Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

SHAPITA 15

“Nkafudija Bundumba Bobe”

“Nkafudija Bundumba Bobe”

EZEKYELE 16:41

PEMANINE SHAPITA: Bufundiji botwifunda ku bandumba batelelwe mu Ezekyele ne mu Kusokwelwa

1, 2. Le i ndumba wa muswelo’ka otubwanya kumona bu wa munyanji nakampata?

KUMONA muntu wikala ndumba i mwanda uleta bulanda. Tubwanya kwiipangula kine kyamulengeje ekale na uno mwiendelejo mubi. Le i bukalabale nansha kususulwa kwinjibo kwamulengeje anze kuzeuluka mu bipito ukidi’tu mwanuke? Nansha le i bulanda bupitepite bwamulengeje esunge aye mwine mu bupika? Nansha i wandi mulume wa kasusu waanyemene? Ino myanda ya bulanda imwekanga bininge mu ino ntanda mibi. Nanshi ke kya kutulumukapo shi Yesu wālombwele kanye ku bandumba bamobamo. Wālombwele patōkelela’mba boba besāsa ne kushinta mwiendelejo wabo babwanya kwikala na lukulupilo lwa būmi buyampe.​—Mat. 21:28-32; Luka 7:36-50.

2 Inoko, tutompei bidi kufwatakanya ndumba wa muswelo mukwabo. Langa’po bidi mwana-mukaji watonga ku kusaka kwikala na buno būmi. Kamwenepo uno mwiendelejo bu mubi, inoko wiumwene bu wa mvubu! Wabilanga kumona lupeto ne ntumbo ya kano kaji. Kadi kibi mpata, le ulanga namani shi uno mwana-mukaji wadi’tu na mulume muyampe, kadi umulamete inoko aye wamutomboka mwanda’tu wa kulonga bundumba? Usa kumumona bu mwana-mukaji wa munyanji ne būmi bwaatonga kwikala nabo bwine. Muswelo otwamona uno mwana-mukaji kyo kintu kikatampe kyālengeje Yehova Leza atele misunsa na misunsa dijina ndumba mwanda wa kulombola muswelo waeivwananga pa mutōtelo wa bubela.

3. Le i nsekununi’ka yotusa kwisambila’po mu uno shapita?

3 Mu mukanda wa Ezekyele mudi nsekununi ibidi mikatampe īsambila pa bundumba bwelekeja kubulwa kikōkeji kwa bantu ba Leza ba mu Isalela ne Yuda. (Ezk., shap. 16 ne 23) Kumeso kwa kubandaula ino nsekununi na katentekeji, i biyampe tute mutyima ku ndumba mukwabo wa kyelekejo. Bundumba bwandi bwāmwekele tamba kalā kumeso kwa mafuku a Ezekyele​—enka ne kumeso kwa bene Isalela kuselwa bu misungi​—kadi i kufika’nka ne dyalelo. Uno ndumba i mutelwe mu mukanda wa mfulo wa mu Bible wa Kusokwelwa.

“Inandya Bandumba”

4, 5. Le “Babiloni Mukatampe” i ani, ne tubamuyuka namani? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

4 Yesu, mu kimonwa kyaāpele mutumibwa Yoano dya ku mfulo kwa myaka ya katwa kabajinji Y.M., mudi kyelekejo kitulumuja. Kino kyelekejo kītwa bu “ndumba mukatampe” ne bu “Babiloni Mukatampe, inandya bandumba.” (Kus. 17:1, 5) Mu bula bwa myaka tutwa na tutwa, bendeji ba bipwilo ne befundi ba Bible bakomenwe kumujingulula. Banenene mu miswelo mishileshile amba welekeja Babiloni, Loma, nansha Kipwilo kya Katolika Loma. Inoko mu bula bwa myaka mivule, Batumoni ba Yehova i bajingulule uno “ndumba mukatampe.” I umbikalo wa ntanda yonso wa bipwilo bya bubela. Le tubamuyuka namani?

