1, 2. Ki kabakalañi Jesu hanaalata Mareta, kono ki mafosisa afi anaaezize abonisa kuli naasika petahala?

HAMUNAHANA ka za Mareta, kaizelaa Lazaro, munahana kuli neli mutu ya cwañi? Bibele ibonisa kuli Mareta neli mulikanaa Jesu yomutuna, mi hape ibulela kuli Jesu naalata Mareta. Nihakulicwalo, nesi yena musali anosi yanaalatwa ni kukutekiwa ki Jesu. Ka mutala, kaizelaa Mareta, Maria, niyena neli mulikanaa Jesu yomutuna. Mi Jesu naalata mahe, yena Maria. (Joa. 11:5; 19:25-27) Kacwalo, ki kabakalañi Jesu hanaalata Mareta?

² Jesu naalata Mareta bakeñisa kuli naanani sishemo ni bufani, mi neli mutu yanaabeleka kataata. Kono, libaka lelituna Jesu hanaalata Mareta ki la kuli Mareta naanani tumelo yetiile. Mareta naalumezi lika kaufela zanaalutile Jesu mi naasa kakanyi kuli Jesu ki yena Mesia yanaasepisizwe. (Joa. 11:21-27) Nihakulicwalo, Mareta naasika  petahala. Ka kuswana ni luna kaufela, niyena naaezanga mafosisa. Ka mutala, nako yeñwi Jesu hanaaile kuyo bapotela, Mareta naanyemezi munyanaa hae Maria, mi sabulelela Jesu kuli amusikulule. Mareta ali: “Mulena, kikuli ha u na taba munyanaa ka ha ni siyezi misebezi ni li nosi? Mu bulelele he a to ni tusa.” (Mubale Luka 10:38-42.) Ki kabakalañi Mareta hanaabulezi cwalo, mi ki lika mañi zelukona kuituta kwa kalabo ya Jesu?

3, 4. Ki lika mañi zanaaezize Maria zanaatabezi Jesu, mi Mareta naaitutileñi kwa taba yeo? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 15.)

³ Jesu naaitumezi hahulu kuli Mareta ni Maria nebamumemile kwa ndu yabona mi naabata kuitusisa kolo yeo kubaluta niti yabutokwa. Maria apakisa kuina bukaufi ni Jesu inzaa “teeleza kwa manzwi a hae.” Naabata kuituta lika zeñata ku Muluti Yomutuna. Mareta niyena naakona kuiketela kuteeleza ku Jesu. Mi Jesu naaka mubabaza bakeñisa kusiya misebezi yahae yanaaeza ni kuteeleza kuyena ka tokomelo.

⁴ Kono Mareta naayauluzwi. Naapatehile kulukiseza Jesu sico sabutokwa ni kueza lika zeñwi zenekatahisa kuli Jesu aikole poto yahae. Hanaaboni kuli Maria naasa mutusi kwa misebezi, Mareta ahalifa maswe mi abilaela ku Jesu. Jesu naaziba kuli Mareta naalika kueza lika zeñata, kacwalo, amubulelela ka musa ali: “Mareta, Mareta, u bilaela ni ku ikataza ka ze ñata.” Jesu hape naakalelize kuli sesitokwahala ki sico sesilikani, kamba musulo ulimuñwi feela. Kacwalo, Jesu ababaza Maria kakuli naateeleza kuyena ka tokomelo. Naabulezi kuli: “Haili Maria yena, u iketezi kabelo ye nde, mi ha na ku i amuhiwa.” Maria mwendi naalibezi lico zanacile ka lizazi leo, kono kusina kukakanya, naasika libala lika za naaitutile ku Jesu ni mwa naamubabalelize. Hamulaho wa lilimo ze fitelela 60, muapositola Joani naañozi kuli: ‘Jesu naa lata Mareta, ni munyanaa hae.’ (Joa. 11:5) Manzwi a abonisa kuli Mareta naamuhezi kelezo yende yanaamufile Jesu, mi naasebelelize Jehova ka busepahali mwa bupilo bwahae kaufela.

