1. Buka ya Livitike i kona ku lu tusa cwañi?

JEHOVA u tokwa kuli batanga ba hae kaufela ba be ba ba kenile. Nihaike kuli bukeni bu bulezwi mwa Bibele mukatumbi, kalemeno kao ka bukeni ka koñomekilwe hahulu mwa buka ya Livitike. Ku utwisisa ni ku itebuha buka ya Livitike ku ka lu tusa ku ziba mo lu kona ku bela ba ba kenile.

2. Ki lika mañi ze lu fumana mwa buka ya Livitike?

² Buka ya Livitike, ye ñozwi ki Mushe, ki kalulo ya “Liñolo kamukana” le li “tusa kwa ku luta.” (2 Tim. 3:16) Mwa miputo ya pili ya Bibele, libizo la Jehova li bulezwi ibato ba ha 10 mwa kauhanyo ni kauhanyo ya buka ya Livitike. Ku utwisisa buka ya Livitike ku ka lu tusa kuli lu tiise katulo ya luna ya ku ambuka ku eza nto ifi kamba ifi ye ka shwaulisa libizo la Mulimu. (Liv. 22:32) Pulelo ya kuli ‘Ki na Jehova,’ ye kuta-kutezwi ku bulelwa mwa buka ye, i lu hupulisa kuli lu swanela ku utwa Mulimu. Mwa taba ye ni ye tatama, lu ka ituta lika za butokwa hahulu ze fumaneha mwa buka ya Livitike ili ze ka lu tusa ku ba ba ba kenile ha lu nze lu lapela Mulimu.

3, 4. Ku tapiswa kwa Aruni ni bana ba hae ne ku yemelañi? (Mu bone siswaniso se si fa likepe 8.)

³ Mu bale Livitike 8:5, 6. Jehova naa ketile Aruni kuli a be muprisita ya pahami wa Isilaele mi naa lukisize kuli bana ba Aruni ba yemele sicaba ka ku sebeza sina baprisita. Aruni u yemela Jesu mi bana ba hae ba yemela Bakreste ba ba tozizwe. Ku tapiswa kwa Aruni ne ku talusañi? Kana ne ku talusa kuli Jesu naa tokwa ku keniswa? Kutokwa. Kakuli Jesu naa si na sibi mi naa ‘sa nyazahali.’ (Maheb. 7:26; 9:14) Aruni ha sa tapisizwe, naa swaniselize Jesu, ya kenile ni ya lukile. Ku tapiswa kwa bana ba Aruni kona ku yemelañi?

⁴ Ku tapiswa kwa bana ba Aruni ku yemela ku keniswa kwa batu ba ba ketilwe kuli ba be baprisita mwa lihalimu. Kana ku keniswa ko, ku talusa ku kolobezwa kwa bona? Batili, kakuli kolobezo ha i felisi libi. Kono kolobezo ki nzila ya bonisa ka yona mutu kuli u ineezi ku Mulimu. Ba ba tozizwe ba tapiswa “ka mezi a linzwi la Mulimu,” mi kacwalo, ba swanela ku sebelisa lituto za Kreste ka ku tala mwa bupilo bwa bona. (Maef. 5:25-27) Ha ba eza cwalo, ba ba ba ba kenile. Kono ku cwañi ka za Bakreste ba ba li “lingu ze ñwi”?—Joa. 10:16.

5. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Bakreste ba ba li lingu ze ñwi ba kenisizwe ka Linzwi la Mulimu?

⁵ Bana ba Aruni ne ba sa yemeli “buñata bo butuna” bwa batu ba ba li lingu ze ñwi za Jesu. (Sin. 7:9) Nihakulicwalo, Bakreste ba ba li lingu ze ñwi ni bona ba ba ba ba kenile ka Linzwi la Mulimu. Bakreste ba ba na ni sepo ya ku to pila fa lifasi ha ba lumela ze i bulela Bibele ka za maata a sitabelo sa Jesu, ba susuezwa ku lapela Jehova “musihali ni busihu.” (Sin. 7:13-15) Ku keniswa kwa Bakreste ba ba tozizwe ni Bakreste ba ba li lingu ze ñwi ki nto ye zwelapili. Bakeñisa kuli ku keniswa kwa bona kwa zwelapili, Bakreste bao ba zwelapili ku ba ni muzamao o kenile ka nako kaufela. (1 Pit. 2:12) Jehova wa tabanga ha bona kuli batu ba hae kaufela ba kenile mi ba swalisana ha ba nze ba ipeya ku utwa ni ku latelela ka busepahali Mulisanaa bona yena Jesu!

