1, 2. Lelo i lwito’ka luyampe kutabuka lwityilwe umo ne umo, ne i kipangujo’ka kyotukokeja kwiipangula?

LELO i lwito’ka lwa mvubu lokodi mutambule? Ukokeja kulanga kitatyi kyobakwityile kwenda ku kinkumenkume kya pa bula, padi i ku butundaile bwa bantu bosenswe. Nansha padi ubavuluka pobakwityile kukengila kaji ka kamweno. Shi kodi mwitwe lwito lwa uno muswelo, kepabulwe padi wasangele ne kwimona bu mulēmekwe pa kwitwa. Ino na bubine kudi lwito lwa mvubu loityilwe. Eyo, i lwa batwe bonso. Kadi muswelo otutonga kwitaba’lo ushintanga bininge būmi bwetu. I butongi bwa mvubu nakampata.

² Le alo lwine i lwito’ka? I lolwa lwitwita Yesu Kidishitu, Mwana wa bunka wa Yehova Leza Mwine Bukomo Bonso, kadi ludi ne mu Bible. Tutanga mu Mako 10:21 (BB) binenwa bya Yesu amba: “Wiye unonde.” Na bubine luno lo lwito lwita Yesu umo ne umo. Penepa i biyampe twiipangule amba, ‘Le nketaba namani?’ Kilondololwa kikokeja kumweka bu kipēla. Le kudi ubwanya kupela luno lwito lwa ntumbo? Ino yo, bulanda! bavule i bapele’lo. Mwanda waka?

3, 4. (a) Le i bintu’ka bimweka bu byābilwa na bantu byādi na muntu wāfwenene kudi Yesu kumulomba mwa kumwena būmi bwa nyeke? (b) Lelo i ngikadilo’ka milumbuluke yāmwene Yesu mu uno nsongwalume ndelabantu mpeta?

³ Ivwana kimfwa kya muntu umo wāityilwe na Yesu pano kepadi myaka 2 000. Wādi muntu mulēmekibwe. Mwanda wādi na bintu bisatu bisakwa, pakwabo byabilwa na bavule—bunsongwa, bupeta, ne bulopwe. Bible utela uno muntu bu “nsongwalume,” bu “mpeta byamalwa,” ne  bu “ndelabantu.” (Mateo 19:20; Luka 18:18, 23) Inoko uno nsongwalume wādi na kintu kikwabo kya mvubu. Wāivwene Yesu Mufundiji Mukatampe, ne kusanshididilwa byaāivwene.

⁴ Bambikavu bavule mu oa mafuku, bākankelwe kulēmeka Yesu mobifwaninwe. (Yoano 7:48; 12:42) Ino uno ndelabantu wālongele kintu kishile na bakwabo. Bible unena’mba: “[Yesu] pa kwenda mu dishinda kwamwila umo, unyema lubilo, wamufukamina panshi kumwipangula’mba: Abe Mufundiji muyampe, lelo kyo nsaka ngube i kika, mpyane būmi bwa nyeke ne nyeke?” (Mako 10:17) Tala bidi uno muntu wādi na mutyima wa kwisamba na Yesu, wānyemena kwadi, bantu bonso batala, enka mwādi mulongela balanda ne bafudile. Pakwabo kadi, wāiya kufukamina Kidishitu na bulēme. Nanshi uno wādi mwityepeje mu muswelo kampanda ne wādi uyukile bisakibwa byandi bya ku mushipiditu. Yesu wādi utendela ino ngikadilo milumbuluke. (Mateo 5:3; 18:4) Ke kya kutulumukapo shi “Yesu [pa kumubambila’tu] sō! ne kuloelelwa wamuloelelwa.” (Mako 10:21) Shi ke pano, Yesu wālondolwele namani kipangujo kya uno nsongwalume?

