Bitōkeji mu Kīpi
Mu bula bwa myaka, Kiteba kya Mulami i kijadike mwivwanino wetu wa bintu bivule bya mu bupolofeto bwa Ezekyele. Kadi mu kino kitabo, Butōtyi Butōka bwa Yehova—Mfulo Mfulō Bubajokejibwa!, mudi bitōkeji bikwabo. Tala shi ubwanya kulondolola bipangujo bilonda’ko’bi.
Le mapala aná a bipangwa byūmi elekeja bika?
Mwivwanino wa kala: Mpala yonso ya bipangwa byūmi, nansha bakelubi, yelekeja ngikadila imo mu ngikadila iná mikatampe ya Yehova.
Kitōkeji: Mpala yonso mu ano mapala aná a bipangwa byūmi byoyelekeja ngikadila imo mu ngikadila iná mikatampe ya Yehova, mapala aná poamonwa kya pamo akunkanijanga ngikadila yonso yadi nayo. Kadi, mapala aná etutulumujanga pa mutabukile bukomo bwa Yehova ne ntumbo yandi.
Bubinga bwalengeja tushinte: Mu Kinenwa kya Leza, divule kibalwa iná i kingidijibwe mwanda wa kufunkila pa kintu kibwane nansha kituntulu. Nanshi, ano mapala aná kitatyi kyoamonwa kya pamo, alombolanga ngikadila itulumuja bininge kupita’ko ngikadila ya mpala imoimo—apuñanga kyalwilo kya bumuntu bwa kutendelwa bwa Yehova. Kadi, mpala yonso idi ku kipangwa kyelekeja bukatampe, bukomo, ne bukomokomo. Nansha nankyo, bipangwa byonso biná bya bukomo, monka mobilombwedilwe na mapala aná a kelubi ne kelubi, byādi munshi mwa lupona lwa Yehova. Kino kilombola’mba Yehova i Mulopwe Mukatakata ubikele bonso.
Le mwana-mulume udi na kakibīko ka bwīno ka mulembi welekeja ani?
Mwivwanino wa kala: Mwana-mulume udi na kakibīko ka bwīno welekeja bashingwe māni bashele’ko. Kupityila ku mwingilo wa busapudi ne wa kulonga bana ba bwanga, bashingwe māni batūlanga pano kayukeno ka kyelekejo pa mapala a boba bekala mu “kibumbo kikatampe.”—Kus. 7:9.
Kitōkeji: Mwana-mulu udi na kakibīko ka bwīno ka mulembi welekeja Yesu Kidishitu. Ukatūla kibumbo kikatampe kayukeno pobakatyibilwa mambo bu mikōko pa “kyamalwa kikatampe.”—Mat. 24:21.
Bubinga bwalengeja tushinte: Yehova i mupe wandi Mwana mwingilo wa kutyiba mambo. (Yoa. 5:22, 23) Kukwatañana na Mateo 25:31-33, Yesu ye ukaleta butyibi bwa mfulo butala pa boba badi bu “mikōko” ne boba badi bu “bambuji.”
Le bana na bana bana-bakaji bandumba, ba Ohola ne Ohodiba, belekeja bipwilo bya kine Kidishitu pamo ne kwilalulula kwabyo kwa nkulupilo ya Katolika ne Mishoni?
Mwivwanino wa kala: Ohola (Samadia, mwipata mwa Isalela), kaka wandi, welekeja kine Katolika; Ohodiba (Yelusalema, mwipata mwa Yuda), nkasandi, welekeja kine Mishoni.
Kitōkeji: Bano bana na bana bana-bakaji bandumba ke munenenopo wa kyelekejo wa kintu kampanda kya mu bipwilo bya kine Kidishitu. Inoko, kwikala’ko kwabo kwitufundija mwiivwaninanga Yehova shi bantu badi na lulamato kwadi abalonga bundumba bwa ku mushipiditu. Wiivwananga muswelo umo onka pa mutōtelo onso wa bubela.
