1-3. Lelo Yesu watwela mu Yelusalema muswelo’ka, ne mwanda waka bantu babandila abatulumuka’byo?

YELUSALEMA wayula byungwe na bintyila. Muntu mukatakata yao wiya! Panja pa kibundi, bantu abebungila mwishinda. Badi na kipyupyu kya kulubula uno muntu, mwanda abaivwana amba i mpyana wa Mulopwe Davida, kadi ye Mulopwe mwine wa Isalela. Bavule abakete malala, kebamwimuna na kupepeja’o; bakwabo nabo kebāla mitwelo yabo ne misambo ya mityi mu dishinda mwanda wa kumulongolwela mwa kupita. (Mateo 21:7, 8; Yoano 12:12, 13) Bavule bene ke balanga muswelo wasa kutwela mu kibundi.

² Bamo bafwatakanya amba usa kutwela na ntumbo. Ke-bantu bayukile mutwelelanga bantu ba ntumbo. Kimfwa, Abisalome mwanā Davida wēbikikile bu mulopwe wādi na bana-balume 50 ba kutangila kumeso a dikalo dyandi. (2 Samwele 15:1, 10) Dyudiusa Kesala Mbikavu wa Loma wālongele bintu bivule bya kwitumbika; kyaba kimo wātwelele bya bushindañani mwipata mwa Loma mujokolokwe na bapolo 40 baselele bimuni! Ino pano bantu ba mu Yelusalema batengele muntu wa ntumbo kutabuka. Bibumbo bya bantu bimvwanije nansha kebimvwanije, uno muntu mukatakata wa kasha ne kashele i Meshiasa. Ino bamo abatulumuka patwela uno usaka kwikala mulopwe.

³ Kebamwenepo dikalo, ba kutangila kumeso, nansha tubalwe—ne bapolo bene mpika. Ino Yesu waiya utentamine pa kimbulu, nyema uselelanga’po balanda bintu. * Kekudipo  bivwalwa bya katutu byadilwe pa nyema nansha bivwele ushikete’po. Pa kyaba kya kishikato kya lupoto, balondi ba Yesu abamwadila mitwelo pa nyuma pa nyema. Mwanda waka Yesu watonge kutwela mu Yelusalema na kwityepeja uno muswelo, ino bantu ba mvubu mityetye’ko batwela na ntumbo mikatampe?

4. Lelo Bible wālaile namani muswelo ukatwela Mulopwe Meshiasa mu Yelusalema?

⁴ Yesu wafikidija bupolofeto bunena’mba: “Sepelela nakampata; tūta kyungwe, mwana Yelusalema mwana-mukaji; talapo bidi, mulopwe obe wiyanga kodi; i moloke, wikalanga ne lupandilo; mukōkele’tu, utentamine pa kimbulu.” (Zekadia 9:9) Buno bupolofeto bulombola amba Meshiasa, Mushingwe māni wa Leza, wadi wa kwisokwela ku bantu ba mu Yelusalema bu Mulopwe mutongwe na Leza. Kadi aye pa kwiya namino, kubadila’mo ne kutonga nyema waakandile’po, byadi bya kulombola ngikadilo miyampe ya mutyima wandi—ke kwityepeja kadi.

5. Mwanda waka kwityepeja kwa Yesu kukunkanga mityima pa kwikumona, ne mwanda waka i kya kamweno kwiula kwityepeja kwa Yesu?

⁵ Kwityepeja kwa Yesu kubadilwa mu ngikadilo yandi milumbuluke, ikunka mutyima pa kumona’yo. Nka na motwesambile’kyo mu shapita ushiele kunyuma, Yesu kasuku kandi ye “dishinda, ne bīne, ne būmi.” (Yoano 14:6) I kimweke patōka amba mu midiyo ya bantu bekele pano pa ntanda, kekudipo udi na mvubu pamo bwa Mwanā Leza. Kadi Yesu kādipo na kavumba nansha katye ka mitatulo, kibengo, nansha kwizunzula, tuto tubikele bantu bavule bakubulwa kubwaninina. Tusakilwa kunekenya mitatulo pa kusaka kwikala balondi ba Kidishitu. (Yakoba 4:6) Vuluka amba Yehova ushikilwe kwitatula. Nanshi i kya kamweno twiule kwityepeja kwa Yesu.

