Bible ulombola bintu bibi bilupukanga ku kutundululatundulula bintu. Unena’mba: “Yewa utala kivula kakakunepo nkunwa, kadi yewa utala makumbi kakangulapo.”​—Musapudi 11:4.

 Langulukila pa bintu bikufikijanga’ko ne pa byobwanya kulonga amba uleke kutundululatundulula bintu.

 Itabija’mba mingilo imoimo iletanga kamoyo, keipēla kwiitundululatundulula. Tala ino milangwe miyampe mityetye.

•   Abanya mwingilo mu tumingilo tutyetutye. Melissa nkasampe mwana-mukaji unena’mba, “nansha shi ndyukile amba ne mutyelewe, noñanga bukomo bwa kukūla kitatyi na kulonga kintu kimo kupwa ke kikwabo.”

•   Shilwila’ko. Shilwila’ko kwingila kaji, nansha shi bikulomba kwikabweja ku bintu bikwabo bya kulonga, nansha kulemba milangwe ya mwa kwikengidila kutyina wa kelwa’ko.”​—Vera.

•   Lomba bukwashi. Padi bambutwile bobe ne bobe badimu batenwe na makambakano amo onka. Ubwanya kumwena mu bwino bwabo. Babwanya kukukwasha uteakanye milangwe yobe ne kutūla’ko mpangiko ya mwa kwingidila.

 Madingi “Witūdile’ko mpangiko. Bine, bikakulomba kuteakanya bintu ne kusumininwa kulonda mpangiko yobe, bikendeka​—ukalonga bintu byonso pa kitatyi kyobifwaninwe kulongwa.”​—Abbey.

 Divule dine, mu mingilo yodi nayo ya kwingila mubwanya kwikala ikukokeja bininge. Penepa le ukalonga namani shi mwingilo keukusangejepo? Tompa ano madingi:

•   Kimba bubinga bwa kwiwingidila bukidibukidi. Kimfwa, fwatakanya’po nsangaji yosa kwivwana shi ubapu’o. Amy, nkasampe umo mwana-mukaji unena’mba, “shi napu kulonga kintu pa kitatyi nansha kulonga bintu bivule ku byompangikile kulonga, neivwananga biyampe bininge.”

•   Langulukila pa bintu bikalupuka’ko. Shi ulejaleja, ñeni ikakuvutakena’ko kadi ukakomenwa padi kupwa mwingilo. Bible unena’mba, “kyokya kikuna muntu shi kika shi kika, e kyonka kyakangula.”​—Bene Ngalatea 6:7.

•   Witungile kitungo kya kupwa kumeso kwa kitatyi. Alicia nkasampe umo mwana-mukaji unena’mba, “kunena’mba nsa kupwa difuku dimo nansha abidi kumeso kwa difuku dya kupwa mingilo kunkwashanga. Mandaulanga byonaingila ne kumona difuku dimo nansha abidi a kulonga bintu bikwabo.”

 Madingi “Byonso bidi enka mu ñeni’mu. Winene abe mwine amba usa kulonga byonso byofwaninwe kulonga ne amba i kutupu kintu kibwanya kukulengeja uleke kwibilonga. Shi nenena uno muswelo, kintu kifwaninwe kulongeka kilongekanga.”​—Alexis.

 Nathan, nkasampe umo mwana-mulume unena’mba, “Bantu bavudile kungita bu madimba a tundu-tundulula, ino ke biyampepo! Kebayukilepo muswelo omvudilwe bya kulonga!” Shi nobe wiivwananga na mwiivwanina Nathan, nabya tompa ano madingi.

•   Shilula na mingilo ipēla. Amber, nkasampe mwana-mukaji unena’mba, “difuku dimo muntu umo waunenene amba shi kaji kabwanya kupwa mu kintu kya minite itano, nabya ingila’ko. I kaji pamo bwa kukundula, kwanika bisandi, kukenda masāni, kwita ku telefone.”

•   Yuka bya kutangidija kumeso. Bible unena’mba: “Mujingulule bintu bya mvubu mikatampe.” (Bene Fidipai 1:10) Le ubwanya kwingidija ano madingi namani mu būmi bobe bwa difuku ne difuku? Anna, nkasampe mwana-mukaji unena’mba, “nembanga mulongo wa bintu bya kulonga, ne kulemba pa kintu ne kintu kitatyi kya kwikilonga. Ino kintu kya mvubu i kino, nembanga kitatyi kya kushilula kwikilonga ne kya kwikipwa.”

 Le bimweka bu bikomo? Languluka’po bidi monka! Shi ubetūdila’ko mpangiko, ukekala mfumwandya kitatyi pa kyaba kya kwikala umpika wakyo. Kadi kino kikalengeja uleke kuvutakanibwa ñeni bininge. Kelly, nkasampe mwana-mukaji unena’mba, “shi netūdila’ko mpangiko, neivwananga biyampe ne kwikala na mumweno muyampe.”

•   Fundula bintu bya kukulabika. Jennifer unena’mba, “nombolanga muntu ense mu yami njibo kitatyi kya kushilula mwingilo wami. Nebepangulanga kumeso kwa kushilula shi kudi kintu kyobasaka nebalongele. Mbulanga telefone yami ne ka kundyumuna shi musapu ubafika.”

 Madingi “byobya byosaka kwingila kebikakutalukapo mu meso shi kwibingilepo. Pa kyaba kya kwibilangalanga, abe wibingile’tu. Nabya bikakushila kyaba.”​—Jordan..