1-3. Le bene Babiloni bafutululanga batōtyi ba Yehova muswelo’ka, ne mwanda waka?

LANGA’PO BIDI wi Muyuda wa kikōkeji ushikete mu kibundi kya Babiloni. Bantu benu kebadi kintu kya myaka makumi atano mu bumisungi. Mungya kibidiji kyenu mu dya Sabato, ubaenda kukebunga na banabenu mu lwitabijo mwanda wa kutōta Yehova. Poenda upita mu bipito, ubamone matempelo makatampe ne tubo twa bankishi tuvulevule. Bantu bavule bebungīle mu bino bifuko, balambula byamulambu ne kwimbila bino bilezaleza pamo bwa Maladuke, ñimbo ya butōtyi.

² Dya kulampe na bino bibumbo, ubatana kakisumpi kenu katyetye ka bomutōtanga nabo. * Ubatana kifuko kidi talala nyā​—padi dya ku mukola kampanda wa kibundi​—mwanda wa kulombela, kwimba ñimbo ya mitōto, ne kulangulukila pa Kinenwa kya Leza pamo. Kitatyi kyomulombela, mubwanya kwivwana lunwa lwa mabotyi ashīka kufulakufula kwa mukola. Ubasangala pa kuyuka’mba kuno kudi’ko ndoe. Ubakulupila’mba i kutupu muntu ubwanya kwimusokola ne kuvutakanya kupwila kwenu mobalongelanga divule. Mwanda waka baloñanga namino?

 ³ Babiloni ke munekenye mavita mavule, kadi bantu banenanga’mba bukomo bwa kibundi butambanga ku baleza babo ba bubela. Ku bene Babiloni, konakanibwa kukatampe kwa Yelusalema kulombola’mba leza wabo Maladuke i mukomo kupita Yehova! Nanshi, bafutululanga Leza wenu ne bantu bandi. Kyaba kimo bemuzawilanga na kwimunena’mba: “Mwitwimbilei’ko lwimbo lumo lwa Ziona”! (Ñim. 137:3) Ñimbo ya mitōto mivule itumbijanga bushindañani bwa Ziona pa balwana na Yehova. Padi bene Babiloni basenswe nakampata kuzawila ino ñimbo ya mitōto. Ñimbo mikwabo ya mitōto nayo īsambilanga pa bene Babiloni. Kimfwa, lumo lunena’mba: “Ibaalamuna Yelusalema ke mulwi wa masala. . . . Boba betujokolokele betufutulula ne kwitupunika.”​—Ñim. 79:1, 3, 4.

4, 5. Le bupolofeto bwa Ezekyele bwāletele lukulupilo’ka, ne i bika byotusa kubandaula mu uno shapita? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁴ Kadi kudi ne Bayuda batupondo, bene bafutulula lwitabijo lwenu mudi Yehova ne mu bapolofeto bandi. Nansha byobemuzawila namino, butōtyi butōka bukuseñanga abe ne kisaka kyobe. Mwiivwananga biyampe pa kulombela ne kwimba kya pamo. Kutanga Kinenwa kya Leza kutalajanga mutyima. (Ñim. 94:19; Loma 15:4) Fwatakanya’po bidi mu dino difuku, mwanenu umo mu bomutōtanga nabo waiya na kintu kya pa bula ku kubungakana kwenu​—ke muvungo wa bupolofeto bwa Ezekyele kadi. Usenswe kuteja mulao wa Yehova wa amba ukajokeja bantu bandi mu ntanda yabo. Ubasangala kitatyi kitangwa buno bupolofeto na diwi ditunduke, kadi ubamone mu ñeni lukulupilo lwa amba dyakadilwe kantu abe ne kyobe kisaka mukajokanga ne kukwasha’ko mu kino kitatyi kya nsangaji kya kujokejibwa!

⁵ Mu bupolofeto bwa Ezekyele mudi milao mivule ya kujokejibwa. Tubandaulei nanshi uno mutwe wa mwanda uleta lukulupilo. Le ino milao yāfikidile namani pa misungi? Lelo buno bupolofeto budi na buluji’ka mu ano etu mafuku? Mu myanda imoimo, tukabandaula’mo ne kufikidila kwa mfulo kwa mu mafuku a kumeso.

6. Le Leza wādyumwine misunsa mivule bantu bandi bantomboki muswelo’ka?

⁶ Kupityila kudi Ezekyele, Yehova wālombwele patōkelela bantu bandi muswelo wakebapa mfuto pa mwanda wa mwiendelejo wabo wa butomboki. Yehova wānenene amba: “Bakenda bu misungi, mu bu misungi.” (Ezk. 12:11) Monka motwamwenine’kyo mu Shapita 6, Ezekyele wāikele’nka ne kwengelekeja buno butyibi. Inoko ke ayepo wādi mubajinji kuleta kino kidyumu. Tamba mu mafuku a Mosesa, kintu kya myaka kanunu kunyuma, Yehova wādyumwine bantu bandi amba shi bendelele na mwiendelejo wabo wa butomboki bakaselwa bu misungi. (Kup. 28:36, 37) Kimfwa, mupolofeto Isaya ne Yelemia nabo bāletele bino bidyumu bimo byonka.​—Isa. 39:5-7; Yel. 20:3-6.