5 Uno ndumba i mutopekwe pa mwanda wa busekese bwalonga na “balopwe ba pano pa ntanda,” nansha baludiki ba politike. Nanshi na bubine ke muludikipo wa politike. Kadi, mukanda wa Kusokwelwa ulombola’mba “bansunga ba pano pa ntanda,” nansha ngikadilo ya bya busunga ya ino ntanda, bakadila pa konakanibwa kwa Babiloni Mukatampe. Nanshi Babiloni Mukatampe kelekejapo ngikadilo ya bya busunga. Le penepo i ani? I mulambikwe mambo a “bilongwa . . . bya majende,” a butōtyi bwa bilezaleza, ne a bongojani. Mwene bino bintu i bikwatañane senene na malongolodi moneke a bipwilo bya ino ntanda? Kadi yuka’mba, uno ndumba i mwelekejibwe bu utentamine, nansha udi na lupusa pa malongolodi a politike a ino ntanda. Kadi upangapañanga bengidi ba Yehova Leza ba kikōkeji. (Kus. 17:2, 3; 18:11, 23, 24) Mwene byo abyo bino biloñanga mutōtelo wa bubela kufika ne didi kūlu dino?

Babele wa kala, wāityilwe mwenda mafuku bu Babiloni, wāzambaleje bilongwa, mfundijo, ne malongolodi a miswelo yonso a bipwilo bya bubela (Tala musango 6)

6. Le “Babiloni Mukatampe” i “inandya bandumba” mu buluji’ka?

6 Penepo, mwanda waka Babiloni Mukatampe ketyilwepo bu “ndumba mukatampe” kete ino witwa ne bu “inandya bandumba”? Mutōtelo wa bubela i mwilalulule mu bisumpi bivulevule. Mudi bisumpi bikatakata, ne tutangotango ketubadika. Tamba kitatyi kyāvutakanibwe ndimi pa Babele wa kala, nansha Babiloni, mfundijo ya miswelo yonso ya bipwilo bya bubela yāzambalele konsokonso, ne kulengeja kwikale nyeke bipwilo bya miswelo ne miswelo. Bine, i kyendele’mo “Babiloni Mukatampe” ekale na dijina dya kibundi kya Babiloni, nsulo ya bipwilo bya bubela! (Ngo. 11:1-9) Nanshi, bino bipwilo byonso bibwanya kumonwa bu “bana bana-bakaji” ba bulongolodi bumo, ndumba mukatampe. Satana wingidijanga divule bino bipwilo mwanda wa kongola bantu batwele mu majende, mu butōtyi bwa bilezaleza ne mu nkulupilo mikwabo ne bisela bifutulwija Leza. Ke kya kutulumukapo shi bantu ba Leza badyumunwanga ku buno bulongolodi boneke bwa ntanda yonso amba: “Tambai’mo, banwe bantu bami, shi kemusakilepo kwiabila nandi bubi bwandi”!—Tanga Kusokwelwa 18:4, 5.

7. Mwanda waka tulondanga kidyumu kya ‘kutamba’ mu Babiloni Mukatampe?

7 Lelo ulondanga kino kidyumu? Vuluka’mba, Yehova ye mwine wāpangile bantu na ‘bisakibwa bya ku mushipiditu.’ (Mat. 5:3) Bino bisakibwa bibwanya kuvuijibwa senene’nka na butōtyi butōka bwa Yehova kete. Bengidi ba Yehova basakanga kwikala kulampe na bundumba bwa ku mushipiditu. Inoko Satana Dyabola aye usakanga buno bundumba. Usenswe kongola bantu ba Leza baponene mu dikinga dya bundumba bwa uno muswelo. Kadi divule dine unekenyanga. Mu mafuku a Ezekyele, bantu ba Leza bēelele bininge mu bula bwa mānga mu bundumba bwa ku mushipiditu. I biyampe tubandaule ino mānga mwanda ibwanya kwitufundija bivule pa misoñanya ya Yehova, boloke bwandi ne lusa lwandi.

‘Waikele Ndumba’

8-10. Le i kisakibwa’ka kya mvubu kya butōtyi butōka kitukwasha twivwanije mwiivwaninanga Yehova pa kwikuja mu mutōtelo wa bubela? Leta kimfwa.

8 Mu mukanda wa Ezekyele, Yehova i mwingidije’mo kyelekejo kya ndumba mu muswelo wa pa bula. Ezekyele wāpelwe bukomo bwa mushipiditu alembe nsekununi ibidi ikunka mutyima, ilombola muswelo wātapilwe Yehova ku mutyima ne kwimona bu mwelwe pa kubulwa lulamato ne mwiendelejo wa busekese wa bantu bandi. Mwanda waka wēbadingakenye na bandumba?

