Lelo kipupo kya COVID-19 kibashilula kukuzozeja? Shi i amo, nankyo kudipo bunka. Pano ke myeji, bantu kujokoloka ntanda yonso i bibalombe kwibidila ino ngikadilo iletelwe na kipupo. Dokitele Hans Kluge, mwendeji wa mu Kitango kya Ntanda Yonso Kitala Bukomo bwa Ngitu mu Bulaya wanenene amba: Bantu bavule “i bepāne mwanda wa kupwija COVID-19.” Ubweja’ko amba: “Mu ngikadilo ya uno muswelo, i kipēla ku muntu kuzobolola, kwivwana mulēle, ne kukōka’tu.”

 Shi nobe ubaivwana byobya bitelwa bu bukōke butamba ku kipupo, kankamana. Bible i mukwashe bavule mwa kulongela mu bino bitatyi bya kuzumbija mutyima. Ubwanya kukukwasha nobe.

•  Le bukōke butamba ku kipupo i bika?

•  Mwanda waka bukōke butamba ku kipupo ke bwa kutyepekapo?

•  I misoñanya’ka ya mu Bible ibwanya kukwasha muntu alwe na bukōke butamba ku kipupo?

•  Bisonekwa bibwanya kukwasha muntu alwe na bukōke butamba ku kipupo

 Bukōke butamba ku kipupo ke misongopo ino i bishima bifunkila pa mwiivwanino wa muntu waangadikwa ngitu ne kuvutakanibwa ñeni mu kitatyi kilampe pa mwanda wa kipupo. Nansha bantu byobeshidile mu miivwanino, inoko mu biyukeno bya bukōke butamba ku kipupo bivudile kumweka ku bonso mubadilwa ne bino:

•   Kubulwa mukanka

•   Kushinta kwa mudīlo ne muladilo

•   Kalobolobo

•   Kukolelwa kwingila kaji kebidilwe kala

•   Kulabikwa

•   Milangwe ya amba kubapu bintu kebikilongolokapo

 Bukōke butamba ku kipupo bwitutūlanga mu kyaka batwe ne bakwetu. Shi ketwibunekenyepo, bubwanya kwitujimijija bityebitye mutyima wa kulonda bidyumu bya kwikinga ku COVID. Kitatyi pa kupita’po, twasūla’ko ne kusūla abyo bīshi papo bikisambakana ne kwipayañana. Batwe pa kukōka kulēmeka bijila, ketukimbila’ko bwanapabo bwine bubwanya kutūla būmi bwetu ne bwa bakwetu mu kyaka.

 Mu bino bitatyi bya tusuwa, bantu bavule i bemwene bubine bwa byobya binena Bible amba: “Shi utyumukwe mutyima mu difuku dya tusua, bukomo bobe bukatyepa.” (Nkindi 24:10) Bible witupa misoñanya ibwanya kwitukwasha tulwe na ngikadilo ityumuna mutyima, kubadila’mo ne ino ya kipupo.

•   Mwipalukei ku ngitu—ino ke mu būmipo

   Binena Bible: “Mulunda wa bine . . . i mwanenu mubutulwe mwanda wa bitatyi bya tusua.”—Nkindi 17:17.

   Mwanda waka kidi na mvubu: Balunda ba bine bakankamikanga bakwabo. (1 Bene Tesalonika 5:11) Ino kwitolwela kwija kubelekañananga.—Nkindi 18:1.

   Tompa kulonga nenki: Wisambe kyaba ne kyaba na balunda nobe kupityila ku kwimona ku video, kwilembela misapu, ne ku kwiita ku telefone. Kimba balunda difuku dyobukile bibi, kadi nobe wibepangule kyaba ne kyaba mobabūkidile. Lombola bakwenu byobya bikukwasha ūminine mu kino kipupo. Kimba miswelo ya kulongela mulunda nobe kintu kiyampe, nabya difuku dibi komudi dikalamuka ke diyampe.

•   Mwena mu ngikadilo yodi’mo

   Binena Bible: “[Ingidijai] biyampe shē kitatyi kyenu.”—Bene Efisesa 5:16.

   Mwanda waka kidi na mvubu: Kwingidija biyampe kitatyi kyobe kukakukwasha wikale na mumweno muyampe ne kwepuka kuzumbija mutyima bipitepite.—Luka 12:25.