7. Le Yehova wāpele bantu bandi mfuto mu miswelo’ka?

⁷ Ino i kya bulanda, mwanda bantu bavule kebātejejepo bino bidyumu. Mwenda mafuku, Yehova wāfula ku kutyumukwa mutyima  pa mwanda wa butomboki bwa bantu bandi, kutōta kwabo kwa bilezaleza, kubulwa kikōkeji kwabo, ne pa kwisubija kwabo na kulonda bakumbi babi. Pa kino Yehova wēbalekele bafwe nzala​—mine yādi bu kyamalwa ne bumvu, shi twiidingakanye na yabo ntanda yādi “ikuka mabele ne būki.” (Ezk. 20:6, 7) Ebiya, monka mwawālaile’kyo tamba kala, Yehova wālekele bano bantu babomboke bapebwe mfuto ya kwikala bu misungi. Mu mwaka wa 607 Y.K., Nebukaneza mwine Babiloni webatamba bulwi dya mfulo, wāonakanya Yelusalema ne tempelo yandi mine. Bayuda tununu ne tununu bāpandile bāselēlwe ku Babiloni bu misungi. Kwine’kwa, bādi bebazawila ne kwibalwa monka mobilombwedilwe ku ngalwilo kwa uno shapita.

8, 9. Lelo Leza wādyumwine namani kipwilo kya bwine Kidishitu ku bupondo?

⁸ Lelo kudi kintu kampanda kyāfikīle kipwilo kya bwine Kidishitu kiifwene na bumisungi bwa mu Babiloni? En-en kidi’ko! Pamo bwa Bayuda ba mu kitatyi kya kala, balondi ba Kidishitu nabo bādyumwinwe kumeso kwa kitatyi. Yesu, ku ngalwilo kwa mwingilo wandi, wānenene amba: “Dyumukai bapolofeto ba bubela bāya komudi bavwele bivwalwa bya mikōko, ino munda mwabo i bampumpi ba ludyo.” (Mat. 7:15) Myaka pa kupita’po, mutumibwa polo wāpelwe bukomo bwa mushipiditu alete kidyumu kimo kyonka’mba: “Ndyukile amba shi napu kwenda, bampumpi ba kasusu basa kutwela momudi, kadi kebakalelapo luombe senene, kadi umbukata mwenu mukatamba bantu bakesamba bintu binyengakane bya kukokela bana ba bwanga kobadi amba bebalonde.”​—Bil. 20:29, 30.

⁹ Bene Kidishitu bāfundijibwe mwa kuyukila ne mwa kwepukila bano bantu baleta kyaka. Bakulumpe bene Kidishitu bāfundijibwe kupanga batupondo mu kipwilo. (1 Tm. 1:19; 2 Tm. 2:16-19; 2 Pe. 2:1-3; 2 Yo. 10) Nansha nankyo, monka mobyāikadile na Isalela ne Yuda wa kala, bene Kidishitu bavule bāpumpwinye bityebitye bidyumu bya buswe. Dya ku mfulo kwa myaka katwa kabajinji, bupondo bwātāla bininge mu kipwilo. Yoano, mutumibwa wa mfulo wātenwe mūmi dya ku mfulo kwa myaka katwa kabajinji Y.M., wāmwene’mba kipwilo kyāsubijibwe ne kutādilwa na butomboki. Aye kete ye wāshele wampikwa kongolwa. (2 Ts. 2:6-8; 1 Yo. 2:18) Le byāikele namani pāfwile Yoano?

10, 11. Le lukindi lwa Yesu lwa ñano ne biyombo bityani lwāfikidile namani mu myaka ya katwa ka bubidi Y.M. ne kwenda kumeso?

¹⁰ Yoano pa kufwa, lukindi lwa Yesu lwa ñano ne biyombo bityani lwāshilula kufikidila. (Tanga Mateo 13:24-30.) Monka mwālaile’kyo Yesu, Satana wākunine mu kipwilo “biyombo bityani,” nansha’mba bene Kidishitu ba bubela, ne kusubija kipwilo bukidi bonka. Langa’po mobyāsanshile Yehova pa kumona kipwilo kyāshimikile wandi Mwana kisubijibwa na butōtyi bwa bilezaleza, mafetyi ne bilongwa bya bwine ntanda, ne na bisela bya bubela biselelwe ku bafilozofe kebatōtapo Leza ne ku mitōtelo ya Satana! Le Yehova wālongele’po namani? Monka mwaālongele na Isalela wampikwa kikōkeji, wālekele bantu bandi baselwe bu misungi. Tamba mu kitatyi kampanda mu myaka ya katwa ka  bubidi Y.M. ne kwenda kumeso, boba bādi pamo bwa ñano bājimankene mu bene Kidishitu ba bubela.Mu muswelo kampanda, kipwilo kya bine kya bwine Kidishitu kyāselelwe bu musungi mu Babiloni Mukatampe, umbikalo wa ntanda yonso wa bipwilo bya bubela, mwine monenwe bene Kidishitu ba bubela na uno umbikalo wa disubi. Bene Kidishitu ba bubela byobādi benda bavudila’ko, bipwilo bya kine Kidishitu byātāla.

