NENIPEPILWE ka silimo sa 1955, mwa tolopo ya Queensland, mwa Australia. Nakonyana hamulaho wa fo, boma bo Estelle, bakala kuituta Bibele ni Lipaki za Jehova. Nebakolobelizwe hamulaho wa silimo kuzwa fo, mi bondate bo Ron, nebaitutile niti hamulaho wa lilimo ze 13. Nenikolobelizwe ka silimo sa 1968, mwa sibaka sesi kwahule ni tolopo, sesibizwa Queensland.

Kuzwa feela hanenisali mwanana, nenilata hahulu kubala libuka ni kuituta puo. Nako kaufela hanelubanga mwa misipili ni bashemi baka, neniinanga fa sipula sa kwamulaho mwa mota inze ni bala buka. Bashemi baka mwendi nebasaikutwangi hande bakeñisa kuli nenisa buhangi libaka zekwa tuko ni mukwakwa. Kono kulata kubala nekunitusize kuli nieze hande kwa sikolo. Mane neniwinile mipuzo isikai hanenisali kwa sekondari mwa tolopo ya Glenorchy, yefumaneha mwa sioli sa Tasmania.

Ka nako yeo, nenitokwa kueza katulo yabutokwa hahulu. Kana neni kaamuhela mupuzo wa kulifelwa masheleñi kuli ni ye kwa yunivesiti? Nihaike kuli nenilata kubala libuka ni kuituta, niitumela kuli boma nebanilutile kulata hahulu Jehova kufita mutu ufi kamba ufi kamba nto ifi kamba ifi. (1 Makor. 3:18, 19) Kacwalo, ka tumelezo ya bashemi baka, neniikatulezi kuli nikakalisa bupaina nisa feza feela sikolo sa sekondari. Mi neniezize cwalo mwa January ka 1971, inze ninani lilimo ze 15.

 Ka lilimo ze 8 zenetatami, nenibile ni tohonolo yakueza bupaina mwa Tasmania. Mwahalaa nako yeo, nanyala musizana yomunde wa kwa Tasmania yabizwa Jenny Alcock. Nelusebelize hamoho sina mapaina babaipitezi ka lilimo zeene mwa Smithton ni Queenstown, ili libaka zekwahule.

Ka silimo sa 1978, na ni bakuluna neluile kwa Mukopano Omutuna wa macaba oneubezi kwa Port Moresby, ili mwa Papua New Guinea. Nihupula mulumiwa yomuñwi yanaafile ngambolo mwa puo ya Sihiri Motu. Nihaike kuli nenisautwi zanaabulela, nina seniba ni takazo yakuba mulumiwa, kuituta puo isili, kuli nisusuezange mizwale ka kufa ngambolo mwa puo yabona. Kwa mafelelezo, seni nahana monikona kuiitusiseza lilato laka la kulata puo kwa kusebeleza Jehova.

Hase lukutile kwa hae, nelukomokile hane luamuhezi memo yakuyo sebeza sina balumiwa. Nelufitile mwa sioli sa Funafuti, sesi mwa Tuvalu, ka silimo sa 1979, mwa January. Mwa Tuvalu, nekunani feela bahasanyi babakolobelizwe babalaalu.

Nesi nto yebunolo kuituta puo ya Situvalu. Buka feela yenefumaneha mwa puo yeo neli Bibele ya “Testamente ye Nca.” Nekusina lidikishinari kamba likolo zeneluta puo, kacwalo lwaikatulela kuitutanga manzwi a 10 kuisa ku a 20 zazi ni zazi. kono hamulahonyana wa nako, lwalemuha kuli nelusautwisisi taluso luli ya manzwi a mañata ane luituta. Mwa sibaka sa kubulelela batu kuli tumelo ya badimona ifosahalile, nelubatalusezanga kuli basike baitusisa likala za kupimisa kamba kuzamaela fa milamu! Kono nelutokwa kuzwelapili kuituta puo yeo, kakuli nelukalisize kuzamaisa lituto za Bibele zeñata. Hamulaho wa lilimo zeñata, yomuñwi wa Baituti baluna ba Bibele bao naalubulelezi kuli: “Lutabile hahulu kuli semukona kubulela puo yaluna ka nako yacwale. Kwa makalelo, nelusa utwisisangi zene mutalusanga hamubulela!”

