NZILA yende yeo ndate akona kuluta ka yona bana bahae, ki ka kubatomela mutala. Habonisa lilato kwa bana bahae, ubaluta mwa kuboniseza lilato. Hakuna mutu yalulatile hahulu sina mwa lulatela Ndataa luna Jehova. Kacwalo, luituta mwa kuboniseza lilato “kabakala kuli naa lu latile pili.”—1 Joa. 4:19.

² Ki ka nzila ifi yeo Jehova abonisize ka yona kuli “naa lu latile pili”? Bibele ibulela kuli: “Ha ne lu sa li baezalibi, Kreste a lu shwela.” (Maro. 5:8) Ndataa luna ya lilato Jehova, naalufile Mwanaa hae sina tiululo kuli aluliulule kwa sibi ni lifu. Mpo ya butokwa yeo, ilukonisa kuba bukaufi ni Jehova ni kubonisa lilato laluna kuyena. Ka kueza buitomboli bobutuna bo, Jehova ulutomezi mutala. Naalulutile kuli lubonise lilato ka kutokwa buitati ni kuba ni moya wa bufani.—1 Joa. 4:10.

3, 4. Lukona kubonisa cwañi kuli lwalata Mulimu?

³ Lilato ki kona kalemeno ka Jehova ka katuna. Kacwalo,  lwakona kuutwisisa libaka Jesu hanaabulezi kuli mulao wa butokwa hahulu ki o li: “U lukela ku lata Jehova Mulimu wa hao ka pilu ya hao kaufela, ka moyo wa hao kaufela, ka munahano wa hao kaufela, ni ka maata a hao kaufela.” (Mare. 12:30) Jehova ubata kuli lumulate ‘ka pilu ya luna kaufela.’ Jehova naakaikutwa bumaswe haneluka lata hahulu mutu yomuñwi kamba nto yeñwi kufita mo lumulatela. Kono lilato laluna kuyena haliswaneli kuba feela la mwa maikuto. Jehova hape ubata kuli lumulate ka ‘munahano wa luna kaufela’ ni ‘ ka maata a luna kaufela.’ Fo kutalusa kuli lilato laluna ku Jehova liama molunahanela ni moluezize lika.—Mubale Mika 6:8.

⁴ Kacwalo, luswanela kulata Jehova ka moluinezi ni ka lika zelunani zona. Halubeya Mulimu mwa sibaka sapili mwa bupilo bwaluna, lubonisa kuli lwamulata luli. Mwa taba yefelile, nelunyakisisize linzila zeene zebonisa mo Jehova alatela hahulu bana bahae. Haluboneñi molukona kutiiseza lilato laluna ku Jehova ni mo lukona kuboniseza kuli lwamulata.

5. Halunahana ka za lika kaufela za luezelize Jehova, lubata kuezañi?

⁵ Mutu yomuñwi hamifa mpo, hañata mwabonisanga buitumelo. Mi bakeñisa kuli muunga mpo yeo kuba ya butokwa, mwaitusisanga yona. Jakobo naañozi kuli: “Mpo ye nde kaufela ni mpo ye petehile kaufela i zwa kwahalimu, i zwa ku Ndatahe maseli a lihalimu, ya sa fetuhi kamba ku cinca sina miluti ye cinca-cinca.” (Jak. 1:17) Lwaitumela hahulu ku Jehova bakeñisa kuli ulufa lika kaufela zelutokwa kuli lupile ni kuli lube babatabile. Lulemuha mwalulatela, mi lubata kubonisa kuli lwamulata luli. Kana kona momuikutwela cwalo?

6. Maisilaele nebaswanela kuezañi haiba nebabata kuli Jehova azwelepili kuba fuyaula?

⁶ Jehova naafile Maisilaele lika zende zeñata. Ka lilimo zeñata, naabaetelezi ka milao yahae mi naabafile lika kaufela zene batokwa. (Deut. 4:7, 8) Mi Maisilaele nebakona kubonisa buitumelo bwabona ku Jehova ka kumamela milao yahae. Ka mutala, hanebafa matabelo ku Jehova, nebaswanela kumufa “lico za mitamuno” za mwa naha. (Ex. 23:19) Maisilaele nebaziba kuli Jehova naakazwelapili kuba fuyaula hane baka mamela milao yahae ni ku musebeleza mone bakonela kaufela.—Mubale Deuteronoma 8:7-11.