   Tompa kulonga nenki: Pa kyaba kya kwimanina pa bintu byokukibwanyapo kulonga, kimba mikenga ya kumwena mu ngikadilo yodi’mo. Kimfwa, le kudi kamwingilo kampanda komona’mba udi na kitatyi kya kwikengila, nansha kukaya makayo kabidye? Le ubulwe pano kupityija kitatyi kivule na kisaka?

•   Lama mpangiko

   Binena Bible: “Bintu byonso bilongwe . . . mu ndudi.”—1 Bene Kodinda 14:40.

   Mwanda waka kidi na mvubu: Kwibidila mpangiko imo i kulengeje bavule balonge bintu na mutyima mutūke ne kulama nsangaji.

   Tompa kulonga nenki: Tūla’ko mpangiko ikwatañene na ngikadilo yodi’mo. Shiyañanya kitatyi kipotoloke kya kulonga bya ku masomo, bya ku kaji, bya mu njibo, kadi kokilwa kutūla’ko kitatyi kya kwifunda myanda ya Leza. Bweja’mo ne ino mingilo ya kamweno, kimfwa kushikata pamo na kisaka, kupitwa’ko luvula panja, ne kwitamuna bidyoma. Bandaula kyaba ne kyaba mpangiko yobe ne kwiijadika ponso pobifwaninwe.

•   Witeakanye ku buyo ne bushipo

   Binena Bible: “Mukosoke umonanga kibi wefya.”—Nkindi 22:3.

   Mwanda waka kidi na mvubu: Mwanda mungya kifuko kyodi’ko, kushinta kwa buyo ne bushipo kubwanya kushinta mikenga ya kaluvula ka mashika ne tumisanya, bintu bilengeja wikale mukomo mu ngitu ne mu ñeni.

   Tompa kulonga nenki: Shi buyo bubafwena, jadika mutūdilo wa bintu mu salon ne mu kifuko moingidilanga amba umwene bininge mu tumisanya twa dyuba. Pangika bintu byomubwanya kulonga panja mu kitatyi kidi’ko mashika. Shi bikokejika, mubwanya kupota bivwalwa bimukwasha mubwanye kupityija kitatyi kikatampe panja.

   Shi bushipo bubafwena, bantu bavule kebo kutamba bininge, nanshi i biyampe kudyumuka. Tongelai dimo kwa kukananga. Shi i ku bifuko bipempulwa bininge, tongai kitatyi kidi’ko bantu batyetye.

•   Lamai bibidiji bya kwikinga ku COVID

   Binena Bible: “Kivila kidi na kalengwa kadi i kīkulupile bipitepite.”—Nkindi 14:16.

   Mwanda waka kidi na mvubu: Kipupo kya COVID-19 kipayañananga, ne shi ketutadijepo, tubwanya kukwatwa nankyo.

   Tompa kulonga nenki: Bandaula kyaba ne kyaba bijila bitūdilwe’ko mu ntanda yenu ne kutala shi ukibilondanga. Kokelwa’mba byolonga bitalanga būmi bobe, bwa ba mu kisaka kyenu, ne bwa bakwabo.

•   Ningija kipwano kyobe na Leza

   Binena Bible: “Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.”—Yakoba 4:8.

   Mwanda waka kidi na mvubu: Leza ubwanya kukukwasha unekenye makambakano o-onso.—Isaya 41:13.

   Tompa kulonga nenki: Tanga kipindi kampanda kya mu Kinenwa kya Leza, Bible, difuku ne difuku. Ino mpangiko ya butangi bwa Bible ibwanya kukukwasha.

 Mwene ipangula Batumoni ba Yehova bakulombole muswelo obwanya kumwena mu mpangiko ya kupwila yobatūdile’ko mu kino kitatyi kya kipupo kya COVID-19! Kimfwa pano, ntanda yonso bavudile kupwidila ku video kupwila kwa pa kipwilo, Kivulukilo kya pa mwaka pa mwaka kya lufu lwa Yesu, ne bitango.

 Isaya 33:24: “I kutupu mwikadi ukanena’mba: ‘Nabela.’”

 Ko kunena’mba: Leza i mulaye kutalula’ko miswelo yonso ya misongo.