6. Lelo kwityepeja i bika, ne Yehova wāyukile namani amba Meshiasa ukekala mwityepeje?

⁶ Kwityepeja i ngikadilo ya kwimona bu mutyetye, kubulwa mitatulo ne kibengo. I ngikadilo ishilukanga mu mutyima ne imweka mu binenwa bya muntu, mu mwiendelejo, ne mu muswelo waikele na bakwabo. Le Yehova wāyukile namani amba Meshiasa ukekala mwityepeje? Wāyukile amba wandi Mwana wiulanga kimfwa kyandi kibwaninine kya kwityepeja. (Yoano 10:15) Kadi wāmwene bilongwa bya wandi Mwana bya kwityepeja. Namani?

7-9.(a) Lelo Mikele wālombwele namani kwityepeja mu lupata lwa na Satana? (b) I muswelo’ka ukokeja Bene Kidishitu kwiula Mikele mu kulombola kwityepeja?

⁷ Mukanda wa Yude usokola kimfwa kitulumukwa’mba: “Ino aye Mikele, mwikeulu mukatampe mwine, po badi balwila na dyabola, bēpatanya pa lufu lwa Mosesa, kasomwenwepo kumujingulula kyakumujingulula kya-kibengo, mhm, ino wānenene’mba: Yehova akudingile madingi.” (Yude 9) Mikele i dijina dya Yesu—kumeso ne kunyuma kwa būmi bwandi pano panshi—mu mwingilo wandi wa bu mwikeulu mukatampe nansha bu mfumu wa bibumbo bya bamwikeulu ba Yehova momwa mūlu. * (1 Tesalonika 4:16) Tala muswelo wāpwijije Mikele lupata lwa na Satana.

⁸ Nsekununi ya Yude keitulombwelepo byādi bisaka kulonga Satana na umbidi wa Mosesa, inoko tukokeja kwitabija amba Dyabola wādi na mpango imbi mu ñeni yandi. Padi wādi usaka kwingidija bibi nkoba ya muntu wa kikōkeji mu butōtyi bwa bubela. Mikele wākomene nkuku imbi ya Satana, ino kadi wālombwele kwīfula kwa kutendelwa. Na bubine, Satana wādi ufwaninwe kudingilwa bisansa mutyima, ino Mikele, wādi kapelwe “lupusa lonso lwa kwibatyibila mambo” kitatyi kyobādi bepatanya na Satana, wāmwene  amba i biyampe Yehova Leza mwine amudingile. (Yoano 5:22) Mikele wādi na lupusa mwanda i mwikeulu mukatampe. Inoko na kwityepeja wālekele Yehova luno lupusa pa kyaba kumusompola’lo. Kutentekela pa kwityepeja, wālombwele bumvubumvu, ko kunena’mba kwiyuka pafudile mikalo yandi.

⁹ Yude wādi na bubinga bwa kusonekela uno mwanda ku bukomo bwa mushipiditu. Yō, Bene Kidishitu bamo ba mu myaka ya Yude kebādipo betyepeje. Bādi na kibengo “batukatuka tu byonso ne byo kebajingulwilepo bine.” (Yude 10, MB) Bine, i kipēla batwe bantu bakubulwa kubwaninina kutādilwa na mitatulo! Shi ketwivwanijepo kintu kampanda kyalongwa mu kipwilo kya Bwine Kidishitu—padi i butyibi bwakwata kitango kya bakulumpe—le tukalonga’po namani? Ekale tunenene butyibi’bwa bibi, tufutulula’bo, batwe papo kuyuka bine byobwatyibilwa mpika, mwene nankyo tubabulwe kwityepeja? Shi ke pano, twiulei Mikele, Yesu, na kuleka kutyiba mambo oketupelwepo lupusa na Leza.

10, 11. (a) I kintu’ka kya kutendelwa mu kwitabija kwāitabije Mwanā Leza na mutyima umo mwingilo wa kwiya pano panshi? (b) I muswelo’ka otukeula kwityepeja kwa Yesu?

