Ze Ba Buza Babali

Ki Kabakalañi Lipaki za Jehova ha ba sa Itusisangi Sifapano mwa Bulapeli Bwa Bona?

Lipaki za Jehova ba lumela luli kuli lifu la Jesu Kreste li liulula batu kwa sibi mi li konisa batu kaufela ba ba na ni tumelo ku yena ku fumana bupilo bo bu sa feli. (Mateu 20:28; Joani 3:16) Kono ha ba lumeli kuli Jesu na kokotezwi fa sifapano, sina mo ku bonisezwanga mwa maswaniso a mañata. Ba lumela kuli Jesu na kokotezwi fa kota ye yemi nonga.

Batu ne ba kalile ku itusisanga lifapano kwa Mesopotamia lilimo ze 2,000 pili Jesu a si ka pepwa kale fa lifasi. Miteñi yeo kopa inge i sa itusiswa hahulu, batu ba kwa mutulo wa Yurope ne ba cakulanga maswaniso a lifapano fa macwe. Sven Tito Achen, caziba wa litaba za kale wa kwa Denmark na ñozi mwa buka ya hae (Symbols Around Us) kuli Bahedeni bao ne ba nga kuli sifapano ki sisupo “se si ipitezi . . . se si sileleza, se si kona ku fa mutu matohonolo.” Kona libaka hatiso ya Makatolika (New Catholic Encyclopedia) ha i talusa kuli: “Batu ba bañata ba ne ba pilile mwa linako za kale, Bukreste bu si ka kalisa kale, ni batu besi Bakreste ne ba itusisanga sifapano, mi ne ba si nga kuli si yemela lika za lihalimu.” Kacwalo ki kabakalañi he likeleke ha li nga sifapano ku ba siswaniso sa butokwa hahulu?

Mwa hatiso ya hae (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) W. E. Vine, caziba wa kwa Britain ya kutekiwa hahulu u talusa hande cwana kuli: “Mwahal’a lilimo za ma 200 C.E. . . . bahedeni ne ba lumelelizwe ku kena mwa likeleke . . . mi ne ba lumelelizwe ku itusisanga maswaniso a bona. Ka lona libaka leo likeleke ni zona za kalisa ku itusisanga sifapano.”

Vine hape u talusa kuli linzwi la “sifapano” li ama kwa “kota kamba musumo  . . . ha li swani ni mo li ngelwa ki likeleke, ze luta kuli sifapano ki musumo o kokotezwi fahalimwa musumo o muñwi.” Hatiso ye ñwi ya kwa Yuniveziti ya Oxford (Companion Bible) i talusa cwana kuli: “Taba fela kikuli . . . Mulena na kokotezwi fa musumo o yemi nonga isiñi fa sifapano.” Kwa iponahalela hande kuli likeleke li latelela nto ye si ya mwa Bibele.

Caziba Achen, ya bulezwi mwa taba mo u talusa kuli: “Ha ku bonahali kuli Bakreste ba ne ba pilile nakonyana ku zwa fa lifu la Jesu ne ba itusisanga siswaniso sa sifapano.” U zwelapili ku talusa kuli Bakreste ba mwa miteñi ya baapositola ne ba nga sifapano “ku ba nto ye ne yemela lifu ni situhu sina fela mo li ngelwa liitusiso za malaiti ze itusiswa kwa ku bulaya batu kacenu.”

Kono ku si na taba kuli Jesu na bulaezwi fañi, Bakreste ha ba swaneli ku lapela kamba ku itusisa maswaniso mwa bulapeli. Bibele i laela kuli: “Mu sabe kwa sebelezo ya milimu.” (1 Makorinte 10:14) Jesu ka sibili na file sisupo luli se ne si ka zibahaza balateleli ba hae ba niti. Na ize: “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.”—Joani 13:35.

Sina mo ne ba ezelize Bakreste ba mwa lilimo za baapositola, Lipaki za Jehova ba likanga ka t’ata ku latelela ze i bulela Bibele ku fita fela ku likanyisa ze ba eza batu kaufela. (Maroma 3:4; Makolose 2:8) Kona libaka ha ba sa itusisangi sifapano mwa bulapeli bwa bona.

[Siswaniso se si fa likepe 25]

Siswaniso sa mulena wa muAsirya ya tinile sifapano, ibat’o ba ka 800 b.c.e.

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Photograph taken by courtesy of the British Museum