1. Le i bika byādi bitele’ko Yesu mutyima mu bufuku bukya kafu?

BWĀDI i bufuku bukya Yesu kafu. Yesu wādi uyukile’mba kasa kushiya bandi bana ba bwanga, o mwanda wādi utele mutyima pa mobasa kushadila. Wēbasapwila’mba: ‘Kemudipo ba ino ntanda.’ (Yoano 15:19) Kitatyi pa kupita’po, wālombela kudi Shandi pa mwanda wabo, amba: “Abo ke ba ino ntandapo, monka monkikadilepo wa ino ntanda.” (Yoano 17:15, 16) Le i bika byādi bisaka kunena Yesu?

2. Le “ntanda” yēsambīle’po Yesu i bika?

² Pano, kishima “ntanda” kifunkila pa bantu kebayukilepo Leza kadi baludikwa na Satana. (Yoano 14:30; Efisesa 2:2; Yakoba 4:4; 1 Yoano 5:19) I muswelo’ka otubwanya kuleka kwikala “ba ino ntanda”? Mu uno shapita, tusa kwisambila’mo pa miswelo mivule: Tulamatanga nyeke ku Bulopwe bwa Leza ne kuleka kwikuja mu bya ino ntanda, ko kunena’mba, ketwikujangapo mu politike. Tukomenanga mushipiditu wa ino ntanda. Twikalanga na butūkanye mu muvwadilo ne mwidyangwilo wetu, kadi twikalanga na bujalale mu muswelo otumona lupeto. Kadi tuvwalanga bivwalwa bya bulwi bitupele Leza.—Tala Bilembwa bya ku Mfulo 16.

3. Le Yesu wādi umwene namani myanda ya politike?

³ Kitatyi kyādi Yesu pano pa ntanda, wāmwene’mba bantu bādi bekonda na makambakano mavule kadi būmi bwabo bwādi bukomo. Wēbatele mutyima bya binebine kadi wāsakile kwibakwasha. Lelo wāikele mukatampe wa politike? Aa. Wādi uyukile’mba bantu basakilwa Bulopwe, nansha umbikalo wa Leza. Yesu ye Mulopwe wa buno Bulopwe, kadi Bulopwe o wādi mutwe wa mwanda wa busapudi bwandi. (Danyele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu kēkujijepo mu myanda ya politike, wālamine nyeke mwimanino wandi. Yesu paādi ku meso a Pontyusa Pilato, Mbikavu mwine Loma, wānenene’mba: “Bulopwe bwami ke bwa ino ntandapo.” (Yoano 18:36) Bandi bana ba bwanga nabo kebēkujijepo mu bya ino ntanda. Dibuku Dishinda Ditwala ku Kwendelela dya mu Angele dinena’mba bene Kidishitu babajinji “kebādipo betabija bitenta bya politike.” Dyalelo nadyo, bene Kidishitu ba bine ye mobekadile. Tukwatakanyanga Bulopwe bwa Leza na lulamato kadi ketwikujangapo mu myanda ya politike ya ino ntanda.—Mateo 24:14.

4. Le bene Kidishitu ba bine bakwatakanyanga namani Bulopwe bwa Leza?

⁴ Mikendi imaninanga umbikalo wabo mu ntanda ya bweni, o mwanda keikujangapo mu politike ya ntanda’ya. Bashingwe māni, badi na lukulupilo lwa kukaludika na Yesu momwa mūlu, nabo ye mobekadile. Polo wālembēle bene Kidishitu bashingwe māni amba: “Batwe twi mikendi pa kyaba kya Kidishitu.” (2 Kodinda 5:20) Bashingwe māni bemaninanga umbikalo wa Leza. Kebekujangapo mu politike nansha mu myanda ya imbikalo ya ino ntanda. (Fidipai 3:20) Inoko, bashingwe māni i bakwashe bantu midiyo ne midiyo bayuke umbikalo wa  Leza. “Mikōko mikwabo,” idi na lukulupilo lwa kwikala nyeke mu ntanda mipya ya Leza, ikwatakanyanga bashingwe māni. Nayo keikujangapo mu bya ino ntanda. (Yoano 10:16; Mateo 25:31-40) Bine, kekudipo mwine Kidishitu nansha umo wa bine ufwaninwe kwikuja mu myanda ya politike ya ino ntanda.—Tanga Isaya 2:2-4.