¹⁰ Mwanā Leza wālombwele kadi kwityepeja na kwitabija mwingilo wa kwiya pano panshi. Langa’po bidi bintu byāashile. Wadi mwikeulu mukatampe. Kadi wādi “mwanda”—ko kunena’mba Musedi wa myanda wa Yehova. (Yoano 1:1-3) Wādi mūlu, ‘kīkalo kya Yehova kya bu-ujila ne ntumbo.’ (Isaya 63:15) Nansha nankyo, Mwana “wēbudija aye mwine, pa kwalamuka mu ludingo lwa bupika, ne kwa kifwa kya bu-bantu.” (Fidipai 2:7) Langa kadi mwingilo wandi pano pa ntanda byowādi ulomba! Būmi bwandi bwātundulwidilwe munda mwa Muyuda mujike, mobwādi bwa kulāla myeji kitema ebiya ekale ke mwana wa lukeke. Wābutwilwe bu mwana wa ku kyadi wampikwa bukomo mu kipango kya sendwe wa mbao mulanda, watama ke kibudye, ebiya ke nkasampe, kupwa ke nsongwalume. Nansha byaādi mubwaninine, mu bwanuke bwandi bonso wākōkele  nyeke bambutwile bandi bakubulwa kubwaninina. (Luka 2:40, 51, 52) Kuno shako ko kwityepeja kwa binebine!

¹¹ Lelo tukokeja kwiula kwityepeja kwa Yesu na kwitabija ne mutyima umo mingilo yotupebwa nansha imweka bu ya panshi? Kimfwa, mwingilo wetu wa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza, ukokeja kumweka bu wa panshi shi botusapwila badi na bujundu, betusepa na kibengo, ne kwitulwa. (Mateo 28:19, 20) Shi tūminine mu uno mwingilo, nankyo tukapandija būmi bwa bantu. Nansha bikande bitūke, tukefunda bintu bivule bilomba kwityepeja, kadi tukalonda mu mayo a Yesu Kidishitu, Mfumwetu.

12-14. (a) I muswelo’ka wālombwele Yesu kwityepeja kitatyi kyādi kimutendela bantu? (b) Yesu wētyepeje namani mu mwikadilo wandi na bakwabo? (c) Le i bika bilombola amba kwityepeja kwa Yesu ke kwa kajilwilopo’tu nansha kwa kwimwekeja?

¹² Yesu wādi mwityepeje mu mwingilo wandi tamba ku ngalwilo kutūla ne mfulo. Wālombwele kwityepeja na kupeja Shandi mitendelo ne ntumbo yonso. Kyaba kimo bantu bādi batendela Yesu pangala pa binenwa byandi bya tunangu, bingelengele byandi bya bukomo, enka ne ngikadilo yandi miyampe. Kitatyi kyonso wādi upela ino ntumbo ne kupāna’yo kudi Yehova.—Mako 10:17, 18; Yoano 7:15, 16.

¹³ Yesu wādi mwityepeje ne muswelo waādi wikele na bantu. Na bubine, byāmwekele paāile pano pa ntanda, ke pa mwanda wa bamwingidile, ino i aye engidile bakwabo. (Mateo 20:28) Wādi mwityepeje pa kwikala talala na bakwabo kadi ne bujalale. Kitatyi kyamufityije balondi bandi mutyima, kebafuninepo, mhm; wātompele kutenga mityima yabo. (Mateo 26:39-41) Pāile bibumbo bya bantu kumukalakanya pobādi talala, batūja, pa bunka, kebāpangilepo; wēpēne aye mwine, kaebafundija “bingi bingi.” (Mako 6:30-34) Mwana-mukaji wampikwa kwikala Mwine Isalela paāmulombele ondape mwana wandi, wālombwele bidi amba kāsakilepo kumundapa. Inoko, kāmupelelepo na bulobo; ino  pa kumona lwitabijo lwandi lukatampe, wānekenya mutyima, monka motusa kwikimwena mu Shapita 14.—Mateo 15:22-28.

¹⁴ I pangipangi pene pādi palonga Yesu mungya bino byaānene amba: “Amiwa ne wakukōkela, kadi ngidi ne bumvu pa mutyima.” (Mateo 11:29) Kwityepeja kwandi kekwādipo kwa kūlukūlu, kwa kajilwilo bitupu, nansha kwa kwimwekeja. Ino kwādi kutamba ku mutyima, munda mwandi. Nanshi ke kya kutulumukapo shi Yesu wāimanine pa kufundija balondi bandi kwityepeja!

15, 16. Le Yesu wāshiyañenye namani ngikadilo ya balopwe ba ntanda na ngikadilo ifwaninwe kutamija balondi bandi?