9 Pa kutana malondololo, tufwaninwe bidi kuvuluka kisakibwa kikatampe kya mu butōtyi butōka kyotwesambīle’po mu Shapita 5 wa kino kitabo. Mu Bijila byāpelwe Isalela, Yehova wānenene amba: “Kufwaninwepo kwikala na baleza bakwabo poso’nka ami [nansha’mba, “kuntombokela,” kunshi kwa dyani]. . . . Amiwa Yehova Leza obe ne Leza usakanga kulamatwa bunka.” (Div. 20:3, 5) Kadi mwenda mafuku wālombwele buno bubine bumo bonka paānenene amba: “Kufwaninwepo kwivukwila kudi leza ungi, mwanda Yehova uyukene amba usakanga kulamatwa bunka. Bine, aye i Leza usaka kulamatwa bunka.” (Div. 34:14) Yehova wālombwele patōka milangwe yandi. Ketubwanyapo kutōka Yehova mu muswelo waitabija shi ketumutōtapo bunka bwandi.

10 Pa kwivwanija kino kyelekejo, tufwaninwe kulangulukila pa kimfwa kya busongi. Mulume nansha mukaji udi na lupusa lwa kulamatwa bunka na mwinē pandi. Shi mulume nansha mukaji walonga bya buswe nansha kulāla na muntu okebesongelepo nandi, mwinē pandi ukevwana mukao mwendele’mo ne kwimona bu mulubilwe. (Tanga Bahebelu 13:4.) Ne Yehova nandi mo monka, mu mwanda utala butōtyi, wikalanga na bubinga bwa kwimona bu mulubilwe shi bantu bandi bepēne kwadi bunka bwandi abaalamuka kebatōta baleza ba bubela. I mulombole mwawēivwanine bu mulubilwe uno muswelo mu shapita 16 wa Ezekyele.

11. Le i bika byānenene Yehova bitala Yelusalema ne kwine kwatambile?

11 Mu shapita wa 16 wa Ezekyele, mudi binenwa bilampe bininge binenene Yehova mu uno mukanda​—kadi bino binenwa bibadilwa mu binenwa byandi bilampe bya bupolofeto bidi mu Bisonekwa byonso bya Kihebelu. Yehova wisambila pa kibundi kya Yelusalema mwanda wa kwelekeja Yuda wampikwa kikōkeji. Usekununa mānga ya bulanda kadi isansa mutyima ya kwine kwatambile ne kubulwa kikōkeji kwandi. Wāshilwile pamo bwa mwana mwelwe, wa busala ne wampikwa muntu wa kumulela. Bambutwile bandi bādi bene Kenani ba mizo benē ntanda’ya. Na bubine, Yelusalema wātādilwe kitatyi kilampe na kisaka kya bene Kenani, ko kunena’mba bene Yebushi, kufika’nka ne byāile Davida kunekenya kibundi. Yehova wāivwanine lusa uno mwana mwelwe, wāmutōkeja ne kumulela. Mwenda mafuku, uno mwana mwelwe wāikala pamo bwa wandi mukaji. Kadi, bene Isalela bāshikete mu kibundi mwenda mafuku, bādi mu kipwano kyobāsambile na Yehova, mwine mobātwelele na mutyima tō mu mafuku a Mosesa. (Div. 24:7, 8) Pāikele Yelusalema ke mwipata mwa ino ntanda, Yehova wāmwesele, wāmupeteja, ne kumuneñenya bininge, pamo na muneñenyenyanga mulume mpeta kadi wa bukomo wandi mukaji na bya kwidyangula nabyo biyampe.—Ezk. 16:1-14.

Solomone wālekele bakaji bandi beni bamulengeje asubije Yelusalema na butōtyi bwa bilezaleza (Tala musango 12)

