1, 2. (a) Le i bika bilengejanga kyabuntu kikale na mvubu kodi? (b) Mwanda waka kinkūlwa i kyabuntu kikatakata kya Leza?

LELO i kyabuntu’ka kipityile byonso kyokodi mutambule? Kyabuntu kya mvubu kodi ke enkapo kya bei. Shi kyabuntu kibakusangaja ne shi ye akyo kyowadi usakilwa, kukabulwepo kufwija’ko.

² Mu byabuntu byonso bitupele Leza, mudi kimo kyotusakilwa kupita byonso. I kyabuntu kikatakata kya Leza kyapele bantu. Mu uno shapita, tusa kufunda’mo amba Yehova wātumine wandi Mwana, Yesu Kidishitu, mwanda wa tukamone būmi bwa nyeke ne nyeke. (Tanga Mateo 20:28.) Yehova wālombwele amba witusenswe na kutuma Yesu pano pa ntanda bu kinkūlwa.

3. Mwanda waka tufwanga?

³ Kinkūlwa i kintu kingidije Yehova mwanda wa kunyongolola bantu ku bubi ne ku lufu. (Efisesa 1:7) Pa kuyuka mwanda waka twadi tusakilwa kinkūlwa, tufwaninwe kuyuka byāpityile mu budimi bwa Edena pano ke padi myaka tununu. Bambutwile betu babajinji, ba Adama ne Eva, bālongele bubi. Abo pa kulonga bubi, bāfwa. Netu tufwanga mwanda wa bubi botupyene kudi ba Adama ne Eva.​—Tala Bilembwa bya ku Mfulo 9.

4. Le Adama i ani, ne i bika byaāpelwe?

⁴ Yehova paāpangile muntu mubajinji, Adama, wāmupele kintu kimo kilēme mpata. Wāpele Adama būmi bubwaninine.  Wādi na ñeni mibwaninine ne umbidi mubwaninine. Kādipo wa kubela, kununupa, nansha kufwa kwine. Yehova byaāpangile Adama, o mwanda Yehova wāikele ke shandya Adama. (Luka 3:38) Yehova wādi wisamba na Adama kitatyi ne kitatyi. Leza wāsapwidile Adama patōkelela bintu byafwaninwe kulonga, kadi wāmupa ne mwingilo muyampe.​—Ngalwilo 1:28-30; 2:16, 17.

5. I bika bisaka kunena Bible panena’mba Adama wāpangilwe “mu kyelekejo kya Leza”?

⁵ Adama wāpangilwe “mu kyelekejo kya Leza.” (Ngalwilo 1:27) Yehova wāmupele ngikadila pamo bwa yandi, kubadila’mo buswe, tunangu, boloke, ne bukomo. Wāpele Adama bwanapabo bwa kwitongela. Adama kādipo bwa mashini. Leza wāmupangile na bukomo bwa kwitongela kulonga kiyampe nansha kibi. Shi Adama wātongele kukōkela Leza, wādi wa kwikala’ko nyeke ne nyeke mu Paladisa.

6. Le i bika byājimije Adama paātombokēle Leza? Le netu i bituletele bika?

⁶ Adama paātombokēle Leza ne kutyibilwa nsambu ya lufu, wājimije bintu bilēme mpata. Wājimije kipwano kya pa bula na Yehova, būmi bwandi bubwaninine, ne Paladisa kīkalo kyandi. (Ngalwilo 3:17-19) Ba Adama ne Eva bātongele kutombokela Leza, o mwanda kebākidipo na lukulupilo. Pa mwanda wa kino kintu kyālongele Adama, po pātwelele “bubi mu ino ntanda kupityila ku muntu umo ne lufu kupityila ku bubi,” kadi po pāsambakenine “lufu ku bantu bonso mwanda bonso balongele bubi.” (Loma 5:12) Adama pa kulonga bubi, ‘wēpoteje’ aye ne batwe bene mu bupika bwa bubi ne lufu. (Loma 7:14) Lelo kekukidipo lukulupilo kotudi? Mhm, ludi’ko.

7, 8. Lelo kinkūlwa i kika?

 ⁷ Lelo kinkūlwa i kika? Dibajinji, kinkūlwa i mfutwa ifutwanga mwanda wa kunyongolola muntu, nansha kukombola kintu. Dya bubidi, kinkūlwa i mfutwa ifutwanga mwanda wa kupūta mambo, nansha kupota kintu.

⁸ I kutupu muntu wadi ubwanya kufuta mambo ālengele Adama paālongele bubi bwitufikije ku lufu. Ino Yehova i mulete kintu kya kwitunyongolola ku bubi ne ku lufu. Tubandaulei mwingilo wa kinkūlwa ne muswelo otubwanya kumwena’mo.

