KI silelezo ye cwañi ye ba tokwa basali kwa baana ba bona? Batu ba bañata ba lumela kuli muuna ya nyezi u swanela ku ba ni masheleñi a mañata ilikuli a kone ku babalela hande lubasi lwa hae. Nihakulicwalo, basali ba bañwi ba ba nyezwi ili ba ba na ni masheleñi a mañata ba ikutwanga ku sa silelezwa mwa maikuto, mi mane ba banga ni sabo ye tuna. Ka mutala, basali ba kwa naha ya Spain, ba ba bizwa bo Rosa, ba bulela cwana ka za bo muunaa bona kuli: “Kwa batu basili bo muunaa ka ne ba bonahalanga ku ba muuna yo munde, kono fa ndu ne ba sa bonisi sishemo.” Bo Joy, ba kwa Nigeria, ba bulela kuli: “Ha ne ni sa lumelelanangi fa taba ye ñwi ni bo muunaa ka, hañata ne ba bulelanga kuli, ‘U swanela ku eza ze ni ku bulelela kaufela kakuli ki na muuna hao.’”

Muuna ya nyezi u kona ku peta cwañi buikalabelo bwa hae ka lilato? Muuna u swanela ku ezañi kuli musalaa hae a ikutwe ku ba ya “katuluha”?—Ruti 1:9.

Nihaike kuli muuna ni musali ba ba nyalani ba na ni mayemo a likanelela ku Mulimu, Bibele i bulela kuli yo muñwi ni yo muñwi wa bona u na ni buikalabelo bwa hae mwa lubasi. Liñolo la Maroma 7:2 li bulela kuli musali ya nyezwi “u tamilwe ki mulao ku muunaa hae.” Sina feela likopano ze ñata ha li ketanga mueteleli mwa litaba za zona, Mulimu ni yena u ketile muuna ku ba toho ya musalaa hae. (1 Makorinte 11:3) Baana ba swanela ku etelela ba ndu ya bona.

Ka ku ba muuna ya nyezi, mu swanela ku itusisa cwañi buikalabelo bo mu filwe ki Mulimu? Bibele i bulela kuli: “Mu zwelepili ku lata basali ba mina, sina Kreste ni yena ha naa latile puteho.” (Maefese 5:25) Nihaike kuli Jesu Kreste naa si ka nyala, mutala wa hae wa kona ku mi tusa ku ba muuna yo munde. Ha lu boneñi mo ku kona ku bela cwalo.

Jesu naa batanga ku omba-omba ni ku tusa batu. Jesu naa sepisize batu kaufela ba ne ba nyandiswa ni ku totobezwa ki mataata a ka butu kuli: “Ha mu te ku na, . . . mi ni ka mi katulusa.” (Mateu 11:28, 29) Na kuta-kutezi ku ba imulula kwa manyando a bona a kwa mubili ni ku ba tusa ku sutelela bukaufi ni Jehova. Ki lona libaka batu ba bañata ha ne ba sutelezi ku Jesu, ne ba na ni buikolwiso bwa kuli u ka ba imulula!

Mo baana ba ba nyezi ba kona ku likanyiseza Jesu. Mu bate linzila za mo mu kona ku tuseza basali ba mina kwa misebezi ye ba tokwa ku eza. Basali ba bañwi ba ikutwanga sina mo ne ba  ikutwezi bo Rosa, ili ba ne ba bulezi kuli: “Ne ni swana feela sina mutangaa bo muunaa ka.” Ka ku shutana, baana ba ba bizwa bo Kweku, ili ba ba mwa linyalo le linde ba bulela kuli: “Hañata ni kupanga musalaa ka ku ni taluseza mo ni kona ku mu tuseza kwa misebezi ya hae. Bakeñisa kuli na mu lata, fokuñwi ni mu tusanga ku peta misebezi ye miñwi ya fa lapa ni sa mu buzi.”

