Mu Likanyise Tumelo Ya Bona

Na Yemezi Bulapeli Bwa Niti

ELIA na nza talimezi sicaba se si katezi se ne si kambamela fa Lilundu la Karmele. Isali kakusasana ne ku iponahalela hande kuli sicaba ne si lapile mi ne si nyanda luli. Ne se ku bile ni linanga ka lilimo ze talu ni licika.

Mwahal’a sicaba seo, ne ku na ni bapolofita ba Baale ba 450, ba ba ikuhumusa ni ba ne ba toile hahulu Elia mupolofita wa Jehova. Ku si na taba kuli muoli Jezabele na bulaile batanga ba Jehova ba bañata, Elia na sa lwanisa bulapeli bwa Baale. Kono na ka bu lwanisa ku isa lili? Baprisita bao mwendi ne ba nahana kuli Elia na si ke a ba kona kaufela bona. (1 Malena 18:3, 19, 20) Mulena Akabe ni yena na tile, mwa koloi ya hae ya silena. Mi ni yena na toile Elia.

Elia na tuha a iponela likezahalo ze tuna za samba ba a bone. Na tuha a iponela ye ñwi ya lindwa ze tuna ka ku fitisisa mwahal’a bunde ni bumaswe. Na ikutwile cwañi lizazi le ha ne li sutelela? U swanela ku ba ya na ikalezwi ka ku ba “mutu wa butu bu li buñwi ni bwa luna.” (Jakobo 5:17) Elia na kona ku ikutwa buinosi bakeñisa kuli na potolohilwe ki sicaba se si si na tumelo, mulena ya na lapela milimu ya buhata, ni baprisita ba babulai.—1 Malena 18:22.

Kono ne ku tile cwañi kuli Maisilaele ba ipumane mwa muinelo wo? Mi taba ye i mi ama cwañi kacenu? Bibele i lu susueza ku hupula batanga ba Mulimu ba ba sepahala ni ku ‘likanyisa tumelo ya bona.’ (Maheberu 13:7) Cwale ha lu nyakisiseni likande la Elia.

Kañi ya Kale I Fita Fa Kaungu-ungu

Ka lilimo-limo, Elia na sa iponezi sicaba sa hae ha si fulalela bulapeli bwa Jehova, bo ne bu tisize kuli sicaba si shutane ni macaba a sili. Ka nako ye telele, Maisilaele ne ba na ni ku keta mwahal’a bulapeli bwa niti ni bwa buhata, ni mwahal’a Jehova Mulimu ni milimu ya buhata ya macaba a na ba potolohile. Kono mwa miteñi ya Elia, butata bo ne se li bo butuna hahulu ni ku fita.

Mulena Akabe na nyezi Jezabele, mwan’a mulena wa Sidoni. Jezabele na bata kuli bulapeli bwa Baale bu yambe mwa naha mi na bata ku felisa bulapeli bwa Jehova. Akabe a kukuezwa ki yena ka bunolo. A yaha tempele ni aletare ya Baale mi a susueza sicaba ku lapela mulimu wa buhata yo. A foseza Jehova luli.—1 Malena 16:30-33. *

Ki kabakalañi bulapeli bwa Baale ha ne bu li bo bu maswe hahulu? Ne bu kelusize Maisilaele ni ku tisa kuli ba bañata ba fulalele Mulimu wa niti. Hape bulapeli bo ne bu nyenyisa mi ne li bo bu situhu. Ne bu susueza bana ba bashimani ni basizana ba ne ba li kwa tempele ku eza buhule ni ku cisa bana mwa mulilo sina matabelo. Kona libaka Jehova ha na lumile Elia ku Akabe kuli a mu zibise kuli ne ku ka ba ni linanga le ne li ka fela mupolofita wa Mulimu yo ha na ka bulela kwateñi. (1 Malena 17:1) Hamulaho wa lilimo ze ñata Elia hape na tilo iponahaza ku Akabe mi a mu taluseza kuli a kubukanyeze batu ni bapolofita ba Baale kwa Lilundu la Karmele.