¹¹ Mu bula bwa tutwa twa myaka ya mfindi yādi itādile bipwilo bya kine Kidishitu, kwādi bene Kidishitu bamo ba bine, “ñano” ya mu lukindi lwa Yesu. Pamo bwa Bayuda bāselelwe bu misungi batelelwe mu Ezekyele 6:9, nabo bavulukile Leza wa bine. Bamo bapelele nkulupilo ya bubela ya bipwilo bya kine Kidishitu na bukankamane. Bazawidilwe ne kupangwapangwa. Le Yehova wadi wa kuleka bantu bandi lonso mu kino kīkalo kya mfindi ya ku mushipiditu? Nansha dimo! Monka mobyāikadile na Isalela wa kala, bulobo bwa Yehova bwalombwelwe mu ludingo lufwaninwe kadi mu kitatyi kitungwe. (Yel. 46:28) Ne kadi, Yehova kalekelepo bantu bandi pampikwa lukulupilo. Tujokelei monka ku Bayuda bamisungi ba mu Babiloni wa kala ne kumona muswelo wēbapele Yehova lukulupilo pa mwanda wa mfulo ya bumisungi bwabo.

12, 13. Mwanda waka bulobo bwa Yehova pa bantu bandi bamisungi ba mu mafuku a Ezekyele bwādi bwa kutūka mwenda mafuku?

¹² Yehova wādi na bubinga bwa kulobela bantu bandi, nansha nankyo wēbakulupije kadi amba bulobo bwandi boloke kebukekalapo bwa endaenda. Tala kimfwa bino binenwa bya amba: “Bulobo bwami bukafika ku mfulo, kadi bukalabale bonemukalabela bukatūka, nami nkasangala. Kadi bakayuka’mba ami, Yehova, nesambe amba nsaka kulamatwa bunka, shi napu kwibapungulwila bukalabale bwami.” (Ezk. 5:13) Mwanda waka bukalabale bwa Yehova bwādi bwa kutūka mwenda mafuku?

¹³ Mu bukata mwa misungi mwādi ne Bayuda ba kikōkeji bāselelwe pamo na Bayuda bampikwa kikōkeji. Kadi, Leza wālaile kupityila kudi Ezekyele amba, bantu Bandi bamo bakesāsa pobadi mu bumisungi. Bano Bayuda bādi betopeka bādi ba kusekununa bilongwa bya bumvu byobālongele pobātombokele wabo Leza, kadi bādi ba kulomba Yehova ebalekele ne kwibetabija. (Ezk. 6:8-10; 12:16) Ezekyele nandi wādi mu bano bantu ba kikōkeji, na mwādi mwikadile mupolofeto Danyele ne bapwani nandi basatu. Ino, Danyele wāikele’ko kitatyi kilampe, wēmwena ngalwilo ne mfulo ya bumisungi. Milombelo yandi itamba ku mutyima ya kwisāsa itala pa bubi bwa Isalela i milembwe mu Danyele shapita 9. Na bubine, mwiivwanino wandi wālombwele  milangwe ya misungi tununu ne tununu yādi yabila kulekelwa na Yehova ne kweselwa monka. Bine, milao ya Ezekyele ya ku bukomo bwa mushipiditu itala kulekelelwa ne kujokejibwa isangaja’po kashā!

14. Mwanda waka Yehova wādi wa kujokejeja bantu bandi mu ntanda yabo?

¹⁴ Inoko, kwādi kintu kimo kya mvubu mpata mu kunyongololwa ne kujokejibwa kwa bantu ba Yehova. Bumisungi bwabo bwa mu kitatyi kilampe bwādi bwa kufula, ke mwandapo amba bādi bafwaninwe kulekelelwa, ino i mwanda kitatyi kya Yehova kyābwene kya kupandula dijina dyandi ku meso a mizo yonso. (Ezk. 36:22) Bano bene Babiloni bādi ba kuyuka lonso amba baleza babo ba bundemona, pamo bwa Maladuke, kebabwanyapo kudingakanibwa nansha dimo na Mfumu Mwinē Lupusa Lonso Yehova! Tubandaulei’ko bidi milao itano yapēlwe Ezekyele na Yehova amba asapwile’yo banababo bamisungi. Dibajinji bidi, tukesambila pa mulao ne mulao byowādi ushintulula ku bano bantu ba kikōkeji. Kupwa, tukamona kufikidila kukatampe kwa ino milao.

