Yehova​—Leza Otufwaninwe Kuyuka

LELO kudi kintu kampanda kya mvubu mpata kyobudilwe mu būmi? Shi kuyukilepo Leza, nabya bine wi mubulwe’kyo. Mwanda waka? Mwanda monka mumwenine’kyo bantu midiyo ne midiyo, kuyuka Leza wa mu Bible kuletanga madyese a mu būmi keadingakanibwa. Ano madyese i a kushilula kwimwena’nka ino nsá kadi eja nyeke ne nyeke.

Yehova Leza, Mwine wālembeje Bible, usakanga tumuyuke. Mulembi wa mitōto wālembele amba: “Bantu bayuke amba abe, wa dijina dya bu Yehova, abe bunka bobe wi Mwine wa Peulu Mwine pa ntanda yonso.” Yehova uyukile amba shi tumuyuke tusa kumwena’mo. Aye mwine witela’mba: “Ami Yehova, ne Leza obe, Mwine ukufundija mwanda wa kamweno kobe.” Le tukamwena namani mu kuyuka Yehova Leza, Mwine wa Peulu Mwine?—Ñimbo ya Mitoto 83:18; Isaya 48:17.

Tumwenanga’mo bwendeji bwa mwa kulwila na makambakano a difuku ne difuku, lukulupilo lukomo lwa mafuku a kumeso, ne ndoe ya mutyima. Kintu kikwabo, kuyuka Yehova senene kwitutononanga tutamije mumweno muyampe pa myanda īkondwa nayo mu ino ntanda dyalelo. Le i myanda’ka yayo?

Le Būmi Bobe Budi na Kyobwikadile’ko?

Nansha byaendelela myanda ya busendwe, bantu dyalelo bakiipangulanga bipangujo bimo byonka bya kyalwilo amba: ‘Le kyongikadile’ko i kika? Le koñenda i kwepi? Le buno bo bōmi bonso?’ Shi muntu kasokwelepo bilondololwa bya bine, nabya būmi bwandi kebudipo na kyobwikadile’ko. Le kudi bantu bavule beivwana namino? Bubandaudi bwalongelwe mu Alemanye ku mfulo kwa myaka ya 1990 bwasokwele amba kipindi kimo pa bibidi kya bantu baipangwilwe balondolwele bu divule dine bamonanga’mba būmi kebudipo ne kyobwikadile’ko kine. Padi nobe ye momwena būmi bobe.

Kubwanyapo kwitungila senene bitungo mu būmi shi kuyukile kine kikadile’ko būmi bobe. Bavule bajikanga kipunzu kya kuno kubulwa kitungo na kulondalonda twaji twa lupeto nansha na kwiungwijija bupeta. Nansha nankyo, kino kipunzu kibalondalondanga. Kyavutakanya ñeni yabo enka nenki bamo kebakisakepo ne kwikala na būmi. Kino kyo kyafikīle nsongwakaji umo katalwe dimo, ne mungya dibuku International Herald Tribune, uno nsongwakaji walelelwe “mu kisaka kya bampeta kadi kya bantu batumbe.” Nansha byaadi mu būmi bwa katutu, wadi wimona mu bushiyena ne wampikwa kitungo mu būmi. Watomene binini bifwana, bamutana mufwe. Padi nobe uyukile’ko bamo balongele namino ne būmi bwabo bwafula bya bulanda.

Le kodi mwivwane bantu banena’mba sianse ibwanya kwitusapwila myanda yonso ya mu būmi? Julunale ya yenga ne yenga ya mu Alemanye, Die Woche, inena’mba: “Sianse na bubine, i buzoze bwa ku mushipiditu. Lufundijo lwa kwialamuna kelutuntulupo, kadi fizike nayo ishintashinta keiletapo busengi ne mutyima-ntenke.” Sianse isokwelwe i mishintulule būmi mu miswelo yabo palapala ne mushintyilo wa bintu bya kipangila ne bintu bikwabo bikwatakanya būmi. Nansha nankyo, sianse keibwanyapo kwitulombola kyotwikadile’ko ne kotwenda. Shi twimanine’nka pa sianse, nabya ketukasokolapo kilondololwa kya kine kikadile’ko būmi. Mwanda monka mwanenene’kyo julunale Süddeutsche Zeitung, “batwe bonso tusakilwa wa kwituludika.”

Lelo kudi muntu wa kwituludika senene upityile Umpangi wetu? Tamba’tu paātūdile bantu pano pa ntanda, kifuko kyabo kibajinji, wādi uyukile kyaēbatūdile’po. Bible ulombola’mba Leza wāpangile bantu amba bayuje ino ntanda ne kwiilama, ke batulama bayo. Bantu, mu byonso byobalonga, badi bafwaninwe kumwekeja ngikadila yandi, kimfwa boloke, tunangu, ne buswe. Shi’tu tubayuka kine kyētupangīle Leza, nabya tubayuka ne kine kyotwikadile’ko.—Ngalwilo 1:26-28.