6. Ki kabakalañi ha lu swanela ku itekulanga kamita?

⁶ Taba ya kuli baprisita ba mwa Isilaele ne ba tokwa ku tapiswanga fa mubili i lu tusa cwañi kacenu? Batu ba bañata be lu itutanga ni bona Bibele ba lemuhile kuli lu batu ba makete ili ba ba kenile ni kuli lu bulukanga libaka za luna za ku lapelela inze li kenile. Kwandaa zeo, batu ba ba lapela Jehova ba swanela ku ba ni “pilu ye kenile.” (Mu bale Samu 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Kacwalo, minahano ya luna, lipilu za luna, ni mibili ya luna li swanela ku ba ze kenile ha lu nze lu sebeleza Jehova. Lu swanela ku itekulanga kamita. Fokuñwi mwendi lu ka tokwa ku eza licinceho ze tuna kuli lu be ba ba kenile. (2 Makor. 13:5) Ka mutala, mutu ya kolobelizwe ili ya buhanga maswaniso a mapunu u swanela ku ipuza kuli, ‘Kana ze ni eza li bonisa kuli ni ya kenile?’ Mutu ya cwalo u swanela ku kupa tuso kuli a tuhele mukwa o maswe wo.—Jak. 5:14.

7. Ka ku ya ka liñolo la Livitike 8:22-24, ki mutala ufi wa naa tomile Jesu?

⁷ Tukiso ya ku keta baprisita ha ne i kalile mwa Isilaele, Aruni ni bana ba hae ne ba lambilwe mali a ngu ya muuna kwa zebe ya kwa bulyo, kwa munwana o mutuna wa kwa lizoho, ni kwa munwana o mutuna wa kwa lihutu. (Mu bale  Livitike 8:22-24.) Mwa naa itusisezwa mali ne ku bonisa kuli baprisita ne ba ka peta buikalabelo bwa bona ka busepahali. Ka nzila ye swana, Jesu, yena Muprisita ya Pahami, u tomezi Bakreste ba ba tozizwe ni Bakreste ba ba li lingu ze ñwi mutala o munde hahulu. Jesu naa latelezi ketelelo ya Mulimu, naa ezize tato ya Jehova, mi naa pilile bupilo bo bu kenile.—Joa. 4:31-34.

8. Lu swanela ku ezañi kaufelaa luna?

⁸ Ka ku ba balapeli ba Jehova, kaufelaa luna lu swanela ku latelela mutala wa Jesu ya naa zwezipili ku sepahala ku Mulimu. Lu swanela ku latelela ketelelo ya Mulimu ye fumaneha mwa Bibele mi ka ku eza cwalo lu ka ambuka ku “swabisa moya o kenile wa Mulimu.” (Maef. 4:30) Mu eze ka taata kuli mu “zwelepili ku ezeza mahutu a mina linzila ze lukile.”—Maheb. 12:13.

9. Ki lika mañi ze ne ba bulezi mizwale ba balaalu ba ba sebelize bukaufi ni mizwale ba ba mwa Sitopa se si Etelela, mi ze ne ba bulezi li kona ku mi tusa cwañi kuli mu be ba ba kenile?

⁹ Ha lu nyakisiseñi ze ne ba bulezi mizwale ba balaalu ba se ba sebelize ka lilimo ze ñata ni mizwale ba ba mwa Sitopa se si Etelela. Muzwale yo muñwi naa bulezi kuli: “Nihaike kuli ku sebeza ni mizwale ba ba mwa Sitopa se si Etelela ki tohonolo ye ipitezi, ku sebelisana bukaufi ni mizwale ba, ku ni tusize ku utwisisa ka nako kaufela kuli niha ba li ba ba tozizwe, mizwale ba ba mwa Sitopa se si Etelela ha ba si ka petahala. Nihakulicwalo, nto ye ñwi ye ni ikatulezi ku mamela ki ku utwa ba ba etelela.” Muzwale wa bubeli kwa mizwale ba balaalu bao u bulela kuli: “Ku nahanisisanga mañolo a cwale ka 2 Makorinte 10:5, aa bonisa za ku ‘ipeya ku utwa Kreste,’ ku ni tusize ku utwa mizwale ba ba etelela ni ku swalisana ni bona. Ni utwa ba ba etelela ku zwelela kwa pilu ya ka.” Muzwale wa bulaalu naa bulezi kuli: “Ku utwa kopano ya Jehova ni batu ba itusisa kwa ku zwisezapili mulelo wa hae ka za lifasi ku ama ku lata za lata Jehova ni ku toya za toile, mi hape ku ama ku batanga ketelelo ya hae ka nako kaufela ni ku eza lika ze mu tabisa.” Muzwale yo u hupula mutala wa muzwale Nathan Knorr. Muzwale Knorr, ya naa tilo ba mwa Sitopa se si Etelela, naa lumezi ze ne bulezwi mwa taba ye li, “Ku Pepwa kwa Sicaba,” ye ne li mwa Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya 1925 ku si na taba kuli ba bañwi ne ba kakanya taba yeo. Ku ipeya ku utwa kwa muzwale Knorr ne ku susuelize muzwale yo. Ku nahanisisa ze ne ba bulezi mizwale ba balaalu bao kwa kona ku mi tusa ku utwa Mulimu ni ku zwelapili ku ba ba ba kenile.