15. I kushinta’ka kwādi kwa kwikala’ko mu bilongwa bya butōtyi bya bantu bājokejibwe?

¹⁵ MULAO 1. Kekukekalapo monka butōtyi bwa bilezaleza nansha bilongwa bya munyanji bya mutōtelo wa bubela. (Tanga Ezekyele 11:18; 12:24.) Monka motwesambile’kyo mu Shapita 5 wa kino kitabo, Yelusalema ne tempelo yandi byāsubijibwe na bilongwa bya mutōtelo wa bubela, kimfwa butōtyi bwa bilezaleza. Bantu bēsubije ne kupalukila kulampe na Yehova. Yehova wālaile kupityila kudi Ezekyele amba, bamisungi bakatengela na kipyupyu kitatyi kyobādi ba kutōta monka butōtyi butōka kadi bwampikwa disubi. Madyese onso a kujokejibwa ādi a kwimanina pa uno mwanda mukatampe: kujokejibwa kwa mpangiko ya Leza ya butōtyi butōka.

16. Le Yehova wāletele mulao’ka utala ntanda ya bantu bandi?

 ¹⁶ MULAO 2. Kujokela mu yabo ntanda. Yehova wāsapwidile misungi amba: “Nsa kwimupa ntanda ya Isalela.” (Ezk. 11:17) Uno wādi mulao wa kutendelwa, mwanda bene Babiloni, bene bādi batuka bantu bādi mu bumisungi, kebādipo bebakulupija nansha dimo amba babwanya kujokela mu yabo ntanda yobasenswe. (Isa. 14:4, 17) Kadi, kitatyi kyonso kyādi kya kwikala bantu bājokele na kikōkeji, ntanda nayo yādi ya kwikala na bumeni ne kupa bipa bivule, ibakwatakanya ne kwibapa bidibwa. Bumvu ne kufwa nzala byādi bya kwikala ke bintu bya kala.​—Tanga Ezekyele 36:30.

17. Le i bika byādi bya kulongeka mu mwanda utala bitapwa byobādi balambula Yehova?

¹⁷ MULAO 3. Kulambula monka byabuntu pa kisōkelo kya Yehova. Monka motwamwenine’kyo mu Shapita 2 wa kino kitabo, munshi mwa Bijila, bitapwa ne byamulambu byādi kipindi kikatampe kya mu butōtyi butōka. Kitatyi kyonso kyādi kya kwikala bamisungi na kikōkeji kadi batōka ku mushipiditu, byamulambu byabo byādi bya kwitabijibwa na Yehova. Namino, bantu bādi ba kupūtyilwa bubi bwabo ne kwikala nyeke pabwipi na Leza wabo. Yehova wālaile amba: “Po pakañingidila njibo yonso ya Isalela, abo bonso mu ntanda’ya. Nkebasangela kwine’kwa, kadi nkemulomba byabuntu byenu ne byangulwa bibajinji bya byamulambu byenu, bintu byenu byonso bijila.” (Ezk. 20:40) Bine, butōtyi butōka bwādi bwa kujokejibwa ne kuletela bantu ba Leza madyese.

18. Lelo Yehova wādi wa kukumba bantu bandi namani?

¹⁸ MULAO 4. Kutalulwa kwa bakumbi babi. Kintu kikatampe kyālengeje bantu ba Leza balonge bintu bibi i kulonda kobādi balonda bana-balume ba disubi bādi bebaludika. Yehova wālaile kushinta uno mwanda. Yehova wālaile pangala pa bano bakumbi babi amba: “Nkebalekeja kudisha mikōko yami . . . Nkakūla mikōko yami ku kyakanwa kyabo.” Inoko, Yehova wākulupije bantu amba: “Nkalama mikōko yami.” (Ezk. 34:10, 12) Le wādi wa kulonga kino namani? Wādi wa kutūla bana-balume ba kikōkeji kadi ba lulamato bu bakumbi.

19. Le Yehova wālaile bika pa mwanda utala bumo?

 ¹⁹ MULAO 5. Bumo mu bukata bwa batōtyi ba Yehova. Langa’po bidi mobyādi bisanshila batōtyi ba kikōkeji pa kumona kubulwa bumo mu bantu ba Leza kumeso kwa abo kuselwa bu misungi. Bantu pa kulonda bapolofeto ba bubela ne bakumbi ba disubi, bātombokēle bapolofeto ba kikōkeji bādi bāya mu dijina dya Yehova; bantu bēketaketa’nka ne kwiketaketa mu bisumpi bīlwa. Nanshi, kintu kisangaja bininge mu mwanda utala kujokejibwa i mulao wālailwe kupityila kudi Ezekyele amba: “Nkebapa mutyima mwikutyile mu bumo, kadi nkatūla mushipiditu mupya mobadi.” (Ezk. 11:19) Kitatyi kyonso kyādi Bayuda bājokele mu bumo na Yehova Leza ne abo bene na bene, i kutupu walwana nansha umo wādi ubwanya kwibanekenya. Muzo onso mutuntulu, wādi ubwanya monka kuletela Yehova ntumbo pa kyaba kya kumufutulwija.

