Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

Lipuzo ze Zwa Kwa Babali

Lipuzo ze Zwa Kwa Babali

Kwamulaho, lihatiso za luna ne li bulelanga hahulu kuli lika ze ñwi ne li swaniseza nto ye ñwi, kamba kuli ne li swanisezwa ki nto ye ñwi. Kono mwa lilimo za cwanoñu fa, lihatiso za luna ha li sa bulelanga hahulu cwalo. Ki kabakalañi?

Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya September 15, 1950, ne i talusize kuli fokuñwi, mutu, kezahalo, kamba nto ye ñwi ye bulezwi mwa Bibele, i yemela nto ye ñwi ye tuna ye ka ezahala kwapili. Kwamulaho, lihatiso za luna ne li bulezi kuli baana ni basali ba ba sepahala ba ba cwale ka Debora, Elihu, Jefita, Jobo, Rahaba, Rebeka, ni ba bañwi ba bañata ne ba yemela ba ba tozizwe kamba ba “buñata bo butuna.” (Sin. 7:9) Ka mutala, ne lu bulezi kuli Jefita, Jobo, ni Rebeka ne ba yemela ba ba tozizwe, mi Debora ni Rahaba ne ba yemela ba “buñata bo butuna.” Nihakulicwalo, mwa lilimo za cwanoñu fa, ha lu si ka itusisa mutalusezo wo wa ku bapanya. Ki kabakalañi?

Mañolo a bonisa kuli batu ba bañwi ba ba bulezwi mwa Bibele ba swana sina miluti ye yemela nto ye ñwi ye tuna ye ka ezahala kwapili. Ka mutala, kwa liñolo la Magalata 4:21-31, muapositola Paulusi u bulela za ‘swanisezo’ ye ama basali ba babeli. Musali wa pili ki Hagare mutangaa Abrahama. Paulusi u talusa kuli musali yo, u yemela sicaba sa Isilaele se ne si li mwa tumelelano ni Jehova ka Mulao wa Mushe. Musali wa bubeli ki “musali ya lukuluhile,” yena Sara musalaa Abrahama. Musali yo naa yemela musalaa Mulimu, ili kalulo ya kopano ya Mulimu ya kwa lihalimu. Paulusi hape u bulela za litaba ze ñata ze mwahalaa mulena ya li muprisita yena Melekisedeke ni Jesu ili ze swana. (Maheb. 6:20; 7:1-3) Kwandaa zeo, Paulusi hape u bapanya mupolofita Isaya ni bana ba hae, ku Jesu ni Bakreste ba ba tozizwe. (Maheb. 2:13, 14) Jehova naa susumelize Paulusi ku ñola litaba zeo kaufela za ku bapanya, kacwalo lwa ziba hande kuli lika zeo ze yemela lika ze ñwi, ni lika ze yemelwa ki lika ze ñwi li nepahalile.

NTO YE YEMELA NTO YE ÑWI

Ngunyana ya Paseka ye ne i fiwanga sina sitabelo mwa Isilaele wa kwaikale ne i yemela nto ye ñwi.—Num. 9:2

NTO YE YEMELWA KI NTO YE ÑWI

Paulusi naa bulezi kuli Kreste ki ngunyana ya luna ya “Paseka.”—1 Makor. 5:7

Nihakulicwalo, ku si na taba kuli Bibele i bonisa kuli mutu u yemela nto ye ñwi, ha lu swaneli ku nahana kuli litaba kaufela kamba lika ze ezahezi mwa bupilo bwa mutu yo li yemela nto ye ñwi ye tuna ye ka ezahala kwapili. Ka mutala, Paulusi u talusa kuli Melekisedeke u yemela Jesu. Kono Paulusi ha buleli za nako yeo Melekisedeke naa tiselize Abrahama sinkwa ni waine hamulaho wa ku bita mulena ba bane. Kacwalo, ha ku na mabaka a mwa Mañolo a tahisa kuli lu batisise taluso ya kezahalo yeo ye si ka bulelwa.—Gen. 14:1, 18.

Bañoli ba bañwi ba ne ba pilile lilimo-limo hamulaho wa lifu la Kreste ne ba ezize mafosisa a mutuna hahulu. Ne ba ñozi kuli ibato ba taba kaufela ya mwa Bibele i yemela nto ye ñwi. Buka ye bizwa The International Standard Bible Encyclopaedia i bulela cwana ka za lituto za Origen, Ambrose, ni Jerome: “Bañoli bao ne ba bata litaba ze yemela lika ze ñwi, mi ne ba li fumani, i bato ba mwa likezahalo kaufela, kono ku eza cwalo ne ku tahisize kuli mwa Mañolo ku ñolwe litaba ze ne si za butokwa. Nihaiba mwa litaba ze ne zibahala ka bunolo, ne ku ngiwa kuli ku na ni litaba za niti ze ipatile mwateñi . . . , mane nihaiba palo ya litapi ze ne ba swasize balutiwa mwa busihu bwa naa bonahalile ku bona Mupulusi, batu ba bañata ba likile ku kabangisa kuli palo ya litapi ye fita fa 153 i yemelañi!”