5. Mwanda waka bene Kidishitu kebendangapo ku mavita?

⁵ Bene Kidishitu bamonanga banababo mu lwitabijo bu ba mu kyabo kisaka kadi bekalanga mu bumo nansha shi bashikatanga mu ntanda’nka ne na bitamina bya muswelo’ka. (1 Kodinda 1:10) Shi twadi twendanga ku divita, longa tulwanga na ba mu kyetu kisaka, ke banabetu mu lwitabijo kadi, bene bētusoñenye Yesu kusanswa. (Yoano 13:34, 35; 1 Yoano 3:10-12) Kadi, Yesu wāsapwidile bandi bana ba bwanga basanswe enka ne balwana nabo.—Mateo 5:44; 26:52.

6. Le bengidi ba Yehova bepāne bamonanga Leta muswelo’ka?

 ⁶ Nansha batwe bene Kidishitu byoketwikujangapo mu bya ino ntanda, tuloñanga bukomo bwa kwikala bana ba kibundi bayampe. Kimfwa, tulombolanga’mba tulēmekele Leta na kukōkela bijila ne kufuta bitanshi. Inoko tuloñanga bukomo bwa kupāna “bintu bya Leza kudi Leza.” (Mako 12:17; Loma 13:1-7; 1 Kodinda 6:19, 20) Mu “bintu bya Leza” mubadilwa, buswe botumusenswe, kikōkeji kyetu, ne butōtyi botumutōta. Twitabijanga kujimija būmi bwetu pa kyaba kya kuleka kukōkela Leza.—Luka 4:8; 10:27; tanga Bilongwa 5:29; Loma 14:8.

7, 8. Le “mushipiditu wa ino ntanda” i bika, ne uludikanga bantu namani?

⁷ Kwikala besansanye na ntanda ya Satana kushintulula’mba ketufwaninwepo kuludikwa na “mushipiditu wa ino ntanda.” Uno mushipiditu i muswelo wa kulanga nansha wa kwiendeja utamba kudi Satana, kadi uludikanga boba kebengidilapo Yehova. Inoko bene Kidishitu bakomenanga uno mwikadila. Enka na mwānenene Polo amba, “batwe’ko otwatambwile, ke mushipiditu wa ino ntandapo, aa, ino i mushipiditu wa kwa Leza.”—1 Kodinda 2:12; Efisesa 2:2, 3; tala Bilembwa bya ku Mfulo 17.

⁸ Mushipiditu wa ino ntanda ulengejanga bantu bekale ba kwisakila, ba mitatulo, ne ba butomboki. Wibalengejanga balange’mba kebafwaninwepo kukōkela Leza. Satana usakanga bantu balonge byonso byobasaka pampikwa kulangulukila pa bipa bikalupuka’ko. Usakanga bantu bakulupile’mba “bya kusakasaka bya ngitu ne bya kusakasaka bya meso” byo bintu bya mvubu mpata mu būmi. (1 Yoano 2:16; 1 Temote 6:9, 10) Dyabola  uloñanga bukomo bwandi bonso mwanda wa kongola bengidi ba Yehova na kwibalengeja balange na mwalangila.—Yoano 8:44; Bilongwa 13:10; 1 Yoano 3:8.

9. Le i muswelo’ka ubwanya kwitutādila mushipiditu wa ino ntanda?

⁹ Mushipiditu wa ino ntanda udi pamo’nka bwa luvula lotwesa, i mwitujokoloke konsokonso. Shi ketulongelepo bukomo bwa kukomena uno mushipiditu, nabya uketutādila. (Tanga Nkindi 4:23.) Ubwanya kwanza mu bintu bimonwa bu ke bibipo, pamo bwa kutādilwa na milangwe ne mwikadila wa bantu kebatōtapo Yehova. (Nkindi 13:20; 1 Kodinda 15:33) Nansha kadi tubwanya kutādilwa na bintu pamo bwa porno, bupondo, nansha makayo makomokomo a kwitāka.—Tala Bilembwa bya ku Mfulo 18.