Bubinga bwalengeja tushinte: Kekudipo bubinga bwa mu Bisonekwa bulombola’mba ba Ohola ne Ohodiba i muneneno wa bupolofeto ufunkila pa bipwilo bya kine Kidishitu. Isalela ne Yuda bādi dibajinji pamo bwa bakaji ba Yehova, inoko bipwilo bya kine Kidishitu kebyaikele kashā mu kipwano kya uno muswelo na Yehova. Kadi, kudingakanibwa kudingakanibwe bantu ba Leza bampikwa kikōkeji na bandumba mu shapita 16 ne 23 wa Ezekyele kuleta lukulupilo lwa kushinta ne kujokejibwa. Bipwilo bya kine Kidishitu, byobibadilwa mu Babiloni Mukatampe, kebidipo na luno lukulupilo.
Le bipwilo bya kine Kidishitu i muneneno wa kyelekejo ufunkila pa Yelusalema wa kala mupondoke?
Mwivwanino wa kala: Yelusalema wampikwa kikōkeji i muneneno wa kyelekejo ufunkila pa bipwilo bya kine Kidishitu. Nanshi, konakanibwa kwa Yelusalema kwādi i bupolofeto bwa konakanibwa kwa bipwilo bya kine Kidishitu.
Kitōkeji: Ngikadilo yādi mu Yelusalema wampikwa kikōkeji—pamo bwa butōtyi bwa bilezaleza ne bilongwa bibi byādi bizambalele konso-konso—bituvuluja bipwilo bya kine Kidishitu, inoko ketukinenangapo amba bipwilo bya kine Kidishitu i muneneno wa kyelekejo ufunkila pa Yelusalema.
Bubinga bwalengeja tushinte: Kekudipo bubinga bupotoloke bwa mu Bisonekwa bulombola’mba padi muneneno wa bupolofeto ufunkila pa kintu kampanda kya mu mafuku a kumeso. Kwishila na Yelusalema wa kala, bipwilo bya kine Kidishitu kebyatōtele kashā butōtyi butōka. Kadi nansha Yelusalema byaālekēlwe na Yehova mu kitatyi kampanda, kekudipo kikulupiji kya kulekelwa kwa bipwilo bya kine Kidishitu kumeso’ku.
Le kimonwa kya musanza wa mikupa myūmu kyāfikidile namani?
Mwivwanino wa kala: Mu 1918 bashingwe māni badi bapangwapangwa baselelwe mu bumisungi na Babiloni Mukatampe, baikala mu ngikadilo idi pamo bwa kufwa isenselela ku kuleka’byo kwingila. Buno bumisungi bwīpi bwafudile mu 1919 kitatyi kyebasangwile Yehova bu basapudi ba Bulopwe.
Kitōkeji: Ngikadilo idi pamo bwa kufwa ya bumisungi bwa ku mushipiditu yaijije kitatyi kilampe kadi yāshilwile kalā kumeso kwa 1918. Yāshilwile mu myaka ya katwa ka bubidi Y.M. ne kufula mu 1919 Y.M. kadi ikwatañene na kitatyi kilampe kya kutama kwa mu lukindi lwa Yesu lwa ñano ne biyombo bityani.
Bubinga bwalengeja tushinte: Bumisungi bwa Isalela wa kala bwālongele kitatyi kilampe, tamba mu mwaka wa 740 Y.K. ne kufula mu mwaka wa 537 Y.K. Bupolofeto bwa Ezekyele butela mikupa bu “myūmu” nansha “myūmu tē,” mwanda wa kulombola’mba boba belekejibwe na mikupa bafwile mu bula bwa kitatyi kilampe bininge. Kadi kujokejibwa kwa mikupa i kutelwe bu kwa bityebitye kwine kwadi kwa kulomba kitatyi.
Le kubambakanibwa pamo kwa bipindi bibidi bya mutyi kushintulula bika?
Mwivwanino wa kala: Pa kupwa kwa kitatyi kityetye kya kubulwa bumo pa Divita I dya Ntanda, bashingwe māni ba kikōkeji bashele’ko bajokeje bumo bwabo mu 1919.