12. Le kubulwa lulamato kwātwelele namani mu mānga ya Yelusalema?

12 Tala byālongekele monka. Yehova wānenene amba: ‘Waanjile kwikulupila buya bobe, waikala ndumba mwanda wa ntumbo yobe. Wepēne mu bilongwa bya bundumba na mupityeshinda ense, kadi buya bobe bwaikala ke bwandi.’ (Ezk. 16:15) Mu mafuku a Solomone, Yehova wāesele ne kupeteja bantu bandi byālengeje Yelusalema ekale kibundi kya buya bwa dyangi, kibundi kiyampe bininge kutabuka byonso mu ntanda ya kala. (1 Ba. 10:23, 27) Inoko kubulwa lulamato kwaānza kutwela bityebitye. Solomone, pa kukimba kusangaja bandi bakaji beni bavulevule, wāshilula kusubija Yelusalema na butōtyi bwa baleza ba mizo. (1 Ba. 11:1-8) Kadi balopwe bamo bāmupingakene pa lupona bālongele’nka ne bintu bibi kutabuka, bāsubije ntanda yonso na mutōtelo wa bubela. Lelo Yehova wēivwene namani pa bino bilongwa bya bundumba ne bya kubulwa kikōkeji? Wānenene amba: “Bino bintu kebifwaninwepo kufika, kadi kebifwaninwepo kulongeka nansha dimo.” (Ezk. 16:16) Inoko bantu bandi ba bya bulongelonge bādi’nka bendelela na kulongela’ko bintu bibi!

Bene Isalela bamo bālambwile babo bana ku baleza ba bubela, kimfwa Moleke

13. Le bantu ba Leza mu Yelusalema bāpile mambo a bubi’ka?

13 Fwatakanya’po mobyāsanshile Yehova ne mukenye wawāivwene paālupwidile patōka bubi bwa bantu bandi batongwe amba: “Wayete bobe bana bana-balume ne bobe bana bana-bakaji bowambutwidile, webalambula bu kitapwa ku bino bilezaleza amba babokotwe—mwene bilongwa byobe bya bundumba byapityile’byo kipimo? Watapile bami bana, kadi webalambula bu bitapwa na kwibapityija mu mudilo.” (Ezk. 16:20, 21) Bintu bibi byobālongele byālombwele mubipile mutyima wa Satana. Aye usenswe kongola bantu ba Yehova balonge bino bilongwa bya butomboki! Inoko Yehova umonanga bintu byonso. Leza ubwanya kupwija’nka ne bintu bibi mpata bilengeje Satana, kadi ukatyiba mambo na boloke.—Tanga Yoba 34:24.

14. Le banababo na Yelusalema babidi bana-bakaji ba mu kyelekejo kya Yehova i bāni, ne i ani mubi mpata pa abo bonso basatu?

14 Inoko, Yelusalema kētopekelepo pa bilongwa byandi bibi. Wāendelele na bundumba bwandi. Yehova wāmunenene amba i ndumba wampikwa bumvu kutabuka bandumba bakwabo mwanda wādi onda bakwabo mwanda wa balonge nandi busekese! (Ezk. 16:34) Leza wānenene amba Yelusalema wādi’nka na mwādi mwikadile ‘inandi,’ bisaka bya mizo byādi bitādile dibajinji ntanda. (Ezk. 16:44, 45) Pa kwendeleja na kyelekejo kya kisaka, Leza wānenene amba kakwa Yelusalema i Samadia, mwine wāmubadikidile mu kwikala na mwiendelejo wa bundumba bwa ku mushipiditu. Kadi Leza wātelele mwanabo mwana-mukaji wa bubidi, Sodoma, wingidijibwe pano mu muswelo wa kyelekejo mwanda wāonakanibwe tamba kala pa mwanda wa mitatulo yandi ne mwiendelejo wandi moneke. Yehova wādi usaka kunena’mba Yelusalema wālongele bibi kutabuka byobya byālongele banababo babidi bana-bakaji, Samadia enka ne Sodoma mwine! (Ezk. 16:46-50) Bantu ba Leza kebātejejepo bidyumu bivulevule, bāendelela’nka na mwiendelejo wabo wa butomboki.