Muñoli yo muñwi ya bizwa Augustine wa kwa Hippo, naa talusize kuli likande le liñwi la mwa Bibele le li bulela za Jesu ya naa fepile baana ba 5,000 ka linkwa ze ketalizoho za mabele ni tutapi to tubeli, li swaniseza nto ye ñwi. Naa bulezi kuli linkwa ze ketalizoho za mabele, ne li yemela libuka za pili za mwa Bibele ze ketalizoho. Mi bakeñisa kuli mabele naa ngiwa kuli haki a butokwa ku fita buloto, kacwalo ne ku ngiwa kuli “Testamente ya Kale” ne si ya butokwa ku fita “Testamente ye Nca.” Hape naa talusize kuli litapi ze peli ne li yemela mulena ni muprisita. Caziba yo muñwi naa talusize kuli taba ya Jakobo ya ku leka buhulu ku Isau ka musulo wa manawa a mafubelu, ne i yemela taba ya Jesu ya ku lekela batu tukelo ya ku yo pila kwa lihalimu ili tukelo ya naa lekile ka mali a hae a mafubelu!

Haiba litaluso zeo li utwahala taata ku li lumela, mu lemuhe kuli ku na ni butata mwa taba yeo. Batu ha ba koni ku ziba kuli ki lifi litaba za mwa Bibele ze yemela nto ye ñwi ye tuna ye ka ezahala kwapili ni ze sa yemeli nto ye ñwi. Kacwalo, ki lika mañi ze lu swanela ku eza? Haiba Mañolo a luta kuli mutu, kezahalo, kamba nto ye ñwi i yemela nto ye ñwi ye tuna ye ka ezahala kwapili, lu swanela ku lumela tuto yeo. Nihakulicwalo, ha lu swaneli ku bulela kuli taba ye ñwi ya mwa Bibele i yemela nto ye ñwi, haiba ha ku na bupaki bwa ka Mañolo bo bu bonisa cwalo.

Kono lu kona ku tusiwa cwañi ki likezahalo ni mitala ze lu bala mwa Bibele? Muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “Lika kaufela ze ne ñozwi kwamulaho ne li ñolezwi ku lu luta, kuli ka buitiiso bwa luna ni ka ku omba-ombiwa ki Mañolo lu kone ku ba ni sepo.” (Maro. 15:4) Paulusi naa ñolela Bakreste ba ba tozizwe ba mwa linako za baapositola, ili ku ba taluseza mo ba kona ku tusezwa ki litaba za mwa Bibele. Nihakulicwalo, ku zwa mwa linako za baapositola ku to fita ni kacenu, Bakreste kaufela ku kopanyeleza cwalo ni “lingu ze ñwi,” ba tusizwe ki litaba ze fumaneha mwa Mañolo.—Joa. 10:16; 2 Tim. 3:1.

Kacwalo, buñata bwa litaba ze ñozwi mwa Bibele ha li ami feela ba ba tozizwe, “lingu ze ñwi,” kamba Bakreste ba ne ba pila ka nako ye ñwi kwamulaho. Kono buñata bwa litaba ze ñozwi mwa Bibele li tusize batanga kaufela ba Mulimu, ili ba ne ba pila mwa linako za kwamulaho ni ba ba pila mwa linako za cwale. Ka mutala, manyando a naa ipumani ku ona Jobo ha yemeli feela manyando a ne ba kopani ni ona ba ba tozizwe ka nako ya Ndwa ya Lifasi ya Pili. Batu ba Mulimu ba bañata, ili baana ni basali, ba ba tozizwe ni ba “lingu ze ñwi,” ba nyandile sina mwa naa nyandezi Jobo, mi ba tusizwe ki ku ituta litaba zeo. Ba “boni mwa naa mu ezelize Jehova kwa mafelelezo, . . . kuli Jehova u na ni lilato le lituna ni muhau.”—Jak. 5:11.

Mwa liputeho za luna kacenu, ku na ni basali ba ba hulile ba ba sepahala sina Debora hape ku na ni baana-bahulu ba mikulwani ba ba butali sina Elihu. Ku tuha fo, ku na ni mapaina ba ba na ni cisehelo ni bundume ze swana ni za naa na ni zona Jefita, mi hape ku na ni baana ni basali ba ba na ni pilu-telele ye swana ni ya naa na ni yona Jobo. Lwa itumela kuli Jehova naa boni teñi kuli “lika kaufela ze ne ñozwi kwamulaho” lwa li fumana kacenu ilikuli “ka ku omba-ombiwa ki Mañolo lu kone ku ba ni sepo”!

Ka mabaka ao, ha lu liki ku fumana litaluso kamba litalelezo za kwapili mwa taba ni taba ye mwa Bibele. Kono ka nako ya cwale, lihatiso za luna se li isa hahulu mamelelo kwa ku luta lituto za butokwa za mwa Mañolo.