5. I muswelo’ka wālondolwele Yesu yewa nsongwalume mpeta, ne tuyukile namani amba bulanda ke akyopo kintu “kimo” kyādi kimubudilwe? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

⁵ Yesu wālombwele amba Shandi wāletele kala musapu utala pa myanda ya mvubu ya mwa kumwena būmi bwa nyeke. Wātelele Bisonekwa, ne uno nsongwalume wāitabije amba ulondanga Bijila bya Mosesa byonso. Ino Yesu byaādi na bujinguludi bukatampe, wāmwene bine bidi mu uno muntu. (Yoano 2:25) Wāyukile kikoleja uno ndelabantu ku mushipiditu—kikoleja kikatampe. O mwanda Yesu wānene amba: “Kudi enka kimo kikubudilwe.” Lelo kino “kimo” i kika? Yesu wānene amba: “Enda, kapotezye byonso byodi  nabyo; lupeto lwa wabile lo balanda.” (Mako 10:21, BB) Lelo Yesu wādi usaka kunena amba muntu ufwaninwe kwikala mulanda pa kwingidila Leza? Mhm. * Kidishitu wādi usaka kusokola kintu kimo kya mvubu mpata.

6. Lelo Yesu wāityile ndelabantu nsongwalume mpeta lwito’ka, ne muswelo waāitabile usokola namani byādi mu mutyima wandi?

⁶ Yesu pa kusokola kyābudilwe muntu’wa, wāmupele mukenga umo wa kutendelwa amba: “Wiye unonde.” Langa’po bidi—Mwanā Leza Mwine Mukatakata Mwine wita muntu mpala na mpala, āye amulonde! Kadi Yesu wāmulaile ne mpalo yokulangapo. Wānene amba: “Ukamona bupeta mūlu.” Lelo ndelabantu nsongwalume mpeta wāitabije bukidibukidi uno mukenga, luno lwito lwa ntumbo? Nsekununi yendelela’mba: “Wakālala, ne kufunduka wafunduka kaenda ku mutyima fututu, mwanda wadi mpeta wa bya ntanda ne miseke.” (Mako 10:21, 22) Nanshi binenwa bya kibozo bya Yesu byāsokwele kine kyādi mu mutyima wa uno muntu. Wādi ulamete ndamatyidile ku bya bupeta byandi, pampikwa kwilwa bulopwe ne ntumbo yabo. Kya bulanda, kuswa kwaādi uswele bino bintu kwādi kukatampe kupita’ko kuswa Kidishitu. Nanshi kintu “kimo” kyaādi ubudilwe i kuswa Yesu ne Yehova na mutyima umo, pampikwa kwisakila. Uno nsongwalume pa kubulwa buno buswe, wāpela luno lwito lwa pa bula! Lelo uno mwanda ukutala namani ne abe?

7. Mwanda waka tukulupile amba lwito lwa Yesu lwitutala ne batwe dyalelo?

⁷ Lwito lwa Yesu kelwāimaninepo enka pa uno muntu, nansha pa bantu batyetye kete. Yesu wānene amba: “Muntu si  usaka kwikala wami mulondi, . . . difuku ne difuku, anonde.” (Luka 9:23, BB) Yuka amba “muntu” ense ukokeja kwikala mulondi wa Kidishitu shi enka “usaka.” Leza ukokelanga bantu ba mityima myoloke uno muswelo kudi wandi Mwana. (Yoano 6:44) Ke enkapo mpeta, nansha mulanda, ke enkapo muntu wa muzo nansha kabila kampanda, kadi ke enkapo boba bashikete mu kitatyi kampanda bapelwe mukenga wa kwitaba lwito lwa Yesu, ino i bonso. Nanshi pānene Yesu amba “wiye unonde,” wādi ukunena ne abe. Mwanda waka ufwaninwe kulonda Kidishitu? Ne kino kilomba bika ne bika?

8.Lelo bantu basakilwa bika, ne mwanda waka?