Kono cwale taba ye i lu ama cwañi luna kacenu? Ba bañwi ba kana ba nga kuli likande la  balapeli ba Baale ha li lu ami kacenu bakeñisa kuli litempele ni lialetare za Baale ha li sa li yo. Kono likande le ha li lu talusezi fela ze ne ezahezi kwakale. (Maroma 15:4) Linzwi la “Baale” li talusa kuli “muñi” kamba “mulena.” Jehova na bulelezi batu ba hae kuli ba iketele yena ku ba “baale” wa bona kamba munn’a bona. (Isaya 54:5) Batu ba bañata kacenu ba sebeleza malena ba ba fitana-fitana mwa sibaka sa ku sebeleza Mulimu ya M’ata Ote. Ibe kuli ba tabela hahulu sifumu, musebezi, ku itabisa, buitamaeli, kamba milimu ye fitana-fitana ku fita ku lapela Jehova, batu kacenu ba na ni mulena ye ba sebeleza. (Mateu 6:24; Maroma 6:16) Mi luli lika ze ne ba eza balapeli ba Baale li sa atile ni kacenu. Kañi ya kale yeo ya mwahal’a Jehova ni Baale ya kona ku lu tusa ku ziba ye lu ka sebeleza.

Ne Ba ‘Toza’ Ka Mukwa Ufi?

Mutu ya yemi fa ngo ya Lilundu la Karmele wa kona ku bona Isilaele kaufela, ku kalela kwa musindi wa Kishoni, ye kwa njelelo, ku isa kwa Liwate la Mediteranea, bukaufi ni fo, mi hape u kona ku bona ni malundu a Lebanoni a kwa mutulo. * Lizazi ha ne li nze li pazula, ne ku iponelwa hande kuli batu mwa naha ba ziyelehile. Naha ye nunile ya na file Jehova kwa bana ba Abrahama ne i sinyehile luli. Mubu ne u omelezi bakeñisa butoto bwa batu ba Mulimu. Sicaba seo ha ne si nze si kubukana, Elia a si atumela mi a si buza kuli: “Mu k’a nga nako ye kuma kai inze mu tozeza kafa ni kafa? [Muña] Bupilo haiba ki Yena Mulimu, ibe Yena ye mu latelela; haiba ki Baale, mu latelele yena.”—1 Malena 18:21.

Elia na talusañi ha na ize “mu tozeza kafa ni kafa”? Batu bao ne ba si ka lemuha kuli ne ba na ni ku keta ye ne ba ka lapela mwahal’a Jehova ni Baale. Ne ba nahana kuli ne ba kona ku tabisa Baale ka ku eza lizo ze ñwi ni ku kupa kuli Jehova Mulimu a ba shemube ka nako ye swana. Mwendi ne ba nga kuli Baale na ka fuyola limela ni limunanu za bona, ni kuli “[Muñ’a] Bupilo wa limpi” na ka ba sileleza mwa ndwa. (1 Samuele 17:45) Ne ba libezi taba ye ñwi, ili ye ba sa zibi ba bañata kacenu ya kuli Jehova ha lati ku kopanela bulapeli ni milimu ye miñwi. Ki yena fela ya swanela ku lapelwa, mi mane u bata kuli lu lapele fela yena a nosi. Ha na ku amuhela bulapeli bufi kamba bufi bo bu zwakani mi mane u toile bulapeli bo bu cwalo!—Exoda 20:5.

Kacwalo Maisilaele bani ne ba ‘toza’ sina mutu ya lika ku zamaya mwa linzila ze peli ka nako ye swana. Batu ba bañata kacenu ni bona ba wela mwa lilaba le li swana ka ku nga lika ze ñwi ku ba zona za butokwa mwa bupilo ku fita bulapeli bwa Mulimu! Kelezo ye nde ya Elia ya ku tuhela ku toza kafa ni kafa ya kona ku lu tusa ku ziba ze swanela ku ba za butokwa mwa bupilo ni bulapeli bwa luna.

Tiko Ye Tuna

Elia cwale u akaleza nto ye ñwi. Nto yeo i bunolo. Baprisita ba Baale ba swanela ku yaha aletare ni ku beya sitabelo sa bona fateñi, hamulaho ni ku kupa mulimu wa bona kuli a cise sitabelo seo. Elia na ka eza nto ye swana ni yena. A li ku bona: “Mulimu ya ka alaba ka mulilo, ikaba ki Yena Mulimu.” Elia na ziba kuli Mulimu wa niti ki mañi. Na na ni tumelo ye tiile kuli mane na si ka zina-zina ku taluseza bapolofita ba Baale ku fa sitabelo sa bona pili. Na ba kupile kuli bona ba fe sitabelo sa bona, ba kete poho ya bona ni ku lapela ku Baale. *—1 Malena 18:24, 25.