Jesu naa iyakatwa ba bañwi mi naa na ni makeke. Musali yo muñwi wa mubotana naa kulile butuku bo butuna ka lilimo ze 12. Ha utwa za limakazo ze tuna za naa ezize Jesu, musali yo, “naa sweli ku ipulelela, kuli: ‘Haiba ni swala feela kwa liapalo za hae za fahalimu, ni ka fola.’” Musali yo naa hupuzi hande. Naa atumezi Jesu ni ku swala kwa liapalo za hae, mi sa fola honafo feela. Nihaike kuli, mwendi batu ba ne ba li teñi fo ne ba nahanile kuli naa si ka eza hande, Jesu yena naa lemuhile kuli musali yo naa ziyelehile luli. * Ka sishemo naa mu bulelezi kuli: “Mwanaka, . . . haike butuku bo butuna bo, bu si ke bwa ku kutela hape.” Jesu naa si ka swabisa musali yo kamba ku  mu kalimela, kono naa utwisisize butuku bwa naa li ku bona musali yo. Kacwalo, Jesu naa bonisize kuli ne li muuna ya naa na ni makeke.—Mareka 5:25-34.

Mo baana ba ba nyezi ba kona ku likanyiseza Jesu. Haiba bo musalaa mina baa kula, mu ba ise hahulu pilu mi mu be ni pilu-telele. Mu like ku utwisisa maikuto a bona mi mu utwisise libaka ha ba eza lika ka nzila ye ñwi. Ka mutala, bo Ricardo, ba talusa kuli: “Ha ni lemuhanga kuli bo musalaa ka ba na ni butaata bwa ku nyema-nyema, ni ezanga buikatazo bwa ku ambuka ku bulela lika ze ka ba filikanya hahulu.”

Jesu naa ambolanga ni balutiwa ba hae. Jesu naa talusezanga balikani ba hae litaba ze ñata mi naa ba bulelelanga ni maikuto a hae. Naa bulezi kuli: “Kakuli ze ni utwile kaufela ku Ndate ni mi zibisize zona.” (Joani 15:15) Ki niti kuli ka linako ze ñwi Jesu naa batanga ku ba a nosi ilikuli a nahanisise lika ze ñwi ni ku lapela. Kono hañata naa talusanga maikuto a hae kwa balutiwa ba hae. Busihu bo ne bu latelezwi ki lizazi la naa bulailwe sina sikebenga naa ba bulelezi kuli naa li “mwa maswabi.” (Mateu 26:38) Nihaike kuli likezo za bona ne li si ka mu tabisa, Jesu naa si ka tuhela ku ambolanga ni balikani ba hae.—Mateu 26:40, 41.

Mo baana ba ba nyezi ba kona ku likanyiseza Jesu. Mu talusezange basali ba mina ze mu nahana ni mo mu ikutwela. Musali a kana a bilaela kuli bo muunaa hae ba ambolanga hahulu ha ba li ni batu ba sili kono ba kuzanga hahulu ha ba li fa lapa. Kwa neku le liñwi, mu utwe mo bo Ana ba ikutwelanga, bo muunaa bona ha ba ba taluseza maikuto a bona. Ba talusa kuli: “Ni lemuhanga kuli ba ni lata luli mi ni ikutwanga ku ba hahulu bukaufi ni bona.”

Mu ambuke ku itusisa mukwa wa ku kuza sina nzila ya ku fa koto kwa basali ba mina. Basali ba bañwi ne ba bulezi kuli: “Bo muunaa ka ha ne ba filikani, ne ba si ka ambola ni na ka mazazi a mañata. Ne ba ni tahiselize ku ikutwa hahulu ku ba ni mulatu ni ku ikutwa ku sa ba wa butokwa.” Kono bo Edwin bona, ba likanga ku likanyisa mutala wa Jesu. Ba bulela kuli: “Ha ni nyemile ha ni alabangi honafo feela, kono ni litelanga nako ye swanela ya kuli lu kone ku ikambota.”

Bo Joy, ba ba talusizwe kwa makalelo a taba ye, ba iponezi licinceho ku zwa feela bo muunaa bona fo ba kalela ku ituta Bibele ni Lipaki za Jehova. Bo Joy ba talusa kuli: “Bo muunaa ka ba cincize mi ba lika ka taata ku ba muuna yo munde ya likanyisa mutala wa Jesu.” Batu ba bañata-ñata ba ba nyalani ba tusiwa ki lituto ze swana za mwa Bibele. Kana ni mina mwa tabela ku tusiwa ki lituto za mwa Bibele? Mwa kona ku kupa yo muñwi wa Lipaki za Jehova kuli a itutange ni mina Bibele mu sa tokwi ku lifa se siñwi.