⁸ Kudi bubinebine botufwaninwe kuyuka, i buno: Tusakilwa nakampata buludiki buyampe. Eyo, ke bonsopo betabija amba basakilwa’bo, ino nansha nankyo basakilwa’bo. Yelemia mupolofeto wa Yehova wāsonekele ku bukomo bwa mushipiditu buno bubinebine bwa nyeke amba: “A Yehova ngyukile’mba dishinda dya muntu kedidipo kwadi aye mwine, ehe; kekidipo mu muntu unañanga kolola matabula andi.” (Yelemia 10:23) Bantu kebadipo na bukomo ne mbila ya kwiludika abo bene. Na bubine, mānga ya bantu i miyule nsekununi ya muludikilo umbi. (Musapudi 8:9) Mu myaka ya Yesu, bendeji bādi basusula bantu, kwibonakanya, ne kwibalubija. Yesu wānene bya bine amba bantu bitupu bādi pamo “bwa mikōko ya kubulwa mukumbi.” (Mako 6:34) Ye mokikadile ne dyalelo. Bantu bonso mu kikonge nansha umo ne umo, basakilwa buludiki bukulupilwa ne bulēmekibwe. Lelo Yesu ubwenye kino kisakibwa? Ivwana bubinga bwishileshile botwanenena amba i mubwanye’kyo.

9.Le Yesu i mwishile na bendeji bakwabo mu muswelo’ka?

⁹ Bubajinji, Yesu wātongelwe na Yehova Leza. Bendeji bavule i batongwe na bantu bakubulwa kubwaninina, bongolwa  divule ne kuluba. Yesu i mwendeji mwishile na bakwabo. Monka mwikilombwela bitenta byandi. Kishima “Kidishitu” nansha “Meshiasa” kishintulula “Mushingwe Māni.” Bine, Yesu i mushingwe māni, ko kunena’mba mutongwe mwanda wa kwingila mwingilo ukola, umutongele ke ungipo, i Mfumu Mubikadi wa diulu ne ntanda. Yehova Leza wānene wandi Mwana amba: “Monaipo bidi ku mwingidi wami o natonga, wami wakuswedibwa, monka mutōkele ne mutyima wami, nkabīka kudi aye Mushipiditu wami.” (Mateo 12:18) Kekudipo muntu mukwabo uyukile senene mwendeji otusakilwa poso’nka Umpangi kete. Tunangu twa Yehova ketudi mpwilo, o mwanda tudi na bubinga bwa kukulupidila butongi bwaatonga.—Nkindi 3:5, 6.

10.Mwanda waka Yesu i kimfwa kilumbuluke kifwaninwe kulondwa na bantu?

¹⁰ Bwa bubidi, Yesu wētushidile kimfwa kibwaninine kadi kikunka. Mwendeji mulumbuluke wikalanga na ngikadilo yabilwa na babikalwa ne yobabwanya kwiula. Uludikanga na kuleta kimfwa ne kukunka bakwabo bekale biyampe kutabuka mobadi bekadile kala. Lelo i ngikadilo’ka yosaka ikale na mwendeji? Le i bukankamane? Tunangu? Lusa? Le i kubulwa moyo mu bikoleja? Posa kwifunda mānga ya būmi bwa Yesu pano pa ntanda, usa kumona amba wādi na ino ngikadilo—ne mikwabo’po. Yesu wāiwile Shandi wa mūlu mu muswelo mubwaninine, o mwanda udi na ngikadilo yonso idi na Leza. Wādi muntu mubwaninine mu byonso. Nanshi mu bintu byonso byaālongele, ne byonso byaānene, ne byaādi ulanga bine, mutanwa kintu kyotukokeja kwiula. Bible unena amba i “kitompekejo kya kumulonda bānwe mu māyo andi.”—1 Petelo 2:21.

11.I muswelo’ka wēlombwele Yesu bu “mukumbi muyampe”?

¹¹ Bwa busatu, Kidishitu wālongele mungya byaanene amba: “Ne mukumbi muyampe.” (Yoano 10:14) Bantu ba mu myaka isekunwinwe mu Bible, bādi bebidile kala uno muneneno. Bakumbi bādi bengila bininge pa kulama  mikōko yabo. “Mukumbi muyampe” wādi usakila bidi luombe lwikale biyampe ne na mutyima-ntenke kumeso kwa bisakibwa byandi. Kimfwa, Davida nkambo wandi wādi mukumbi tamba pa bunkasampe, ne divule dine, wātūdile būmi bwandi mu kyaka mwanda kukinga mikōko yandi ku nyema wa budyani. (1 Samwele 17:34-36) Ino Yesu aye wālongēle balondi bandi bivule. Wēbelele būmi bwandi. (Yoano 10:15) Lelo i bendeji banga badi na mutyima wa kwipāna namino?

