1, 2. (a) Le Ezekyele watambula bulombodi’ka butamba kudi Yehova? (b) I bipangujo’ka byotusa kubandaula?

EZEKYELE wamone kimonwa kibwanya kumulengeja ajokeje milangwe yandi kunyuma mu kintu kya myaka 900 mu mafuku a Mosesa ne Yoshua. Mu kine kitatyi’kya, Yehova wālombwele Mosesa mikalo ya Ntanda ya Mulao, kupwa mwenda mafuku wālombola Yoshua mwādi mwa kwabenya ino ntanda mu bukata bwa bisaka bya Isalela. (Umb. 34:1-15; Yos. 13:7; 22:4, 9) Ino pano, mu mwaka wa 593 Y.K., Yehova walombola Ezekyele pamo ne misungi mikwabo babanye monka Ntanda ya Mulao mu bukata bwa bisaka bya Isalela!​—Ezk. 45:1; 47:14; 48:29.

² Le kino kimonwa kidi na musapu’ka kudi Ezekyele ne ku misungi mikwabo? Mwanda waka kino kimonwa kileta bukankamane ku bantu ba Leza dyalelo? Le kikafikidila mu muswelo mukatampe mu mafuku a kumeso?

3, 4. (a) Le kimonwa kya mfulo kya Ezekyele kyākulupije misungi bintu’ka biná? (b) Le i kintu’ka kimo kyākulupijibwe kyotusa kubandaula mu uno shapita?

³ Kimonwa kya mfulo kyamona Ezekyele kidi mu mashapita kitema a mu mukanda wandi. (Ezk. 40:1–48:35) Kino kimonwa kyākulupije misungi bintu biná bikunka mutyima bitala  pa muzo wa Isalela mujokejibwe. Le bino bintu bileta kikulupiji i bintu’ka? Kibajinji, butōtyi butōka bwādi bwa kujokejibwa ku tempelo ya Leza. Kya bubidi, babitobo boloke ne bakumbi boloke bādi ba kwendeja muzo mujokejibwe. Kya busatu, bupyani bwa ntanda bwādi bwa kwikala bwa boba bonso bādi ba kujokela ku Isalela. Ne kya buná, Yehova wādi wa kwikala nabo, kwikala dikwabo mu bukata mwabo.

⁴ Shapita 13 ne 14 wa kino kitabo esambīle pa muswelo wādi wa kufikidila bintu bibidi bibajinji byākulupijibwe​—kujokejibwa kwa butōtyi bwa bine ne kwendejibwa na bakumbi boloke. Mu uno shapita, tusa kwisambila’mo pa kintu kya busatu kyākulupijibwe, mulao utala bupyani bwa ntanda. Mu shapita ulonda’ko, tukabandaula’mo mulao utala kwikala’po kwa Yehova.​—Ezk. 47:13-21; 48:1-7, 23-29.

5, 6. (a) Mu kimonwa kya Ezekyele, le i ntanda’ka yādi ifwaninwe kwabanibwa? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.) (b) Le kimonwa kya kwabanya ntanda kyādi na kitungo’ka?

⁵ Tanga Ezekyele 47:14. Mu kimonwa, Yehova wākokele milangwe ya Ezekyele ku kipindi kya ntanda kyādi kya kwikala pamo bwa “budimi bwa Edena.” (Ezk. 36:35) Kupwa, Yehova wānena’mba: “Ino’i yo ntanda yomukapa bisaka 12 bya Isalela.” (Ezk. 47:13) “Ntanda” yādi ya kwabanibwa i ntanda ya Isalela mijokejibwe mwine mwādi mwa kujokela misungi. Ebiya, monka mokilembelwe mu Ezekyele 47:15-21, Yehova wāshintulwile kamo ne kamo katala mikalo ya panja ya ntanda yonso.

