1, 2. (a) Le i kipindi’ka kya ntanda kya pa bula kifwaninwe kutūlwa pafula? (Tala kifwatulo pa kibalu.) (b) Le kimonwa kibakulupija misungi bika?

MU KIMONWA kyandi kya mfulo, Ezekyele wamone kipindi kya ntanda kifwaninwe kutūlwa pafula na kitungo kya pa bula. Kipindi kya ntanda kyatūlwa pafula, kekipēnwepo bu bupyani ku kisaka kampanda kya bene Isalela, ino kibapānwa bu kyabuntu kudi Yehova. Kadi Ezekyele wamone kibundi kya kutendelwa kidi na dijina dya pa bula. Kino kipindi kya kimonwa kibakulupija misungi kintu kya mvubu mpata: Yehova ukekala nabo pobakajokela mu yabo ntanda yobasenswe.

² Ezekyele i mwitushintulwile myanda kamo ne kamo pa kino kyabuntu. Tubandaulei nanshi ino nsekununi, mine idi na nshintulwilo mivule kotudi batwe batōtyi ba bine ba Yehova.

3. Le i bifuko’ka bitano byādi bibundile ntanda yātūdile Yehova pafula, ne bino bifuko byādi na kitungo’ka? (Tala kapango “Kyabuntu Kyomufwaninwe Kutūla Pafula.”)

³ Kipindi kya pa bula kya ntanda kyādi na bula bwa maboko 25 000 (makilometele 13) tamba kungala kutūla kunshi ne na maboko 25 000 tamba kutunduka kutūla kushika. Kino kipindi kya ntanda kya bula bumo mitamba yonso iná kyādi kītwa bu “kyabuntu kyonso.” Kyādi kyabanibwe mu bipindi bisatu bītadidile. Kipindi kya kungala kyādi kya bene Levi, kya pa bukata  kyātūdilwe pafula mwanda wa tempelo ne babitobo. Bino bipindi bibidi byābundile “kyabuntu kijila.” Kipindi kityetye kya kunshi, nansha’mba “kifuko kishele’ko,” kyādi “kya bantu bonso.” Kyādi kya kibundi.​—Ezk. 48:15, 20.

4. Lelo i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku nsekununi ya kyabuntu kyāpelwe Yehova?

⁴ Lelo i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku ino nsekununi ya kyabuntu kyāpelwe Yehova? Yehova pa kutūla bidi pafula ntanda ya kino kyabuntu kya pa bula kupwa ke ntanda ya bisaka, wālombwele amba kintu kya mvubu mpata kyādi kifwaninwe kutūlwa pa kifuko kibajinji i kino kité kya ku mushipiditu kya ntanda. (Ezk 45:1) Na bubine, misungi yēfundile bivule ku ino ndudi yātūdilwe mungya bulēme bwa bintu mu kwabanibwa kwa ntanda. Bādi banenwe kutūla butōtyi bwa Yehova pa kifuko kibajinji mu būmi. Dyalelo, netu tumonanga mingilo ya ku mushipiditu, kimfwa kwifunda Kinenwa kya Leza, kutanwa ku kupwila kwa bwine Kidishitu, ne kutambila mu mwingilo wa busapudi, bu bintu bya mvubu kutabuka. Potwiula kimfwa kya Yehova kya kutangidija kumeso bintu bifwaninwe, tulengejanga būmi bwetu bwa difuku ne difuku bwimanine pa kumutōta.

5, 6. (a) Le kibundi kyādi kya ani? (b) Le kibundi kekifunkilapo pa bika, ne mwanda waka?

⁵ Tanga Ezekyele 48:15. Le “kibundi” ne ntanda ikijokolokele byādi bishintulula bika? (Ezk. 48:16-18) Mu kimonwa, Yehova wāsapwidile Ezekyele amba: “Kintu kya kibundi . . . kikekala kya njibo yonso ya Isalela.” (Ezk. 45:6, 7) Nanshi, kibundi ne ntanda ikijokolokele kebyādipo bya “kyabuntu kijila” kine kyādi kifwaninwe ‘kutūdilwa Yehova pafula.’ (Ezk. 48:9) Na ino milangwe mu ñeni, lekai tubandaule bibwanya kwitufundija mpangiko ya kino kibundi dyalelo.