12, 13. (a) Le mukumbi uyukile mikōko yandi mu buluji’ka, ne nayo i muyukile muswelo’ka? (b) Mwanda waka usakanga kuludikwa na Mukumbi Muyampe?

¹² Yesu wādi “mukumbi muyampe” mu buluji bukwabo. Wānenene amba: “Ndyūkile bāmi, kadi bāmi bangyūkile.” (Yoano 10:14) Langa’po bidi byādi bisaka kunena Yesu. Ku muntu ubandila, ukamona luombe lwa mikōko bu banyema bitupu bebungile pamo. Ino mukumbi aye uyukile mukōko ne mukōko. Uyukile owa ubutwile usakilwa bukwashi, owa usakilwa kukwatakanibwa mwanda ukidi mwana ne muzoze pa kwenda ao mwine kulampe, ne owa usunkuta nansha ubela. Mikōko nayo iyukile mukumbi wayo. Imvwananga diwi dyandi, pampikwa kwidifwanija na dya mukumbi mukwabo. Itabanga lubilo shi ibaivwana diwi dya kidyumu dya mukumbi. Ilondanga konso kwawiitwala. Kadi mukumbi uyukile kwa kwiitwala. Uyukile kudi lumenya lulumbuluke ne ludimbile, kudi mema atalala ne atōka, ne kudi madyo mayampe. Kitatyi kyawiitala, mikōko ikalanga na mutyima-ntenke.—Mitōto 23.

¹³ Mwene nobe wabilanga buludiki pamo bwa buno? Mukumbi Muyampe i muyukane bu muntu wikalanga uno muswelo na balondi bandi. I mulaye kukutūla ku būmi bwa nsangaji ne botondwa tamba’nka pano kutūla ne myaka yonso nyeke. (Yoano 10:10, 11; Kusokwelwa 7:16, 17) Nanshi tusakilwa kuyuka bine bitulombwa pa kulonda Kidishitu.

14, 15. Pa kwikala mulondi wa Kidishitu, mwanda waka ke kiyampepo’tu kwitela bu Mwine Kidishitu nansha kulanga amba mulamete?

¹⁴ Bantu bavule dyalelo balanga amba i betabe ku lwito lwa Kidishitu. Le kadi, i batonge kutelwa bu Bene Kidishitu. Padi i betabile mu kipwilo kya bambutwile babo. Nansha balañanga amba balamete Yesu ne kumwitabija amba i Mukūdi wabo. Lelo kino kibekadije bu balondi ba Kidishitu? Le kyo akyo kyādi kilanga Yesu pāetwityile kwikala balondi bandi? Mhm, kudi bintu bivule bya kulonga.

¹⁵ Tala’po bidi mizo ya Kine Kidishitu—yoya idi na bantu bavule betela bu balondi ba Kidishitu. Molangila, bipwilo bya Kine Kidishitu bilondanga bufundiji bwa Yesu Kidishitu? Nansha umwene mushikwa mu abo matanda, lwana, butumbula, ne bukondame monka mobikadile ntanda yonso? Mohandas Gandhi, mwendeji mulēmekibwe Mwine Hindu wānene amba: “Ndyukile amba kekudipo muntu ulongele bantu bivule kutabuka Yesu. Na bubine, kudi kibi kidi mu Bwine Kidishitu.” Wābwejeje’ko kadi amba: “Kavutakanya kadi’nka mu banwe Bene Kidishitu. Kemulondangapo byomufundija banwe bene.”

16, 17. Le divule dine i kika kibudilwe boba betela bu Bene Kidishitu, ne i kika kiyukanya balondi ba bine ba Kidishitu?

