Nenihulezi mwa tolopo yenyinyani ya Ancram, mwa New York kwa U.S.A. Mwa tolopo yeo, nekunani mafamu mone kuutiwa hahulu limunanu. Hape nekunani likomu zeñata hahulu kufita batu.

Lubasi lwaka neluyanga kwa keleke yenefumaneha mwa tolopo yeo. La Sunda ni la Sunda kakusasana, bokuku babaana neba nipolishezanga makatulo aka, kihona niya kwa sikolo sa la Sunda inze nishimbile Kabibele kakasweu kane banifile bokuku babasali. Na ni banyani baka nelulutilwe kubeleka ka taata, kuba ni likute kwa batu babañwi, kutusa batu belupila mabapa ni bona ni kuitumelanga kwa lika zelunani zona.

Hase nihulile, nazwa falapa mi nayo ba muluti fa sikolo sesiñwi. Neninani lipuzo zeñata ka za Mulimu ni ka za bupilo. Baituti baka babañwi nebanani buikoneli luli. Babañwi bona nebasina hahulu buikoneli kono nebabeleka ka taata luli. Babañwi nebali liyanga, kono babañwi bona nebanani mibili yeiketile. Neniikutwanga kuli muinelo wo, hausika luka. Fokuñwi, bashemi bane banani bana babasina hande buikoneli nebabulelanga kuli: “Ki mona mwabatela Mulimu kuli mwanaka abele ona cwana.” Nenikomokanga libaka Mulimu hatuhelelanga limbututu zeñwi kupepiwa inze lili liyanga, haili fo limbututu hakuna selifosize.

Hape neniipuzanga kuli: ‘Ki lika mañi zabutokwa zeniswanela kueza mwa bupilo?’ Neniikutwanga kuba mutu yapatehile hahulu. Nenihulezi mwa lubasi lolunde, kukena likolo zende, mi nenibeleka musebezi onitabela. Kono nenisina hande tabo mwa bupilo. Neninahananga feela za kunyalwa, kuba ni ndu yende ni kuba ni bana, kuzwelapili kubeleka kufitela nituhela musebezi mi hamulaho ni kuyo pila kwa sibaka kokubabalelwa basupali. Neniipuzanga haiba kunani lika zeñwi zenikona kueza mwa bupilo.

Nelupotezi likeleke zecwale ka Westminster Abbey, Notre-Dame de Paris, Vatican, ni likeleke zeñwi zenyinyani. Koneniya kaufela, nenibuzanga lipuzo zene ninani zona. Hase nikutezi kwa Sloatsburg mwa New York, napotela likeleke  zeñwi lisikai. Kono hakuna mutu yanaakonile kunifa likalabo zekolwisa.

Zazi leliñwi mwanaa sikolo wa lilimo ze 12 aniatumela ni kuto nibuza lipuzo zetaalu. Sapili, naanibuzize haiba neniziba kuli ki yomuñwi wa Likapi za Jehova. Seni mualaba kuli naziba cwalo. Sabubeli, naanibuzize haiba nenika tabela kuziba zeñata ka za Lipaki za Jehova. Namualaba hape kuli ee. Sabulaalu, naabata kuziba koniina. Hane nimufile keyala yaka, lwalemuha kuli nenipila bukaufi ni kone bapila. Nenisika ziba kuli lipuzo zetaalu zeo zanaa nibuzize musizana yo, nelika cinca bupilo bwaka.

Hasamulaho wa fo, musizana yo ataha ka njinga yahae kwa ndu yaka, mi lwakalisa kuituta Bibele ni yena. Namubuza lipuzo zene nibuzanga babahulu ba bulapeli babañata. Ka kushutana ni babahulu ba bulapeli bao, musizana yo, anibonisa mwa Bibele yaka likalabo zeutwahala ni zekolwisa ili zene nisika utwa kale!

