1-3. I bipangujo’ka biipangulanga bantu pa mwanda utala lufu, ne bipwilo bimo bilondololanga’byo namani?

BIBLE witulaya’mba, “lufu kelukekala’kopo dikwabo.” (Kusokwelwa 21:4) Twefundile mu Shapita 5 amba kinkūlwa kyo kilengeje tukekale na būmi bwa nyeke. Pano’ko bantu bakifwa. (Musapudi 9:5) Inoko kipangujo kikatampe kyotwiipangulanga i kino amba, Shi muntu wafu, wikalanga namani?

² Twabilanga bininge kutana malondololo ku kino kipangujo kitatyi kifwa muntu otusenswe. Padi tukokeja kwiipangula’mba: ‘Le waenda kwepi? Le witumwene? Le ubwanya kwitukwasha? Le tukemona nandi monka?’

³ Bipwilo bilondololanga ku bino bipangujo mu miswelo mishileshile. Bimo bifundijanga’mba shi wadi muntu muyampe, wendanga mūlu; ino shi wadi muntu mubi, ukasōkwa mu kalunganyembo ka mudilo. Bikwabo nabyo binenanga’mba shi muntu wafu wikalanga ke mushipiditu, wakashikata na babutule bandi bafwile kala. Kadi bikwabo nabyo bifundija’mba shi muntu wafu ne wapu kutyibilwa mambo, ukabutulwanga monka, nansha kujokela ku būmi bu muntu mukwabo, padi i na kwikala bu muntu ungi nansha bu nyema.

4. Le i mulangwe’ka umo wa kyalwilo ufundijanga bipwilo pa mwanda utala lufu?

⁴ Bimweka bu bipwilo bifundijanga bintu bishileshile. Inoko kubwipi kwa bipwilo byonso bidi na mulangwe umo wa kyalwilo. Bifundijanga’mba shi muntu wafu, kudi kintu kimo kyendelelanga na būmi. Le i bya bine?

5, 6. Le shi muntu wafu wikalanga namani?

⁵ Yehova uyukile mwikadilanga muntu shi wafu, i mwitulombole amba shi muntu wafu, būmi bwandi bubafule. Lufu i kubulwa būmi. Nanshi shi muntu wafu, milangwe yandi ne luté lwandi kebyendelelangapo kwikala’ko kuntu kampanda. * Shi muntu wafu kakibwanyapo kumona, kwivwana, nansha kulanga kwine.

⁶ Mulopwe Solomone wālembele amba “bafwe kebayukilepo kintu nansha kimo.” Bafwe kebabwanyapo kusanswa muntu nansha kumushikwa, kadi “kekudipo mwingilo nansha kufwatakanya bintu, nansha buyuki nansha tunangu mu Kibundu.” (Tanga Musapudi 9:5, 6, 10.) Kadi Bible witusapwila mu Ñimbo ya Mitōto 146:4 amba shi muntu wafu, ne “milangwe yandi” mine ibafu.

7. Le i bika byānenene Yesu pa mwanda utala lufu?

⁷ Pāfwile mulunda nandi Lazalasa, Yesu wāsapwidile bana bandi ba bwanga amba: “Lazalasa mulunda netu walāla.” Yesu kādipo usaka kunena’mba Lazalasa ukōkolokwanga. Mwanda wābwejeje’ko amba: “Lazalasa wafu.” (Yoano 11:11-14) Pano Yesu wādingakenye lufu na tulo. Kānenenepo amba Lazalasa udi mūlu nansha’mba udi na babutule bandi bādi ke bafwe kala, aa. Kadi kānenenepo amba Lazalasa ususukanga mu kalunganyembo ka mudilo, nansha’mba usa kubutulwa monka na umbidi mukwabo bu muntu ungi nansha bu nyema. Ino, wādi’nka bwa aye ulēle mu tulo bukū. Kudi bisonekwa bikwabo  bidingakanya lufu na tulo tukatampe. Bible unena’mba pāipailwe Shitevani, wālēle “mu tulo twa lufu.” (Bilongwa 7:60) Mutumibwa Polo nandi wālembele amba bene Kidishitu bamo kebalāle “kala mu tulo twa lufu.”​—1 Kodinda 15:6.

