Ka ku ya ka mo i taluseza buka ye ñwi (Encyclopædia Britannica) Isita ki “mukiti wa butokwa hahulu o eziwanga mwa likeleke ze twi ki za Sikreste ze ezanga mukiti wa ku hupula Zuho ya Jesu Kreste.” Kono kana ki niti kuli mukiti wo luli ki wa Sikreste?

Kuli mu zibe haiba siswaniso se siñwi sa kwaikale ki sa niti, mu tokwa ku ziba likalulo za sona kaufela. Ka nzila ye swana, kuli lu zibe haiba Isita ki mukiti wa Sikreste, lu tokwa ku isa hahulu pilu kwa litaba ze ama mukiti wa Isita.

Taba ya pili ki ya kuli, Jesu naa taluselize balateleli ba hae kuli ba ezange mukiti wa ku hupula lifu la hae isiñi mukiti wa ku hupula zuho ya hae. Muapositola Paulusi naa bizize mukiti wo kuli ki “Mulalelo wa Mulena.”—1 Makorinte 11:20; Luka 22:19, 20.

Ku tuha fo, buka yeo (Britannica) i ekeza kuli, lizo ze ñata ze eziwanga fa mukiti wa Isita “ha li swalisani” ni zuho ya Jesu “kono li simuluha kwa lizo za batu.” Ka mutala, ha i ama kwa lika ze tumile ze itusiswanga fa mukiti wa Isita ze cwale ka lii ni shakame, buka ye ñwi, (The Encyclopedia of Religion) i bulela kuli: “Lii li yemela bupilo bo bu nca bwa ku zwa mwa lifu ni ku kena mwa bupilo bo bu nca ka ku zwa mwa sikapani sa lii.” I zwelapili ku talusa kuli: “Shakame ne i zibahala sina sibupiwa se si na ni hahulu lupepo, kamukwaocwalo, ne i swaniseza makalelo a litabula.”

Philippe Walter, caziba wa libuka ze ne ñozwi hamulaho wa ku fela kwa puso ya Roma, u talusa mo lizo zeo ne li fitezi fa ku ba kalulo ya lizo ze eziwanga fa mukiti wa Isita. Naa ñozi kuli “ka nako ye ne bu swalisaniswa bulapeli bwa sihedeni kwa bulapeli bwa Sikreste,” ne kuli bunolo ku bapanya mukiti wa bulapeli bwa sihedeni wa ku tabela muinelo wa ku “zwa mwa maliha ni ku kena mwa litabula” kwa zuho ya Jesu. Walter u ekeza kuli, kezahalo yeo ya ku ekeza “mikiti ya Sikreste” fa kalenda ya sihedeni ili ku tahisa kuli batu ba bañata ba be Bakreste, ne i li muhato wa butokwa hahulu.

Muhato wo wa ku swalisanisa bulapeli bwa sihedeni kwa bulapeli bwa Sikreste ne u si ka ezwa ka nako ye ne ba sa pila baapositola, kakuli baapositola ne ba ‘tibela’ lituto za sihedeni. (2 Matesalonika 2:7) Muapositola Paulusi naa lemusize kuli ha ‘sa ile,’ ne ‘ku ka zwa baana ba ne ba ka bulela litaba ze kopami kuli ba yembulule balutiwa, ba ba latelele.’ (Likezo 20:29, 30) Mi kwa mafelelezo a linako za baapositola, muapositola Joani naa ñozi kuli batu ba bañwi ne se ba kalile ku yembulula Bakreste. (1 Joani 2:18, 26) Mi ne ba kalile ku amuhela lizo za bulapeli bwa sihedeni.

Batu ba bañwi ba kona ku ikutwa kuli ku amuhela lizo ze ñwi za mukiti wa Isita ne ku si ka fosahala, kakuli ne ku tahisize kuli “bahedeni” ba utwisise hande ze i talusa zuho ya Jesu. Kono Paulusi, naa si ke a lumela taba yeo. Nihaike kuli ka nako ya naa potela libaka za Mubuso wa Roma ne ku na ni lizo ze ñata hahulu za sihedeni, Paulusi naa si ka amuhela lizo zeo kuli a tuse batu ku utwisisa hande ka za Jesu. Kono, naa lemusize Bakreste kuli: “Mu si ke mwa lwala coko i liñwi ni ba ba sa lumeli. Kakuli swalisano ki ifi mwahalaa ku luka ni ku tula mulao? Kamba liseli ni lififi li ka kopana cwañi?” ‘Hakulicwalo, mu zwe mwahalaa bona, mi mu ikauhanye ku bona,’ ku bulela Jehova, ‘mi mu tuhele ku swala nto ye silafezi.’”—2 Makorinte 6:14, 17.

Ki lika mañi ze lu itutile hamulaho wa ku nyakisisa litaba ze ka bukuswani? Lu iponezi hande fo ku sweu kuli mukiti wa Isita, haki wa Sikreste.