Lifu ki sila se si sabisa. Lu si lwanisa ka maata a luna kaufela. Mutu ye lu lata ha shwa, lwa palelwanga ku utwisisa kuli ki niti mutu yo u timezi. Mane ha lu sa naa ni maata a kwa bunca lu kana lwa nahana kuli mwendi ha lu na ku shwa ni kamuta, ili muhupulo o si ka luka.

Ki batu ba sikai feela ba ba nahananga hahulu za kuli ba kona ku zwelapili ku pila ku si na ku shwa inge mo ne ba nahanelanga Malena ba mwa Egepita wa kwaikale. Malena bao ne ba tandile nako ye ñata ye ne ba pilile ni nako ye ne ba pilile babeleki ba bona ba bañata-ñata ku eza lika ze ñwi ka mulelo wa kuli ba felise lifu. Miyaho ye ne ba yahile i bonisa se ne ba bata, mi hape i bonisa kuli ne ba palezwi ku si fumana.

Babusi ba kwa Chaina ni bona ne ba ezize nto ye swana ya ku bata ku felisa lifu, kono bona ne ba ketile nzila i sili, yona ya ku itusisa mufuta o muñwi wa mezi a ngiwa kuli a na ni maata a mabibo a ku eza ze tokwahala. Mulena Qin Shi Huang naa kupile caziba wa za macwe a butokwa kuli a bate kalulo ya mabibo ye ne i ka kona ku felisa lifu. Kono buñata bwa milyani ya bona ya ku kopanya-kopanya ne i silafalizwe ki sitipwitipwi sa mercury, mi ku bonahala kuli ye miñwi kwa milyani yeo ki yona ye ne bulaile mulena yo.

Mwa lilimo za ma 1500 C.E., Juan Ponce de León muuna wa kwa Spain ya naa zamayanga inze a batisisa lika mwa libaka ze shutana-shutana, naa tamile musipili wa ku potoloha liwate la Caribbean, mi ku taluswa kuli naa bata nto ye ñwi ye kona ku tusa mutu ku zwelapili ku ba yo munca. Ha na nzaa zamaya cwalo, a fumana sibaka se sinca se si bizwa Florida, kwa U.S.A., kono hamulaho wa lilimonyana a shwela mwa ndwa ya naa lwanile ni bayahi ba naha ya America. Mi nto ye kona ku tusa mutu ku zwelapili ku ba yo munca ne i si ka fumanwa.

Malena ba Egepita wa kwaikale, babusi ba kwa Chaina, ni babatisisi ba lika mwa libaka ze shutana-shutana, kaufelaa bona ne ba lelile ku felisa lifu. Mi ha ku na mutu ni yo mukana ku luna ya ka lwanisa muhupulo wa bona niha neikaba kuli ha lu lumelelani ni linzila ze ne ba itusisize. Taba ya niti kikuli mañi ni mañi wa luna u lakaza ku zwelapili ku pila ku si na ku shwa.

Lu toyeziñi lifu? Bibele ya talusa libaka ha lu toile lifu. I bulela ka za Mubupi wa luna yena Jehova, * kuli: “Linto  za ezize kamukana ki ze nde mwa nako ya zona. Mane u beile mwa pilu ya mutu zibo ya linako ze sa feli.” (Muekelesia 3:11) Lu tabela ku ikola ku bona bunde bwa lifasi ku ya ku ile, isi feela ka lilimo ze 80 kamba ze ñatanyana ku fita zeo. (Samu 90:10) Yeo ki yona takazo ya luna.

Ki kabakalañi Mulimu ha naa beile mwa lipilu za luna “zibo ya linako ze sa feli”? Kana ne li ka mulelo feela wa ku lu kataza? Batili. Yena mane u lu sepisa kuli u ka felisa lifu. Bibele i bulela ka ku kuta-kutela kuli lifu li ka feliswa mi hape i bulela za sepiso ya Mulimu ya bupilo bo bu sa feli.—Mu bone mbokisi ye li:  “Lifu li ka Feliswa.”

Jesu Kreste naa bulezi ka ku utwahala kuli: “Kuli ba fumane bupilo bo bu sa feli, ba tokwa ku zwelapili ku ku ziba, wena Mulimu a nosi wa niti, ni yo lumile, yena Jesu Kreste.” (Joani 17:3) Kacwalo, lifu li ka feliswa luli. Nihakulicwalo, Jesu u bonisa kuli ki Mulimu feela a nosi ya kona ku felisa lifu.