⁶ Pa kuyuka ñeni yotubwanya kuboila ku kino kibundi, i biyampe tuyuke bidi bine kebyādipo byelekeja kino kibundi. Kino kibundi kekyādipo kifunkila pa kibundi kyubakululwe kya Yelusalema pamo ne tempelo yakyo. Mwanda waka? Mwanda mu kibundi kya mu kimonwa kyāmwene Ezekyele kemwādipo mwa kwikala tempelo. Kadi, kibundi kekyādipo kifunkila pa kibundi kikwabo kyo-kyonso kya mu ntanda mijokejibwe ya Isalela. Mwanda waka? Mwanda bamisungi bājokele nansha ke lutundu lwabo lwine bādi kebaubakile kashā kibundi kidi na bintu bitelelwe mu kino kimonwa. Kadi, kino kibundi kekyādipo kifunkila pa kibundi kya mūlu. Mwanda waka? Mwanda kyādi kyūbakwe pa ntanda yādi ya “bantu bonso [nansha’mba keyādipo ikola]” kishile na byūbakwa byāūbakilwe pa ntanda yātūdilwe pafula mwanda’tu wa butōtyi bukola.​—Ezk. 42:20.

7. Le kibundi kyāmwene Ezekyele i kibundi’ka, ne kimweka bu kyelekeja bika? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁷ Le penepo, i kibundi’ka kyāmwene Ezekyele? Vuluka’mba wāmwene kibundi mu kimonwa kimo kyonka kyaāmwene’mo ntanda. (Ezk. 40:2; 45:1, 6) Kinenwa kya Leza kilombola’mba  ntanda ifunkila pa ntanda ya ku mushipiditu, nanshi kibundi kifwaninwe kufunkila pa kibundi kya ku mushipiditu. Le kishima “kibundi,” divule dine kiletanga mulangwe’ka? Kino kishima kiletanga mulangwe wa bantu bashikete pamo bu kisumpi ne kubunda kintu kampanda kidi mu ndudi kadi kilongololwe. Nanshi, kibundi kidi mu ndudi kyāmwene Ezekyele​—kine kyādi pamo bwa kintu kya mitamba iná ya bula bumo​—kimweka bu kyelekeja kifuko kilongololwe senene kya buludiki.

8. Le buno buludiki buludikilanga mu kīkalo’ka, nansha mu kifuko’ka, ne mwanda waka?

⁸ Le buno buludiki buludikilanga mu kīkalo’ka, nansha mu kifuko’ka? Kimonwa kya Ezekyele kilombola’mba kino kibundi kingidilanga mu ntanda ya ku mushipiditu. Nanshi, buno buludiki bwingidilanga dyalelo mu kīkalo kya ku mushipiditu kya bantu ba Leza. Kadi le kwikala kwikele kibundi pa ntanda ya bantu bonso, nansha’mba keikole, kulombola bika? Kwituvuluja’mba kibundi kekifunkilapo pa buludiki bwa mūlu, ino kifunkila pa buludiki bwa pano panshi, bwine bwingila pa mwanda wa kamweno ka boba bonso bashikete mu paladisa ya ku mushipiditu.

9. (a) Lelo i bāni babundile buno buludiki bwa pano panshi dyalelo? (b) Le i bika bikalonga Yesu mu bula bwa Myaka Kanunu?

⁹ Lelo i bāni babundile buno buludiki bwa pano panshi? Mu kimonwa kya Ezekyele, mwine uludika mu umbikalo wa kibundi i mutelwe bu “mfumu.” (Ezk. 45:7) Uno mfumu wādi bu mutadi mu bukata bwa bantu, ino kādipo kitobo nansha mwine Levi. Uno mfumu wituvuluja batadi ba mu kipwilo kya bwine Kidishitu dyalelo bampikwa kushingwa māni a mushipiditu. Bano bakumbi ba kilelo ba ku mushipiditu ba mu “mikōko mikwabo” i bengidi betyepeje ba pano panshi ba umbikalo wa mūlu wa Kidishitu. (Yoa. 10:16) Mu bula bwa Myaka Kanunu, Yesu ukatonga ne kutūla’ko “mu ntanda yonso” bakulumpe babwenye bisakibwa, nansha’mba “bamfumu.” (Ñim. 45:16) Mu buludiki bwa Bulopwe bwa mūlu, bano bamfumu bakavuija bisakibwa bya bantu ba Leza mu bula bwa Myaka Kanunu.

10. Le kibundi kidi na dijina’ka, ne kino kileta kikulupiji’ka?

¹⁰ Tanga Ezekyele 48:35. Dijina dya kibundi i “Yehova Udi’mo.” Dino dijina dikulupija’mba kino i kibundi mwivwanikwa kwikala’po kwa Yehova. Yehova pa kulombola Ezekyele kino kibundi kidi pa bukata, udi pamo bwa aye wāsapwidile misungi amba: ‘Nkekalanga nenu monka!’ Kuno shako ye kwibakulupija’po kashā!

11. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimonwa kya Ezekyele kitala kibundi ne dijina dyakyo dya nshintulwilo mikatampe?

¹¹ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kino kipindi kya bupolofeto bwa Ezekyele? Dijina dya kino kibundi ditukulupija batwe bengidi ba Yehova dyalelo amba, Yehova wikalanga na bengidi bandi ba kikōkeji ba pano pa ntanda dyalelo kadi ukekala nabo nyeke. Kadi dino dijina dya nshintulwilo mikatampe  dilombola bubine bwa mvubu mpata bwa amba: Kibundi kidi’ko, ke mwandapo wa kupa mwana-mulume ye-yense lupusa, ino kidi’ko mwanda wa kufikidija mashinda a Yehova a buswe ne a bujalale. Kimfwa, Yehova kapelepo boba baludika lupusa lwa kwabanya ntanda, ko kunena’mba, na mubwanya kusakila bantu bitupu. Ino, Yehova usaka boba baludika balēmeke bipindi bya ntanda byaabenye, nansha madyese apele aye mwine bengidi bandi, kubadila’mo ne boba ‘bapēlulwe.’​—Nki. 19:17; Ezk. 46:18; 48:29.

12. (a) Le i kintu’ka kya kutendelwa kidi na kino kibundi, ne kino kilombola bika? (b) Le uno mwanda wa mu kino kimonwa upa batadi bene Kidishitu kivulujo’ka kikatampe?

¹² Le i kintu’ka kikwabo kya kutendelwa kidi na kibundi “Yehova Udi’mo”? Nansha bibundi bya pa kala byobyādi na mumbu ya kwibikinga byādi na bibelo bibala-binga, kino kibundi akyo kidi na bibelo 12! (Ezk. 48:30-34) Bino bibelo bivule (bisatu bukila ne bukila bwa kino kibundi kya mitamba iná ya bula bumo) bilombola’mba boba baludika kino kibundi i bantu balumbwa kadi badi’ko mwanda wa bengidi ba Leza bonso. Kadi, kwikala kwikele kibundi na bibelo 12 kulombola’mba i kishitwilwe muntu yense, “njibo yonso ya Isalela.” (Ezk. 45:6) Kwikala kwikele kino kibundi na bibelo bivule i kivulujo kikatampe ku batadi bene Kidishitu. Yehova usaka bekale bantu balumbwa kadi basokolwa bukidi bonka na boba bonso badi mu paladisa ya ku mushipiditu.

13. Le Yehova wānenene bika pa mingilo palapala yādi ya kwingila bantu?

¹³ Tujokelei kunyuma mu kitatyi kya Ezekyele, tujingulule myanda mikwabo yalembele mu kino kimonwa kikatampe kya kwabanibwa kwa ntanda. Yehova i mutele bantu bengila mingilo palapala. Babitobo​—“bengidi ba mu kipandulwe”​—bādi banenwe kulambula bitapwa ne kufwena Yehova mwanda wa kumwingidila. Kadi bene Levi​—“bengidi ba ku tempelo”​—bādi banenwe “kutala mingilo yayo ne bintu byonso bifwaninwe kulongwa’mo.” (Ezk. 44:14-16; 45:4, 5) Kadi, bengidi bādi ba kwingila bininge kubwipi na kibundi. Le bano bengidi i bāni?

14. Lelo bengidi bengila kubwipi na kibundi betuvuluja bika?

¹⁴ Bengidi bengila kubwipi na kibundi i batambe mu “bisaka byonso bya Isalela.” Badi na mwingilo wa kukwasha’ko. Mwingilo wabo i wa kuvudija byangulwa bine bikekala bu “byakudya bya boba bengidila kibundi.” (Ezk. 48:18, 19) Lelo ino mpangiko ituvuluja mukenga otudi nao dyalelo? En-en. Dyalelo bekadi bonso ba mu paladisa ya ku mushipiditu badi na mukenga wa kukwatakanya mwingilo wa banababo na Kidishitu bashingwe māni ne mwingilo wa boba ba mu “kibumbo kikatampe” batongelwe na Yehova mwanda wa kwendeja. (Kus. 7:9, 10) Muswelo mukatampe otwibakwatakanyanga i kwitabija na mutyima tō bulombodi bwa umpika mukōkele.

15, 16. (a) Le i mwanda’ka mukwabo otubwanya kwifunda ku kimonwa kya Ezekyele? (b) Le tudi na mukenga wa kwingila mu mingilo’ka idi pamo bwa yoya yādi ingilwa mu kimonwa?