Pene’pa I Bika Byofwaninwe Kulonga?

I bika byofwaninwe kulonga shi ukiipangulanga bipangujo bya amba: ‘I kika kyongikadile’ko? Le koñenda i kwepi? Le buno bo būmi bonso?’ Bible ukwita umuyuke Yehova senene shē. Yesu wānenene amba: “Buno’bu bo būmi bwa nyeke, bendelele kukuyuka abe, Leza umo kete wa bine, ne yewa owatumine, Yesu Kidishitu.” Tukukankamika utamije ne ngikadila ya Leza, nakampata buswe, kadi witungile kitungo kya kwikala mu Bulopwe bwa Kimeshiasa bwa Leza. Ukekala na kitungo mu būmi ne lukulupilo lwa kutendelwa kadi lwa mutyima-ntenke kumeso. Ukasokola bilondololwa ku bipangujo padi bikikukambakanya ne pano.—Yoano 17:3; Musapudi 12:13.

Le kino kikashinta kintu kampanda kodi? Hans ubwanya kukulondolola. * Umbula bwa myaka wadi na milangwe mivutakane padi Leza, lwitabijo lwandi kelwadipo na lupusa pa būmi bwandi. Hans wetobelwe dyamba, bakaji ba bitabija-mvidingi, bupolapola, kadi wadi usenswe kukaya na tukutuku bininge. Aye mwine unena’mba, “Nadi na būmi bupatuke, bwampikwa kyondoelelwe.” Hans paafikije myaka 20 ne musubu, wakwete butyibi bwa kuyuka Leza ne kupwana nandi na kutanga Bible na katentekeji. Hans paayukidije Yehova binebine, wayuka ne kine kyaikadile’ko, washintyile būmi bwandi ne kubatyijibwa ke Kamoni wa Yehova. Pano ke myaka dikumi yaingila mu mwingilo wa kitatyi kyonso. Unena pampikwa kafinda’mba: “Kwingidila Yehova kyo kitungo kilumbuluke mpata mu būmi. I kutupu kikwabo kidingakene nakyo. Kuyuka Yehova i kumpe būmi budi na kitungo.”

Shako kwikala na kitungo mu būmi ke mwandapo umo kete ukambakanya bantu bavule. Ntanda byoyenda yonekela’ko, kubaikala kadi mwanda mukwabo wibakambakanya.

Mwanda Waka Kibalongeka?

Shi kubalongeka kyamalwa, divule boba bafikilwa nakyo beipangulanga’mba: Mwanda waka kibalongeka? Kuyuka kilondololwa kya kino kipangujo kukwashanga bininge ku kutalaja mutyima. Shi katene’kyopo, yewa utenwe na kyamalwa ususukanga bininge wafula ku kwikala na bululu ku mutyima. Kimfwa talai lolo umo mutame, Bruni.

Bruni unena’mba: “Pabapite myaka mityetye na pafwile wami mwana wa lukeke mwana-mukaji. Nadi ngitabije mudi Leza, o mwanda naendele kudi mumpe kukakimba busengi. Wansapwila amba Leza ye waselela mūlu obe mwana Susanne, pano ke malaika momwa mūlu. Namwene’nka bwa dyulu dyonso dyamponena, ke’nkapo pa mwanda wa kufwa kwa mwana, ino i ne pa mwanda wa Leza wansela’ye, namushikilwe.” Ino misanshi ya Bruni yaijije myaka mivule. Bruni wendeleja’mba: “Ebiya kwaiya Batumoni ba Yehova banombola mu Bible amba nkyadipo na bubinga bwa kushikilwa Leza. Yehova kaselēlepo Susanne mūlu, kadi ke malaikapo. Misongo yaabelele yatambile ku kubulwa kubwaninina kwa bantu. Susanne ulēle mu lufu, wilaije Yehova amusangule. Kadi nefundile amba Leza ye wāpangile bantu mwanda wa bekale’ko nyeke mu paladisa pano pa ntanda, kadi uno mwanda usa kulongeka panopano. Ponayukidije mwine mwikadile Yehova, namufwenene bininge ne misanshi yashilula kumpwa.”—Ñimbo ya Mitōto 37:29; Bilongwa 24:15; Bene Loma 5:12.

Bantu bavule bafikilwanga na byamalwa bya miswelo mishileshile: kinkumbulu kya muntu mwine, mavita, nzala, nansha kimpengele kya kipangila. Bruni wasengelwe paamwene mu Bible amba ke Yehovapo ufwaninwe kutopekwa pa byamalwa bitutana, amba kātungīlepo bantu kususuka, ne amba panopano ponka usa kufudija bibi byonso. Ne shi bibi bibavudila’ko, i mwanda i kilomboji kilombola’mba tudi pano mu “mafuku a mfulo” a ino ngikadilo ya bintu. Kushinta kulumbuluke kotutengele batwe bonso ke kudi’nka mu bisuku.​—2 Temote 3:1-5; Mateo 24:7, 8.

