1. Shintulula ngikadilo yālongele’mo Yesu kingelengele kyandi kibajinji.

 TALA byālongekele ku mfulo kwa mwaka wa 29 Y.M. pāshilwile Yesu mwingilo wandi. Aye, inandi Madia, ne bandi bana ba bwanga bamo bāityilwe ku masobo a butundaile mu Kana, kibundi kya kungala kwa Nazala mwine mwādi mushikata Yesu. Madia wādi upwene na kino kisaka kadi ye uno wākweshe’ko ku mwingilo wa kukwatakanya betwa. Inoko pobādi bakisoba masobo, kwatamba mwanda wādi wa kuletela bumvu kino kisaka ne ba mulume ne mukaji—vinyu yāpwa. b Padi kibalwa kya betwa kyāvudile bininge kupita mobādi balangila. Bukidi bonka Madia wāenda kudi wandi Mwana wāmunena’mba: “Kebadipo na vinyu.” (Yoa. 2:1-3) Le Yesu wālongele’po namani? Wālongele kintu kitulumukwa—kingelengele kya kwalamuna mema ke “vinyu milumbuluke.”—Yoa. 2:9, 10.

2-3. (a) Le Yesu wāingidije namani bukomo bwandi bwa kulonga bingelengele? (b) Le tukamwena namani mu kubandaula bingelengele bya Yesu?

² Yesu wālongele bingelengele bivule bikwabo mu bula bwa mwingilo wandi. c Wāingidije bukomo bwandi bwa kulonga bingelengele  mwanda wa kukwasha makumi a tununu twa bantu. Kimfwa, mu bingelengele’tu bibidi—wādishishe bana-balume 5 000 ne mwenda mafuku bana-balume 4 000. Shi tubadile’mo bana-bakaji ne bana bātenwe’po padi abo bonso bādi babwanya kwikala bantu 27 000 ne kupita. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Mu ino mikenga yonso ibidi, Yesu wāundapile’mo ne bantu bavule bādi babela. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Langa’po mwātulumukile bano bantu pa kudishibwa ne kundapwa na Yesu mu kingelengele!

³ Dyalelo, tubwanya kwifunda bivule ku bingelengele byālongele Yesu. Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa bufundiji bumo bukomeja lwitabijo botubwanya kwifunda ku bingelengele byālongele Yesu. Kupwa tusa kubandaula muswelo otubwanya kwiula kwityepeja ne lusa byālombwele Yesu paādi ulonga bingelengele.

4. Le bingelengele byālongele Yesu bitufundija bufundiji bwa kamweno bukomeja lwitabijo mudi bāni?

⁴ Bingelengele byālongele Yesu bitufundija bufundiji bwa kamweno bukomeja lwitabijo lwetu mwadi aye ne mudi Shandi. Yehova ye wādi Nsulo ya bino bingelengele. Bilongwa 10:38 unena’mba: “[Leza wāshingile Yesu māni] na mushipiditu ujila ne bukomo, waenda ulonga biyampe mu ntanda monso ne kubelula boba bonso bamweshibwa malwa na Dyabola, mwanda Leza wadi nandi.” Vuluka’mba, mu byonso byānenene Yesu ne byaālongele—kubadila’mo ne bingelengele—wālombwele mu muswelo mubwaninine mulangilo ne mwiivwanino wa Shandi. (Yoa. 14:9) Tubandaulei’ko ñeni isatu yotubwanya kuboila ku bingelengele byālongele Yesu.

5. Le i bika byātonwene Yesu alonge bingelengele? (Mateo 20:30-34)

⁵ Ñeni mibajinji: Yesu ne Shandi betusenswe bininge. Yesu paādi pano pa ntanda, wālombwele buswe bukatampe ku bantu na kwingidija bukomo bwandi bwa kulonga bingelengele mwanda wa kukwasha bantu bādi basusuka. Difuku dimo, bampofu babidi bāmulombele ebakwashe. (Tanga Mateo 20:30-34.) Vuluka’mba Yesu “pa kwibakwatyilwa lusa,” wēbabelula. Kyubwa kya Kingidiki kingidijibwe pano amba “pa kwibakwatyilwa lusa,” kifunkila pa lusa lukatampe lwivwananga muntu munda mwandi. Luno lusa lukatampe lwine lulombola buswe, lo lwātonwene Yesu adishe boba bādi na nzala ne kundapa wa makopo. (Mat. 15:32; Mako 1:41) Tukulupilei amba, Yehova, Leza wa “mutyima wa lusalusa” ne wandi Mwana betusenswe bininge kadi batenekwanga pobetumona tususuka. (Luka 1:78; 1 Pe. 5:7) Bine, basakanga kutalula’ko makambakano onso asusula bantu!