¹⁶ Yesu wānene balondi bandi ba bine amba bakayukena bidi ku bilongwa byabo, ke enkapo ku binenwa nansha ku majina a kwiinika. Kimfwa, wānenene amba: “Ke bonsololopo bantu bakuntela’mba; Mfumwami! Mfumwami! bakatwele umbulopwe bwa mūlu, ehe, poso enka wakulonga kiswa-mutyima wa Tata udi mūlu.” (Mateo 7:21) Mwanda waka bavule batela Yesu bu Mfumwabo bakomenwanga kulonga kiswa-mutyima kya Shandi? Vuluka ndelabantu nsongwalume mpeta. Kudi kintu ‘kimo kibudilwe’ bano betela bu Bene Kidishitu—kuswa Yesu na muya onso ne kuswa Yewa wāmutumine.

 ¹⁷ Le bibwanika namani? Mwene bavule betela bu Bene Kidishitu banenanga amba basenswe Kidishitu? I amo kadi. Ino kuswa Yesu ne Yehova kulomba bivule, kupita’ko buswe bwa ku milomo. Yesu wānene amba: “Shi muntu ansanswe alame ne wami mwanda.” (Yoano 14:23) Kadi Yesu pa kwitela bu mukumbi wānene amba: “Mikōko yami īngivwananga diwi dyami, nami neīyūkile ne kulonda īnonda.” (Yoano 10:27) Eyo, payukenanga buswe botuswele Kidishitu i pa bilongwa byetu, ke enkapo mu binenwa ne mu malango.

18, 19. (a) Le byotwifunda padi Yesu biketuteneka namani ku mutyima? (b) Dino dibuku didi na kitungo’ka, ne i muswelo’ka ukamwena’mo boba bonso bemona bu balondi ba Kidishitu myaka mivule?

¹⁸ Inoko bilongwa byetu kebiilangapo abyo bine. Bilombolanga mwine motwikadile mu mutyima. Mwanda mo amo musulukanga bilongwa byetu. Yesu wānene amba: “Ebiya’mba, bakuyūke, abe Leza enka wa binebine, ne Yesu Kidishitu o watumine nankyo bo būmi ne būmi bwine bwa kulādila nyeke na nyeke.” (Yoano 17:3) Shi twikale na buyuki bwa bine butala padi Yesu ne kulangulukila’po, nabya mutyima wetu ukatenekwa. Tukamusanswa bininge, ne kutamija mutyima wa kusaka kumulonda difuku ne difuku.

¹⁹ Pano po apo pene pemanine dino dibuku. Kitungo kyadyo, ke kya kusekununapo mu kīpi būmi bwa Yesu ne mwingilo wandi, ino i kwitukwasha tumone biyampe muswelo otukokeja kumulonda. * Dino dibuku i dilupwilwe mwanda wa kwitukwasha twitale mu kitalo kya Bisonekwa ne kwiipangula amba, ‘Lelo nondanga Yesu binebine?’ (Yakoba 1:23-25) Padi ke myaka mivule yowimona bu mukōko wendejibwa na Mukumbi Muyampe. Ino ubulwe’po  kwitabija amba kudi nyeke kintu kamukaya kyobwanya kulumbulula? Bible witusoñanya amba: “Mwibandululei bānwe bene, shi mudi monka mu lwitabijo; mwitompei bānwe bene.” (2 Kodinda 13:5) I kipite buya kwibandaula tuyuke shi twendejibwanga na Yesu, Mukumbi Muyampe wa buswe, utongelwe na Yehova mwine amba etuludike.

20. I bika byotukabandaula mu shapita ulonda’ko?

²⁰ Tulomba dino dibuku dyowifunda dikukwashe ukomeje buswe bwa kuswa Yesu ne Yehova. Pa kuludika buno buswe mu būmi bobe, ukamona ndoe ne kuloelelwa mu ludingo kampanda mu ino ntanda minunu, kadi ukekala na būmi bwa kutendela Yehova nyeke pa Mukumbi Muyampe waetupele. Bine, byotwifunda padi Kidishitu bifwaninwe kwimanina pa kyalwilo kya binebine. O mwanda i kyendele’mo nanshi Shapita 2 ashintulule mwingilo wa Yesu mu mpango ya Yehova itala diulu ne ntanda.