7. Lukona kuitusisa cwañi ‘lika zabutokwa’ zelunani zona kuli lubonise kuli lwalata Jehova?

⁷ Niluna lwakona kubonisa kuli lwalata Jehova ka kumufa ‘lika zaluna zabutokwa.’ (Liprov. 3:9) Lueza cwalo ka kuitusisa lika zelunani zona kuli lumulumbeke. Ka mutala, lwakona kufa linubu mwa puteho yaluna kuli luzwisezepili musebezi wa Mubuso opetiwa mwa lifasi kaufela. Ibe kuli lunani lika zeñata kamba zenyinyani, kaufelaa luna lwakona kuitusisa lika zeo kuli lubonise molulatela Jehova. (2 Makor. 8:12) Kono hape kunani linzila zeñwi zelukona kubonisa ka zona kuli lwalata Jehova.

8, 9. Ki ifi nzila yeñwi yelukona kubonisa ka yona kuli lwalata Jehova, mi ki lika mañi zene baezize bo Mike ni lubasi lwabona?

⁸ Jesu naalulutile kuli lubate pili Mubuso  ni kuli lusike lwabilaela ka za sico kamba zeluka apala. Ndataa luna ulusepisa kulufa zelutokwa. (Mat. 6:31-33) Lusepile Jehova mi lwaziba kuli ukataleleza sepiso yahae. Kakuli haiba lwalata mutu yomuñwi, lukamusepa. Mane halusepa hahulu Jehova, lukabonisa kuli lumulata hahulu. (Samu 143:8) Kacwalo, lukana lwaipuza kuli: ‘Kana milelo yaka ni moni itusiseza nako yaka ni maata aka kubonisa kuli nalata Jehova luli? Kana ka zazi ni zazi nabonisa kuli naitinga ku Jehova kuli anife zenitokwa?’

⁹ Bo Mike ni lubasi lwabona nebasepile Jehova. Bo Mike hane basali banana, nebabatanga kuyo kutaleza kwa naha isili. Mane niha sebanyezi ni kuba ni bana babeli, bo Mike neba sanani takazo yeo. Bo Mike ni lubasi lwabona hane babalile ka za mizwale ni likaizeli bane ba izo sebeleza kone kutokwahala bakutazi babañata ba Mubuso, nebaikatulezi kunolofaza mupilelo wabona. Nebalekisize ndu yabona mi sebatutela mwa ka ndunyana. Bo Mike hape nebakusufalize kwa palo ya batu baneba kenisanga mizuzu, mi sebaituta mone bakona kuezeza pisinisi yabona inze bali mwa naha isili ka kuitusisa Intaneti. Bo Mike ni lubasi lwabona, nebakonile kututela mwa naha isili mi hane bali mwa naha yeo, nebaikozi hahulu bukombwa. Bo Mike babulela kuli, “Neluiponezi buniti bwa manzwi a Jesu afumaneha kwa Mateu 6:33.”

10. Ka kuswana ni Mulena Davida, ki kabakalañi hakuli kokunde kunahanisisa ka za lika zeluituta ka za Jehova?

¹⁰ Mulena Davida naañozi kuli: “Mahalimu a bulela kanya ya Mulimu; mi sibaka sa lihalimu si bonahalisa musebezi wa mazoho a hae.” Naaekelize kuli: “Mulao wa Muñaa Bupilo u petehile, u katulusa moya; bupaki bwa Muñaa Bupilo bwa sepahala, bu talifisa ya si na kutwisiso.” Davida hanaanza anahanisisa za milao ya Jehova yetalifisa ni pupo yahae yende, naasutelezi hahulu ku Jehova mi naabata kubonisa kuli wamulata. Davida naabulezi kuli: “Manzwi a mwa mulomo wa ka, ni minahano ya mwa pilu ya ka, ibe zo ka amuhela Muñaa Bupilo, wena Licwe la ka, ni Muliululi wa ka.”—Samu 19:1, 7, 14.

11. Lukona kuitusisa cwañi zibo yalufile Jehova kuli lubonise lilato laluna kuyena? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 27.)

