ba bato eza 1,500 ne ba tilo buha filimu yeo mwa tolopo mo ku fumaneha mikoti ili mwa Australia. Tawala ya Mulibeleli ne i bihile kuli fa likolo ze pahami ni fa likoleji, “bazamaisi ba likolo ni bana ba sikolo ba komokiswanga ki maswaniso ni lipina za luna ze nde ze beilwe fa matapa.” Filimu ya “Eureka Drama” ne i tumile hahulu nihaiba kwa likampani za mafilimu.

KU CALA LIPEU ZA NITI

Filimu ya “Eureka Drama” ne i bile siitusiso sa butokwa hahulu mwa “Sikolo sa ku Zwisezapili musebezi,” ili mo Baituti ba Bibele ne ba lumanga babuleli kuli ba yo kalisa litopa ze nca za sikolo seo. Ha lu koni ku ziba hande buñata bwa batu ba ne ba buhile filimu ya “Eureka Drama.” Likalulo ze ñata za filimu yeo ne li bapalwanga ka nako ni nako. Nihakulicwalo, ka silimo sa 1915, ki likwata ze 14 feela mwa likwata ze 86 ze ne bihanga palo ya batu ba ba buhile filimu yeo. Ha ne ku bulelwa za palo yeo ye ne si ka kwanelela, piho ye kuswani ya ka silimo ne i bulezi kuli batu ba ba fitelela 1 milioni ne ba buhile filimu ya “Eureka Drama.” Batu ba ba fitelela 30,000 ne ba kupile lihatiso mo ku na ni litaba za mwa Bibele.

Filimu ya “Eureka Drama” mwendi ha i sa zibahala hahulu, kono kwa naha ya Australia, kwa Argentina, kwa South Africa, kwa lioli za kwa Britain, kwa India, ni kwa lioli ze fumaneha kwa mawate, batu ba bañata ne ba buhile filimu yeo ye ipitezi. Buñata bwa bona ne ba fitile fa ku lemuha kuli niti ya mwa Bibele ki ya butokwa hahulu ku fita gauda, mi ne ba kona ku huwa kuli, “Eureka!”

^ par. 4 Mu bone taba ye li, “Ze Zwa Mwa Sifalana sa Luna—Filimu ye Tiisa Tumelo ye Kwanisize Lilimo ze 100,” mwa Tawala ya Mulibeleli ya February 15, 2014, makepe 30-32.