⁶ Le kino kimonwa kya kwabanya ntanda kyādi na kitungo’ka? Kutelwa kutelelwe mikalo mipimwe senene kwākulupije Ezekyele ne misungi mikwabo amba ntanda yabo yobasenswe ikajokejibwa lonso. Fwatakanya’po kino kikulupiji kitamba kudi Yehova, kishintulwilwe kamo ne kamo, mokyādi kya kutengela mityima ya misungi! Le na bubine bantu ba Leza ba pa kala bāpelwe ntanda yēbabanibwe bu bupyani? En-en, bāpelwe’yo.

7. (a) Le binkumenkume byāshilwile mu mwaka wa 537 Y.K., bituvuluja bika? (b) Le i kipangujo’ka kyotusa kubandaula?

⁷ Mu mwaka wa 537 Y.K., kintu kya myaka 56 pa kupita’po na pāmwene Ezekyele kimonwa, misungi tununu ne tununu yāshilula kujokela mu ntanda ya Isalela ne kwiiyata ke yabo. Bino binkumenkume bya kutendelwa bya pa kala bituvuluja kwendelela kwa muswelo umo onka kulongeka mu bantu ba Leza mu ano etu mafuku. Mu muswelo kampanda, nabo i bapebwe ntanda. Muswelo’ka? Yehova walengeje bengidi bandi batwele mu ntanda ya ku mushipiditu ne kwiiyata ke yabo. Nanshi, kujokejibwa kwa Ntanda ya Mulao ya pa kala kubwanya kwitufundija bivule bitala pa kujokejibwa kwa ntanda ya ku mushipiditu ya bantu ba Leza dyalelo. Inoko, kumeso kwa kubandaula bufundiji botwifunda’ko, tubandaulei bidi kino kipangujo, “Mwanda waka tubwanya kunena’mba ntanda ya ku mushipiditu idi’ko bine dyalelo?”

8. (a) Le Yehova wapingakenye muzo wa bene Isalela ba ku ngitu na muzo’ka? (b) Le ntanda ya ku mushipiditu, nansha paladisa ya ku mushipiditu i bika? (c) Le yashilwile kwikala’ko tamba kitatyi’ka, ne i bāni badi’mo?

⁸ Mu kimonwa kibajinji kyāpelwe Ezekyele, Yehova wālombwele’mo amba bupolofeto butala kujokejibwa kwa Isalela bwādi bwa kufikidila mu muswelo mukatampe pa kupwa kwa ‘mwingidi wandi Davida,’ Yesu Kidishitu, kushilula kuludika bu Mulopwe. (Ezk. 37:24) Kino kinkumenkume kyalongekele mu 1914 Y.M. Mu kino kitatyi, muzo wa bene Isalela ba ku ngitu wādi bu bantu ba Leza wadi kala ke mupingakanibwe na muzo wa bene Isalela ba ku mushipiditu, ubundilwe na bene Kidishitu bashingwe māni. (Tanga Mateo 21:43; 1 Petelo 2:9.) Inoko, Yehova kapingakenyepo’tu’nka muzo wa Isalela wa ku ngitu na muzo wa ku mushipiditu kete, wapingakenye ne ntanda ya Isalela ya ku ngitu na ntanda ya ku mushipiditu, nansha paladisa ya ku mushipiditu. (Isa. 66:8) Monka motwamwenine’kyo mu Shapita 17 wa kino kitabo, ntanda ya ku mushipiditu i kifuko kya mutyima-ntenke, nansha ngikadilo, mwine mutōtelwa Yehova na bashingwe māni bashele’ko tamba mu 1919. (Tala kapango 9B, “Mwanda Waka 1919?”) Mwenda mafuku,  boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda, “mikōko mikwabo,” nabo bashilwile kwikala mu ino ntanda ya ku mushipiditu. (Yoa. 10:16) Nansha paladisa ya ku mushipiditu byoyendelela na kutantyila’ko dyalelo, ino madyese ayo akamwenwa’mo ne pa mfulo enka pa kupwa kwa Amakedona.