15. Le Yehova wādi na kitungo’ka pa kuleta butyibi pa Yelusalema, ne wāletele lukulupilo’ka?

15 Lelo Yehova wādi wa kulonga’po namani? Wālaile Yelusalema amba: “Nsa kukongakanya bonso bakukenene bowesangeje nabo” kadi, “nkakupāna mu kuboko kwabo.” Mizo yādi ipwene na bantu bandi pa kala yādi ya konakanya Yelusalema, buya bwandi ne bintu byandi bya bulēme. Leza wānenene amba: “Bakakwasa mabwe ne kukutapa na bipete byabo.” Le Yehova wādi na kitungo’ka paādi uleta butyibi? Kādipo na kitungo kya kukubija bantu bandi. Inoko kyaādi usaka i kino, wānenene amba: “Nkafudija bundumba bobe.” Leza wābwejeje’ko amba: “Nkapwila bukalabale bwami podi, kadi kufītwa mutyima kwami kukakufunduka; ebiya ami nkekala talala, nkikafītwapo monka.” Monka motwesambīle’kyo mu Shapita 9 wa kino kitabo, kitungo kya Yehova kya kitatyi kilampe kyādi kya kujokeja bantu bandi pa kupwa kwa bumisungi bwabo. Mwanda waka? Wānenene amba: “Ami nkavuluka kipwano kyonasambile nobe mu mafuku a bunkasampe bobe.” (Ezk. 16:37-42, 60) Kwishila na bantu bandi, Yehova wādi wa kwilombola bu muntu wa lulamato lukatampe!—Tanga Kusokwelwa 15:4.

16, 17. (a) Mwanda waka ketukinenapo amba ba Ohola ne Ohodiba i muneneno wa bupolofeto ufunkila pa bipwilo bya kine Kidishitu? (Tala kapango “Bana na Bana Bana-Bakaji Bandumba.”) (b) Le i bufundiji’ka botubwanya kwifunda mu shapita 16 ne 23 wa Ezekyele?

16 Kupityila ku binenwa byandi bilampe kadi bikomo bidi mu Ezekyele shapita 16, Yehova witufundija bufundiji bukatampe pa mbila yandi myoloke, boloke bwandi, ne lusa lwandi lukatampe. Tubwanya kunena’mba ne Ezekyele shapita 23 nandi witufundija’nka buno bufundiji bumo bonka. Bene Kidishitu ba bine dyalelo balamine ku mityima misapu ya Yehova ya patōka itala bundumba bwa bantu bandi. Ketukasakepo nansha dimo kusanshija Yehova na mwāmusanshijije Yuda ne Yelusalema! O mwanda tufwaninwe kwepuka butōtyi bwa bilezaleza bwa miswelo yonso. Muno mubadilwa ne makomwa-meso ne kusanswa bintu bya ku ngitu, bine bibwanya kwikala bu kutōta bilezaleza. (Mat. 6:24; Kol. 3:5) Tusakanga nyeke kwikala na mutyima wa kufwija’ko pa kuyuka’mba Yehova i mujokeje butōtyi butōka mu ano mafuku a mfulo ne amba kakebulekapo monka busubijibwe! Leza i mutūle’ko “kipwano kya lonso,” na Isalela wa ku mushipiditu, kipwano kekikatyumunwapo na kubulwa lulamato nansha bundumba. (Ezk. 16:60) Nanshi tusangelei dyese dyotudi nadyo dya kwikala mu bantu batōka ba Yehova ba mu ano etu mafuku.

17 Le penepo, binenwa bya Yehova pa bandumba batelelwe mu Ezekyele bitufundija bika pa “ndumba mukatampe,” Babiloni Mukatampe? Tutalei.

“Kakamwekapo Monka Nansha Dimo”

18, 19. Le i kwiifwana’ka kotwamona pa bukata bwa bandumba batelelwe mu Ezekyele na ndumba utelelwe mu Kusokwelwa?

18 Yehova kashintyilepo. (Yak. 1:17) Muswelo wamonanga mutōtelo wa bubela keushintyilepo mu bula bwa mānga ya ndumba mukatampe. Nanshi ke kya kutulumukapo shi tumona kwiifwana kuvule pa bukata bwa bandumba batelelwe mu mukanda wa Ezekyele na byobya bisa kufikila “ndumba mukatampe” utelelwe mu mukanda wa Kusokwelwa.

19 Tala kimfwa, mfuto yāpelwe bandumba batelelwe mu bupolofeto bwa Ezekyele kēyatambididilepo kudi Yehova, ino yātambile ku mizo yonso yādi ilonga busekese bwa ku mushipiditu na bantu ba Leza bampikwa lulamato. Muswelo umo onka, umbikalo wa ntanda yonso wa bipwilo bya bubela i mutopekwe pa mwanda wa kulonga busekese na “balopwe ba pano pa ntanda.” Le mfuto yandi ikatamba kwepi? Tutanga’mba bano baludiki ba politike “bakashikwa ndumba, bakamusala ne kumuvūla mutaka, kadi bakadya mwita wandi ne kumusōka na mudilo fututu.” Mwanda waka imbikalo ya ino ntanda ikamwalamukila mu kitulumukila? Mwanda Leza ukatūla’kyo “mu mityima yabo kufikidija mulangwe wandi.”​—Kus. 17:1-3, 15-17.