10. I muswelo’ka otubwanya kukomena mushipiditu wa ino ntanda?

¹⁰ Le penepo, i muswelo’ka otubwanya kwepuka kuludikwa na mushipiditu wa ino ntanda? Tufwaninwe kwikala nyeke pabwipi na Yehova ne kuleka tunangu twandi twituludike. Tufwaninwe kulombela kyaba kyonso etupe mushipiditu wandi ujila ne kuvudilwa bya kulonga mu mwingilo wandi. Yehova ye Muntu wa bukomo mpata mūlu ne pano panshi. Tukulupile’mba uketukwasha tukomene mushipiditu wa ino ntanda.—1 Yoano 4:4.

11. Le mushipiditu wa ino ntanda uludikanga namani bantu mu muswelo obavwala?

¹¹ Tulombolanga kadi amba ketudipo ba ino ntanda kupityila ku muvwadilo ne mwidyangwilo wetu. Mu ino ntanda bantu bavule bavwalanga mwanda wa bakwabo bebatale, mwanda wa kulangula milangwe ya busekese ku bakwabo, mwanda wa kulombola butomboki, nansha  mwanda wa kulombola’mba badi na lupeto luvule. Bantu bakwabo nabo kebatengapo mutyima ku mumwekelo wabo. Babwanya kwikala bansala nansha ba ditōka. Ketufwaninwepo kuleka ino milangwe ituludike potutonga bivwalwa ne bya kwidyangula nabyo.

12, 13. Le i misoñanya’ka ifwaninwe kwituludika potutonga bya kuvwala?

¹² Byotudi bengidi ba Yehova, tusakanga kuvwala bisandi bilongolole senene, byampikwa busala, mu muswelo mufwaninwe, kadi bikwatañene na ngikadilo yotudi’mo. Tuvwalanga na “butūkanye ne ñeni  mibwane,” mwanda wa kulombola’mba twi “bene Leza.”—1 Temote 2:9, 10; Yude 21.

¹³ Muswelo otuvwala ubwanya kwikala na lupusa pa muswelo umona bakwetu Yehova ne bantu bandi. Tusakanga kulonga “byonso mwanda wa ntumbo ya Leza.” (1 Kodinda 10:31) Mu butūkanye mubadilwa kulombola bulēme ku mwiivwanino wa bakwetu ne mumweno wabo. Nanshi shi ketutonge bivwalwa nansha kukwata butyibi pa muswelo otusaka kumweka, tufwaninwe kuvuluka’mba butongi bwetu budi na lupusa pa bantu bakwabo.—1 Kodinda 4:9; 2 Kodinda 6:3, 4; 7:1.

14. Le i bika byotufwaninwe kulangulukila’po kitatyi kyotutonga bya kuvwala mu mingilo yetu ya bwine Kidishitu?

¹⁴ I muswelo’ka otuvwalanga potudi ku kupwila nansha mu busapudi? Lelo tukokelanga bipitepite milangwe ya bakwetu potudi? Lelo bivwalwa byetu bikambakanyanga bakwetu? Le tumonanga’mba kuvwala i mwanda keutalepo bakwetu ino witutala’nka batwe bene? (Fidipai 4:5; 1 Petelo 5:6) Na bubine, batwe bonso tusakanga kumweka biyampe, inoko bintu bine bifwaninwe kukoka bakwetu i ngikadila yetu ya bwine Kidishitu. Ino yo ngikadila imonanga Yehova motudi kitatyi kyaetutala. Ilombolanga mwikadile muntu wetu wa munda, “muntu mufyame wa mutyima . . . , mwine wa bulēme bukatampe ku meso a Leza.”—1 Petelo 3:3, 4.