9. I kinkūlwa kya muswelo’ka kyādi kilombwa kufutwa?

⁹ I kutupu muntu nansha umo wādi ubwanya kufuta kinkūlwa kya būmi bubwaninine bwājimije Adama. Mwanda waka? Mwanda batwe bonso twi ba kubulwa kubwaninina. (Ñimbo ya Mitōto 49:7, 8) Kinkūlwa kya kufutwa, kyādi kifwaninwe kwikala kya būmi bwa muntu mubwaninine. O mwanda kītwanga bu “kinkūlwa kyenzankane.” (1 Temote 2:6) Kino kinkūlwa kyādi kifwaninwe kwikala kya mvubu ya muswelo umo na būmi bwājimije Adama.

10. I muswelo’ka wāletele Yehova kinkūlwa?

¹⁰ I muswelo’ka wāletele Yehova kinkūlwa? Yehova wātumine wandi Mwana mulēme mpata pano pa ntanda. Uno Mwana, Yesu, i kipangwa kyandi kibajinji. (1 Yoano 4:9, 10) Yesu wāitabije kushiya Shandi ne kīkalo kyandi kya mūlu. (Fidipai 2:7) Yehova wātundulwidile būmi bwa Yesu pano pa ntanda, penepa Yesu wābutulwa bu muntu mubwaninine, wa kubulwa bubi.​—Luka 1:35.

11. Le muntu umo ubwanya namani kwikala kinkūlwa kya bantu bonso?

¹¹ Adama, muntu mubajinji, wājimije būmi bubwaninine  bwa bantu bonso na kutombokela Yehova. Lelo kwadi muntu mukwabo ubwanya kutalula lufu ku bana bonso ba Adama? En-en. (Tanga Loma 5:19.) Yesu byakālongelepo bubi nansha dimo, wāpēne būmi bwandi bubwaninine bu kinkūlwa. (1 Kodinda 15:45) Būmi bwandi bubwaninine bo bwadi bwa kutalula lufu ku bana bonso ba Adama.—1 Kodinda 15:21, 22.

12. Mwanda waka Yesu wādi ufwaninwe kususuka bininge?

¹² Bible ulombola’mba Yesu wāsusukile bininge kumeso kwa kufwa. Wākupilwe nsonde, wāpopwa ku mutyi wa masusu, kadi wāūminine lufu lwa bityebitye kadi lusansa. (Yoano 19:1, 16-18, 30) Mwanda waka Yesu wādi ufwaninwe kususuka bininge uno muswelo? I mwanda Satana wādi ufwatakanya’mba i kutupu muntu ubwanya kushala ulamete kudi Leza shi watompibwa bisansa. Yesu wālombwele patōkelela’mba muntu mubwaninine ubwanya kushala ulamete kudi Leza nansha ke mu masusu makomo mwine. Langa’po bidi Yehova mwaētembēle Yesu!​—Nkindi 27:11; tala Bilembwa bya ku Mfulo 15.

13. Le kinkūlwa kyāfutyilwe muswelo’ka?

¹³ Le kinkūlwa kyāfutyilwe muswelo’ka? Yesu wāpele Shandi bulēme bwa būmi bwandi. Mu mafuku 14 Nisane, mu mwaka 33, mungya kalandadiye ka Bayuda, Yehova wālekele balwana bepaye Yesu. (Bahebelu 10:10) Mafuku asatu pa kupita’po, Yehova wāsangula Yesu, ke na umbidi wa ku ngitupo, ino i wa ku mushipiditu. Kupwa, Yesu pa kujokela mūlu kudi Shandi, wālombola Yehova kinkūlwa, ko kunena’mba bulēme bwa būmi bwandi bwa bu muntu mubwaninine. (Bahebelu 9:24) Pano byafutwa kinkūlwa, tubaikala na mukenga wa kunyongololwa ku bubi ne ku lufu.​—Tanga Loma 3:23, 24.

14, 15. I bika byotufwaninwe kulonga pa kusaka betulekele bubi bwetu?

¹⁴ Ketudi kala banze kumwena mu kyabuntu kikatakata kya Leza. Tutalei muswelo otumwena’mo dyalelo ne mu mafuku a kumeso.

¹⁵ Kulekelwa kwa bubi bwetu. Ke bipēlapo kulonga byoloke kyaba kyonso. Tulubanga, kadi kyaba kimo tunenanga ne kulonga bintu bibi. (Kolose 1:13, 14) I muswelo’ka otubwanya kulekelwa? Tufwaninwe kwialakanya bya binebine pa bibi byotwalonga ne kulomba Yehova na kwityepeja etufwile lusa. Papo tubwanya kukulupila’mba tubalekelwa bubi bwetu.​—1 Yoano 1:8, 9.