Wifunde Kuyuka Leza

Ba Hans ne Bruni badi’tu na milangwe ya mu kikonge itala padi Leza. Badi betabije mwadi inoko kwampikwa kuyuka bivule pādi. Pobelamije’ko kitatyi kya kuyuka Yehova bya binebine, bamwenine’mo. Batene bilondololwa ku bipangujo bya mvubu mpata dyalelo. Kino kyebaletēle ndoe ya mutyima ne lukulupilo luyampe lwa kumeso. Bengidi ba Yehova bavule i bemwene uno mwanda.

Kuyuka Yehova kushilulanga na kwifunda na katentekeji Bible, mwine witusapwila bivule padi Leza ne pa byaetusakila tulonge. Bino byo byālongele ne bantu bamo ba mu myaka katwa kabajinji. Muñanga Luka, kadi mulembi wa mānga unena’mba Bayuda bavule ba mu kipwilo kya Belea, mu Ngidiki, “baitabije kinenwa [kyebāsapwidile Polo ne Shilasa] na kipyupyu kikatampe, babandaula senene Bisonekwa difuku ne difuku mwa kuyukila shi bino bintu ye mobikadile.” —Bilongwa 17:10, 11.

Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji nabo bādi bebungila mu kipwilo. (Bilongwa 2:41, 42, 46; 1 Bene Kodinda 1:1, 2; Bene Ngalatea 1:1, 2; 2 Bene Tesalonika 1:1) Ye mobikadile ne dyalelo. Kipwilo kya Batumoni ba Yehova kipwidilanga pamo ku kupwila kuteakanibwe nakampata mwanda wa kukwasha bantu bafwene pabwipi na Yehova kadi basangele kumwingidila. Kupwila pamo na Batumoni ba Yehova mu kibundi kyenu kudi kadi na kamweno kakwabo. Batumoni ba Yehova byobeelela’ko kwifwana Leza obatōta, o mwanda bamwekejanga ngikadila yandi mu ludingo lufwaninwe. Nanshi kupwila na Batumoni kuketukwasha tuyukile’ko Yehova biyampe.​—Bahebelu 10:24, 25.

Le umona’mba bilomba bukomo bupite pa kuyuka Muntu umo? Eyo shako bilomba bukomo. Ino mwene ye motulongelanga na bintu bivule byotukimba kulonga mu būmi? Langa’tu bidi pa bukomo buloñanga bakayi befunda kunyema lubilo. Kimfwa, Jean-Claude Killy, mukayi mwine Franse wa kushetemuka pa maimakasa, ne watambwile kilukwa kya olo ku makayo a Olempike, wisambila pa byobya bilombwanga pa kunekenya bu mukayi wa mizo mu kuno kwitāka’mba: “Bilomba kushilula kwiteakanya kukidi myaka 10 na difuku dine dya kukakaya, witeakanya mwaka ne mwaka ne kulangulukila’po difuku ne difuku . . . I mwingilo wa mafuku 365 mu mwaka, wa kwiteakanya mu ñeni ne mu ngitu.” Buno bukomo bonso’bu mwanda’tu wa kuketāka difuku dimo mu minite dikumi kete! Le kwifunda kuyuka Yehova ke pepi, shi tulangulukile pa kamweno kadi’mo!

Kipwano Kyenda Kityityila’ko

Le i ani usakanga kubulwa kintu kya mvubu mpata mu būmi? I kutupu. Nanshi, shi umona’mba būmi bobe i bubulwe kitungo kya bine nansha kadi ukimbanga tamba kala kuyuka kine kyotutaninwa na byamalwa, sumininwa kukimba kuyuka Yehova, Leza wa mu Bible. Kwifunda myanda yandi kukalumbulula būmi bobe nyeke ne nyeke.

Le kudi difuku dyotukapwa kwifunda myanda ya Yehova? Boba bamwingidila pano ke padi makumi a myaka batulumunwanga na bintu byobefundile pādi mafuku kunyuma, ebiya ne na bipya byobasokola pobendelela kwifunda myanda yandi. Kuno kwifunda kwituletelanga nsangaji ne kwitufwenya bininge kwadi. Nanshi tutulumunwei pamo na mutumibwa Polo wālembele amba: “Eē, munshi bula’mo mwa bupeta, tunangu, ne buyuki bwa Leza! Bine butyibi bwandi kebusokolwapo ne mashinda andi nao keayukwapo! Mwanda ‘i ani le wayuka ñeni ya Yehova, nansha i ani waikala mudingidi wandi?’”—Bene Loma 11:33, 34.

[Kunshi kwa dyani]