15. Mwanda waka Yehova ketulombwelepo kamo ne kamo ka byotufwaninwe kuvwala ne motufwaninwe kumwekela?

¹⁵ Yehova ketupelepo mulongo wa bijila wa byotufwaninwe kuvwala ne byoketufwaninwepo kuvwala. Inoko, i mwitupe misoñanya ya mu Bible, mine ibwanya kwitukwasha tulonge butongi buyampe. (Bahebelu 5:14) Usakanga butyibi botukwata, bwikale bukatampe nansha butyetye, bwimanine pa buswe botumuswele aye ne ba kwetu. (Tanga Mako 12:30, 31.) Kujokoloka ntanda yonso, bantu ba Yehova bavwalanga mu muswelo mwishileshile kukwatañana na bibidiji bya kwabo ne na bisaka muntu mwine. Kuno kwishila i kuyampe’po kashā kadi kusangaja.

16. Le muswelo umona ino ntanda lupeto i mwishile namani na byāfundije Yesu? Le i bipangujo’ka byotufwaninwe kwiipangula?

¹⁶ Satana usakanga bantu balange’mba lupeto ne bintu bya ku ngitu byo bintu bikebaletela nsangaji, inoko bengidi ba Yehova bayukile’mba buno i bubela. Tukulupile binenwa bya Yesu bya amba: “Nansha  shi muntu udi na bintu bingi, būmi bwandi kebutambangapo ku bintu byadi nabyo.” (Luka 12:15) Lupeto kelubwanyapo kwituletela nsangaji ya bine. Kelubwanyapo kwitupa balunda ba bine, ndoe ya mutyima nansha būmi bwa nyeke. Shako, tusakilwanga bintu kampanda bya ku ngitu, kadi tusakanga kusangela būmi. Inoko Yesu wētufundije’mba tukekala na nsangaji shi tudi mu kipwano kiyampe na Leza ne shi butōtyi botumutōta kyo kintu kya mvubu mpata mu bwetu būmi. (Mateo 5:3; 6:22, kunshi kwa dyani) Wiipangule’mba: ‘Lelo monanga lupeto mwilumwena ino ntanda? Le lupeto kyo kintu kyonangulukilanga’po bininge nansha kwisambila’po kitatyi kyonso?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yoano 6.

17. Shi ubapele kumona lupeto mwilumwena ino ntanda, i muswelo’ka ubwanya kulumbuluka būmi bobe?

¹⁷ Shi tute mutyima ku kwingidila Yehova ne kupela muswelo umona ntanda lupeto, būmi bwetu bukekala bulumbuluke. (Mateo 11:29, 30) Tukasangela byotudi nabyo ne kwikala na ndoe ya mutyima. (Mateo 6:31, 32; Loma 15:13) Ketukazumbijapo mutyima bininge pa bintu bya ku ngitu. (Tanga 1 Temote 6:9, 10.) Tukemwena nsangaji ya kupāna. (Bilongwa 20:35) Kadi tukamona kitatyi kivule kya kwikala pamo na boba botusenswe. Tubwanya’nka ne kulāla tulo tuyampe.—Musapudi 5:12.

18. Le i bika bikimbanga kwitulonga Satana?

¹⁸ Satana ukimbanga kona kipwano kyetu na Yehova, o mwanda tufwaninwe kulonga bukomo bwetu bonso mwanda wa kwikikinga. Tulwanga “na bibumbo bya mishipiditu mibi.” (Efisesa 6:12) Satana ne bandemona bandi kebetusakilangapo twikale na nsangaji nansha kukamona būmi bwa nyeke. (1 Petelo 5:8) Bano balwana netu  bakomo betulwanga, inoko na bukwashi bwa Yehova tubwanya kwibanekenya!