16. I bika byotufwaninwe kulonga pa kwikala na mutyima wa mundamunda muyampe?

¹⁶ Kwikala na mutyima wa mundamunda muyampe. Shi mutyima wetu wa mundamunda ubetulombola’mba twi balonge kibi kampanda, twitopekanga, padi twabulwa’nka ne lukulupilo ne kwimona bule. Inoko ketufwaninwepo kuzoza. Shi tubalombe Yehova lusa, tukulupilei amba uketwivwana ne kwitufwila lusa. (Bahebelu 9:13, 14) Yehova usaka tumulombole makambakano etu onso ne bukōkekōke bwetu bwine. (Bahebelu 4:14-16) Shi tulonge namino, tukekala mu ndoe na Leza.

17. I madyese’ka otubwanya kweselwa pa mwanda wa Yesu wētufwidile?

¹⁷ Lukulupilo lwa būmi bwa nyeke. “Mpalo ipala bubi i lufu, ino kyabuntu kipāna Leza i būmi bwa nyeke mudi Kidishitu Yesu Mfumwetu.” (Loma 6:23) Yesu byaētufwidile, tubwanya kwikala na būmi bwa nyeke kadi babwaninine mu ngitu. (Kusokwelwa 21:3, 4) Ino i bika byotufwaninwe kulonga pa kumona ano madyese?

18. Le tubayuka namani amba Yehova witusenswe?

¹⁸ Vuluka moivwaninanga ku mutyima shi abakupe kyabuntu kiyampe. Kinkūlwa i kyabuntu kiyampe kupita byonso, kadi tufwaninwe kufwija’ko Yehova bininge. Yoano 3:16 witusapwila’mba, “Leza byaasenswe ino ntanda bikatampe mpata, wapēne wandi Mwana wa bunka.” I bine, Yehova witusenswe bikatampe pa kwitupa’nka ne wandi Mwana mulēme, ke Yesu kadi. Kadi tuyukile amba Yesu nandi witusenswe pa kwitabija kwitufwila. (Yoano 15:13) Kyabuntu kya kinkūlwa kifwaninwe kukukulupija’mba Yehova ne Yesu bakusenswe bya binebine.​—Ngalatea 2:20.

19, 20. (a) Le i muswelo’ka okapwana na Yehova? (b) Le ukalombola namani amba witabije kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu?

¹⁹ Pano byowefunda buswe bukatampe bwa Leza, le i muswelo’ka okapwana nandi? Ke bipēlangapo kupwana na muntu okuyukilepo. Yoano 17:3 unena’mba tubwanya kuyuka Yehova. Shi umuyuke, ukamusanswa bininge, ukekala na mutyima wa kumusangaja, kadi ukekala mulunda nandi. Nanshi muyuke Yehova na kwifunda Bible nyeke.​—1 Yoano 5:3.

²⁰ Itabija kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu. Bible unena’mba, “Yewa ulombola lwitabijo mudi Mwana udi na būmi bwa nyeke.” (Yoano 3:36) Le ko kunena namani? Ko kunena’mba kulonga byobya byētufundije Yesu. (Yoano 13:15) Ketufwaninwepo kunena’tu ku kanwa amba tubaitabija mudi Yesu. Kwitabija kinkūlwa, i kulonga bintu mungya lwitabijo lwetu. Tutanga mu Yakoba 2:26, amba: “Lwitabijo lwampikwa mingilo nalo i lufwe.”

21, 22. (a) Mwanda waka tufwaninwe kutanwa ku Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu mwaka ne mwaka? (b) Le i bika bikesambilwa’po mu Shapita 6 ne 7?

 ²¹ Tanwa ku Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu. Yesu, mu kyolwa kibadikila lufu lwandi, wētufundije amba tufwaninwe kuvuluka lufu lwandi. Tuvulukanga’lo mwaka ne mwaka, kadi twilwitanga bu Kivulukilo nansha bu “Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu.” (1 Kodinda 11:20; Mateo 26:26-28) Yesu witusakila tuvuluke amba wāpēne būmi bwandi bubwaninine ke kinkūlwa kyetu. Wānenene amba: “Longai nyeke namino ke pa kumvulukila.” (Tanga Luka 22:19.) Potanwa ku Kivulukilo, ulombolanga’mba uvulukanga kinkūlwa ne buswe bukatampe bwitusenswe Yehova ne Yesu.​—Tala Bilembwa bya ku Mfulo 16.

²² Kinkūlwa i kyabuntu kikatakata kupita byonso. (2 Kodinda 9:14, 15) Kino i kyabuntu kilēme kikamwena’mo enka ne bantu midiyo ne midiyo bafwile kala. Shapita 6 ne 7 akesambila pa muswelo obakamwena’mo.