20, 21. Le milao ya Leza yāfikidile namani pa misungi yājokele?

²⁰ Lelo ino milao itano yāfikidile pa Bayuda bātambile mu bumisungi? I biyampe tuvuluke binenwa bya Yoshua muntu wa kikōkeji wa pa kala, wānenene amba: “Kekudipo kinenwa nansha kimo kya mu milao yonso miyampe yemulaile Yehova Leza wenu kyakankelwe kufikidila. Byonso byafikidile pa mwanda wenu. Kekwakankelwepo kinenwa nansha kimo mu abyo.” (Yos. 23:14) Monka mobyāfikidile mu mafuku a Yoshua; ye mobyādi bya kufikidila mu mafuku a misungi yājokēle mu yabo ntanda.

 ²¹ Bayuda bālekele kutōta bilezaleza ne bilongwa bikwabo bya munyanji bya mutōtelo wa bubela, bine byēbapalwile kulampe na Yehova. Nansha byobyādi bimweka bu kebibwanikapo, ino bāshikete monka mu yabo ntanda, beidima ne kusangela’mo būmi buyampe. Kintu kimo bidi mu bintu bibajinji byobālongele i kujokeja kisōkelo kya Yehova mu Yelusalema ne kulambwila’po byamulambu bitabijibwe. (Eza. 3:2-6) Yehova wēbesele na kwibapa bakumbi bayampe ba ku mushipiditu, bana-balume pamo bwa Ezela kitobo wa kikōkeji kadi mutentudi, bambikavu Nehemia ne Zelububele, Yoshua Kitobo Mukatampe, ne bapolofeto bakankamane ba Hakai, Zekadia, ne Malaki. Kitatyi kyonso kyādi kilonda bantu bulombodi ne buludiki bwa ku mushipiditu, bādi bekala mu bumo bokebaikele’mo kashā kadi mu kitatyi kilampe.​—Isa. 61:1-4; tanga Yelemia 3:15.

22. Le tubayuka namani amba kufikidila kubajinji kwa milao ya kujokejibwa kwādi’tu ntompejo ya kufikidila kwa kintu kampanda kikatampe?

²² Pa kubulwa ne kutatana kwine, kufikidila kubajinji kwa milao ya Yehova itala kujokejibwa kwādi kukankamika’po kashā! Inoko, kuno kufikidila kwādi’tu ntompejo ya kintu kampanda kikatampe. Le tubayuka kino namani? Ino milao yādi na bisakibwa; Yehova wādi wa kwiifikidija enka shi bantu bāikele nyeke  na kikōkeji ne kwitabija bulombodi bwandi. Mwenda mafuku, Bayuda bālekele monka kukōkela, bāikala bantomboki. Inoko monka mwēkilombwedile Yoshua, binenwa bya Yehova bifikidilanga nyeke. Nanshi ino milao yādi ya kufikidila mu muswelo mukatampe kadi wa nyeke. Tutalei moyafikidile.

23, 24. Lelo “bitatyi bya kujokejibwa kwa bintu byonso” byāshilwile kitatyi’ka, ne muswelo’ka?

²³ Batwe befundi ba Bible, tuyukile amba ino ngikadilo mibi ya bintu yatwelele mu mafuku ayo a mfulo mu 1914. Inoko ku bengidi ba Yehova, kino ke kitatyipo kya bulanda. Na bubine, Bible ulombola’mba 1914 i ngalwilo ya kitatyi kya nsangaji​—“bitatyi bya kujokejibwa kwa bintu byonso.” (Bil. 3:21) Le tubayuka kino namani? Le i bika byalongekele mūlu mu 1914? Yesu wabikikilwe bu Mulopwe Meshiasa! Le kino kinkumenkume kyaikele bu kujokejibwa muswelo’ka? Vuluka, Yehova wālaile Mulopwe Davida amba, bulopwe bwa ku musuku wandi bukalādilanga nyeke. (1 Bi. 17:11-14) Buno bulopwe bwāimikilwe mu mwaka wa 607 Y.K. bene Babiloni pobāonakenye Yelusalema ne kwimika buludiki bwa balopwe ba ku musuku wa Davida.

²⁴ Yesu “Mwanā muntu,” wādi wa ku lutundu lwa Davida, nanshi wāikele mpyana wa bulopwe bwa Davida mungya bijila. (Mat. 1:1; 16:13-16; Luka 1:32, 33) Mu 1914 Yehova pa kupa Yesu lupona lwa mūlu, “bitatyi bya kujokejibwa kwa bintu byonso” byashilula! Tamba pene’pa, Yehova washilwile kwingidija Mulopwe mubwaninine mwanda wa kwendeleja mwingilo wa kujokejibwa.

25, 26. (a) Le bumisungi bwa kitatyi kilampe mu Babiloni mukatampe bwafudile kitatyi’ka, ne tubayuka kino namani? (Tala ne kapango “Mwanda Waka 1919?”) (b) Le i bika byashilwile kufikidila tamba mu 1919 ne kwenda kumeso?