¹⁵ Batumibwa ba Yesu kebātamijepo bukidi kwityepeja. Yesu wālongele bukomo divule dine mwanda wa kwibakwasha. Kimfwa, kitatyi kimo ba Yakoba ne Yoano bātumine inabo kwibalombela kudi Yesu kifuko kya ntumbo mu Bulopwe bwa Leza. Yesu wālondolola na kwityepeja amba: “Kushikata ku lundyo lwami, ne ku lunkuso lwami, byobya kebidipo byami kupana’byo, nanshi i bya boba balongolwedilwe’byo kalā kudi Tata.” Batumibwa bakwabo dikumi “bebafityilwe ku mityima” ba Yakoba ne Yoano. (Mateo 20:20-24) Lelo Yesu wāpwile uno mwanda namani?

¹⁶ Wēbadingile bonso na kanye amba: “Muyūkile kala bambikavu ba baJentaila bebakōkeja ponka pa bumfumwabo, nanshi kudi bakatampe bene bebatumine nabo, ne lupusa ponka, ino kudi bānwe kemukalonga nabya, mhm, nanshi yewa usaka kwikala mukatampe mwenu, nabya ēmwingidile mīngilo. Kadi yewa usaka kwikala mukatampe mubukata mwenu, nanshi ēkale umpika wenu.” (Mateo 20:25-27) Mobimwekela batumibwa bādi bayukile kwitatula, kwilangila, ne kwisakila kwādi na “bambikavu ba baJentaila.” Yesu wālombwele balondi bandi amba kebafwaninwepo kwikala bwa bano bambikavu ba kasusu, babila lupusa. Bādi bafwaninwe kwikala betyepeje. Lelo batumibwa bāimvwanije’byo?

17-19. (a) Lelo i bufundiji’ka butala pa kwityepeja bwāfundije Yesu bandi batumibwa bufuku bukya ke lufu lwandi? (b) Le i bufundiji’ka bwa mfulo butala kwityepeja bwāfundije Yesu pano pa ntanda?

 ¹⁷ Eyo, byādi bikomo kobadi. Mwanda kewādipo musunsa umbajinji nansha wa mfulo wa Yesu kwibafundija kwityepeja. Kumeso kwa pano, bāpatene mwanda wa kuyuka i ani mukatampe umbukata mwabo, penepa Yesu wāityile kana katyetye mu bukata bwabo ne kwibalombola bekale pamo bwa bana, kebekalangapo na mitatulo, kwilangila, ne kufwila bitenta pamo bwa bantu batame. (Mateo 18:1-4) Nansha nankyo, mu bufuku bwine bukya ke lufu lwandi, wāmwene batumibwa bandi bakilwa monka na mitatulo. Ebiya wēbafundija kifundwa kyo kebakelwapo. Wēsābile kipeta ne kwingila mingilo ya panshi, yoya yādi ingidilwa beni ba mu kipango na umpika. Yesu wāoije maulu a batumibwa bonso—kubadila’mo ne Yudasa, wādi wa kumwaba!—Yoano 13:1-11.

¹⁸ Ponka’po Yesu wātengelela pa mwanda, kanena’mba: “Napu kwimushīla kala mwakulondela.” (Yoano 13:15) Lelo buno bufundiji bwātengele mityima yabo? Kyaba kityetye bonka bufuku’bwa kadi, lupotopoto lwa kukimba mukata umbukata mwabo lwālupuka! (Luka 22:24-27) Ne pano pene Yesu wēbatūkijija mutyima, kaebafundija na kwityepeja. Ebiya wāshilula kwibapa bonso bufundiji bwa kamweno: “Wēpelulula aye mwine, pa kukōkela ku lufu, nalo, kadi, e-ē! i lufu lonka lwa [mutyi wa masusu].” (Fidipai 2:8) Yesu wākokele na mutyima umo ku lufu lwa kufwijibwa bumvu, na kubepelwa amba i kipolapola, utuka Leza. Pano napo, Mwanā Leza wēshidile na bipangwa bikwabo bya Yehova na kwityepeja mu muswelo wa pa bula, mubwaninine, ne mukatampe kutabuka.

¹⁹ Pakwabo i buno bufundiji—bwa mfulo butala pa kwityepeja bwāfundije Yesu pano pa ntanda—bo bwāpwile mambo ne kushadidila mu mityima ya batumibwa ba kikōkeji. Bible witulombola amba bano bana-balume bāingile na kwityepeja  mu bula bwa myaka, pakwabo makumi a myaka. Le batwe netu?