Kono kunani nto yene lutusize hahulu kuituta puo yeo ka bubebe. Bakeñisa kuli nekusina mandu ene lukona kutelela, neluinanga ni lubasi loluñwi lwa Lipaki mwa munzi omutuna mwa sibaka seo. Neluambolanga puo ya Situvalu kai ni kai mane nihaiba kwa ndu. Hasamulaho wa kusaitusisa Sikuwa ka lilimonyana, lwalemuha kuli Situvalu neli yona puo yeneseluziba hahulu.

Nakonyana haselufitile mwa sibaka seo, batu babañata bakala kutabela kuituta niti. Kono ki buka mañi yenelukaitusisa kuli luitute nibona? Nelusina lihatiso za mwa puo yabona. Nebakaitusisañi kwa kueza tuto yabona ya ka butu? Hane bakalile kutahanga kwa mikopano, ki lipina mañi zenebaka opela, nebakafanga cwañi lingambolo, mi nebakaitukisezanga cwañi mikopano? Nebakafita cwañi fa kukolobezwa? Batu babaikokobeza bao nebatokwa lihatiso za mwa puo yabona kuli baitute ka za Jehova! (1 Makor. 14:9) Neluipuzize kuli “Kana lukakona kuba ni lihatiso za mwa puo ya Situvalu sesi bulelwa feela ki batu babasafiti fa 15,000? Jehova naaalabile lipuzo zaluna ili kulukolwisa ka lika zepeli: (1) Ubata kuli batu baba mwa “lioli ze kwahule” baitute ka zahae, ni (2) ubata kuli batu babangiwa ki batu kuli ba “ishuwa,” basabele kwa libizo lahae.—Jer. 31:10; Zef. 3:12.

Ka silimo sa 1980, ofisi ya mutai neilufile musebezi wa kutoloka lihatiso mwa puo ya Situvalu. Nelukalisize musebezi wo, nihaike kuli neluikutwa kuli haluzibi hande puo yeo. (1 Makor. 1:28, 29) Kwa makalelo, nelulekile mushini wakale kwa muuso one luituisisa kwa kuhatisa lihatiso lisikai zene luitutanga kwa mikopano yaluna. Hasamulaho, nelutolokile buka yenani toho ya taba yeli Niti ye isa kwa Bupilo Bwa Kamita, mwa puo ya Situvalu, mi lwaihatisa mwa mushini omunyinyani wo. Nisahupula muunko wa inki ni kucisa ko kutuna kone kutahisa kuli kube taata kuhatisa libuka zeo kaufela ka mazoho. Ka nako yeo, nelusina malaiti.

Nekuli taata kutoloka kuisa mwa puo ya Situvalu kakuli nelusakoni kubata manzwi mwa lidikishinari kamba kueza lipatisiso mwa libuka za Situvalu. Kono ka linako zeñwi nelufumananga tuso yenelutokwa ka linzila zeñwi. Zazi leliñwi kakusasana kakusalela neniilopotela mutu yomuñwi yanasatabeli kuituta niti. Muuna-muhulu yo yanaabanga muluti naanihupulisize kuli haluswaneli kumupotela. Kihona abulela kuli: “Nibata feela kubulela nto iliñwi. Mwa libuka zemutoloka, hamuitusisi hahulu manzwi ebaitusisa batu bababulela Situvalu.” Senibuza batu babañwi mi sebabulela kuli ki niti yanaabulezi. Kacwalo selueza licinceho kuli toloko yaluna ibe yende. Neni komokile kuli Jehova naalutusize  ka kuitusisa muuna yanaasalati kuituta niti, kono ili yanaabalanga lihatiso zaluna!

