Liñolo le li zwa kwa Congo (Kinshasa)

Mwa Muluti wa Lilundu la Mulilo

LIZAZI ha li nze li pazula mwa tolopo ya Goma, mwahalimu ku bonahala liseli le linde. Zazi ni zazi lu bonanga lilundu le li buheha le li bizwa Nyiragongo ili le liñwi kwa malundu a mwa lifasi a kona ku tunya sitipwi-tipwi sa mulilo ka nako ifi kamba ifi. Lilundu leo li zwelapili ku tunyisa musi o muñata. Ka nako ya busihu, musi wo zwanga mwa lilundu le, u bonahalanga bufubelu ili ku bonisa kuli mwa lilundu leo ku na ni sitipwi-tipwi sa mulilo.

Mwa puo ya Siswahili, lilundu leo li bizwa kuli Mulima ya Moto ili ku talusa Lilundu la Mulilo. Lwa mafelelezo ha ku tunya sitipwi-tipwi sa mulilo se si ñata hahulu fa lilundu la Nyiragongo ne li ka 2002. Buñata bwa batu be lu pila mabapa ni bona hamohocwalo ni balikani ba luna kwanu kwa Goma, ne ba sinyehezwi ki lika za bona kaufela. Mwa libaka ze ñwi mo lu kutalezanga ni bo muunaa ka, lu zamayanga fahalimwa sitipwi-tipwi se ne si li sa mulilo se si omile hahulu. Batu ba ba pila kwa sibaka seo ki batu ba bande. Ki batu ba ba lukuluhile, ba ba amuhelanga taba ye nde ye lu kutazanga. Nto yeo i lu tahiseza kuli lu ikutwe tabo ku si na taba ni kuli lu sebeleza mwa muluti wa Lilundu la Mulilo.

La Mukibelo kakusasana, na zuha inze ni tabile hahulu. Naa ni bo muunaa ka, ni balikani ba luna ba ba tilo lu potela, ni balumiwa ba bañwi, lu ka yo tanda lizazi kaufela inze lu kutaza mwa munganda wa babalehi kwa Mugunga, ili kwa wiko wa tolopo. Buñata bwa batu ba ba pila mwa munganda wo, ne ba balehile bakeñisa mifilifili ya mwa libaka za bona.

Lwa longa libuka ze ambola za Bibele mwa simbayambaya, za mwa puo ya Sifura, Siswahili, ni Sikinyarwanda mi lwa funduka. Ha ne lu zamaya mwa mukwakwa o na ni matulungundu o bizwa Route Sake, lwa lemuha kuli batu ki kale ba kalisa misebezi ya bona ya ka zazi. Mitangana ne se ba kalile ku sunda lingolobani za bona ze bizwa chukudus ili ze talizwe ka libyana. Basali ba zamaya kwatuko a mukwakwa inze ba lwezi liputu, mi ba itamile litenge za mibala ye tona. Tumota-nyana tu patehile ku isa batu kwa mibeleko ni kwa musika. Mwa sibaka kaufela ku bonahala mandu a yahilwe ka ku itusisa mabala a pentilwe ka mubala wo soto ni wa ndilu.

Lwa fita fa Ndu ya Mubuso ya Ndosho kuli lu kopane ni Lipaki za Jehova ba bañwi ba ba ka yo kutaza ni luna mwa munganda wa babalehi. Na ikutwa tabo ha ni bona banana, limbelwa, lindiala, ni ba ba na ni mapongo ha ba taha kwa mukopano wa ku zwela mwa simu. Buñata bwa batu ba, ba kopani ni manyando a mañata kono bakeñisa ku latelela likuka za Bibele, bupilo bwa bona se li bo bunde. Mwa lipilu za bona ku tezi sepo ya za mwa Bibele, mi ba tabela ku taluseza ba bañwi ka za sepo yeo. Ha se lu amuhezi liakalezo za litimana  za mwa Bibele ze kona ku yo susueza batu be lu ka yo fumana mwa simu, luna ba 130 lwa longana mwa simbayambaya ni mwa tumbasi to tu ketalizoho ili ku yo kutaza.