Limakazo ha li sa ezwa mwa miteñi ya luna. Nihakulicwalo, Jehova ha si ka cinca. Lwa kona ku mu sepa sina fela mwa na mu sepezi  Elia. Ka mutala, ba bañwi ha ba hanyeza ze i luta Bibele, ha lu tokwi ku ba kena mwahanu. Sina fela mwa na ezelize Elia, lu tuhelele Mulimu kuli a tatulule lika. Lu kona ku eza cwalo ka ku itinga fa Linzwi la hae, le li lukiselizwe ku “nyaza.”—2 Timotea 3:16.

Bapolofita ba Baale ba lukisa sitabelo sa bona mi ba kalisa ku biza fa libizo la mulimu wa bona. Ba huweleza ba li: “Mawe Baale, u lu utwe!” Ba zwelapili ku huwaka cwalo ka nako ye telele. Bibele i talusa kuli: “Kono ha ku si ka utwahala linzwi, ne ku si na ya alaba.” Cwale musihali Elia a kalisa ku ba seha, a ba taluseza kuli mwendi Baale na patehile kwa ndu ye tuna, kamba mwendi na lobezi mi na tokwa mutu ya ka mu zusa. Elia a taluseza baipumisi bao kuli, “A mu shaele hahulu.” Elia na ziba hande kuli bulapeli bwa Baale ki bwa buhata luli, mi na bata kuli batu ba Mulimu ni bona ba iponele taba yeo.—1 Malena 18:26, 27.

Baprisita ba Baale ba lyangana ni ku fita, mi ba kalisa ku “shaela, mi ka mukwa wa bona ba itabaka ka litipa ni ka malumo, mali mane a kelekete.” Kono kai! “Ha ku si ka utwahala linzwi, ne ku si na ya alaba; ne ku si na ya ba teeleza.” (1 Malena 18:28, 29) Kwa iponahalela hande kuli Baale ne si mulimu. Ne li fela nto ya na lukisize Satani kuli a keluse batu ku Jehova. Batu kaufela ba ba sebeleza milimu i sili kacenu mwa sibaka sa ku sebeleza Jehova ba ka swaba maswe sina mo ne ba swabezi batu ba mwa miteñi yani.—Samu 25:3; 115:4-8.

Tapelo Ha I Alabiwa

Lizazi ha se li sikuluhile se li nako ya kuli Elia ni yena a fe sitabelo sa hae. A lukisa aletare ya Jehova ili yeo mwendi ne i sinyizwe ki batu ba ne ba toile bulapeli bwa niti. A nga macwe a 12 mwendi kuli a hupulise batu ba bañata ba mwa mubuso wa Isilaele wa masika a lishumi kuli ne ba sa tokwa ku buluka Mulao o no filwe kwa masika a 12 kaufela. Mi cwale a beya sitabelo sa hae fateñi, a kolobisa lika kaufela ka mezi, ili ao mwendi na zwa mwa Liwate la Mediteranea le ne li li bukaufi. Mane na yepile mukokolombwa o potoloha aletare, mi a u taza ka mezi ni ona. Sina fela ha na file bapolofita ba Baale kolo ya kuli ba fe sitabelo sa bona, Elia a kolobisa sitabelo sa hae, ili ku bonisa kuli na na ni tumelo ye tuna ku Mulimu.—1 Malena 18:30-35.

Lika kaufela ha se li lukile, Elia a lapela. A lapela tapelo ye fita kwa lipilu mi a bonisa nto ya na nga ku ba ya butokwa hahulu ku yena. Sapili na bata ku bonisa kuli Jehova ki yena “Mulimu wa Isilaele,” isi Baale. Sa bubeli, na lapezi kuli batu ba zibe kuli yena na li fela mutanga wa Jehova; ilikuli kanya kaufela i fiwe ku Mulimu. Nto ya mafelelezo ya na bata ku bonisa ne li ya kuli na sa iyakatwa batu ba hae, kakuli na bata kuli Jehova a ‘sikulule lipilu za bona hape.’ (1 Malena 18:36, 37) Ku si na taba kuli batu ba hae ne ba ikenyize mwa matata bakeñisa ku sa ba ni tumelo kwa bona, Elia na sa ba lata. Kana ni luna lwa lapelanga kuli libizo la Mulimu li kanyiswe, ku bonisa buikokobezo ni sishemo ku ba bañwi?