Hatiso yapili ya mwa puo ya Situvalu yeneluabezi batu neli pampili ya kumemela batu kwa Kupuzo. Hasamulaho, nelubile ni trakiti ya Taba ya Mubuso No. 30, yenezwisizwe ka nako yeswana ni yenezwisizwe mwa Sikuwa. Nelutabile hahulu kuli nelukona kufa batu nto yenehatisizwe mwa puo yabona! Hamulaho wa nakonyana, hape nelubile ni libroshuwa mane ni libuka zeñwi za mwa puo ya Situvalu. Ka silimo sa 1983, mutai wa kwa Australia neukalile kuhatisa Tawala ya Mulibeleli mwa puo ya Situvalu. Magazini yeo neinani makepe a 24 mi nezwanga hamulaho wa likweli zetaalu. Kana batu bababulela puo ya Situvalu nebatabezi libuka ni limagazini zeo? Eni, kakuli balata hahulu kubala. Ka nako kaufela hane kuzwisiwanga hatiso yenca, wayalesi ya muuso neizibahazanga taba yeo fa makande, mi fokuñwi taba yeo ki yona yene iambolwanga hahulu fa lizazi leo! *

Musebezi wa kutoloka neupetiwa cwañi? Pili neluñolanga lika kaufela ka lizoho. Ku zwa fo nelutaipanga litaba zeo ka kukuta-kutela kufitela libonahala kuli zaswanela kulumelwa kwa mutai wa kwa Australia. Likaizeli bababeli fa mutai nebataipanga litaba zeo ze mwa puo ya Situvalu fa kompyuta, nihaike kuli nebasautwisisi puo yeo. Kuli baambuke kueza mafosisa, nebakenyanga litaba zeo fa kompyuta habeli ni kubona haiba zaswana. Hasamulaho, kwa ofisi ya mutai, nebakopanyanga litaba zeo ni maswaniso kuli ibe hatiso yekwanile. Kihona balulumela mapampili ao ka fulai. Nelutatubanga mapampili ao ni kualumela hape kwa ofisi ya mutai kuli ayo hatiswa.

Musebezi wa kutoloka ucincize hahulu! Ka nako yacwale, batoloki bataipanga litaba ni ku litatuba fa kompyuta. Hañata, mutu ya mwa sibaka sebali kusona batoloki ki yena yakopanyanga litaba zeo ni maswaniso. Kuzwa fo, litaba zeo zalumelwanga ka Intaneti kwa mitai yehatisa. Hakutokwahalangi mutu yaka matiseza litaba zetolokilwe zeo kwa poso.

Lilimo hanelinze lifita, na ni bo Jenny neluamuhezi misebezi ye­shutana-­shutana mwa libaka zeñata za mwa Pacific. Haneluzwile mwa Tuvalu, nelulumezwi kwa mutai wa kwa Samoa ka silimo sa 1985. Teñi ko, nelutusize mwa musebezi wa kutoloka mwa lipuo za Sisamoa, Sitongani, ni Sitokelau, mane ni mwa puo ya Situvalu. * Ka silimo sa 1996, nelulumezwi kwa mutai wa kwa Fiji, kone luyotusa mwa musebezi wa kutoloka mwa lipuo za Sifiji, Sikiribati, Sinauru, Sirotuma, ni Situvalu.

Hañata nakomokanga mo batoloki balatela musebezi wabona kusina taba ni kuli utaata, mi wa katalisa. Ka kuswana ni Jehova, mizwale ni likaizeli babasepahala bao ka niti babata kuli batu bautwe taba yende mwa puo yebabulela. (Sin. 14:6) Ka mutala, hanekusweli kulukiswa kuli Tawala ya Mulibeleli ikale kutolokiwa mwa puo ya Sitongani, neni kopani ni ­baana-­bahulu kaufela mwa naha ya Tonga ni kukupa kuli banituse kufumana mutu yanaaka lutiwa musebezi wa kutoloka. Yomuñwi wa ­baana-­bahulu yanaanani musebezi omunde wa kulukisa limota, aitatela kutuhela musebezi wo lizazi lelitatama, ni kukalisa musebezi wa kutoloka honafo. Nenisusuelizwe hahulu ki tumelo yahae yetuna, bakeñisa kuli naanani lubasi mi naasazibi mwanaaka fumanela hande masheleñi kuli ababalele lubasi lo. Kono Jehova naamubabalezi ni lubasi lwahae, mi naazwezipili kuba mwa toloko ka lilimo zeñata.

