1, 2. Le i kikoleja’ka kyātene ba Yefeta ne wandi mwana?

NSONGWAKAJI umo wapite lubilo kukatundaila shandi. I musangale mpata pa kumona shandi wajoka ku bulwi mukomo nkē. Bushindañani bukatampe bwa shandi bubamulengeja embe ne kuja na nsangaji. Ino byanena shandi ne byaalonga ye bino bibamutulumuna. Wasana bivwalwa ne kudila amba: “Yo! yo! wami mwana, ubantweja panshi palampe.” Kupwa wamusapwila’mba walayanga Yehova mulao ukashinta būmi bwandi lonso. Mulao wandi i wa amba kakasongwepo nansha kubutula bana. Ne kwija mpika, mwana wamulondolola senene, ne kukankamika shandi afikidije byalaya Yehova. Kilondolololwa kya mwana kilombola’mba ukulupile ne pa mfulo amba kyonso kimulomba Yehova kulonga i kiyampe. (Batyibi 11:34-37) Shandi pa kumona lwitabijo lwa mwana, wamwimvwanina fyedi mwanda wayuka’mba kwiswila kwandi kusa kusangaja Yehova.

 ² Yefeta ne wandi mwana mwana-mukaji bādi bakulupile Yehova ne pa mfulo ne muswelo walonga bintu. Bākōkele kwadi nansha byobyādi bikomo kulonga. Bādi basaka kwitabijibwa na Yehova, nansha shi bibalomba kwipāna namani.

3. Mwanda waka kimfwa kya ba Yefeta ne wandi mwana kitukwasha netu dyalelo?

³ Kushala na kikōkeji kudi Yehova ke kupēlangapo nyeke. Bitulomba kulwa “bulwi bukatampe pa mwanda wa lwitabijo.” (Yude 3) Pa kubwanya, lekai bidi tuboile ñeni ku muswelo wānekenye ba Yefeta ne wandi mwana bikoleja mu būmi bwabo. I muswelo’ka obākōkele nyeke kudi Yehova?

4, 5. (a) Le i musoñanya’ka Yehova waāpele bene Isalela pa kutwela mu Ntanda ya Mulao? (b) Mungya Ñimbo 106, i bika byātene bene Isalela pa mwanda wa kubulwa kikōkeji kwabo?

⁴ Yefeta ne wandi mwana ye bano bādi bavuluka difuku ne difuku byobya byātene bene Isalela pobādi babulwa kikōkeji kudi Yehova. Myaka 300 kumeso, Yehova wāsoñenye bene Isalela bepaye batōtyi bonso ba bubela mu Ntanda ya Mulao, ino abo bāpela kukōkela. (Kupituluka 7:1-4) Bene Isalela bavule bāshilwile kwiula bene Kenani, bādi batōta baleza ba bubela ne kwikala na būmi bwa busekese.—Tanga Ñimbo 106:34-39.

⁵ Mwanda wa kubulwa kikōkeji kwa bene Isalela, Yehova kebākingilepo ku balwana nabo. (Butyibi 2:1-3, 11-15; Ñimbo 106:40-43) Byādi bikomo ku bisaka byādi biswile Yehova kushala bikōkele mu myaka’ya mikomo. Inoko, Bible unena’mba kwādi bantu bādi na kikōkeji, kimfwa Yefeta ne wandi mwana, Elekana, Hana, ne Samwele. Bādi basumininwe kusangaja Yehova.—1 Samwele 1:20-28; 2:26.

6. Ntanda idi na lupusa’ka dyalelo, ne batwe tufwaninwe kulonga’po bika?

⁶ Dyalelo bantu balañanga ne kulonga bintu pamo bwa bene Kenani. Būmi bwabo bwimanine pa busekese, bukalabale, ne lupeto. Ino Yehova witupanga bidyumu bya patōkelela. Usakanga kwitukinga’nka na mwaādi usaka kukingila bene Isalela ku lupusa lubi. Le kudi ñeni yotuboila ku bilubo byabo? (1 Kodinda 10:6-11) Tufwaninwe kulonga bukomo bwa kwepuka mulangilo wa ino ntanda. (Loma 12:2) Le tusa kwielela’ko kulonga namino?

7. (a) Le banababo na Yefeta bāmulongele bika? (b) Le Yefeta wālongele’po namani?

⁷ Mu mafuku a Yefeta, bene Isalela bāsuswilwe na bene Fidishitia ne bene Amona mwanda wa kubulwa kikōkeji kwabo kudi Yehova. (Batyibi 10:7, 8) Kutentekela pa mizo ya lwana, Yefeta wātenwe ne na bikoleja bikwabo na banababo ne na bendeji ba Isalela. Bamwanabo byobāmwimvwanine mukao ne kumushikwa, bāmupangile ku bukomo wāshiya ntanda yandi yandī. (Batyibi 11:1-3) Yefeta kālekelepo buñumauma bwabo bōne mwikadilo wandi. Le tubekiyuka namani? Mwanda pāmuzenzele bakulumpe ba  muzo āye kwibakwasha, wāitabije kiponka na ponka. (Batyibi 11:4-11) Le i bika padi byātonwene Yefeta alonge namino?

