1. Le i kikoleja’ka kikondanga na bavule motudi?

 LELO kodi mwitungile kitungo kya ku mushipiditu inoko byakukomena kufikila’po? b Shi i amo, kudipo bunka. Kimfwa, Philip wadi usaka kulumbulula milombelo yandi ne misunsa yalombela, inoko byamukomene kutana kitatyi kya kulombela. Erika wetungile kitungo kya kufika kumeso kwa kitatyi ku kupwila kwa kwenda mu busapudi; nansha nankyo, wadi’nka ufika nsá ke mipite kisengele ku kupwila konso kwa kwenda mu busapudi. Tomáš walongele bukomo misunsa mivule bwa kupwa kutanga Bible yense. Unena’mba: “Nkyadipo’tu nsangela kutanga Bible. Natompele misunsa isatu, inoko kitatyi kyonso nadi ngimanina enka pa mukanda wa Bene Levi.”

2. Mwanda waka ketufwaninwepo kutyumukwa mutyima shi kudi kitungo kya ku mushipiditu kyotwetungile ino ketwafikīle’po?

² Shi pano udi na kitungo kampanda kyowetungile inoko kwafikīle’po, kokatyumukwa mutyima. Nansha ke kitungo kityetye kine, pa kufikila’po, bilombanga divule kitatyi ne bukomo. Byosaka kufikila pa kitungo kyobe bilombola’mba ukwete na bulēme kipwano kyobe na Yehova kadi usakanga kumupa bilumbuluke byobe. Yehova usangelanga bukomo bolonga. Inoko, kakulombengapo bipite pa byobya byobwanya kumupa. (Ñim. 103:14; Mika 6:8) Nanshi ufwaninwe kwitungila kitungo na bujalale, kukwatañana na ngikadilo yodi’mo. Kadi shi ubetungila’kyo, le i bika byobwanya kulonga pa kufikila’po? Twisambilei’ko pa madingi amoamo abwanya kukukwasha.

3. Mwanda waka kwikala na mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo i kwa mvubu?

³ Kwikala na mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kya ku mushipiditu kukwashanga muntu afikile’po. Shi bine udi na mutyima usaka kufikila pa kitungo kyobe, ukalonga bukomo bwa kufikila’po. Tubwanya kudingakanya mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo na luvula lutonona botyi udi na kidindo akafike kwaenda. Shi luvula lwendelela kupukuma, ngovi ubwanya kufika kwaenda. Kadi shi luvula lupukuma bininge, ubwanya enka ne kukafika bukidibukidi. Ne bitungo byetu nabyo mo monka, shi mutyima wetu usaka bininge kufikila’po, po pene tukafikila’po. Tutu David wa mu Salvador unena’mba: “Shi udi na mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyobe, ukalonga bukomo bwa kufikila’po. Kukalekapo kintu nansha kimo kikulengeje utunye kufikila pa kitungo kyobe.” Le pene’po i bika bibwanya kukulengeja wikale na mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyobe?

4. Lelo i bika byotubwanya kulomba mu milombelo? (Bene Fidipai 2:13) (Tala ne kifwatulo.)

⁴ Lomba Yehova akupe mutyima wa kusaka kufikila’po. Kupityila ku mushipiditu wandi, Yehova ubwanya kukupa mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyobe. (Tanga Bene Fidipai 2:13.) Kyaba kimo, twitungilanga kitungo mwanda tuyukile amba tunenwe kwitungila’kyo, kadi kulonga namino i kuyampe. Inoko tubwanya kubulwa mutyima wa kusaka kufikila’po. Bino ye byafikile ne kaka Norina wa mu Uganda. Wetungile kitungo kya kusokola muntu wa kwifunda nandi Bible, nansha byakadipo na mutyima wa kusaka kufikila’po pa mwanda wa kwimona kwaadi wimona bu ke mufundijipo muyampe. Le i bika byamukweshe? Unena’mba: “Nashilwile kulomba Yehova difuku ne difuku ampe mutyima wa kusokola’ko muntu wa kwifunda nandi Bible. Kukwatañana na milombelo yami, nalongele bukomo bwa kulumbulula bwino bwami bwa kufundija. Myeji mityetye pa kupita’po, namwene amba naikele na mutyima wa kusaka kushilula bifundwa bya Bible. Enka mu mwine mwaka’wa, nashilwile kwifunda Bible na bantu babidi.”

5. Le i bika byotufwaninwe kulangulukila’po pa kunena’mba tusake bininge kufikila pa bitungo byetu?

⁵ Langulukila pa byobya ke bikulongele Yehova. (Ñim. 143:5) Mutumibwa Polo wādi ulangulukila pa kanye ka ku buntu bitupu kāmulombwele Yehova, ne kino kyāmulengeje amwingidile bininge. (1 Ko. 15:9, 10; 1 Tm. 1:12-14) Ne abe nobe, shi ulangulukile bininge pa byobya ke bikulongele Yehova, po pene ukekala na mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyobe. (Ñim. 116:12) Tala byakweshe kaka umo wa mu Hondiras afikile pa kitungo kyandi kya kwikala pania wa lonso. Unena’mba: “Nalangulukīle pa buswe bukatampe bunsenswe Yehova. I munkokele mu bantu bandi. Untele mutyima kadi unkiñanga. Kulanguluka uno muswelo kwaningije buswe bomusenswe ne kumpa mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyami.”