8. Le tubayuka namani amba Leza kāpangilepo bantu amba bafwe?

⁸ Le Leza wāpangile ba Adama ne Eva amba bafwe mwenda mafuku? Aa! Yehova wēbapangile amba bekale na būmi bwa nyeke kadi bakomo mu ngitu. Yehova paāpangile bantu, wēbapele mutyima wa kusaka kwikala’ko nyeke. (Musapudi 3:11) Bambutwile kebasakilangapo  babo bana bununu ne lufu, mo mwikadile ne Yehova na batwe. Ino shi Leza wētupangile amba twikale’ko nyeke, penepo mwanda waka tufwanga?

9. Mwanda waka kijila kya Yehova kyaāpele ba Adama ne Eva kekyādipo kikomo?

⁹ Yehova wānenene Adama mu budimi bwa Edena amba: “Ku mityi yonso ya mu budimi ubwanya kudya’ko enka ne byoikuta. Ino ku mutyi wa kuyuka biyampe ne bibi, kufwaninwepo kudya’ko, mwanda difuku dyokadya’ko, bine ukafwa.” (Ngalwilo 2:9, 16, 17) Kino kijila kivwanikwe kekyādipo kikomo kukōkela, kadi Yehova wādi na bubinga bwa kulombola ba Adama ne Eva kyokya kiyampe ne kibi. Shi bākōkele Yehova bādi ba kulombola’mba balēmekele lupusa lwandi. Kadi bādi ba kulombola’mba bamufwijanga’ko pa bintu byonso byaēbapele.

10, 11. (a) Le Satana wāongwele ba Adama ne Eva namani? (b) Mwanda waka ba Adama ne Eva kebafwaninwepo kufwilwa lusa?

¹⁰ I kya bulanda, ba Adama ne Eva bātongele kutombokela Yehova. Satana wāipangwile Eva amba: “Le bine Leza wanenene amba kemufwaninwepo kudya ku mityi yonso ya mu budimi?” Eva wālondolola’mba: “Tubwanya kudya bipa bya ku mityi ya mu budimi. Inoko Leza wanenene pa mwanda wa bipa bya ku mutyi udi mu bukata bwa budimi amba: ‘Kemufwaninwepo kudya’ko, aa, kemufwaninwepo kutenga’ko; shi bitupu mukafwa.’”​—Ngalwilo 3:1-3.

¹¹ Satana wānena monka’mba: “Bine kemukafupo. Mwanda Leza uyukile amba mu dine difuku dyomukadya’ko, meso enu akapūtuka kadi mukekalanga pamo bwa Leza, mukayuka biyampe ne bibi.” (Ngalwilo 3:4-6) Satana wādi usaka Eva amone amba ubwanya  kwikwatyila aye mwine butyibi bwa kiyampe ne kibi. Kadi, wābepele bubela bwa bikebatana shi abaleka kukōkela. Satana wānenene Eva amba kakafupo, penepa Eva nandi wādya kipa kadi wāpa’ko ne mulumyandi. Ba Adama ne Eva bādi bayukile amba Yehova i mwibapeleje kudya kipa. Pobādile’ko, bātongele kuleka kukōkela kijila kivwanikwe kadi kipēla. Kudya kobādile kulombola’mba kebādipo balēmekele Shabo wa buswe udi mūlu. Bine, bano’ba kebafwaninwepo kufwilwa lusa!

12. Mwanda waka kumona ba Adama ne Eva bapela kukōkela Yehova i mwanda usansa?

¹² Bine bisansa’po kashā, pa kumona bambutwile babajinji bapela kulēmeka Umpangi wabo! Le ukeivwana namani shi ubalonga bukomo bwa kutamija bana, mwana-mulume ne mwana-mukaji, ino kupwa abakutombokela kadi abalonga bintu byowibapeleje? Lelo kino kibulwe kukusansa ku mutyima?

13. Le i bika byādi bisaka kunena Yehova paānenene amba “ukajokelanga ku luvumbi”?

¹³ Ba Adama ne Eva pobāpelele kukōkela, bājimije dyese dya kwikala’ko nyeke. Yehova wālombwele Adama amba: “Wi luvumbi kadi ukajokelanga ku luvumbi.” (Tanga Ngalwilo 3:19.) Kino kilombola’mba Adama wādi wa kujokela monka ku luvumbi, enka mwaādi wikadile paādi kapangilwe. (Ngalwilo 2:7) Adama pa kujilula, wāfwile, kākidi’kopo nansha dimo.