8, 9. (a) Le i misoñanya’ka ya mu Bijila bya Mosesa padi yākweshe Yefeta? (b) I bintu’ka byādi na mvubu mpata kudi Yefeta?

⁸ Yefeta wādi kalala ka mavita, kadi wādi uyukile senene mānga ya Isalela ne Bijila bya Mosesa. Muswelo wādi wikele Yehova na bantu bandi wāmufundije mumwena Leza kiyampe ne kibi. (Batyibi 11:12-27) Yefeta wāingidije buno buyuki mu būmi bwandi pa kukwata butyibi. Wādi uyukile biyampe mumwena Yehova bulobo ne kinongo kadi ne mwasakila bantu bandi besanswe. Kadi wēfundile mu Bijila mwa kwikadila na bantu nansha ke boba bamushikilwe.—Tanga Divilu 23:5; Levi 19:17, 18.

⁹ Padi kimfwa kya Yosefa kyākweshe Yefeta. Ye uno wēfundile muswelo Yosefa waāfwidile banababo lusa nansha byobādi bamushikilwe. (Ngalwilo 37:4; 45:4, 5) Padi kulangulukila pa kino kimfwa ko kwākweshe Yefeta alonge bintu mu muswelo usangaja Yehova. Byālongele banababo byāsanshije bine Yefeta mutyima. Inoko kulwila dijina dya Yehova ne bantu bandi kwādi kwa mvubu kutabuka mwiimvwanino wa Yefeta. (Batyibi 11:9) Wādi usumininwe kukōkela Yehova. Pa kino Yehova wāesele Yefeta ne bene Isalela.—Bahebelu 11:32, 33.

10. Le tubwanya kuleka namani misoñanya ya Leza ituludike batwe bene Kidishitu dyalelo?

¹⁰ Le tubwanya kuboila ñeni ku kimfwa kya Yefeta? Le tukalonga namani shi banabetu bene Kidishitu abetulubila nansha tubebamone’mba kebekelepo netu biyampe? Ketufwaninwepo kuleka kufītwa mutyima kwitukankaje kwingidila Yehova. Ketwakalekai kwenda ku kupwila nansha kwisamba na banabetu mu kipwilo. Tukōkelei Yehova na kwiula kimfwa kya Yefeta. Kino kiketukwasha tunekenye ngikadilo mikomo amba netu twikale bimfwa biyampe.—Loma 12:20, 21; Kolose 3:13.

11, 12. I mpiko’ka yāpikile Yefeta, ne yādi ilomba bika ne bika?

¹¹ Yefeta wādi uyukile amba usakilwa bukwashi bwa Yehova pa kukūla bene Isalela ku bene Amona. Wālaile Yehova amba shi wanekenya bulwi, ukamwelela “kyakwela kisōkwe” kya muntu ense umbajinji ukatamba mu njibo yandi kwiya kumutundaila pajoka ku divita. (Batyibi 11:30, 31) Le ko kunena namani?

¹² Yehova ushikilwe kwela bantu bu bitapwa, o mwanda tubayuka’mba Yefeta kādipo usaka kutapa wandi mwana. (Kupituluka 18:9, 10) Mu Bijila  bya Mosesa, kyakwela kisōkwe kyādi i kyabuntu kituntulu kya pa bula muntu kyapa Yehova. Nanshi Yefeta wādi usaka kupa Yehova uno muntu amba amwingidile ku tabenakulo mu būmi bwandi bonso. Yehova wāimvwene Yefeta kadi wāmukwasha anekenye ne pa mfulo bulwi. (Batyibi 11:32, 33) Ino le i ani waādi usaka kupa Yehova?

13, 14. Lelo binenwa bya Yefeta bidi mu Batyibi 11:35 bilombola bika pa lwitabijo lwandi?

¹³ Langulukila bidi pa mwanda usekunwinwe ku ngalwilo kwa kino kishinte. Pājokele Yefeta ku bulwi, muntu umbajinji wāile kumutundaila i wandi mwana mwana-mukaji muswedibwe, wandi mwana umo kete! Le Yefeta wādi wa kufikidija mulao wandi? Le bine wādi wa kupa Yehova mwana wandi amwingidile ku tabenakulo mu būmi bwandi bonso?

¹⁴ Pano napo, misoñanya ya mu Bijila bya Leza yākweshe Yefeta akwate butyibi buyampe. Padi wāvulukile binenwa bidi mu Divilu 23:19, bisoñanya bantu ba Yehova Leza bamupe kya mulakisho (kyokya kitabukile kunengela). Kadi Bijila byādi binena’mba shi muntu wapika mpiko kudi Yehova, “kakalamunapo ludimi, mhm; ino ukalonga byonso bipityile mu kyakanwa kyandi.” (Umbadilo 30:2) Yefeta, pamo’nka bwa Hana muntu wa kikōkeji wāikele’ko padi mu mafuku andi, nandi wādi ufwaninwe kufikidija mulao wandi, nansha shi bibakole namani kwadi ne kudi mwana wandi. Mwana wandi byaādi wa kukengila ku tabenakulo, nanshi kādipo wa kubutula. Ko kunena’mba kekwādipo kwa kwikala muntu wa kusela dijina dya Yefeta ne kupyana ntanda yandi. (Batyibi 11:34) Nansha nabya, Yefeta wānenene na kikōkeji amba: “Naasama kyakanwa kyami kudi  Yehova, ino nkikōkejapo kwalamuka, mhm.” (Batyibi 11:35) Yehova wāitabije kino kitapwa kikatampe kya Yefeta ne kumwesela. Le nobe udi na kikōkeji na kya Yefeta?

