Kana Mwa Saba ba ba Shwile?

HA BA buziwa puzo ye, batu ba bañata ba alabanga kuli, “batili. Ni ba sabelañi?” Ba lumela kuli ba ba shwile ba shwile luli. Kono bolule-lule ba kozwi kuli ba ba shwile ba zwelapili ku pila sina mioya.

Mwa naha ya Benin, kwa West Africa, batu ba bañata ba lumela kuli ba ba shwile ba kona ku zuha kwa bafu ni ku to bulaya batu ba bañwi mwa lubasi lwa bona. Batu ba lekisanga maluo a bona, kamba ku kolota masheleñi kuli ba life matabelo a lifolofolo ni ku eza mikiti ya ku pailela bahabo bona ba ba shwile. Batu ba bañwi ba na ni tumelo ya milimu ili ye kopanyeleza muhupulo wa kuli moya wa mutu u bandukanga lifu mi wa kona ku ambola ni ba ba pila. Mi ba bañwi bona ba kopani ni lika ze sabisa mwa bupilo bwa bona, mi ba nahana kuli lika zeo ne li tisizwe ki mioya ya ba ba shwile.

Bo Agboola, ba ba pila bukaufi ni museto wo mwahalaa naha ya Benin ni ya Nigeria, ki ba bañwi ba batu ba ne ba ipumani mwa muinelo wo cwalo. Ba bulela kuli: “Tumelo ya mioya i atile hahulu mwa silalanda sa luna. Ku eziwanga mikiti ya ku tapisa litupu, ili ku li lukiseza ku ya kwa lihalimu. Hañata ne ni nopa-nopanga buemba bwa milola ye ne i siyalanga kwa milola ye ne i tusiswanga kwa mikiti yeo ya ku tapisa bafu, mi ne ni bu kopanyanga ni matali. Hamulaho ne ni lambanga sikopekope seo sa mulola ni matali fa tobolo ye ne ni zumisanga, mi ne ni pundanga mufuta wa folofolo ye ne ni bata ku kunupa. Likezo ze swana sina ye li atile hahulu, mi ne li bonahala ku ba ze tusa luli. Kono likalulo ze ñwi za tumelo ya mioya ne li sabisa.

“Bana ba ka ba bashimani ba babeli ha ne ba timezi ka sipundumukela, na hupula kuli ku na ni mutu yo muñwi yaa ni bima ka mioya. Kuli ni zibe se ne si bulaile bana ba ka, naa ya ku muuna-muhulu ya naa bubana ka ku ziba hahulu ku laula. A paka kuli mo ne ni hupulela ne li niti. Ka ku ekeza kwa masitapilu a ka, a talusa kuli bana ba ka ba libelela kwa lihalimu, kuli ya naa ba bulaile ha ka shwa ba be batanga ba hae. Muuna-muhulu yo a ekeza kuli mwanaka wa bulalu ni yena u ka shwa ka sipundumukela. Mi hamulaho wa mazazinyana, ni yena sa timela.”

Hamulaho, bo Agboola ba kopana ni bo John, ba bañwi ba Lipaki za Jehova ba ne ba zwa mwa naha ya Nigeria ye li mabapa. Ze ne ba talusize bo John ka za muinelo wa ba ba shwile ne li tomile fa Bibele. Taluso yeo ye tomile fa Bibele ne i cincize bupilo bwa bo Agboola. Mi ya kona ku cinca ni bupilo bwa mina.

Kana ba ba Shwile ba Pila Kwa Sibaka se Siñwi?

Ki mañi ya kona ku alaba hande puzo ye? Ha ku na mutu ya kona ku alaba puzo ye, a tume a mane. Kono Jehova, yena Mubupi wa ze pila kaufela “ze kwa lihalimu, ni ze mwa lifasi, ze bonwa ni ze sa bonwi,” wa kona ku i alaba. (Makolose 1:16) Naa bupile mangeloi kuli a pile mwa lihalimu mi batu ni lifolofolo kuli ba pile fa lifasi. (Samu 104:4, 23, 24) Bupilo kai ni kai bu itingile ku yena. (Sinulo 4:11) Kacwalo, ha lu nyakisiseñi se li bulela Linzwi la Mulimu, yona Bibele, ka za lifu.

Jehova ki yena wa pili ku bulela ka za lifu. Naa lemusize bo Adama ni Eva kuli ne ba ka shwa ha ne ba si ke ba mu utwa. (Genese 2:17) Seo ne si talusañi? Jehova naa talusize kuli: “U liluli, mi u ka kutela mwa liluli.” (Genese 3:19) Mutu ha shwa mubili wa sinyehanga. Bupilo bwa felanga, kamba ka mubulelelo o muñwi kikuli, bu kutela ku Mubupi, yena Simbule sa bupilo. Kacwalo, Samu 104:29, 30 ili: “Ha u li amuha moya za shwa, li kutela mwa liluli.”