Elia pili a si ka lapela kale, batu ba ne ba li teñi mwendi ne ba kakanya kuli Jehova na si ke a mu alaba sina fela mwa na ezelize Baale. Kono Elia ha sa lapezi, batu ne ba sa tokwi ku kakanya hape. Taba ya hae i bala cwana i li: “Mulilo wa [Muñ a] Bupilo kiha u shetumuka, wa cisa sitabelo, ni likota ni macwe, ni mubu; wa omisa ni mezi a mwa mukokolombwa.” (1 Malena 18:38) Yeo ne li nto ye sabisa luli! Mi batu ne ba ezize cwañi ha ba bona cwalo?

Sicaba kaufela sa li: “[Muña] Bupilo ki Yena Mulimu! [Muñ a] Bupilo ki Yena Mulimu!” (1 Malena 18:39) Kwa nalule-lule, ba ziba kuli Mulimu wa niti ki mañi. Niteñi ne ba si ka bonisa tumelo. Niha ne ba lumezi kuli Jehova ki yena Mulimu wa niti hamulaho wa ku bona mulilo ha u nela kwalihalimu, batu bao ne ba  si na tumelo luli. Kacwalo, Elia a ba kupa kuli ba bonise tumelo ya bona ka nzila ye ñwi hape. A ba bulelela ku eza nto ye ne ba swanela ku eza kale-kale kwamulaho, kuli ba utwe Mulao wa Jehova. Mulao wa Mulimu ne u bonisa kuli bapolofita ba buhata ni ba ba lapela milimu ya maswaniso ba swanela ku bulaiwa. (Deuteronoma 13:5-9) Baprisita ba Baale ba, ne li balwanisi ba batuna ba Jehova Mulimu mi ne ba lwanisa tato ya hae ka bomu. Kana ne ba swanela ku boniswa sishemo? Batili, kakuli bona mane ne ba si na sishemo kwa banana ba ne ba filwe ku Baale sina sitabelo sa ku cisa. (Liproverbia 21:13; Jeremia 19:5) Kaniti banna bao ne ba sa swaneli ku shemubiwa ni hanyinyani. Kacwalo Elia a laela kuli ba bulaiwe, mi kona mo ne ku bezi honacwalo.—1 Malena 18:40.

Batu ba bañwi kacenu ba nyaza pulao yeo ye ne bile teñi fa Lilundu la Karmele. Ba saba kuli bañañeli ba bulapeli ba kana ba nyandisa batu ba bañwi kabakala ketululo ka ku nga kuli taba yeo ya ba yemela. Mane ka bumai bañañeli ba ba lunya ba ba cwalo ki ba bañata kacenu. Kono Elia ne si muñañeli. Muhato wa na ngile wa ku bulaya bapolofita ba Baale ne u zamaelela ni tato ya Jehova. Mi mane Bakreste ba niti ba ziba kuli ha ba koni ku eza sina mwa na ezelize Elia ka ku bulaya ba ba maswe. Mesiya ha sa tile, balateleli ba Jesu ne ba filwe taelo ye ba swanela ku latelela ili ya na bulezi Jesu ku Pitrosi, ye li: “Kutisa mukwale wa hao mwa sipusu sa ona; kakuli kaufela ba ba swala mukwale, ba ka bulaiwa ka mukwale.” (Mateu 26:52) Jehova u ka itusisa Mwan’a hae kwa ku fitisa katulo ya hae mwa nako ya kwapili.

Bakreste ba niti ba swanela ku zwelapili ku ba ni tumelo. (Joani 3:16) Ba kona ku eza cwalo ka ku likanyisa tumelo ya batanga ba ba sepahala ba ba cwale ka Elia. Elia na lapezi fela Jehova a nosi mi na susuelize ba bañwi ku eza nto ye swana. Na si ka saba ku nyaza bulapeli bwa na itusisize Satani kwa ku kelusa batu ku Jehova. Mi na sepile kuli Jehova ki yena ya na ka lukisa lika mi na si ka itinga fa buikoneli kamba tato ya hae. Kaniti luli Elia na yemezi bulapeli bwa niti. Haike kaufela luna lu likanyisa tumelo ya hae!

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 20]

Ku sebeleza mulena yo muñwi mwa sibaka sa ku sebeleza Jehova ku tahisa maswabi

[Siswaniso se si fa likepe 21]

‘Jehova ki Yena Mulimu wa niti!’