9. Le i bulombodi’ka bwa kamo ne kamo bwāletele Yehova pa mwa kwabenya ntanda?

⁹ Tanga Ezekyele 48:1, 28. Yehova pa kupwa kuleta mikalo ya panja ya ntanda, wālombwele kamo ne kamo katala mwa kwabenya ntanda. Wāsoñenye amba bupyani bwa bisaka 12 bufwaninwe kwikala bwa muswelo umo tamba kungala kutūla ne kunshi, kushilula na kisaka kya Dani kungala bininge kwa ntanda kukefula na kisaka kya Ngade ku mukalo wa kunshi bininge. Bupyani bwa kisaka ne kisaka mu bino bisaka 12 bwādi bwitadidile tamba ku mukalo wa panja wa ntanda wa kutunduka kutūla ku Dijiba Dikatampe, nansha’mba Dijiba dya Meditelanea, kushika.​—Ezk. 47:20.

10. Le kino kipindi kya kimonwa ye kino kyākulupije misungi bika?

¹⁰ Le kino kipindi kya kimonwa ye kino kyākulupije misungi bika? Bulombodi bupotoloke bwāletele Ezekyele bwa mwa kwabenya ntanda ye buno bwākweshe misungi ivwanije amba kwabanibwa kwa ntanda i mpangiko milongololwe senene. Kadi, kwabanya ntanda mu muswelo umo mu bukata bwa bisaka byonso 12 kwālombwele amba musungi ne musungi ukajokejibwa, ukapebwa bupyani bwa mutyima-ntenke mu ntanda mijokejibwe. I kutupu nansha umo wādi wa kubulwa ntanda nansha kifuko kya kwikala’mo.

11. Le i bufundiji’ka botubwanya kwifunda ku kimonwa kya bupolofeto kya kwabanya ntanda? (Tala kapango “Kwabanya Ntanda.”)

¹¹ Le i bufundiji’ka bukankamika botubwanya kwifunda ku kino kimonwa dyalelo? Mu Ntanda ya Mulao mijokejibwe kemwādipo’nka kifuko kya babitobo, bene Levi, ne bamfumu kete, ino mwādi ne bifuko bya bantu bonso ba mu bisaka 12. (Ezk. 45:4, 5, 7, 8) Ne dyalelo nadyo mo monka, mu paladisa ya ku mushipiditu kemudipo’nka kifuko kya bashingwe māni bashele’ko ne boba ba mu “kibumbo kikatampe” bendeja kete, ino mudi ne kifuko kya bakwabo bonso ba mu kibumbo kikatampe. * (Kus. 7:9) Nansha shi tudi na mwingilo’ka mu bulongolodi, tudi na kifuko kya mutyima-ntenke ne na mwingilo mulēme mu ntanda ya ku mushipiditu. Kino i kintu kikunka’po mutyima kashā!

12, 13. Le i bulombodi’ka bupotoloke bwāletele Yehova butala kupa bisaka bipindi bya ntanda?

¹² Bulombodi bumo bwa Yehova butala pa mwa kwabenya ntanda, ye buno bwātulumwije Ezekyele mwanda bwādi bwishile na bobwa bwāpelwe Mosesa na Leza. Tala kuno kwishila kubidi. Kumo i kutala ntanda; kukwabo kutala bekadi bayo.

 ¹³ Kwishila kubajinji, ntanda. Mosesa wāsoñanibwe kupa bisaka bikatampe ntanda mikatampe kupita ya bisaka bityebitye. (Umb. 26:52-54) Inoko, mu kimonwa kya Ezekyele, Yehova wāletele bulombodi bupotoloke bwa kupa bisaka byonso “bipindi bya muswelo umo [“umo ne umo pamo’nka na mwanabo,” kunshi kwa dyani].” (Ezk. 47:14) Nanshi, bula bwa tamba ku mukalo wa kungala kutūla ku mukalo wa kunshi wa bupyani bwa kisaka ne kisaka bwādi bufwaninwe kwikala bwa muswelo umo na bwa kisaka kyonso mu bisaka 12. Bene Isalela bonso​—nansha shi i ba mu kisaka’ka​—bādi ba kumwena muswelo umo mu bungibungi bwa bintu byādi bya kulupula Ntanda ya Mulao misangilwe senene.