²⁵ Kilongwa kimo bidi mu bilongwa bibajinji bya Kidishitu paabikele bu Mulopwe, i kwingila pamo na Shandi mu mwingilo wa kupempula mpangiko ya butōtyi butōka pano pa ntanda. (Mal. 3:1-5) Monka mwālaile’kyo Yesu mu kyelekejo kyandi kya ñano ne biyombo bityani, byadi bikomo bininge mu bula bwa kitatyi kilampe kushiyañanya ñano na biyombo bityani, ko kunena’mba,  bene Kidishitu ba bine bashingwe māni na ba bubela. * Inoko, pano pafikile kitatyi kya mwangulo mu 1914, byapēlele kwibashiyañanya. Mu bula bwa makumi a myaka a kubwipi na 1 914, Befundi ba Bible ba kikōkeji basokwedile patōka bilubo bikatampe bya bipwilo bya kine Kidishitu ne kushilula kwisansanya na buno bulongolodi bwa disubi. Kitatyi kyabwene kya Yehova kujokeja bantu bandi ne pa mfulo. O mwanda ku ngalwilo kwa 1919, myaka’tu mityetye mu “bitatyi bya mwangulo,” bantu ba Yehova banyongolwelwe nyongololwē mu bumisungi bwa Babiloni Mukatampe. (Mat. 13:30) Bumisungi ne kobwaya jimejime!

²⁶ Bupolofeto bwa Ezekyele butala kujokejibwa bwashilula kufikidila mu muswelo mukatampe kewamwekele kashā mu bantu ba Leza mu bitatyi bya kala. Shi ke pano, tubandaulei mufikidile mu muswelo mukatampe buno bupolofeto butano botwapwa kubandaula.

27. Lelo Leza watōkeje namani bantu bandi ku butōtyi bwa bilezaleza?

²⁷ MULAO 1. Mfulo ya butōtyi bwa bilezaleza ne bilongwa bya munyanji bya mutōtelo wa bubela. Ku mfulo kwa myaka ya katwa ka 19 ne ku ngalwilo kwa myaka ya katwa ka 20, bene Kidishitu ba kikōkeji babungīlwe pamo kadi bashilwile kuleka bilongwa bya mutōtelo wa bubela. Kutōta Leza wa busatu-busantu, kukulupila mu kubulwa kufwa kwa muya wa muntu, ne lufundijo lwa kalunganyembo ka mudilo byatūdilwe mu mfundijo keikwatañenepo na bisonekwa itambile ku mutōtelo wa bubela. Kwingidija bankishi mu butōtyi kwalombwelwe patōka’mba i kutōta bilezaleza. Mwenda mafuku, bantu ba Leza bamwene kadi amba kwingidija musalaba mu butōtyi nako i butōtyi bwa bilezaleza.​—Ezk. 14:6.

28. Le bantu ba Yehova bajokejibwe mu yabo ntanda mu buluji’ka?

²⁸ MULAO 2. Kujokejibwa mu ntanda ya ku mushipiditu ya bantu ba Leza. Bene Kidishitu ba kikōkeji pa kupwa kutamba mu mutōtelo wa Babiloni, baikele abo bene mu ntanda yabo ya ku mushipiditu, mu ngikadilo nansha kifuko kyeselwe, mwine mokebadipo  kadi ba kufwa nzala ku mushipiditu. (Tanga Ezekyele 34:13, 14.) Monka motusa kwikimwena mu Shapita 19 wa kino kitabo, Yehova i mwesele ino ntanda na kwiipa bidibwa bivule bya musonso bya ku mushipiditu kutabuka pa kala.—Ezk. 11:17.

29. Le i muswelo’ka wakankamikilwe mwingilo wa busapudi mu 1919?

²⁹ MULAO 3. Kulambula monka byabuntu pa kisōkelo kya Yehova. Mu myaka katwa kabajinji Y.M., bene Kidishitu bāfundijibwe amba bafwaninwe kulambula Leza bitapwa, inoko ke bya banyemapo, i byabuntu bilēme nakampata, ko kunena’mba, binenwa byobādi banena mwanda wa kutendela Yehova ne kusapwila bantu bakwabo myanda yandi. (Bah. 13:15) Mu bula bwa myaka tutwa na tutwa ya bumisungi, kekwadipo mpangiko miteakanibwe ya kulambula bino bitapwa. Inoko dya ku mfulo kwa bumisungi bwabo, bantu ba Leza badi kala balambula bino bitapwa bya mitendelo. Badi bengila bininge mwingilo wa busapudi ne  kutumbija Leza na nsangaji ku kupwila kwabo. Tamba mu 1919 ne kwenda kumeso, “umpika mukōkele ne mudyumuke” ukankamikanga bininge mwingilo wa busapudi ne kwiuteakanya mu muswelo muyampe bininge. (Mat. 24:45-47) Pa kino, kisōkelo kya Yehova i kiyule bitapwa bya kibumbo kikatampe kyenda kibaila’ko kya bantu batendela dijina dyandi dijila!