10. Ki kabakalañi ha lu tokwa ku utwa Mulao wa Mulimu ka za mali?

¹⁰ Mu bale Livitike 17:10. Jehova naa laezi Maisilaele kuli ba si ke ba “ca kwa mali kaufela.” Bakreste ni bona ba laezwi kuli ba ikambuse kwa mali a batu ni a lifolofolo. (Lik. 15:28, 29) Neikaba bumai ku luna ku eza nto ifi kamba ifi ye ne ka tahisa kuli Mulimu a lu hane ni ku lu lundula mwa puteho ya hae. Lwa lata Jehova mi lu bata ku mu utwa. Nihaikaba kuli bupilo bwa luna bu mwa lubeta, ha lu na ku loba mulao wa Mulimu ka libaka feela la kuli batu ba bañwi ba ba sa zibi Mulao wa Mulimu kamba ba ba sa lati ku u latelela ba lu hapeleza ku eza cwalo. Lwa ziba kuli batu ba bañwi ba ka lu nenauna ha lu ikambusa kwa mali, kono mwa muinelo o cwalo, lu ka keta ku utwa Mulimu. (Juda 17, 18) Ki nto mañi ye ka lu tusa kuli lu ikatulele ku sa ca mali ni ku sa pompelwa mali?—Deut. 12:23.

11. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Lizazi la Swalelo ya Libi ne si feela sizo se ne ba swanela ku mamela Maisilaele?

 ¹¹ Za naa ezanga muprisita ya pahami wa Isilaele hañwi ka silimo fa Lizazi la Swalelo ya Libi li lu tusa ku utwisisa mwa ngela Mulimu mali. Mali naa itusiswanga feela ka mulelo o ipitezi. Naa itusiswanga ka mulelo wa kuli libi li swalelwe ilikuli Maisilaele ba kone ku ba ni bulikani bo bunde ni Mulimu. Mali a poho ni a puli naa hasiwanga fahalimwaa aleka ya tumelelano. (Liv. 16:14, 15, 19) Ka mali ao, Mulimu naa kona ku swalela libi za Maisilaele. Jehova hape naa bulezi kuli haiba mutu u bulaile folofolo kuli a ce, mali a folofolo yeo naa swanelwa ku sululelwa fafasi ni ku kwahelwa ka mubu “kakuli mali ki bupilo bwa nama” (Liv. 17:11-14) Litaelo zeo ne si lizo ze si za butokwa. Lilimo ze ñata-ñata kwamulaho ku zwa fo, Mulimu naa bulelezi Nuwe ni bana ba hae kuli ba si ke ba ca mali. (Gen. 9:3-6) Taba ya ku sa ca mali i ama cwañi Bakreste?

12. Paulusi u bonisa cwañi swalisano ye mwahalaa mali ni swalelo ya libi?

¹² Muapositola Paulusi naa talusize kuli mali naa na ni maata a ku kenisa ha naa ñozi kuli: “Ka ku ya ka Mulao, ibata iba lika kaufela li keniswa ka mali, mi ha ku sa sululwi mali ha ku na swalelo ya libi.” (Maheb. 9:22) Nihakulicwalo, butokwa bwa matabelo a lifolofolo ne li bwa ka nakonyana feela. Paulusi naa talusize kuli matabelo ao naa hupulisanga Maisilaele kuli ne li baezalibi ni kuli ne ba tokwa sitabelo se situna se ne si ka felisa libi za bona kaufela. Mulao ne li “muluti wa lika ze nde ze ne sa taha, kono isiñi zona luli tenyene.” (Maheb. 10:1-4) Kacwalo, ki nto mañi ye ne ka konahalisa kuli libi li swalelwe?