6. Le Leza i mupe Yesu bukomo’ka?

⁶ Ñeni ya bubidi: Leza i mupe Yesu bukomo bwa kupwija makambakano onso a bantu. Kupityila ku bingelengele byaālongele, Yesu wālombwele amba udi na bukomo bwa kupwija makambakano onso oketubwanyapo kupwija batwe bene. Kimfwa, udi na bukomo bwa kwitukūla ku makambakano aletelwe na bantu—ko kunena’mba, misongo ne lufu bilupukile ku bubi botupyene. (Mat. 9:1-6; Loma 5:12, 18, 19) Bingelengele byandi bitukulupija’mba ubwanya kundapa misongo “ya miswelo yonso” enka ne kusangula bafwile. (Mat. 4:23; Yoa. 11:43, 44) Kadi udi na bukomo bwa kutalaja kimpumpu kikatampe ne kukūla bantu ku mishipiditu mibi. (Mako 4:37-39; Luka 8:2) Bine bikulupija’po kashā  kuyuka’mba Yehova i mupe wandi Mwana bukomo bwa uno muswelo!

7-8. (a) Le bingelengele byālongele Yesu bitukulupija bika? (b) Le i kingelengele’ka kyotengēle kukemwena mu ntanda mipya īya’i?

⁷ Ñeni ya busatu: tubwanya kukulupila bya binebine amba madyese alaile Leza akaletwa na Bulopwe bwandi akafikidila. Bingelengele byālongele Yesu paādi pano pa ntanda, bitukulupija’mba byadi Mulopwe wa Bulopwe bwa Leza momwa mūlu ukalonga bivule kutabuka. Tutalei’ko bintu byotusa kwimwena panopano ponka mu buludiki bwa Kidishitu. Tukekala na bukomo bwa ngitu bubwaninine, mwanda Kidishitu ukatalula’ko misongo ne bintu byonso bikambakanya bantu. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Kus. 21:3, 4) Ketukekondepo na nzala nansha dimo nansha kususulwa na bimpengele bya kipangila. (Isa. 25:6; Mako 4:41) Kadi tukekala na nsangaji mikatampe ya kutundaila baswe betu bakatamba “mu bibundu.” (Yoa. 5:28, 29) Le i kingelengele’ka kyotengēle kukemwena mu ntanda mipya īya’i?

⁸ Pādi palonga Yesu bingelengele wētyepeje bininge ne kulombola lusa lukatampe—ngikadila yotufwaninwe kwiula. Tubandaulei’ko bimfwa bibidi; tushilulei na nsekununi ya masobo a butundaile mu Kana.

9. Le i bika byālongele Yesu ku masobo a butundaile? (Yoano 2:6-10)

⁹ Tanga Yoano 2:6-10. Le pāpwile vinyu ku masobo, Yesu wādi unenwe’nka kulonga’po  kintu? Aa. Kekudipo bupolofeto nansha bumo bwālaile amba Meshiasa ukālamuna vinyu mu kingelengele. Langulukila bidi pa mobwanya kwiivwanina shi pa butundaile bobe bitomibwa bibapu. Yesu nandi wāivwanine lusa kino kisaka, nakampata ba musoñañani ne musongwa, ne kusaka kwibatalula bumvu. Enka na motwekimwenanga ku ngalwilo, Yesu wālongele’po kingelengele. Waālamwine mema kintu kya malitele 390 ke vinyu miyampe. Padi wāpēne vinyu mivule nenki amba mushale ne kushala mwanda wa ingidijibwe mu mukenga mukwabo, nansha mwanda wa ipotolojibwe ne kukwasha ba mulume ne mukaji. Bano ba mulume ne mukaji ye bano bāfwijije’ko bininge!