19. Le Efisesa 6:14-18 ushintulula namani “bivwalwa bya bulwi” bya mwine Kidishitu?

¹⁹ Pa kala, basola bādi bavwala bivwalwa bya bulwi mwanda wa kwikinga kitatyi kyobadi ku divita. Netu mo monka, tufwaninwe kuvwala “bivwalwa bya bulwi” bitupele Yehova. (Efisesa 6:13) Biketukinga. Tutanga pa mwanda wa bino bivwalwa bya bulwi mu Efisesa 6:14-18 amba: “Nanshi, imanijai pototo koku mwikutyile mukaba wa bubine mu kifuka, ne kuvwala kilama-kyadi kya boloke, ne kuvwala ku maulu bilato bya mutyima wa kusapula myanda miyampe ya ndoe. Kutentekela pa bino, tekunai ngabo mikatampe ya lwitabijo, mine yomukabula nayo miketo yonso ya mudilo ya yewa mubi. Kadi, itabijai kilama-mutwe kya lupandilo, ne kipete kya mushipiditu, ko kunena’mba kinenwa kya Leza, koku mulombela nyeke milombelo ya miswelo yonso ne kuzenza kyaba kyonso mu mushipiditu.”

20. I bika byotufwaninwe kulonga pa kusaka’mba “bivwalwa bya bulwi” bitukwashe?

²⁰ Shi sola elwe kivwalwa kimo kya ku bivwalwa byandi bya bulwi ne kushiya kipindi kimo kya ku ngitu yandi kyampikwa kukinga, po pakakimba kumwasa walwana nandi’nka pene’pa. Shi tusaka byetu “bivwalwa bya bulwi” bitukinge, ketufwaninwepo kwilwa’ko kivwalwa nansha kimo. Tufwaninwe kuvwala’byo kitatyi kyonso ne kwibilama senene. Bulwi bwetu bukendelela enka ne bikonakanibwa ntanda ya Satana, kadi bukendelela enka ne bikatalulwa Satana ne bandemona bandi pano pa ntanda. (Kusokwelwa 12:17; 20:1-3) Nanshi shi tulwanga na bya kusakasaka bibi nansha na bukōkekōke kampanda, ketufwaninwepo kukōka!—1 Kodinda 9:27.

21. Le i muswelo’ka otubwanya kunekenya bulwi bwetu?

 ²¹ Bunka bwetu, ketudipo na bukomo bupityile bwa Dyabola. Inoko na bukwashi bwa Yehova, twi bakomo kumupita! Pa kusaka’mba tushale nyeke bakōkele, tufwaninwe kulomba Yehova, kwifunda Kinenwa kyandi, ne kwibungila pamo na batutu ne bakaka. (Bahebelu 10:24, 25) Bino bintu biketukwasha tushale nyeke balamate kudi Leza ne kwikala beteakanye kubingija lwitabijo lwetu.

22, 23. (a) Le i muswelo’ka otubwanya kwikala nyeke beteakanya kubingija lwitabijo lwetu? (b) I myanda’ka yotukesambila’po mu shapita ulonda’ko?

²² Tufwaninwe kwikala beteakanye mwanda wa kubingija lwitabijo lwetu kitatyi kyonso. (Yoano 15:19) Mu myanda imoimo, Batumoni ba Yehova bekalanga na mumweno mwishile na wa bantu bavule. Wiipangule amba: ‘Le ngivwanije kine kyotwikadile na uno mumweno? Le nkulupile’mba byobya binena Bible ne umpika mukōkele ne mudyumuke i bya bine? Le nsangedile kwikala Kamoni wa Yehova? (Ñimbo ya Mitōto 34:2; Mateo 10:32, 33) Le mbwanya kushintulwila bantu bakwabo byonkulupile?’—Mateo 24:45; Yoano 17:17; tanga 1 Petelo 3:15.

²³ Mu myanda mivule, tuyukanga bine byotufwaninwe kulonga pa kushala besansanye na ino ntanda. Inoko mu myanda imo, kebitupēlelangapo kuyuka bya kulonga. Satana ukimbanga kwitukwata mu miswelo mishileshile. Dikinga dimo bidi dyaingidijanga i kwipwija mukose. Le i muswelo’ka otubwanya kutonga bya kwipwija nabyo mukose na tunangu? Ye myanda yotukesambila’po mu shapita ulonda’ko.