Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Ntwelelo

Ntwelelo

Dauda mwine Siera Leone wāfumikile’mba: “Nātamīne mu kakibundi ka ku mutamba wa kungala. Difuku dimo, ponakidi mwanuke, kisaka kyetu ne kisaka kikwabo balwidile kiputu kya budimi. Aba’mba i kyetu, bakwabo nabo’mba i kyetu. Pa kusaka kupwija uno mwanda, baendele kukēta ñanga wa lubuko. Wapá muntu umo dikalashi, kupwa wamuputa kisandi kitōka. Washilula kutetema mu dilekanyi koku byanga bimusūma. Pa kutala mu dikalashi’dya, wāshilula kusama amba: ‘E! Nāmone mununu umo yewa wiya! Uvwele bisandi bitōka tōo. I mulamula kadi i mununu bininge, ne mvwi’ye, wendanga bubandwa-bandwa.’

“Byonso byādi binena uno muntu, ye mwādi mwikadile Nkambo! Penepo wākapuka ne kwela mbila’mba: ‘Shi kemwitabijepo bino byonemulombola, nankyo iyai mwimwene banwe bene!’ Bine, i kutupu nansha umo umbukata bwetu wādi na bukomo bwa kulonga uno muswelo! Penepo, ñanga’o wamutalaja na kumumwangila nsompo ya mityi ne mema yādi uselele mu mboko.

“ ‘Nkambo’ wānena kupityila mudi uno muntu wādi ukwete dikalashi’mba kino kiputu kya budimi i kya kyetu kisaka. Wānena nkambo mwana-mukaji’mba ufwaninwe kudima kino kiputu pakubu­lwa malanga-langa nansha dimo. Kino kisaka kikwabo kyaitabija buno butyibi. Mwanda wapwa.”

Ino mānga ya uno muswelo, ikalanga ifumikwa pavule mu mantanda a mu Afrika Wakushika. Mu ano matanda, pamo ka na mu mantanda makwabo, bantu bavule bafwatakanyanga’mba bafu bekalanga benda kukekala mu ntanda ya baya-kalunga, ntanda ya mishipiditu; mobakokeja kumona bantu ne kuludika būmi bwabo pano pantanda. Lelo i byabine? Lelo bine bafu i bōmi? Shi ke amopo, lelo bano betelanga bu mishipiditu ya bafu bano, lelo i ba ani? Bine kidi na mvubu mikatampe kuyuka kilondololwa kyabine ku bino bipangujo. Ye apo pemanine būmi bwetu.