14. Le bulombodi bwa Yehova butala beni bwēshidile namani na byaānenene mu Bijila bya Mosesa?

¹⁴ Kwishila kwa bubidi, bekadi. Bijila bya Mosesa byādi bikinga beni ne kwibapa lupusa lwa kutōtela Yehova pamo na bene Isalela, inoko kebādipo na lupusa lwa kwabilwa ntanda. (Levi 19:33, 34) Inoko, Yehova byaāsapwidile Ezekyele pano, byēshidile na byaānenene mu Bijila. Yehova wāsoñenye Ezekyele amba: ‘Pai mweni wa kibundi bupyani mu ntanda ya kisaka kwashikete.’ Kupityila ku uno musoñanya, Yehova wātalwile kwishila kukatampe kwādi pa bukata bwa “bantu babutulwe bene Isalela” na beni bādi bashikete mu ntanda. (Ezk.  47:22, 23) Mu ntanda mijokejibwe yāmwene Ezekyele mu kimonwa, wāmwene mu bukata bwa bekadi bayo bekele muswelo umo kadi na bumo mu butōtyi.​—Levi 25:23.

15. Le i bubine’ka bwa nyeke butala Yehova bwābingijibwe na bulombodi bwandi butala ntanda ne bekadi bayo?

¹⁵ Buno bulombodi bubidi bukatampe bwāpelwe Ezekyele butala ntanda ne bantu bayo ye buno bwākankamikile misungi. Yājingulwile amba Yehova ukebapa kifuko kya muswelo umo, bekale bene Isalela ba ku mashi nansha beni batōta Yehova. (Eza. 8:20; Neh. 3:26; 7:6, 25; Isa. 56:3, 8) Kadi buno bulombodi bwābingije bubine bukunka mutyima kadi bwa nyeke bwa amba, kudi Yehova, bengidi bandi bonso i balēme mu muswelo umo. (Tanga Hakai 2:7.) Dyalelo, ekale tudi na lukulupilo lwa kwenda mūlu nansha lwa kwikala pano pa ntanda, tusangelanga buno bubine bumo bonka.

16, 17. (a) Le tumwenanga namani mu kubandaula myanda ya kamo ne kamo itala ntanda ne bekadi? (b) Le i bika byotukabandaula mu shapita ulonda’ko?

¹⁶ Le tumwenanga namani mu kubandaula ino myanda ya kamo ne kamo itala ntanda ne bekadi bayo? Kubandaula’yo kwituvulujanga’mba kwikala muswelo umo ne bumo bifwaninwe kumweka patōka mu bubana na bana bwetu bwa ntanda yonso dyalelo. Yehova kadipo na mboloji. Nanshi i biyampe umo ne umo eipangule amba: ‘Le mwekejanga kubulwa mboloji kwa Yehova? Le nongelanga muntu yense otutōta nandi bintu na bulēme butamba ku mutyima, nansha shi i wa musaka’ka ne wa būmi bwa muswelo’ka?’ (Loma 12:10) Tudi na nsangaji ya kuyuka’mba Yehova i mwitupe mukenga wa muswelo umo wa kutwela mu paladisa ya ku mushipiditu, mwine motwingidila Tata wetu wa mūlu mwingilo ukola na muya wetu onso ne kutambula madyese andi.​—Ngt. 3:26-29; Kus. 7:9.

¹⁷ Shi ketwipanga ketwipeta, tubandaulei kintu kya buná kyākulupijibwe mu kipindi kya mfulo kya kimonwa kya mfulo kya Ezekyele​—mulao wa amba Yehova ukekala na misungi pamo. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku uno mulao? Tukatana malondololo mu shapita ulonda’ko.