20. I bika bilombola’mba butyibi bwa Babiloni bukekala bwa mfulo?

20 Nanshi Yehova ukengidija mizo ya ino ntanda pa kufikidija butyibi bwandi pa mutōtelo onso wa bubela, kubadila’mo ne bipwilo bivule bya kine Kidishitu. Buno butyibi bukekala bwa mfulo; kebakafwilwapo lusa, nansha kupa mutōtelo mukenga wa kushinta mashinda ao. Mukanda wa Kusokwelwa ulombola patōka’mba Babiloni “kakamwekapo monka nansha dimo.” (Kus. 18:21) Bamwikeulu ba Leza bakasangala pa konakanibwa kwandi, kebanena’mba: “Tendelai Yah! Kadi mwishi ufituka ku Babiloni ukandanga nyeke ne nyekeke.” (Kus. 19:3) Buno butyibi bukekala bwa lonso nyeke ne nyekeke. Kekukekalapo monka mutōtelo wa bubela ukasubija butōtyi butōka. Butyibi bwa bukalabale pa Babiloni ne konakanibwa kwandi bikafitukija mwishi wa kyelekejo mwine ukakanda nyeke ne nyekeke.

Mizo yongwelwe ne kutādilwa na Babiloni Mukatampe mu bula bwa kitatyi kilampe, ikamwalamukila ne kumonakanya (Tala musango 19, 20)

21. Le konakanibwa kwa mutōtelo wa bubela kukekala bu ngalwilo ya kitatyi’ka, ne kino kitatyi kikafula namani?

21 Imbikalo ya ino ntanda poikālamukila Babiloni Mukatampe, ikafikidija butyibi bwa Leza, kinkumenkume kikatampe mu kufikidila kwa mpango ya Yehova. Kino kikekala bu ngalwilo ya kyamalwa kikatampe, kitatyi kya byamalwa kebyaikele’ko kashā. (Mat. 24:21) Kino kyamalwa kikatampe kikanana na Amakedona, divita dya Yehova dyakalwa na ino ngikadilo mibi ya bintu. (Kus. 16:14, 16) Monka musa kulombwela’kyo mashapita alonda’ko mu kino kitabo, mukanda wa Ezekyele witusapwila myanda mivule ya mukekadila kyamalwa kikatampe. Pano’ko bidi, le i bufundiji’ka bwa kamweno budi mu shapita 16 ne 23 wa Ezekyele botufwaninwe kulama ne kwingidija?

Imbikalo ya ino ntanda ikālamukila Babiloni Mukatampe mwanda wa kufikidija butyibi bwa Leza (Tala musango 21)

22, 23. Le kubandaula myanda ya bandumba batelelwe mu Ezekyele ne mu Kusokwelwa kwitutala namani mu mwingilo wetu ukola?

22 Satana usenswe kusubija boba batōta butōtyi butōka. Kekudipo kintu kikokeja kumusangaja bininge na kumona mukenga wa kwitupalula ku butōtyi butōka ne kwikala na mwiendelejo na wa bandumba batelelwe mu mukanda wa Ezekyele. Nanshi tufwaninwe kuvuluka’mba Yehova ketabijangapo nansha dimo kwitāka nandi mu butōtyi, nansha kubulwa lulamato! (Umb. 25:11) Tuloñanga bukomo bwa kusonsolokela kulampe na mutōtelo wa bubela, ne kuleka ‘kutenga kintu kya disubi’ ku meso a Leza. (Isa. 52:11) Pa buno bubinga bumo bonka, tupelanga kwikuja mu ñuma ne tuvutakanya twa politike twa ino ntanda ya kwiketaketa. (Yoa. 15:19) Tumonanga mushipiditu wa kusanswa muzo bu muswelo mukwabo wa butōtyi bwa bubela bukankamika Satana, kadi ketudipo na kya kwikujija’mo.

23 Kutabukidila, tuvulukei nyeke dyese dyotudi nadyo dya kutōtela Yehova mu tempelo yandi ya ku mushipiditu yampikwa disubi kadi itōka. Potusangela ino mpangiko myeselwe, tusumininwei bininge kupela kintu kyo-kyonso kya mutōtelo wa bubela ne bundumba bwao!