5. Ki kabakalañi hakuli taata hahulu kacenu kuisa pilu kwa lika zabutokwa hahulu, mi ki puzo mañi yeluka alaba?

⁵ Lulemuha kuli kacenu kunani lika zeñata zekona kulupalelwisa kusebeleza Jehova kufita monekuinezi mwa linako za Bibele. Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya September 15, 1958, neifile temuso kwa mizwale ni likaizeli kuli basike batuhelela lika za bumapangapanga kubapalelwisa kusebeleza Jehova. Nihaiba ka nako yeo, nekubonahala kuli zazi ni zazi nekunani nto yenca. Lika zecwale ka limagazini zende, liwayalesi, mafilimu, ni ma-TV neliatile hahulu. Tawala ya Mulibeleli yeo neibulezi kuli, halunze luatumela kwa mafelelezo a lifasi, “lika zeyaulula likaba zeñata.” Kacenu, kunani lika zeñata hahulu zekona kuluyaulula kufita zene liteñi kwamulaho. Lukona kuezañi kuli lube sina Maria ni kuli luzwelepili kuisa pilu kwa kulapela Jehova?

6. Batu ba Jehova baitusisize cwañi lika za bumapangapanga?

⁶ Batu ba Jehova baitusisize lika za bumapangapanga za mwa lifasi kwa kukutaza taba yende. Ka mutala, ndwa yapili ya lifasi isika kalisa kale, ni ka nako ya ndwa yeo,  batu ba Jehova nebabuhisanga filimu ya “Photo-Drama of Creation.” Ka kuitusisa maswaniso acinca-cinca, ni mafilimu a makuswani anaanani mulumo, nebakutalize kwa batu babañata-ñata mwa linaha zeñata. Kwa mafelelezo a filimu ya “Photo-Drama,” nekubonisizwe linako za kozo zekaba teñi Jesu Kreste hakabusa lifasi. Hamulaho, batu ba Jehova nebaitusisanga wayalesi kwa kuzibahaza lushango lwa Mubuso kwa batu babañata-ñata mwa lifasi. Kacenu, luitusisa likompyuta ni Intaneti kukutaza kwa batu babañata, mane nihaiba kwa libaka ze kwahule.

7. (a) Ki kabakalañi kuitusisa lifasi ka kutala haili nto yemaswe? (b) Luswanela kutokomelañi? (Mubone litaluso za kwatasi.)

⁷ Bibele ilulemusa kuli lusike lwaitusisa lifasi ka kutala. Kueza cwalo kukopanyeleza kutandanga nako yeñata kwa kueza lika za lifasi. (Mubale 1 Makorinte 7:29-31.) Zeñwi za lika zeo halisika fosahala, kono zakona kulucela nako yaluna yeñata. Ka mutala, lwakona kuikola kueza lika zecwale ka kubala libuka, kubuha TV, kupotela libaka zende, kuleka lika, kubatisisa lika zenca za bumapangapanga kamba lika zeñwi zetula hahulu. Batu babañata balata hahulu kuikambota fa Intaneti, kulumela babañwi tushango, kubala makande, kamba linepo za lipapali. Kono babañwi bakona kungongwelwa hahulu ki lika zeo. * (Mubone litaluso za kwatasi.) (Muek. 3:1, 6) Haiba lusinyeza hahulu nako yaluna kwa lika zesi za butokwa, lukapalelwa kuisa mamelelo kwa lika za butokwa hahulu, ili kulapela Jehova.—Mubale Maefese 5:15-17.

8. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kusalata lika za mwa lifasi?

⁸ Satani ulika mwakonela kaufela kulukukueza kulata lika za mwa lifasi lahae ilikuli alupalelwise kusebeleza Jehova. Satani naaezize cwalo mwa linako za baapositola, mi kacenu ueza cwalo hahulu. (2 Tim. 4:10)  Kacwalo, luswanela kuzwelapili kuitatuba kuli lubone moluikutwela ka za lika za mwa lifasi ni kueza licinceho molutokwa kueza cwalo. Bibele ilubulelela kuli lusike lwalata lika za mwa lifasi. Kono luswanela kuzwelapili kulata hahulu Jehova. Haiba lueza cwalo, kuka lubela hahulu bunolo kuutwa Jehova ni kuzwelapili kuba bukaufi niyena.—1 Joa. 2:15-17.

9. Jesu naalutile balutiwa bahae kuli baise pilu kwañi, mi naatomile cwañi mutala?

⁹ Sina feela hanaalutile Mareta ka musa kuli asike ayaululwa ki lika zeñata, Jesu naalutile balutiwa bahae tuto yeswana. Naabasusuelize kuli bazwelepili kuisa pilu kwa kusebeleza Jehova ni Mubuso wahae. (Mubale Mateu 6:22, 33.) Jesu yena ka sibili naalutomezi mutala omunde hahulu. Naasina lika zeñata, mi naasina ndu kamba mubu.—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Ki mutala mañi omunde wanaa lutomezi Jesu?