10. Le i myanda’ka imoimo ya kamweno idi mu nsekununi itanwa mu Yoano shapita 2? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁰ Tubandaulei’ko myanda imoimo ya kamweno idi mu nsekununi itanwa mu Yoano shapita 2. Mwene ubamone amba ke Yesupo wāyujije mema mu milondo ya mabwe? Wālombwele bengidi bayuje mema mu milondo mwanda kādipo usaka kwimwekeja. (Vese 6, 7) Pa kupwa kwalamuna mema ke vinyu, Yesu kātapwile’mopo vinyu aye mwine wākapa mutangidiji wa masobo. Inoko, wālombwele bengidi balonge’byo. (Vese 8) Yesu kāselelepo vinyu mu nkopo wāimana ku meso a bētwa kawianya’mba, ‘Tompai vinyu yonaalamuna’i!’

11. Le i bika byotwifunda ku kingelengele kya Yesu?

¹¹ Le i bika byotwifunda ku kingelengele kya Yesu kya kwalamuna mema ke vinyu? Twifunda’ko kwikala betyepeje. Yesu kēaninyepo pa kingelengele kyaālongele; kadi kēaninyepo nansha dimo pa byonso byaādi ulonga. Inoko aye, wādi mwityepeje ne kupa nyeke Shandi ntumbo ne mitendelo yonso. (Yoa. 5:19, 30; 8:28) Shi twiule Yesu na kwikala nyeke betyepeje ketukeaninyapo byotulonga. Nansha tulonge bika mu mwingilo wa Yehova, ketwakianyai pa mwanda wa batwe bene, ino pa mwanda wa dyese dyotudi nadyo dya kwingidila Leza muyampe. (Yel. 9:23, 24) Tumupei mitendelo yafwaninwe. Ne kadi bidi, le i bintu’ka biyampe byotubwanya kulonga pampikwa bukwashi bwa Yehova?—1 Ko. 1:26-31.

12. Le i muswelo’ka mukwabo otubwanya kwiula kwityepeja kwa Yesu? Leta kimfwa.

¹² Tubandaulei’ko muswelo mukwabo otubwanya kwiula kwityepeja kwa Yesu. Tala’po uno mwanda: Mukulumpe umo wapityija kitatyi kivule ukwasha nkasampe umo mwingidi wa mingilo ateakanye mwisambo wandi mubajinji. Ebiya uno tutu nkasampe wanena mwisambo ukankamika ku kupwila. Pa kupwa kupwila, muntu umo waenda kudi uno mukulumpe kanena’mba: ‘Tutu Kansangwa wanena mwisambo biyampe!’ Ulanga i byendele’mo uno mukulumpe anene amba: ‘I amo, napityije kitatyi kivule mukwasha kuteakanya’o.’ Nansha i biyampe anene na kwityepeja’mba: ‘I amo, wanena biyampe mwisambo wandi. Mwitembanga.’ Shi twi betyepeje ketukeanyapo pa byotulongela bakwetu. Tusangalanga mwanda tuyukile amba Yehova umwene byotulonga kadi wibikwete na bulēme. (Dingakanya na Mateo 6:2-4; Bah. 13:16) Bine, tusangajanga Yehova kitatyi kyotwiula Yesu na kwikala betyepeje.—1 Pe. 5:6.

13. Le i bika byāmwene Yesu kubwipi na kibundi kya Neni, ne wālongele’po bika? (Luka 7:11-15)

¹³ Tanga Luka 7:11-15. Mona mu ñeni mwanda wālongekele dya pa bukata bwa mwingilo wa Yesu. Wāendele ku Neni, kibundi kya mu Ngadilea kidi kubwipi na Shuneme, mwine mwāsangwile Edisha mwana wa mwana-mukaji umo myaka 900 kunyuma.  (2 Ba. 4:32-37) Yesu pa kufwena kubwipi na kibelo kya kibundi, wāmona bantu batamba mu kibundi benda kukajīka. Uno wādi mwanda wa bulanda—mukaji wa kishala wājimije mwana umo kete waādi nandi. Inoko uno lolo wa njia kādipo bunka; kibumbo kikatampe kya bantu ba mu kibundi bādi pamo nandi. Yesu wēbemika, wālongela uno lolo wa njia kintu kya kutendelwa—wāmusangwila mwana! Luno lo lusangukilo lubajinji mu isatu yāsangwile’mo Yesu bantu īsambīlwe’po mu Maevanjile.