Bo Adama ni Eva ne ba itatezi ku sa utwa mi  kacwalo ba atulelwa lifu. Kono hasi bona ba ne ba kalile ku shwa. Ne li mwanaa bona Abele. Naa bulailwe ki Kaine, muhulwanaa hae. (Genese 4:8) Kaine naa si ka saba kuli munyanaa hae ya naa shwile u ka mu lombota. Kono Kaine naa ikalezwi ze ne ba ka kona ku mu eza batu ba ba pila.—Genese 4:10-16.

Hamulaho wa lilimo-limo, Mulena Heroda naa filikani hahulu ha naa taluselizwe ki baituti ba linaleli kuli mwa mubuso wa hae ne ku pepilwe “mulena wa Majuda.” Bakeñisa ku bata hahulu ku bulaya mwana yo ya naa ka ba mulena, Heroda a lela ku bulaya bana ba bashimani kaufela mwa Betelehema ba lilimo ze peli ni ze mwatasaa zeo. Kono lingeloi la lemusa Josefa kuli a nge Jesu ni Maria mi ba “sabele kwa Egepita.”—Mateu 2:1-14.

Heroda ha saa shwile, lingeloi la bulelela Josefa kuli a kutele kwa isilaele, “kakuli ba ba ne ba bata moyo wa mwana [ne] ba shwile.” (Mateu 2:19, 20) Lingeloi leo, ili sibupiwa sa kwa moya ka sibili, ne li zibile kuli Heroda naa sa koni ku holofaza Jesu cwale. Josefa naa si ka saba Mulena Heroda ya naa sa shwile. Kono Josefa naa saba za naa kona ku eza Arkelausi, ili mwanaa Heroda ya naa busa batu ka taata. Kacwalo Josefa ni lubasi lwa hae ba yo yaha mwa Galilea, ili kwande a puso ya Arkelausi.—Mateu 2:22.

Litaba ze li lu tusa ku lemuha kuli ba ba shwile ha ba na maata. Konohe, lu kona ku talusa cwañi ze ne ba kopani ni zona bo Agboola, hamohocwalo ni ba bañwi?

“Mioya ye Maswe” Kamba Badimona

Ha saa hulile, Jesu naa kopani ni mioya ye maswe. Mioya yeo ne i zibile Jesu, mi ya mu biza kuli “Mwan’a Mulimu.” Ka mukwa o swana, Jesu ni yena naa i zibile. Ne si mioya ya batu ba ba shwile. Kono Jesu naa i bizize kuli ki “mioya ye maswe,” kamba badimona.—Mateu 8:29-31; 10:8; Mareka 5:8.

Bibele i bulela za mioya ye sepahala ku Mulimu ni za mioya ye ne mu kwenuhezi. Buka ya Genese i bulela kuli Mulimu ha saa lelekile bo Adama ni Eva ba baipanguli ku ba zwisa mwa simu ya Edeni, a beya likerubimi, kamba mangeloi, kwa upa wa simu ya Edeni ili ku tiba nzila ye ya mwa simu. (Genese 3:24) Ku bonahala kuli lo ne li lona lwa pili mioya ku bonahala kwa batu.

Hamulaho wa nako, mangeloi a mañatanyana a shetumukela fa lifasi mi a apala mibili ya butu. Jehova naa si ka a luma ku to eza musebezi ni o mukana fa lifasi. Kono naa “zwile mwa litulo za ona” ze nde kwa lihalimu. (Juda 6) Mulelo wa ona ne li wa buitati. A nyala basali, mi ba pepa bana ba mazwake ba ne ba bizwa likwenyepa. Likwenyepa ni bo ndataa zona ba bakwenuheli ba taza lifasi ka mifilifili ni bumaswe bo butuna. (Genese 6:1-5) Jehova naa ngile muhato kwa muinelo wo, ka ku tisa Munda wa mwa lifasi kaufela wa mwa miteñi ya Nuwe. Mezi a munda naa bulaile baana ba ba maswe ni basali hamohocwalo ni likwenyepa. Ki sifi se ne si ezahezi kwa mangeloi?

Bakeñisa Munda wo, a kutela kwa lihalimu. Kono Jehova naa si ka a lumeleza ku kutela mwa “bunduna bwa ona.” (Juda 6) Bibele i bulela kuli: “Mulimu n’a si ka shemuba mangeloi a n’a fosize, kono a a wiseza mwa mukoti, a tamilwe ka mawenge a lififi; mi a bulukelwa kwateñi katulo.”—2 Pitrosi 2:4.