¹⁰ Jesu naasika lumeleza nto ifi kamba ifi kumupalelwisa kueza musebezi wa kukutaza. Kamutala, hanaa sazo kala musebezi wa kukutaza, batu babañata bakwa Kapernauma nebabata kuli Jesu atande nako yeñata mwa muleneñi wabona. Naaezizeñi? Naazwezipili kuisa pilu kwa musebezi wahae. Naabulezi kuli: “Ni lukela ku yo shaela taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu ni kwa mileneñi ye miñwi, kakuli ki sona se ni lumezwi.” (Luka 4:42-44) Jesu naazamayanga misipili ye mitelele kuyo kutaza taba yende ni kuluta batu babañata. Nihaike kuli Jesu naapetahalile, naakatalanga bakeñisa kuli naabelekanga ka taata mi naatokwa kupumulanga.—Luka 8:23; Joa. 4:6.

11. Jesu naaezizeñi muuna yomuñwi hanaamuzize taba yeñwi ya ka butu, mi Jesu naalutile balutiwa bahae tuto mañi?

¹¹ Hamulaho, Jesu hanaasweli kuluta balutiwa bahae tuto ya butokwa, muuna yomuñwi amukauleza ni kubulela kuli: “Muluti, ha ku bulelele muhulwanaa ka a ikabele saanda ni na.” Jesu naasika lika kutatulula butaata bwa naanani bona muuna yo. Naasika palelwa kuluta balutiwa bahae kabakala kuyaululwa ki lika za naabulela muuna yo. Kaniti, naaitusisize kolo yeo kubaluta kuli hane bakaisa pilu kwa kubata kuba ni lika zeñata, lika zeo nelika bapalelwisa kusebeleza Mulimu.—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) Ki lika mañi zanaaezize Jesu mwa Jerusalema zenetabisize batu babañwi ba Magerike? (b) Jesu naaezizeñi Filipi hanaamukupile kuli ayo bonana ni batu bao ba Magerike?

¹² Mazazi a Jesu a mafelelezo fa lifasi naali amaswe luli. (Mat. 26:38; Joa. 12:27) Naaziba kuli naaka nyandiswa maswe ni kubulaiwa. Hape naaziba kuli naanani musebezi omutuna wanaatokwa kueza pili asika shwa kale. Ka mutala, la Sunda ka la Nisani 9, Jesu naakeni mwa Jerusalema inze apahami fa mbongolo. Batu babañata ba muamuhela sina Mulenaa bona. (Luka 19:38)  Habusa, Jesu ka bundume alundulela kwande a tempele batu ba mukwañuli bane balekisa lika ka kutula ili bane baputelela batu.—Luka 19:45, 46.

¹³ Batu babañwi ba Magerike banebatile kwa Jerusalema kwa mukiti wa Paseka nebatabile hahulu hanebaboni zanaaezize Jesu. Kacwalo, babuza muapositola Filipi haiba nekuka konahala kuli babonane ni Jesu. Kono Jesu naasalati kuli batu babañwi bamutuse kamba kumulamulela kwa lila zahae. Naaziba lika zeneli za butokwa kuyena. Naazwezipili kuisa pilu kwa lika za naatokwa Jehova kuli aeze, ili kutalusa kuifana bupilo bwahae sina sitabelo. Kacwalo, naahupulisize balutiwa bahae kuli naatuha ashwa ni kuli babamulatelela kaufela ni bona baswanela kuitoboha bupilo bwa bona. Naabulezi kuli: “Ya lata moyo wa hae wa u bulaya, kono ya toile moyo wa hae mwa lifasi le u ka u bukeleleza bupilo bo bu sa feli.” Kono Jesu hape naasepisize kuli ‘Ndate u ka kuteka’ balateleli ba Jesu mi uka bafa bupilo bobusafeli. Filipi naakabe abulelezi batu bao ba Magerike lushango losusueza lo.—Joa. 12:20-26.

14. Nihaike kuli Jesu naabeile musebezi wa kukutaza mwa sibaka sapili mwa bupilo bwahae, ki lika mañi zeñwi hape zanaaezanga?

¹⁴ Jesu hanaali fa lifasi, musebezi wahae omutuna neli wa kukutaza taba yende. Nihaike kuli Jesu naaisize pilu kwa kukutaza, kamita naasa nahanangi za musebezi wo. Ka mutala, naaile kwa mukiti omuñwi wa linyalo kwa naaizo fetula mezi kuba waine. (Joa. 2:2, 6-10) Hape naacanga lico kwa mandu a balikani bahae ni kwa mandu a batu babañwi bane batabela taba yende. (Luka 5:29; Joa. 12:2) Mi sabutokwa ni kufita kikuli, Jesu naabanga ni nako ya kulapela, ya kunahanisisa, ni ya kupumula.—Mat. 14:23; Mare. 1:35; 6:31, 32.