20. Le tukayuka namani shi tudi na bumvu pa mutyima?

²⁰ Polo witukoma amba: “Mwikale ne uno mutyima uno mwenu munda wadi ne Kidishitu Yesu.” (Fidipai 2:5) Tufwaninwe kwikala na bumvu pa mutyima pamo bwa Yesu. I muswelo’ka otukayuka amba twi betyepeje mu mutyima wetu? Eyo, Polo wituvuluja amba “kemukīlonga, nansha kimo, kya bingojila, nansha kya ntumbo ya bitubitupu, mhm, ino ku mutyima wa bumvubumvu bonso bēkale kulemeka bakwabo pakatampe pene, ne abo bene patyetye, monka mo mwikadile ku muntu, ku muntu.” (Fidipai 2:3) Shi ke pano, pa kwiyuka biyampe, i biyampe kutala muswelo otumonanga bakwetu. Tufwaninwe kwibamona bu bakatampe kadi ba mvubu kwitupita. Lelo ukalonda ano madingi?

21, 22. (a) Mwanda waka batadi Bene Kidishitu basakilwa kwityepeja? (b) Le tukokeja kulombola namani amba twi besābile kwityepeja?

²¹ Myaka mivule kupwa kwa lufu lwa Yesu, mutumibwa Petelo wādi ukivulukile mvubu ya kwityepeja. Petelo wāfundije batadi Bene Kidishitu bavuije mingilo yabo na kwityepeja, ne kusomanya bu mfumwabo mikōko ya Yehova mpika. (1 Petelo 5:2, 3) Madyese ke pa kwitatwilapo. Inoko ao o mene alomba muntu etyepeje binebine. (Luka 12:48) Na bubine, ino ngikadilo i miyampe ke enkapo ku batadi, i ne ku Bene Kidishitu bonso.

²² Petelo kāidilwepo nansha dimo byobya byālongele Yesu bufuku’bwa na koija maulu abo—nansha byādi bipela Petelo! (Yoano 13:6-10) Petelo wāsonekēle Bene Kidishitu amba: “Vwalai bumvubumvu, bwa kwīngidila bānwe bene na bene.” (1 Petelo 5:5) “Vwalai bumvubumvu” i bishima bidi na mulangwe wa mwingidi wisābila kipeta kumeso kwa kwingila mwingilo. Uno muneneno ubwanya kwituvuluja byobya byālongele Yesu pāesābile kipeta ne kufukama kaoija maulu a batumibwa. Shi tulondanga Yesu, le kudi’po  mwingilo kampanda witupele Leza otukamona bu wa panshi? Kwityepeja ku mutyima wetu kufwaninwe kumweka ku bonso, pamo bwa batwe besābile’ko.

23, 24. (a) Mwanda waka tufwaninwe kukomena mutyima wa kibengo? (b) Le i mulangwe’ka mufwe utala pa kwityepeja usa kulemununa shapita ulonda’ko?

²³ Kibengo i bulembe. Bilupukanga’ko i musala. I kato kakokeja kwalamuna muntu wa bwino ke wa bitupu kudi Leza. Kwityepeja ako kukokeja kumwekeja muntu mutyetyetyetye ke wa kamweno ku meso a Yehova. Shi tutamije ino ngikadilo milēme difuku ne difuku na kulonga bukomo bwa kulonda na kikōkeji mu mayo a Kidishitu, nabya tukamwena’mo mpalo ya kutendelwa. Petelo wāsonekele amba: “Nanshi mwikōkejei ke mudi babumvu pa kuboko kwa bukomo kwa Leza, amba ēmuzunzule pa mwaka mufwaninwepo.” (1 Petelo 5:6) Bine, Yehova wāzunzwile Yesu mwanda wa kwityepeja kwandi kutuntulu. Leza wetu uloelelwe kukupala mpalo uno muswelo mwanda wa kwityepeja kowityepeja.

²⁴ I kya bulanda, mwanda kudi bamo balanga amba kwityepeja i bukōkekōke. Ino kimfwa kya Yesu kitukwasha tumone amba uno mulangwe i mufwe, mwanda muntu upityile bonso mu kwityepeja ye wādi muntu mukankamane kutabuka. Shapita ulonda’ko ukabandaula uno mwanda.