Litaba zene niitutile mwa Bibele, neli nitabisize hahulu. Nenisusuelizwe hahulu hane nibalile liñolo la 1 Joani 5:19, lelibulela kuli: “Lifasi kamukana li mwa maata a ya maswe.” Neniikutwile hahulu kuimuluha hane niitutile kuli Mulimu haki yena yatahisa bumaswe bobuliteñi kacenu mwa lifasi, kono ki Satani, mi hape neniitutile kuli Mulimu ukafelisa miinelo kaufela yemaswe. (Sinulo 21:3, 4) Nenilemuhile kuli Bibele yatusa luli haiba kunani mutu yaitalusa hande ka kuutwahala. Nihaike kuli Paki yanaa nilutanga Bibele naali feela wa lilimo ze 12, neniikolwisize kuli niti ki niti kusina taba ni kuli yaitalusa ki mwanana kamba ki yomuhulu.

Nihakulicwalo, nenibata kubona haiba luli Lipaki baitusisanga zebaluta babañwi. Ka mutala, musizana yanaa nilutanga Bibele naanibulelelanga kuli Bakreste ba niti babonisanga mikwa yecwale ka pilu-telele ni musa. (Magalata 5:22, 23) Kacwalo, namulika kuli nibone haiba unani mikwa yeo. Zazi leliñwi naeza ka bomu kutaha ka kuliyeha kwa tuto. Naipuza kuli: ‘Kana musizana yo uka nilibelela? Mi haiba kuli uka nilibelela, kana ukanyema kabakala kuli niliyehile?’ Hane ninze niatumela, namubona inzaa nilibelezi fa munyako wa ndu yaka. Amatela kwa mota yaka ni kuto nibulelela kuli: “Ona fa nese nibata kukuta kwa ndu kuli niyo bulelela boma kuli lutokwa kulizeza kwa lipatela ni kwa polisi kuli luzibe haiba muiketile kakuli hamuliyehangi kwa tuto. Neniikalezwi hahulu ka za mina!”

Zazi leliñwi, namubuza puzo yene ninahana kuli neisike yakona kualabiwa ki mwanana wa lilimo ze 12. Nenibata kubona haiba nji naakakona kualaba puzo yeo. Hane nimubuzize puzo yeo, anilubukela ni kunibulelela kuli: “Puzo yeo itaata. Nika iñola kuli niyo ibuza bashemi baka.” Ka niti luli musipili one utatami, hanaatile kwa tuto, anitiseza Tawala ya Mulibeleli yenenani kalabo kwa puzo yeo. Yeo ki yona nto yenetisize kuli nikale kuswalisana ni Lipaki za Jehova, kakuli lihatiso zabona nelialabile lipuzo zaka kaufela kuzwelela mwa Bibele. Nazwelapili kuitutanga ni musizana yo, mi hamulaho wa silimo silisiñwi, nakolobezwa sina yomuñwi wa Lipaki za Jehova. *

Hane nifumani likalabo zekolwisa kwa lipuzo zaka, nenibata kutaluseza batu babañwi ka za lika zene niitutile. (Mateu 12:35) Kwa makalelo, ba lubasi lwaka neba nilwanisa bakeñisa lika zenilumela. Kono hamulaho wa nako, bacinca mubonelo wabona. Boma nebakalile kuituta Bibele mwa busupali bwabona. Nihaike kuli nebasika pila nako yetelele kuli bafite fa kukolobezwa, nisepa kuli nebaikatulezi kusebeleza Jehova.

Mwa silimo sa 1978, lwanyalana ni Paki yabizwa Elias Kazan. Ka silimo sa 1981, na ni bo Elias lwamemiwa kuyo sebeleza fa Betele mwa United States. * Ka bumai, hamulaho wa kubeleka feela ka lilimo zeene, bo Elias batimela. Nihaike kuli nenili mbelwa, nenizwezipili mwa sebelezo yaka ya fa Betele, ili nto yene nitusize kulibala matata aka ni kuzwelapili kuniomba-omba.

Mwa silimo sa 2006, lwanyalana ni bo Richard Eldred, belubeleka ni bona fa Betele. Na ni bo Richard, lwazwelapili kuikola tohonolo yakubelekela fa Betele. Kuziba niti ka za Mulimu, kaniti kunitusize kufumana likalabo zene nitokwa, ni kuziba mulelo wa bupilo, mi nekubile cwalo bakeñisa lipuzo zetaalu zene nibuzizwe ki musizana yomuñwi.