Hamulaho wa mizuzu ye batoo ba 30, lwa punya mwa munganda wa babalehi. Fa munganda wo, ku na ni tutende to tuñata-ñata to tu sweu to tu tomilwe fahalimwa sitipwi-tipwi se ne si li sa mulilo se si omile hahulu. Fahalaa munganda ku na ni limbuzi ni libaka za ku tapiseza libyana ze yahilwe ka bukwala. Kai ni kai ku tezi batu ba ba sweli ku tapisa, ku apeha, ku yebula manawa, ni ku fiyela fapilaa litende za bona.

Lwa kopana ni muuna-muhulu ya bizwa Jacques, ili ya okamela kalulo ye ñwi ya munganda. Muuna-muhulu yo u bilaezwa ki mwa ka utela bana ba hae mwa linako ze taata ze. Na tabile hahulu ha ne lu mu siyezi buka ya Questions Young People Ask—Answers That Work, mi a bulela kuli wa tabela ku bala buka ye, mi u ka kubukanya tukwatanyana twa batu kuli a ba taluseze za sweli ku ituta.

Ha se lu zamaile hanyinyani ku zwa fo, lwa kopana ni musali-muhulu ya bizwa Beatrice. Musali-muhulu yo a lu buza libaka Mulimu ha tuhelela manyando. Musali yo u nahana kuli Mulimu u mu file koto. Muunaa hae naa bulailwe mwa ndwa, mwanaa hae wa musizana ki me wa likwasha ya uta mbututu ya hae mwa munganda ka manyando, mi mwanaa musali-muhulu yo wa mushimani naa uzwizwe likweli li sikai kwamulaho. Ha zibi kwa inzi mwanaa hae.

Lika ze maswe ze ne ezahezi ku bo Beatrice li ni hupulisa mwa naa ikutwezi Jobo ka nako ya naa amuhezi lipiho ze maswe. Lwa ba bulelela mabaka ha lu nyanda ni ku ba kolwisa kuli manyando haki koto ye zwa ku Mulimu. (Jobo 34:10-12; Jakobo 1:14, 15) Hape lwa ba taluseza ka za licinceho za tuha a tahisa Mulimu ka ku itusisa Mubuso wa hae. Ha ne lu nze lu ambola ni bona, ba ba ni mwangalwa mi ba bulela kuli ba ka zwelapili ku ituta Bibele ni ku lapela ku Mulimu kuli a ba tuse.

Mañi ni mañi mwa sikwata u ikozi musebezi wa ku kutaza, mi kaufela luna lu ikutwa kuli Jehova u lu tusize ku tiseza batu ba ne lu kopani ni bona litaba za sepo ni susuezo. Ha lu nze lu zwa mwa munganda, buñata bwa batu ba sweli matrakiti, limagazini, ni libuka mwa mazoho mi ba li zukuza mwahalimu ili ku lu laeza.

Ha lu nze lu kuta kwa ndu, lu sweli ku yeya ze ezahezi mwahalaa lizazi leo, mi ni tabisizwe hahulu ki lizazi le li ipitezi le. Ni hupula buitebuho bwa naa bonisize muuna-muhulu Jacques, ni tabo ya naa bonisize musali-muhulu Beatrice, hamohocwalo ni musali wa musupali ya na sa buleli se siñwi kwanda ku lu menyeza ni ku lu lumelisa ka maata. Ni hupula banana ba ne ba buzize lipuzo za sihulu. Ne ni tiisizwe ki batu ba ne lu fumani kwa munganda, kakuli ne ba sa kona ku seha ni ku menya ku si na taba ni manyando a mañata e ne ba li ku ona.

Mwa naha ye, lu sweli lwa bona batu ba bañata ba ba sweli ku ikataza ku imulula batu ba ba nyanda. Kacenu lu na ni tohonolo ye tuna ya ku itusisa Bibele ku bonisa batu tatululo ya kamita kwa butata bo bu shutana-shutana bo ba li ku bona. Ni ya tabile hahulu ku ba mwahalaa batu ba ba sweli mungendenge wa ku imulula batu kwa moya.