30. Le i bika byalongele Yesu mwanda wa kuvuija bisakibwa bya bantu bandi bya kwikala na bakumbi bayampe?

³⁰ MULAO 4. Kutalulwa kwa bakumbi babi. Kidishitu wakūdile bantu ba Leza ku bakumbi ba bipwilo bya kine Kidishitu bandalandala kadi ba kwisakila. Bakumbi badi balonga bintu pamo bwa bano bakumbi ba bubela mu luombe lwa Kidishitu batalwilwe pa byepelo byabo. (Ezk. 20:38) Yesu, Mukumbi Mulumbuluke, walongele bukomo amba mikōko yandi ikale milelwe senene. Mu 1919 watongele umpika wandi mukōkele ne mudyumuke. Kano kakisumpi ka bene Kidishitu bashingwe māni ba lulamato katangidile mwingilo wa kulea byakudya bya ku mushipiditu mwanda wa bantu ba Leza badishibwe senene. Mwenda mafuku, bakulumpe bafundijibwe mwanda wa kukwasha mu kulela “luombe lwa Leza.” (1 Pe. 5:1, 2) Myanda ya ku bukomo bwa mushipiditu idi mu Ezekyele 34:15, 16 ingidijibwanga divule mwanda wa kuvuluja bakumbi bene Kidishitu mbila itūdilwe’ko na Yehova Leza ne Yesu Kidishitu.

31. I muswelo’ka ufikidije Yehova bupolofeto budi mu Ezekyele 11:19?

³¹ MULAO 5. Bumo mu bukata bwa batōtyi ba Yehova. Mu bula bwa myaka tutwa na tutwa, kine Kidishitu kyelalulwile mu bipindi tununu ne tununu, kubadila’mo ne bisumpi bivulevule ne tutangotango twilwa. Inoko, Yehova i mulonge kintu kya kutendelwa na bantu bandi bajokejibwe. Mulao waālaile kupityila kudi Ezekyele amba, “Nkebapa mutyima mwikutyile mu bumo,” i mufikidile mu muswelo utulumukwa. (Ezk. 11:19) Kujokoloka ntanda yonso, Kidishitu udi na balondi midiyo ne midiyo batambile mu tubila twishileshile, bipwilo bishileshile, misokwe mishileshile, ne bibidiji palapala. Inoko, bonso i bafundijibwe bubine bumo bonka kadi bengilanga mwingilo umo onka mu bumo bwa kutendelwa. Yesu mu bufuku bwandi bwa mfulo pano pa ntanda, wālombele na kininga mwanda wa balondi bandi bekale mu bumo. (Tanga Yoano 17:11, 20-23.) Mu ano etu mafuku, Yehova i mufikidije ino milombelo mu muswelo mukatampe.

32. Lelo wiivwananga namani pa mwanda utala bupolofeto bwa kujokejibwa? (Tala ne kapango “Bupolofeto Butala Bumisungi ne Kujokejibwa.”)

³² Lelo kusangedilepo kwikala’ko mu kino kitatyi kya nsangaji kya kujokejibwa? Tumonanga kufikidila kwa bupolofeto bwa Ezekyele mu myanda yonso ya mu butōtyi bwetu dyalelo. Tukulupile amba pano Yehova i mwitabije bantu bandi, monka mwaālaile’kyo kupityila kudi Ezekyele amba: “Nkemusangela.” (Ezk. 20:41) Lelo ubajingulula dyese dyodi nadyo dya kubadilwa mu bantu badi mu bumo, badishibwa biyampe, bene balambula byamulambu bya mitendelo kudi Yehova kujokoloka ntanda yonso​—bantu banyongololwe pa kupwa kwa myaka tutwa na tutwa ya bumisungi bwa ku mushipiditu? Inoko, kudi bupolofeto bumo  bwa Ezekyele butala kujokejibwa busa kadi kufikidila mu muswelo mukatampe.

33-35. (a) Le bupolofeto budi mu Ezekyele 36:35 bwādi na buluji’ka ku Bayuda bamisungi? (b) Le buno bupolofeto budi na buluji’ka ku bantu ba Yehova dyalelo? (Tala ne kapango “Bitatyi bya Kujokejibwa kwa Bintu Byonso.”)

³³ Monka motwamwenanga’kyo, “bitatyi bya kujokejibwa kwa bintu byonso” byashilwile na kujokejibwa kwa musuku wa bulopwe wa Davida kitatyi kyashikete Yesu pa lupona mu 1914. (Ezk. 37:24) Kupwa, Yehova wapele Kidishitu bukomo bwa kujokeja butōtyi butōka mu bantu ba Leza pa kupwa kwa myaka tutwa na tutwa ya bumisungi bwa ku mushipiditu. Ino le mwingilo wa Kidishitu utala kujokejibwa waimanine’nka papo? Nansha dimo! Uno mwingilo ukendelela mu muswelo utulumukwa mu mafuku a kumeso​—kadi bupolofeto bwa Ezekyele bwitulombola myanda palapala ikunka mutyima.