Ka kuswana ni batoloki bao, mizwale baba mwa Sitopa Sesietelela, baiyakatwa hahulu musebezi wa kutoloka libuka mwa lipuo kaufela, nihaiba mwa lipuo zebulelwa feela ki batu basikai. Ka mutala, ka nako yeñwi, nekubuzizwe puzo ka za haiba nekutokwala kuli lihatiso litolokiwe mwa puo ya Situvalu. Nenisusuelizwe hahulu haneni balile kalabo yenezwa kwa mizwale baba mwa Sitopa Sesietelela. Nebaize: “Haluboni libaka hamuswanela kutuhela kutoloka lihatiso mwa puo ya Situvalu. Nihaike kuli ki batu feela basikai bababulela puo ya Situvalu hababapanywa kwa batu bababulela lipuo zeñwi, batu kaufela batokwa kuutwa taba yende mwa puo yabona.”

Ka silimo sa 2003, na ni bo Jenny neluzwisizwe mwa Likolo la Toloko la mwa Fiji ni kuiswa mwa Likolo la Sebelezo ya Batoloki kwa Patterson, mwa New York. Nekuswana feela inge bane balola! Neluswalisani ni sikwata sesitusa mwa musebezi wa kutoloka lihatiso mwa lipuo zeñata. Ka lilimo zepeli kamba kufitelela zenelusebelelize mwa Likolo la Sebelezo ya Batoloki, nelufilwe buikalabelo bwakuluta likwata za batoloki musebezi mwa linaha ze­shutana-­shutana.

Kashe cwale nimitaluseze za mukopano wabutokwa onibulezi kwa makalelo. Ka silimo sa 2000, Sitopa Sesietelela nesiikutwile kuli likwata za batoloki mwa lifasi kaufela nelitokwa kutusiwa kuli lipete hande musebezi wo. Batoloki babañata nebasika kena kale sikolo sifi kamba sifi sa batoloki. Hamulaho wa kukopana ni Katengo ka Bañoli, Sitopa Sesietelela saatula kuli batoloki mwa lifasi kaufela balutiwe mwa kupetela musebezi wo. Batoloki nebakalutiwa mwa kuutwisiseza Sikuwa, mwa kutatululela matata, ni mwa kusebeleza hamoho sina sikwata.

Ki lika mañi zepetilwe batoloki hasebalutilwe mwa kuezeza musebezi wo? Mutolokelo wabona ubile omunde. Hape lihatiso zaluna selitolokiwa mwa lipuo zeñata kufita haisali. Mwa silimo sa 1979, hane lulumilwe kuyo sebeza sina balumiwa, Tawala ya Mulibeleli neifumaneha feela mwa lipuo ze 82. Mi Tawala ya Mulibeleli yeo, mwa lipuo zeñwi neizwanga hamulaho wa likweli lisikai kuzwa foizwela mwa Sikuwa. Kono kacenu, Tawala ya Mulibeleli itolokiwa mwa lipuo zefitelela 240, mi kwa lipuo zeo, zeñata lizwiselezanga magazini yeo hamoho ni ya Sikuwa. Ka nako yacwale, batu bababulela lipuo zefitelela 700, bakona kubala nto yeñwi yekona kubaluta niti ya mwa Bibele. Lilimonyana kwamulaho, nekubohala kuli nto yeo haikonahali.