15. Le i mpiko’ka ipikile bavule motudi, ne i muswelo’ka otubwanya kufikidija’yo?

¹⁵ Potwepēne kudi Yehova, twapikile mpiko ya kulonga kiswa-mutyima kyandi nansha shi bibaikala namani. Tuyukile amba kebiketupēlelapo nyeke kufikidija uno mulao. Le tuloñanga namani pobetulomba kulonga kintu kyoketusakilepo? Shi tunekenye moyo ne kwikala na mutyima wa kukōkela Leza, nabya netu tukafikidija mulao wetu. Bitapwa byetu bibwanya kwitusansa, ino madyese aketwesela Yehova i matabuke bukata. (Malaki 3:10) Ino le byāikele namani kudi mwanā Yefeta? Wālongele namani pa mulao wa shandi?

16. Le mwanā Yefeta wālongele namani ku mulao wa shandi? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

¹⁶ Mpiko ya Yefeta yādi mishīle na ya Hana. Hana wāpikile mpiko ya kupāna wandi mwana Samwele engidile Yehova ku tabenakulo bu mwine Nazila. (1 Samwele 1:11) Mwine Nazila wādi ubwanya kusonga ne kwikala na kisaka. Ino mwanā Yefeta aye wāpenwe bu “kyakwela kisōkwe” kituntulu, o mwanda kādipo wa kwimwena nsangaji ya kusongwa ne kubutula. (Batyibi 11:37-40) Langa’po bidi! Wādi padi wa kwikala na mulume muyampe kutabuka mu ntanda yabo, mwanda shandi wādi mwendeji mu Isalela. Ino pano kakekala’tu bu mwingidi wa ku tabenakulo. Le uno nsongwakaji wālongele’po namani? Wālombwele amba mwingilo wa Yehova o watangidije kumeso na kunena shandi amba: “Unonge mwendele kyokya kyatambile mu kyakanwa kyobe.” (Batyibi 11:36) Wēsuminwe mutyima wa kipangila wa kwabila mulume ne bana mwanda wa kwingidila Yehova. Le tukeula namani mushipiditu wandi wa kwipāna?

17. (a) Le tukeula namani lwitabijo lwa Yefeta ne lwa wandi mwana? (b) Binenwa bidi mu Bahebelu 6:10-12 bitukankamika namani twikale kwipāna?

 ¹⁷ Bankasampe bavule bene Kidishitu bana-balume ne bana-bakaji besuminwanga mu kitatyi kampanda busongi ne kubutula. Mwanda waka? Mwanda basaka kuta mutyima pa mwingilo wa Yehova. Bakwabo nabo ke bakulu besuminwanga kushikata pamo na bana ne na bankana. Ino bapānanga kitatyi ne bukomo bwabo kudi Yehova. Bamo bengilanga ku ngubako nansha kukafunda Masomo a Basapudi ba Bulopwe ne kuvilukila mu bipwilo musakilwa basapudi bavule. Bangi nabo bakwatanga’ko mpangiko ya kwingidila bininge Yehova mu kitatyi kya Kivulukilo. Yehova kakelwapo nansha dimo bano bengidi bandi bonso ba kikōkeji bepāna na buswe. (Tanga Bahebelu 6:10-12.) Le abe nobe? Le uketabija kwipāna mwanda wa kwingidila Yehova ne pa mfulo?

18, 19. I ñeni’ka yotwaboila ku nsekununi ya mu Bible ya Yefeta ne wandi mwana, ne i muswelo’ka otukebeula?

¹⁸ I bika byākweshe Yefeta anekenye bikoleja byandi bivule? Wāitabije Yehova aludike butongi bwandi mu būmi. Kāsakilepo kuludikwa na lupusa lwa bantu bādi bamujokolokele. Kadi wālamine kikōkeji nansha ke pādi pamulubila bakwabo. Yehova wāesele Yefeta ne mwana wandi pa mutyima wabo wa kwipāna, kadi wēbengidije mwanda wa kuningija mutōtelo wa bine. Nansha kitatyi kyālekele bantu bakwabo kulonga bintu biyampe, Yefeta ne wandi mwana bādi bakōkela nyeke kudi Yehova.

¹⁹ Bible unena’mba: “Mwiule boba bakapyana milao pa lwitabijo ne kitūkijetyima.” (Bahebelu 6:12) Nanshi twiulei Yefeta ne wandi mwana mwana-mukaji, koku tuyukile amba shi tulame kikōkeji kyetu, Yehova uketwesela.