¹⁵ Kadi kimonwa kya Ezekyele kidi na mwanda mukwabo otubwanya kuboila’ko ñeni mu mwingilo wetu wa busapudi.  Le i mwanda’ka? Yehova i munene amba bantu ba mu bisaka 12 ke bene Levipo bādi ba kwingila bininge mu bifuko bibidi: mu kipango kya tempelo ne mu ntanda ya madyo ya kibundi. Le bādi na mwingilo’ka mu kifuko ne kifuko? Mu kipango kya tempelo, bisaka byonso ‘bitwelanga’mo mwanda wa kutōta’ na kulambula bitapwa kudi Yehova. (Ezk. 46:9, 24) Mu ntanda ya kibundi, bantu ba mu bisaka byonso bāyanga’mo mwanda wa kukwatakanya kibundi na kudima ntanda yakyo. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya bano bengidi?

¹⁶ Dyalelo, bantu ba mu kibumbo kikatampe badi na mukenga wa kwingila mingilo pamo bwa yoya yādi ingilwa mu kimonwa kya Ezekyele. Batōtanga Yehova “mu tempelo yandi” na kulambula bitapwa bya mitendelo. (Kus. 7:9-15) Baloñanga namino na kutambila mu mwingilo wa busapudi ne na kulombola lwitabijo lwabo patōkelela ku kupwila kwa bwine Kidishitu. Bamonanga kutōta Yehova namino bu kiselwa kyabo kibajinji. (1 Bi. 16:29) Kadi, bavule umbukata bwa bantu ba Leza bakwatakanyanga bulongolodi bwa Leza mu miswelo mivule mipotoloke. Kimfwa, bakwashanga mu kūbaka ne kulongolola Mobo a Bulopwe ne a misambo, kadi bakwashanga mu mingilo mivule ya bulongolodi bwa Yehova. Bakwabo bakwatakanyanga ino mingilo na byabuntu byabo bya lupeto. Bengilanga  ino mingilo yonso ya kudima ntanda, “mwanda wa ntumbo ya Leza.” (1 Ko. 10:31) Bavuijanga mwingilo wabo na bupyasakane kadi na nsangaji mwanda bayukile’mba “bitapwa bidi namino bisangajanga” Yehova. (Bah. 13:16) Lelo nobe ukwatakanyanga ne pa mfulo ino mikenga?

17. (a) Le i kufikidila’ka kukatampe kwa kimonwa kya Ezekyele kotukemwena mu mafuku āya kumeso? (b) Mu bula bwa Myaka Kanunu, le i bāni bakamwena mu buludiki bwa kibundi?

¹⁷ Le mu mafuku āya kumeso, tukemwena kufikidila kukatampe kwa kimonwa kya Ezekyele kya kyabuntu? En-en! Tala uno mwanda: Ezekyele wāmwene amba kipindi kya ntanda kītwa bu “kyabuntu kijila” kyādi pa bukata bwa ntanda. (Ezk. 48:10) Muswelo umo onka, pa kupwa kwa Amakedona, nansha shi tudi kwepi pano pa ntanda, Yehova ukekala netu. (Kus. 21:3) Mu bula bwa Myaka Kanunu, buludiki bwa kibundi​—ko kunena’mba, boba bakatongwa pano pa ntanda mwanda wa kuvuija bisakibwa bya bantu ba Leza​—bakasambakanya lupusa lwa buludiki ntanda yonso na kuleta buludiki ne bwendeji bwa buswe ku boba bonso babundile “ntanda mipya,” ke kisaka kipya kya bantu kadi.​—2 Pe. 3:13.

18. (a) Mwanda waka tubwanya kukulupila’mba buludiki bwa kibundi bukakwatañana nyeke na buludiki bwa Leza? (b) Le dijina dya kibundi ditupa kikulupiji’ka kikatampe?

¹⁸ Mwanda waka tubwanya kukulupila’mba buludiki bwa kibundi bukakwatañana nyeke na buludiki bwa Leza? Mwanda Kinenwa kya Leza kilombola patōka’mba kibundi kya pano pa ntanda kya bibelo 12 kimwekejanga mwikadile kibundi kya mūlu kya bibelo 12, Yelusalema Mupya, ubundilwe na ba 144 000 bakaludika pamo na Kidishitu. (Kus. 21:2, 12, 21-27) Kino kilombola’mba buludiki bwa ntanda bukakwatañana na butyibi bonso bukakwatwa na Bulopwe bwa Leza mūlu kadi bukafikidija buno butyibi kamo ne kamo. Bine, dijina dya kibundi “Yehova Udi’mo” dikulupija umo ne umo motudi amba butōtyi butōka bukendelela kwikala’ko nyeke ne kutanta mu Paladisa. Bine, kudi bintu bilumbuluke bitutengele kumeso’ku!