 Ka silimo sa 2004, Sitopa Sesietelela nesiatuzi kuli ki kwa butokwa hahulu kuli Bibele ya Toloko ya Lifasi le Linca ifumanehe mwa lipuo zeñata ­kapili-­pili. Bakeñisa katulo yeo, batu babañata sebakona kubala Bibele ya Toloko ya Lifasi le Linca mwa puo yabona. Mane ka silimo sa 2014, Bibele yeo mutumbi kamba likalulo zayona neseihatisizwe mwa lipuo ze 128, kukopanyeleza cwalo ni mwa lipuo zebulelwa kwa Mboela wa Pacific.Nto yeñwi yeni hupula hahulu ki mukopano omutuna one ubezi kwa Tuvalu ka 2011. Ka likweli zeñata, nekubile ni linanga lelituna mwa naha kaufela. Mizwale ba mwa naha yeo nebanahanile za kuli mukopano wo usike waba teñi. Kono nto yetabisa ki ya kuli manzibwana lizazi lene lufitile, pula yakala kunela hahulu. Mi mukopano neuezizwe. Nenibile nitohonolo yetuna ya kuzwisa Bibele ya Toloko ya Lifasi le Linca ya Mañolo A Sigerike A Sikreste mwa puo ya Situvalu! Nihaike kuli ki mizwale basikai feela bababulela puo yeo, nibona bakona kuamuhela mpo yende yezwa ku Jehova. Mi hape kwa mafelelezo a mukopano, nekunelile pula yetuna hahulu. Kacwalo, mañi ni mañi naanani mezi amañata a kwa moya ni mezi amañata a pula!

Ka bumai bakuluna bo Jenny nebasiyo ka nako yeo. Nebatimezi ka 2009, hamulaho wa kukula kansa ka lilimo ze 10. Nelutandile lilimo ze 35 hamoho mwa linyalo. Habaka zusiwa kwa bafu, baka taba hahulu kuutwa kuli Bibele neitolokilwe mwa puo ya Situvalu.

Jehova hape unifuyauzi ka kunifa musali yomunde, Loraini Sikivou. Bo Loraini ni bo Jenny nebabelekile hamoho fa mutai wa Fiji, mi bo Loraini nebali batoloki ba puo ya Sifijia. Mi ka nako ya cwale hape, ninani musali ya sebeleza Jehova hamoho nina kabusepahali, ili yalata hahulu puo inge na!

Mwa lilimo zefelile, niiponezi mo Ndataa luna ya lilato Jehova ababalelela batu ba lipuo kaufela, kusina taba kuli puo yabona ibulelwa feela ki batu basikai. (Samu 49:1-3) Niiponezi mobabelanga ni tabo batu habaamuhela lihatiso za mwa puo yabona lwapili, kamba habaopela lipina za kulumbeka Jehova mwa puo yebautwisisa. Ka linako zeo, ninahananga lilato lelituna lanani lona Jehova kuluna. (Lik. 2:8, 11) Nisahupula hande zanaabulezi muzwale yomuñwi wa musupali yabulela Situvalu, yabizwa Saulo Teasi. Hasa opezi pina ya Mubuso lwapili mwa puo yahae, naaize: “Nisepa kuli muswanela kuyo taluseza mizwale baba mwa Sitopa Sesietelela kuli lipina ze, zautwahala hande mwa puo ya Situvalu kufita mwa Sikuwa.”

Mwa September ka 2005, nenikomokile haneni filwe tohonolo ya kuba mwa Sitopa Sesietelela sa Lipaki za Jehova. Nihaike kuli hanisali mutoloki, niitumela kuli Jehova unifile kolo ya kuzwelapili kutusa mwa musebezi wa batoloki wa mwa lifasi kaufela. Niikutwanga kuba yatabile kuziba kuli Jehova wa tokomela zebatokwa batu bahae kaufela, nihaiba batu babapila mwa lioli zekwahule ze mwahalaa Liwate la Pacific! Ka niti sina mwanaabulelezi wa walisamu, “Muñaa Bupilo wa busa; lifasi li tabe; lioli, mwa buñata bwa zona, li nyakalale.”—Samu 97:1.