¹¹ Kacenu, Jehova ululuta lika zeñata ka za mulelo wahae, pupo yahae, ni Linzwi lahae. Batu ba lifasi basusuezanga batu kuli baitute, kono tuto yepahami hañata itahisanga kuli batu batuhele kulata Mulimu. Kono ka kushutana ni batu ba lifasi, Jehova habati feela kuli lube ni zibo, kono hape ulutusa kuli lube ni butali. Ubata kuli luitusise zeluituta ilikuli lutusehe ni kuli lutuse babañwi. (Liprov. 4:5-7) Ka mutala, ubata kuli lutaluseze babañwi “zibo ye nepahezi ya ku ziba niti” kuli lubatuse kuto  piliswa. (1 Tim. 2:4) Lubonisa lilato laluna ku Jehova ka kuluta batu babañata niti ka za Mubuso wa Mulimu ni zeukaezeza batu.—Mubale Samu 66:16, 17.

12. Kaizeli yomuñwi wa mukulwani naabuleziñi ka za mpo yezwa ku Jehova?

¹² Babanca ni bona bakona kunahanisisa lika kaufela zabafile Jehova ni zabalutile. Bo Shannon basahupula mone baikutuzwi hanebali kwa mukopano omutuna ka nako yene banaani lilimo ze 11, mi banyani babona nebanaani lilimo ze 10. Ka nako ya mukopano omutuna one unani toho ya taba yeli, “Godly Devotion,” babanca kaufela kukopanyeleza cwalo ni bo Shannon ni banyani babona, nebakupilwe kuinela kwa sibaka sesiipitezi. Kwa makalelo nebaikalezwi. Kono nebakomokile yomuñwi ni yomuñwi wabona hanaafilwe buka ya Questions Young People Ask—Answers That Work. Bo Shannon nebaikutwile cwañi ka za Jehova hamulaho wa kuamuhela mpo yende yeo? Babulela kuli: “Hamulaho wa kuamuhela mpo yeo, nenilemuhile kuli Jehova ki waluli ni kuli wanilata luli ka butu. Lutabile kuli Mulimu waluna yomutuna yena Jehova, ulufanga “mpo ye nde kaufela ni mpo ye petehile.”

13, 14. Luswanela kueza cwañi halufiwa kelezo ki Jehova, mi ki kabakalañi?

¹³ Bibele iluhupulisa kuli: “Muñaa Bupilo u nata [kamba ukalimela] ya latwa ki yena;  mwaa ezeza ndatahe mutu ku mwana ya olisa.” (Liprov. 3:12) Haluamuhela kelezo ya Jehova ni kumutuhelela kuli alulute, luituta kueza zelukile mi luba ni kozo. Kono “ha ku na kalimelo ye tabisa ka nako ye i fiwa, kono i butuku.” (Maheb. 12:11) Nihakulicwalo, luswanela kueza cwañi Jehova halukalimela? Haluswaneli kupalelwa kuutwa kelezo ya Jehova, kamba kuzwelapili kunyema halufiwa kelezo. Lwalata Jehova, kacwalo lwateelezanga kuyena ni kueza licinceho zetokwahala.

¹⁴ Mwa linako za Malaki, Majuda babañata nebasika utwa Jehova. Nebasina taba ni kuli matabelo anebafa naasa mutabisi. Kacwalo, Jehova naabafile kelezo yetuna ka za taba yeo. (Mubale Malaki 1:12, 13.) Mane Jehova naabaelezanga ka kukuta-kutela, kono nebahanile kuutwa. Kacwalo, ababulela kuli: “Ni ka lumela sikuto fahalimu a mina, ni kute mbuyoti ye ni mi file.” (Mala. 2:1, 2) Kwautwahala hande kuli haiba luzwelepili kuhana kelezo ya Jehova, kamba kuikutwa kuli haki ya butokwa, lukasinyehelwa ki silikani saluna ni yena.