14. Le i myanda’ka imoimo ya mvubu idi mu nsekununi itanwa mu Luka shapita 7? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁴ Tubandaulei’ko myanda imoimo īsambīlwe’po mu nsekununi itanwa mu Luka shapita 7. Usa kumona’mba dibajinji Yesu ‘wamone’ uno lolo wa njia, ebiya “wamukwatyilwa lusa.” (Vese 13) Nanshi i byaāmwene—padi wāmumwene wenda udila kumeso kwa umbidi mufwe wa wandi mwana—kino kyālengeja Yesu amwivwanine lusa. Yesu kāmwivwaninepo’tu’nka lusa; inoko kadi wāmulombwele’lo. Wēsambile nandi na diwi disenga, amba: “Leka kudila.” Kupwa wālonga’po kintu mwanda wa kumukwasha. Wāsangula mwana “wapa’ye inandi.”—Vese 14, 15.

15. Le i bika byotwifunda ku kingelengele kya Yesu?

¹⁵ Le i bika byotwifunda ku kingelengele kya Yesu kya kusangula mwana wa mukaji wa kishala? Twifunda’ko kulombola lusa ku boba badi na njia. Na bubine ketubwanyapo kusangula bafwile na mwalongēle Yesu. Ino pamo bwa Yesu, tubwanya kulombola ngikadila ya lusa ku boba bafwidilwe na kwibakwasha. Tubwanya kulombola lusa mu byotunena ne byotulonga, ne kulonga byonso byotubwanya mwanda kwibakwasha ne kwibasenga. d (Nki. 17:17; 2 Ko. 1:3, 4; 1 Pe. 3:8) Nansha’tu binenwa bityetye ne tubilongwa tutyetye bibwanya kwibakwasha bininge.

16. Pamo’nka na mobyengelekejibwe pa kifwatulo, le i bika byowefunda ku mwanda mumweke wa lolo umo wadi ukitamba mu kufwilwa mwana?

¹⁶ Tala’po uno mwanda mumweke. Pano kepadi  myaka kampanda, kaka umo badi bemba ku kupwila, ebiya wamona lolo umo kubwipi nandi udila. Lwimbo lwadi lwisambila pa lukulupilo lwa lusangukilo, uno lolo wadi ukitamba mu kufwilwa wandi mwana mwana-mukaji. Uno kaka pa kuyuka kino, waenda bukidi bonka kudi uno lolo, wamukumbatyila bavuya nandi lwimbo pamo. Uno lolo uvuluka mwenda mafuku amba: “Namwene amba batutu ne bakaka bansenswe bininge.” Wafwijije’ko bininge pa kukatanwa ku kupwila. Unena’mba: “Ku Njibo ya Bulopwe ye kotukwashibwanga.” Tukulupilei amba Yehova umonanga kadi ukwete na bulēme nansha ke tubintu tutyetye totulonga mwanda wa kulombola lusa ku boba bafwidilwe ba “mushipiditu musonsakane.”—Ñim. 34:18.

17. Le i bika byotwefunda mu kino kishinte?

¹⁷ Nsekununi ya bingelengele byālongele Yesu idi mu Maevanjile, ibwanya kwitukwasha bininge potwifunda Bible. Ino nsekununi itufundija’mba ba Yehova ne Yesu betusenswe bininge, Yesu udi na bukomo bwa kupwija makambakano atana bantu, ne amba tubwanya kukulupila na mutyima wetu onso mu milao isa kufikidila panopano ponka mu Bulopwe bwa Leza. Potubandaula ino nsekununi, tubwanya kulangulukila pa miswelo yotubwanya kwiula’mo ngikadila ya Yesu. Le ubulwe’po kwifunda nsekununi mikwabo ya bingelengele bya Yesu mu kifundwa kya pa kasuku nansha mu Butōtyi bwa Kisaka? Tala ñeni yobwanya kuboila’ko, kupwa wisambile’po na bantu bakwabo. Langa’po mīsambo ikankamika yomubwanya kwikala nayo!—Loma 1:11, 12.

18. Le i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁸ Dya ku mfulo kwa mwingilo wandi, Yesu wālongele kingelengele kya busatu kya mu bingelengele byandi bisatu bya kusangula bantu. Inoko luno lusangukilo lwa busatu lwādi lwishile na mikwabo—wāsangwile mulunda nandi muswe mu mukenga wa pa bula. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku ino nsekununi ya kingelengele ya mu Evanjile? Ne le i muswelo’ka otubwanya kukomeja lwitabijo lwetu mu lukulupilo lwa lusangukilo? Tukalondolola bino bipangujo mu kishinte kilonda’ko.