14. Mwanda waka tufwanga?

 ¹⁴ Shi ba Adama ne Eva bākōkele Leza, longa bakidi’ko ne dyalelo dino’di. Ino byobāpelele kumukōkela, bālongele bubi, ne mwenda mafuku bāfwa. Bubi budi bwa misongo mibi isambuka yotupyene ku bambutwile betu babajinji. Batwe bonso twi babutwilwe mu bubi, o mwanda tufwanga. (Loma 5:12) Inoko, ino ke ayopo mpango ya Leza pa bantu. Leza kasakilangapo bantu kufwa, kadi Bible utelanga lufu bu “walwana.”​—1 Kodinda 15:26.

15. Le bubine butala pa lufu bwitukūlanga namani?

¹⁵ Bubine butala pa lufu bwitukūlanga ku milangwe mivule ya bubela. Bible witufundija’mba bafwile kebabwanyapo kwivwana misanshi nansha bulanda. Ketubwanyapo kwisamba nabo, kadi nabo kebabwanyapo kwisamba netu. Ketubwanyapo kukwasha bafwile, kadi nabo kebabwanyapo kwitukwasha. Kebabwanyapo kwitusanshija, o mwanda ketufwaninwepo kwibatyina. Inoko, bipwilo bivule binenanga’mba bafwe i bōmi kuntu kampanda, ne amba babwanya kwibakwasha shi abape bakulu ba bipwilo lupeto nansha boba bobamona bu basanto. Ino shi tubayuka bubine butala pa lufu, ketukyongolwapo na buno bubela.

16. I bubela’ka bufundijanga bipwilo bivule pa mwanda utala bafwe?

¹⁶ Satana wingidijanga bipwilo bya bubela mwanda wa kwitubepela ne kwitulangija’mba bafwe i bōmi. Kimfwa, bipwilo bimo bifundijanga’mba shi muntu wafu, kudi kintu kyendelelanga na kwikala’ko kuntu kampanda. Le bino byo bifundijanga ne kipwilo kyenu’ni nansha kifundijanga byobya binena Bible pa bafwe? Satana wingidijanga bubela mwanda wa kubombola bantu kudi Yehova.

17. Mwanda waka mulangwe wa kususula bantu mu kalunganyembo ka mudilo ufutulwijanga Yehova?

 ¹⁷ Bipwilo bivule bifundijanga bintu bisansa mutyima. Kimfwa, bimo bifundijanga’mba bantu babi bakatēma nyeke ne nyeke mu kalunganyembo ka mudilo. Buno bubela bufutulwijanga Yehova. Kakokejapo kususula bantu uno muswelo! (Tanga 1 Yoano 4:8.) Le ukamona namani muntu upa wandi mwana mfuto na kumuvunda makasa mu mudilo? Ukamumona bu ntapani wa mu meso fututu. Padi kukasakepo ne kumumona kwine. Satana usakanga tumone Yehova uno muswelo!

18. Mwanda waka ketufwaninwepo kutyina bafwile?

¹⁸ Bipwilo bimo binenanga’mba shi bantu abafu, bekalanga ke mishipiditu. Bipwilo bya uno muswelo bifundijanga’mba tufwaninwe kulēmeka ne kutyina ino mishipiditu mwanda ibwanya kwikala bu balunda bakomo nansha bu balwana bampikwa lusa. Bantu bavule betabije buno bubela. Batyinanga bafwile, kebebatōta pa kyaba kya kutōta Yehova. Vuluka’mba bafwe kebabwanyapo kwivwana nansha kuyuka kintu nansha kimo, o mwanda ketufwaninwepo kwibatyina. Yehova ye Umpangi wetu. Ye Leza wa bine, kadi tufwaninwe kumutōta’nka aye kete.​—Kusokwelwa 4:11.

19. Lelo kuyuka bubine butala pa lufu kwitukwashanga namani?

¹⁹ Kitatyi kyotuyuka bubine butala pa lufu, tukūlwanga ku bubela bwa bipwilo. Kadi buno bubine bwitukwashanga twivwanije milao mikwabo itendelwa ya Yehova yalaile itala būmi bwetu bwa dyalelo ne bwa kumeso bwine.

20. Lelo i bika byotukefunda mu shapita ulonda’ko?

²⁰ Pano ke padi myaka mivule na pāipangwile Yoba, mwingidi wa Leza amba: “Shi muntu afwe, le ubwanya kwikala mūmi monka?” (Yoba 14:14) Le bibwanika muntu mufwe kwikala monka mūmi? Malondololo etupele Leza mu Bible asangaja binebine. Tukeamona mu shapita ulonda’ko.