³⁴ Kimfwa, tala bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bya amba: “Bantu bakanena’mba: ‘Ntanda misalwe ibaikala pamo bwa budimi bwa Edena.’” (Ezk. 36:35) Le uno mulao wādi na buluji’ka kudi Ezekyele ne ku misungi mikwabo? Na bubine, kebādipo batengele ufikidile mu muswelo mwinemwine​—bwa abo balanga’mba ntanda yabo mijokejibwe ikamonwa bwa budimi bubajinjibajinji, nansha Paladisa minemine, yādimine Yehova aye mwine! (Ngo. 2:8) Inoko, bādi bevwanije amba Yehova wādi wibakulupija’mba ntanda yabo mijokejibwe ikekala milumbuluke kadi ya bumeni.

³⁵ Lelo uno mulao udi na buluji’ka kotudi dyalelo? Ketutengelepo pano kufikidila kwinekwine mu ino ntanda mibi iludikwa na Satana Dyabola. Ino, twi bevwanije amba bino binenwa bifikidilanga dyalelo ku mushipiditu. Batwe bengidi ba Yehova, tudi mu ntanda mijokejibwe ku mushipiditu, ko kunena’mba mu ngikadilo, nansha mu kifuko motwingila biyampe ne kutūla mwingilo wandi ukola pa kifuko kibajinji mu būmi bwetu. Ino ntanda ya ku mushipiditu yendanga ilumbulukila’ko bityebitye bu paladisa kadi pampikwa kukalakanibwa. Ino mu mafuku a kumeso namo le?

36, 37. Lelo i milao’ka ikafikidila mu Paladisa ya mu mafuku a kumeso?

³⁶ Pa kupwa kwa divita dikatampe dya Amakedona, Yesu ukasambakanya mwingilo wandi wa kujokejibwa enka ne pa ntanda yonso yotumwene’i. Mu Umbikalo wandi wa Myaka Kanunu, ukaludika bantu bālamune uno umbuo ke budimi bwa Edena bwa ntanda yonso, monka mwādi musakila Yehova tamba kala! (Luka 23:43) Ebiya bantu bonso bakekala mu bumo ne kulama ntanda senene. Konsokonso kekukekalapo kyaka nansha kuzakajibwa. Fwatakanya’po kitatyi kikafikidila ne uno mulao wa amba: “Nkasamba nayo kipwano kya ndoe, kadi nkatalula mu ntanda’ya banyema ba ntanda ba budyani, amba ikale na mutyima-ntenke mu ntanda mutuputupu ne kulāla mu mató.”​—Ezk. 34:25.

 ³⁷ Lelo ubwanya kufwatakanya uno mwanda? Byokekukekalapo kintu kileta moyo, ubwanya kukananga mu bipindi byonso bya ino ntanda. I kutupu nyema ukakulonga kibi. Kekukekalapo kyaka kikakuzakaja. Ukokeja kukananga bunka bobe mu ditó dikute bininge, kubandila bulumbuluke bwadyo, enka ne kulāla monka pampikwa kulanga kintu, koku ukulupile amba usa kubūka mwitūkije senene kadi pampikwa kusanshijibwa!

38. Lelo ubeivwana namani pa kufikidila kukafikidila mulao ulembelwe mu Ezekyele 28:26?

³⁸ Tukemwena ne kufikidila kwa uno mulao wa amba: “Bakekala’mo [mu ntanda] na mutyima-ntenke ne kūbaka mobo ne kudima madimi a mañanza, kadi bakekala na mutyima-ntenke kitatyi kyonkafikidija butyibi pa boba bonso bebajokolokele bebafutulula; penepo bakayuka’mba ami ne Yehova Leza wabo.” (Ezk. 28:26) Pa kupwa kwa balwana na Yehova bonso kutukila, tukekala na ndoe ne mutyima-ntenke pano pa ntanda ponso. Byotukalama ntanda senene, tukabwanya ne kwilama batwe bene ne baswe betu, tukōbaka mobo malumbuluke a kwikala’mo ne kudima madimi a mañanza.

39. Mwanda waka ukulupile amba bupolofeto bwālembele Ezekyele butala Paladisa bukafikidila?

³⁹ Le umonanga ino milao bu bilotwa bitupu? Nankyo vuluka byowamwene kala pa mwanda utala kino kitatyi kya “kujokejibwa kwa bintu byonso.” Nansha Satana byaetulwa bulwi bwa mu meso fututu, Yesu i mupebwe bukomo bwa kujokeja butōtyi butōka mu ino ntanda idi mu mfindi. Bine, buno i bukamoni bukatampe bulombola’mba milao yonso ya Leza yaālaile kupityila kudi Ezekyele ikafikidila!