15. Muapositola Paulusi naabulezi kuli Bakreste batokwa kuezañi, mi naatomile cwañi mutala omunde?

¹⁵ Muapositola Paulusi naabulezi kuli Bakreste baswana sina bamati babali mwa siyano yetelele, ni kuli, kuli bafite kwa mafelelezo a siyano yeo, baswanela kusiya lika kaufela zekona kubapalelwisa kumata hande kamba zekona kutahisa kuli batuhele kumata. (Mubale Maheberu 12:1.) Paulusi yena ka sibili naatomile mutala omunde. Naakakona kuba mutu yafumile ni yazibahala sina mueteleli wa bulapeli bwa Sijuda, kono naasika eza cwalo ilikuli aise pilu kwa “lika za butokwa hahulu ni ku fita.” Naasebelize ka taata mwa musebezi wa kukutaza, mi naapotezi libaka zeñata zecwale ka Siria, Asia Minor, Masedonia, ni Judea. Paulusi naanyolezwi kuamuhela mupuzo wahae wa bupilo bobusafeli kwa lihalimu. Naabulezi kuli: “Ni libala lika ze kwamulaho ni ku eza ka taata kuli ni fumane ze kwapili, ni mata ka mulelo wa ku fita fa sikonkwani sa ku amuhela mupuzo.” (Mafil. 1:10; 3:8, 13, 14) Paulusi naasika nyala, mi nto yeo neimutusize ‘ku zwelapili  ku sebeleza Mulena ku si na se si mu yaulula.’—1 Makor. 7:32-35.

16, 17. Ibe kuli lu mwa linyalo kamba kutokwa, lukona kulikanyisa cwañi mutala wa Paulusi, bo Mark ni bo Claire balikanyisize cwañi mutala wo?

¹⁶ Sina Paulusi, babañwi kwa batanga ba Jehova kacenu, baketanga kusa nyala ilikuli bapete zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova. (Mat. 19:11, 12) Batu babasiyo mwa linyalo hañata hababangi ni buikalabelo bobutuna bwa mabasi bobuswana ni bobanani bona, baba mwa linyalo. Kono ibe kuli lu mwa linyalo kamba kutokwa, kaufelaa luna lwakona ku ‘lula nto kaufela ye buima’ yekona kulupalelwisa kusebeleza Jehova. Mwendi lukana lwatokwa kucinca mikwa yaluna ilikuli luambuke kusinyanga nako, ni kuli lupete zeñata mwa sebelezo yaluna ku Jehova.

¹⁷ Ka mutala, bo Mark ni bo Claire, babahulezi kwa Wales, nebakalile kueza bupaina habafeza feela sikolo. Hamulaho wa kunyalana, nebazwezipili kueza bupaina. Kono nebabata kupeta zeñata. Bo Mark babulela kuli: “Nelukonile kunolofaza bupilo bwaluna ka kututa mwa ndu yaluna yenani mizuzu ye milaalu, ni kutuhela musebezi wa kanakonya one lueza ilikuli lukone kukena mwa musebezi wa kuyaha libaka zeitusiswa kwa kulapela Jehova oziwa mwa linaha zeshutana-shutana.” Mwahalaa lilimo ze 20 zefelile, bapotezi libaka zeñata za mwa Africa inze batusa mwa musebezi wa kuyaha Mandu A Mubuso. Ka linako zeñwi, nebasabangi ni masheleñi a mañata, kono Jehova naababalela kamita. Bo Claire babulela kuli: “Kusebeleza Jehova zazi ni zazi kulutahisezanga tabo yetuna. Lubile ni balikani babañata, mi hakuna selutokwile. Lika zenyinyani zeluitobohile halikoni kubapanywa kwa tabo yelunani yona bakeñisa kusebeleza Jehova mwa sebelezo ya nako kaufela.” Batu babañata babali mwa sebelezo ya nako kaufela baikutwa cwalo. *—Mubone litaluso za kwatasi.

18. Ki lipuzo mañi zelukona kuipuza?

¹⁸ Kana muikutwa kuli mwakona kuba ni mafulofulo hamunze musebeleza Jehova? Kana kunani zemipalelwisa kueza lika za butokwa hahulu? Haiba kucwalo mukona kuezañi? Mwendi mwakona kucinca mubalelo wamina wa Bibele, ni momuitutelanga yona. Mwa taba yetatama, lukaituta momukona kuezeza cwalo.