15. Ki munahanelo ocwañi oluswanela kuambuka?

¹⁵ Lifasi la Satani lisusueza batu kuba ni moya wa buikuhumuso ni buitati. Batu babañata habalati kusikululwa kamba kubulelelwa zakueza. Babañwi bateelezanga kwa kelezo ka libaka feela la kuli batokwa kueza cwalo. Haluswaneli kuba ni moya ocwalo. Bibele ilubulelela kuli lu “tuhele ku ya ka mikwa ya lifasi le.” Kono lutokwa kuutwisisa zabata Jehova kuluna mi luswanela kueza zemutabisa. (Maro. 12:2) Uitusisa kopano yahae kuli alufe kelezo ka nako yeswanela. Ka mutala, luhupuliswanga ka za mo baana baswanela kuswalisanela ni basali, kamba basali mo baswanela kuswalisanela ni baana, mwa kuketela balikani, ni ka za lika zeluketa kuikatulusa ka zona. Haluamuhela kalimelo ya Jehova ka tabo, ni kueza licinceho kuli lumutabise, lubonisa  kuli lwaitebuha ketelelo yahae ni kuli lwamulata luli.—Joa. 14:31; Maro. 6:17.

16, 17. (a) Ki kabakalañi haluswanela kubuzanga Jehova mwanahanela pili lusika eza kale likatulo? (b) Maisilaele nebaezizeñi mwa sibaka sa kuli babuze Jehova?

¹⁶ Banana baitinganga kwa bashemi babona kuli babatuse ni kubasileleza. Mane nihaiba babahulu bakona kukupa tuso kwa bashemi babona. Nihaike kuli bakona kuikezeza likatulo, bana ni bona bakona kukupa kelezo yende kwa bashemi babona. Ndataa luna Jehova walutuhelelanga kuikezeza likatulo. Mi bakeñisa kuli lumusepile luli ni kuli lwamulata, kamita lwakupanga kuli alutuse ni kueza molukonela kaufela kuli luzibe zanahana pili lusika eza kale katulo. Haiba luitinga ku Jehova, uka lufa moya wahae okenile kuli ulutuse kueza zelukile.—Mafil. 2:13.

¹⁷ Mwa linako za Samuele, Maisilaele nebatuzwi mwa ndwa ka nako yenebalwana ni Mafilisita. Mwa sibaka sa kubuza Jehova zene batokwa kueza hasebatuzwi, nebaize: “A lu yo nga mwa Shilo aleka ya bulikani bwa Muñaa Bupilo, lu tahe ni yona, mi i lu lamulele mwa mazoho a lila za luna.” Ki lika mañi zenezwile mwateñi? “Kwa shwa ba bañata hahulu; ku ba ba zamaya ka mautu kwa shwa Maisilaele ba ba eza 30,000. Aleka ya Mulimu yona ya hapiwa.” (1 Sam. 4:2-4, 10, 11) Maisilaele nebanahana kuli hanebaka shimba Aleka, Jehova naakabatusa ni kubasileleza. Nebasika kupa kuli Jehova abatuse kamba kumubuza zanaanahana ka za taba yeo. Kono nebaezize zene banahana kuli lilukile, mi nebanyandile maswe bakeñisa zene batalimani ni zona.—Mubale Liproverbia 14:12.

18. Bibele imilutañi ka za kusepa Jehova?

¹⁸ Walisamu yanaalata hahulu Jehova ni kuitinga kuyena, naañozi kuli: ‘Sepa Mulimu, kakuli ni ka mu lumba hape; ki yena ya ni pilisa, mi ki yena Mulimu wa ka. Mawe Mulimu wa ka, moya wa ka u swabile mwahali a ka; ki lona libaka hani ku hupula.’ (Samu 42:5, 6) Kana ki mona momuikutwela ka za Jehova cwalo? Kana mwa musepa ni kuikutwa kuba bukaufi ni yena? Mwakona kuituta kumusepa hahulu. Bibele ilubulelela kuli: “U sepe Muñaa Bupilo ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; u beye Muñaa Bupilo mwa milelo ya hao kaufela, mi yena u ka lukisa linzila za hao.”—Liprov. 3:5, 6.

19. Mukabonisa cwañi kuli mwalata Jehova?

¹⁹ Ka kubonisa kuli naalulatile pili, Jehova ululutile moluswanela kumulatela. Haike luzwelepili kunahana ka za lika zaluezelize ni mwalulatela. Mi haike luzwelepili kubonisa kuli lwamulata ka pilu yaluna kaufela, ka moyo waluna kaufela, ka munahano waluna kaufela, ni ka maata aluna kaufela.—Mare. 12:30.