13. Taba ya kuli Jesu naa bonisize butokwa bwa mali a hae ku Jehova i mi tusa cwañi?

¹³ Mu bale Maefese 1:7. Jesu naa ifanile sina sitabelo ka ku shwela batu kaufela, mi sitabelo seo si tusa hahulu batu ba ba mu lata ni ku lata Ndatahe. (Magal. 2:20) Nihakulicwalo, za naa ezize  Jesu hamulaho wa zuho ya hae ki zona ze lu punyusize kwa sibi, sina mo ku taluselizwe ka za ze ne ezahalanga fa Lizazi la Swalelo ya Libi. Muprisita ya pahami ha naa kenanga mwa Sibaka se si Kenile Hahulu, ne ku swana inge kuli u keni mo ku inzi Mulimu. Teñi mo, muprisita naa fanga mali a lifolofolo ku Mulimu. (Liv. 16:11-15) Hamulaho wa zuho ya hae, Jesu a kena mwa lihalimu ni ku bonisa Mulimu butokwa bwa mali a hae. (Maheb. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Lu itebuha hahulu kuli libi za luna za kona ku swalelwa mi lwa kona ku ba ni lizwalo le li kenile kakuli lu na ni tumelo mwa mali a sitabelo sa Jesu!

14, 15. Ki kabakalañi ha lu tokwa ku utwisisa ni ku utwa mulao wa Jehova ka za mali?

¹⁴ Mwendi cwale mwa utwisisa libaka Jehova a lu laela kuli lu ikambuse kwa mufuta kaufela wa mali. (Liv. 17:10) Kana mwa utwisisa libaka mali ha li a butokwa ku Mulimu? Mali a yemela bupilo. (Gen. 9:4) Kaniti luli, mwa lumela kuli lu swanela ku nga mali mwa ngela Mulimu ni kuli lu swanela ku utwa taelo ya hae ya kuli lu ikambuse kwa mali. Nzila i nosi ye kona ku lu tusa ku ba mwa kozo ni Mulimu ki ku ba ni tumelo mwa sitabelo sa tiululo sa Jesu ni ku utwisisa libaka mali a li a butokwa mwa meeto a Mubupi wa luna.—Makolo. 1:19, 20.

¹⁵ Mañi ni mañi wa luna mwendi u ka tokwa ku eza katulo ya ka sipundumukela ya ku lumela kamba ku hana ku pompelwa mali, tukalulo to tunyinyani to tu mwa mali, kamba likalafo ze ñwi ze tokwa kuli mu itusise mali. Kacwalo, mu tokwa ku lapela ku Jehova, ku eza lipatisiso, ni ku eza katulo ye tiile pili muinelo wa ka sipundumukela u si ka ezahala kale. Ha mu ka eza cwalo, mu ka kona ku ikambusa kwa mali. Ha lu tabeli ni kamuta ku nyemisa Jehova ka ku lumela ku eza nto ya sa lati! Kacenu, madokota ba bañata ni batu ba bañwi ba lu susueza kuli lu fange mali a luna ka mulelo wa kuli lu pilise batu ba bañwi. Kono ka ku ba batu ba Mulimu ba ba kenile, lwa ziba kuli Jehova u na ni tukelo ya ku bulela mwa swanelwa ku itusisezwa mali. Ku yena “mali kaufela” ki a butokwa. Kacwalo, lu swanela ku ikatulela ku utwa mulao wa hae ka za mali. Ka muzamao wa luna o kenile, lu bonisa kuli lwa itebuha mali a sitabelo sa Jesu. Ki mali a Jesu a tahisa kuli libi za luna li swalelwe ni kuli lu to ikola bupilo bo bu sa feli.—Joa. 3:16.

16. Ki kabakalañi batu ba Jehova ha ba swanela ku ba ba ba kenile?

¹⁶ Jehova ha naa lukuluzi Maisilaele mwa butanga bwa mwa Egepita, naa ba bulelezi kuli: “Ki Na Muñaa Bupilo ya mi zwisize mwa naha ya Egepita, kuli ni be Mulimu wa mina. Kabakaleo mu be ba ba kenile, kakuli na, ni Ya Kenile.” (Liv. 11:45) Jehova naa bata kuli Maisilaele ba be ba ba kenile kakuli yena u kenile. Ni kacenu, Jehova u bata kuli lu be ba ba kenile. Buka ya Livitike i lu tusa ku utwisisa hande taba yeo.

17. Mu tusizwe cwañi ki buka ya Livitike?

¹⁷ Kaniti luli ku nyakisisa ze mwa buka ya Livitike ku mi tusize. Hamulaho wa ku nyakisisa litaba ze, mwendi mwa itebuha buka ye ya mwa Bibele mi mwa utwisisa hande mabaka ha lu swanela ku ba ba ba kenile. Niteñi, ki lika mañi ze ñwi ze lu kona ku ituta mwa buka ye ya Livitike? Buka ye ya mwa Bibele i kona ku lu tusa cwañi ku lapela Mulimu ka nzila ye kenile? Lu ka nyakisisa litaba zeo mwa taba ye tatama.