Kitōkeji: Bupolofeto bulombola’mba Yehova ukalengeja bengidi bandi bekale umo. Pa kupwa kwa 1919, mafuku enda apita’po, bashingwe māni bashele’ko belungile pamo na kibalwa kikatampe kya boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda. Bino bisumpi byonso bibidi bitōtanga Yehova kya pamo bu bantu bamo.
Bubinga bwalengeja tushinte: Bupolofeto kebutelapo kipindi kimo kya mutyi kyaalamuka dibajinji ke bipindi bibidi kupwa mwenda mafuku byaikala ke kimo. Nanshi, bupolofeto kebutelapo kisumpi kimo kyadi kya kwiabanya ebiya mwenda mafuku bikale mu bumo. Ino, bulombola mwadi mwa kwikadila bisumpi bibidi bishile mu bumo.
Le Koka wa Makoka i ani?
Mwivwanino wa kala: Koka wa Makoka i dijina dya bupolofeto difunkila padi Satana pa kupwa kupangwa mūlu.
Kitōkeji: Koka wa Makoka ufunkila pa mizo ya pano pa ntanda mīkutyile mu bumo mine ikatamba batōtyi batōka bulwi pa kyamalwa kikatampe.
Bubinga bwalengeja tushinte: Mutelelo wa bupolofeto utelelwe Koka—amba i mupānwe bu byakudya ku byoni bipoya ne kupebwa kifuko kya kujīkwa’mo pano pa ntanda—ulombola’mba Koka ke kipangwapo kya ku mushipiditu. Kadi, kutambwa na Koka kukwatañene na byobya binenene mukanda wa Danyele ne wa Kusokwelwa pa kutambwa kwa bantu ba Leza na mizo ya pano pa ntanda.—Dan. 11:40, 44, 45; Kus. 17:14; 19:19.
Le Ezekyele wāmwene ne kunanga mu tempelo mikatampe ya ku mushipiditu yāshintulwile mutumibwa Polo mwenda mafuku?
Mwivwanino wa kala: Tempelo ya mu kimonwa kya Ezekyele yo yonka tempelo ya ku mushipiditu yāshintulwile mutumibwa Polo.
Kitōkeji: Ezekyele kāmwenepo tempelo ya ku mushipiditu mine yāshilwile kwikala’ko mu mwaka wa 29 Y.M., ino wāmwene kimonwa kiyampe kilombola butōtyi butōka bulombwelwe mu Bijila bya Mosesa mobwādi bwa kujokejibwa pa kupwa kwa bumisungi. Nshintulwilo ya Polo ya ku bukomo bwa mushipiditu ya tempelo ya ku mushipiditu, imanine pa mwingilo wāingile Yesu, bu Kitobo Mukatampe Kutabuka, tamba mu mwaka wa 29 kutūla ku 33 Y.M. Kimonwa kya Ezekyele kya tempelo, kine kekitelelepo kitobo mukatampe nansha dimo, kimanine pa kujokejibwa kwa ku mushipiditu kwine kwashilwile mu 1919 Y.M. Pa kino, ketukimbengapo nshintulwilo ya bupolofeto ya mu mafuku a kumeso mu kanda ne kanda ne mu bipimo bya tempelo ya mu kimonwa kya Ezekyele. Ino, tutele mutyima dibajinji ku bufundiji bwitufundija kimonwa kya Ezekyele pa mbila ya Yehova itala butōtyi butōka.
Bubinga bwalengeja tushinte: Tempelo ya mu kimonwa kya Ezekyele i mishile na tempelo ya ku mushipiditu mu muswelo mukatampe. Kimfwa, mu tempelo ya Ezekyele mudi bitapwa bivule bya banyema; mu tempelo ya ku mushipiditu amo i mulambulwe kitapwa kimo kete, “dimo kupwididile.” (Bah. 9:11, 12) Mu bula bwa myaka tutwa na tutwa kumeso kwa Kidishitu kwiya, kitatyi kya Yehova kyādi kekyabwene kya kusokola bubine bwa mushike butala tempelo ya ku mushipiditu.