Mukoti o taluswa fa, haki sibaka tenyene, ki muinelo fela wo swana sina tolongo, wa ku kokobezwa, ili wo palelwisa mangeloi ao ku eza  lika ze ñata zaa bata ku peta. Badimona ha ba sa kona ku ipetula hape, kono ba sa kona ku kukueza hahulu mihupulo ni mipilelo ya batu. Ba kona ku kena mwa batu ni mwa lifolofolo. (Mateu 12:43-45; Luka 8:27-33) Hape ba kwashekanga batu ka ku ipumisa ku ba mioya ya ba ba shwile. Kabakalañi? Kuli ba palelwise batu ku lapela Jehova ka nzila ye mu tabisa, ni ku lyanganisa batu kuli ba si ke ba ziba muinelo luli wa ba ba shwile.

Mwa ku Feliseza Sabo

Bo Agboola ne ba iponezi hande taluso ye utwahala ya Bibele ka za lifu ni seo mioya ili sona luli. Ne ba lemuhile kuli ne ba tokwa ku ituta ze ñata. Ba kala ku bala Bibele ni lihatiso ze tomile fa Bibele hamoho ni bo John. Bo Agboola ne ba omba-ombilwe ki zibo ya kuli bana ba bona ne ba lobezi mwa libita, ni kuli ne ba sa libeleli mwa lihalimu kuli ite ba be batanga ba ya naa ba bulaile.—Joani 11:11-13.

Bo Agboola hape ne ba lemuhile kuli ba swanela ku ambukelela tumelo ya mioya. Ba cisa lika za bona kaufela za sidimona. (Likezo 19:19) Ba bañwi mwa silalanda ne ba ba lemusize kuli mioya i ka ba taseza maswe. Kono bo Agboola ne ba si na sabo. Ne ba latelezi kelezo ye fumaneha kwa Maefese 6:11, 12, ye li: “Mu swale lilwaniso kaufela za Mulimu . . . kakuli ndwa ya luna . . . i lwana . . . ni mioya ye lunya.” Lilwaniso za kwa moya ze, li kopanyeleza niti, ku luka, evangeli ya kozo, tumelo, ni lilumo la moya, lona Linzwi la Mulimu. Lilwaniso ze cwalo li zwa ku Mulimu mi li na ni maata a matuna!

Bo Agboola ne ba shengokilwe hahulu ki balikani ba bona ni bahabo bona ha ne ba ikambusize kwa lizo ze ne swalisana ni tumelo ya mioya. Nihakulicwalo, ne ba fumani balikani ba banca kwa Ndu ya Mubuso ya Lipaki za Jehova ya mwa silalanda sa bona, ili ba ba lumela ze i luta Bibele.

Bo Agboola cwale ba ziba kuli ona cwale-cwale fa, Jehova a tuha a tanyela bumaswe kaufela mwa lifasi ni ku tuhelisa badimona ku eza nto ni ye kana. Mi hamulaho u ka ba yundiseleza. (Sinulo 20:1, 2, 10) Mulimu u ka zuseza fa lifasi fa batu “ba ba li mwa mabita kaufela.” (Joani 5:28, 29) Mi ba ba ka zusiwa bao ba ka kopanyeleza Abele, banana ba ba si na mulatu ba naa bulaile Mulena Heroda, ni batu ba bañwi ba bañata. Bo Agboola ba na ni tumelo ya kuli ni bana ba bona ba balalu ba ka zusiwa. Balatiwa ba mina ba ba shwile ba kona ku ba mwahalaa ba ba ka zusiwa. Batu bao kaufela ba ba ka zusiwa, ba ka fa bupaki bwa kuli ku zwa nako ye ne ba shwile ku fita ha ba zusiwa, ne ba sa zibi nto ni ye kana—ne ba sa zibi nihaiba mikiti ye ne ba ba ezezanga.

Ha mu swaneli ku saba ba ba shwile. Kono mwa kona ku libelela nako ya kwapili ye mu ka kopana hape ni balatiwa ba mina ba ba shwile. Mwa nako ya cwale, ki kabakalañi ha mu sa ituti Bibele kuli mu kone ku yaha tumelo ya mina ku Mubupi? Mu swalisane ni batu ba ba lumela ze i luta Bibele. Haiba mwa ikenyanga nihaiba feela hanyinyani mwa tumelo ya mioya, mu tuhele kapili-pili. Mu i sileleze kwa badimona ka ku swala “lilwaniso kaufela za Mulimu.” (Maefese 6:11) Lipaki za Jehova ba ka tabela ku mi tusa. Ba luta lituto za Bibele za fa ndu ku si na tifo, ka ku itusisa buka ya Bibele I Lutañi Luli? *

Bo Agboola ha ba sa saba ba ba shwile, mi ba itutile mwa ku hanela badimona. Ba bulela kuli: “Ha ni zibi ya naa bulaile bana ba ka ba balalu. Kono ku zwa fo ni kalela ku sebeleza Jehova, ni bile ni bana ba bañwi ba supile. Ha ku na ni yo mukana mwa liluko la mioya ya kile a ba holofaza.”

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 27]

Kaine naa si ka saba kuli munyanaa hae ya shwile u ka mu lombota

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Bo Agboola ha ba sa saba ba ba shwile, mi ba i tutile mwa ku hanela badimona