6. Le i kintu’ka kikwabo kibwanya kwitukwasha twikale na mutyima wa kusaka kufikila pa bitungo byetu?

⁶ Tá mutyima pa byabuyabuya bidi mu kufikila pa kitungo kyobe. Tala byakweshe kaka Erika, otwesambilanga’po ku ngalwilo, mwine wetungile  kitungo kya kufika kumeso kwa kitatyi ku kupwila kwa kwenda mu busapudi. Unena’mba: “Najingululwile amba byonadi ngiya kitatyi ke kipite ku kupwila kwa kwenda mu busapudi, kudi bintu bivule byonadi mbulwa. Inoko shi nadi mfika kumeso kwa kitatyi, nadi wa kwiimuna na batutu ne bakaka ne kupityija nabo kitatyi pamo. Kadi nadi wa kuteja’ko madingi a kamweno ankwasha nsangele mwingilo wa busapudi ne kwiulumbulula.” Erika byaatele mutyima pa byabuyabuya bidi mu kufika kumeso kwa kitatyi, wafikīle pa kitungo kyandi. Le i byabuyabuya’ka byokata’ko mutyima? Shi kitungo kyobe i kitala kutanga Bible nansha kulombela, langulukila pa mokikaningijija kipwano kyobe na Yehova. (Ñim. 145:18, 19) Shi kitungo kyobe i kya kwikala na ngikadila kampanda ya bwine Kidishitu, tá mutyima pa mokikakukwashisha ulumbulule kipwano kyobe na bakwenu. (Kol. 3:14) Le wabulwa’po kulemba bubinga bonso bwine bosakila kufikila pa kitungo kyobe? Kadi tala kyaba kyonso popa polembele buno bubinga. Tomáš, otwatelanga ku ngalwilo unena’mba: “Shi namona bubinga buvule bwine bomfwaninwe kufikila pa kitungo kampanda, po pene noñanga bukomo bwa kusaka kufikila’po.”

7. Le i bika byakweshe ba Julio ne wandi mukaji bafikile pa kitungo kyabo?

⁷ Pwana na bantu babwanya kukukwasha ufikile’po. (Nki. 13:20) Tala byakweshe ba Julio ne wandi mukaji bafikile pa kitungo kya kutandabula mwingilo wabo. Julio unena’mba: “Twapwene na balunda betukankamika tufikile pa kitungo kyetu, kadi twadi twisambila’po nabo. Bavule mobadi badi ke bafikile kala pa bitungo na bino, o mwanda badi babwanya kwitupa madingi a kamweno. Kadi balunda netu badi betwipangula muswelo wendelela bitungo byetu, ne kwitukankamika pa kitatyi kifwaninwe.”

8. Le byadi bya kwikala namani shi twadi tulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyetu enka mu kitatyi kyotudi na mutyima wa kusaka kufikila’po? (Tala ne kifwatulo.)

⁸ Shako na bubine batwe bonso, kwikalanga ne kitatyi kyoketwikalangapo na mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyetu. Lelo kino kishintulula’mba ketubwanyapo kufikila’po? Aa. Tulete kimfwa: Luvula lubwanya kwikala bu bukomo bukatampe butonona botyi udi na kidindo akafike kwaenda. Inoko ke mafukupo onso ekalanga’ko luvula lukatampe, kadi mafuku amo kelwikalanga’kopo’tu. Le ko kunena’mba ngovi kakabwanyapo kwenda? Ke amopo. Kimfwa, mabotyi amo adi na kidindo ekalanga na mamotele; makwabo nao endejibwanga na misupi. Ngovi ubwanya kwingidija motele nansha misupi mwanda wa akafike kwaenda. Mutyima wetu wa kusaka kufikila pa kitungo ubwanya kudingakanibwa na luvula; kadi uno mutyima ubwanya kwishila mungya mafuku. Mafuku amo, tubwanya kubulwa mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyetu. Nanshi shi twadi tulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyetu enka kitatyi kyotudi na mutyima wa kusaka kufikila’po, ketwadipo ba kufikila’po nansha dimo. Inoko pamo’nka bwa ngovi usokola’ko miswelo mikwabo ya kumukwasha akafike kwaenda, netu tubwanya kwendelela kulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyetu nansha ke  mu kitatyi kyoketudipo na mutyima wa kusaka kufikila’po. Nansha byokebipēlapo kulonga namino, ukasangala shi ufikile pa kitungo kyobe. Kumeso kwa kwisambila pa byotubwanya kulonga pa kufikila’po, tulondololei bidi kino kipangujo kyotubwanya kwiipangula.

9. Lelo i bibi kwendelela kulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kitatyi kyoketudipo na mutyima wa kusaka kufikila’po? Shintulula.

⁹ Yehova usakanga tumwingidile na nsangaji kadi pampikwa kuningilwa. (Ñim. 100:2; 2 Ko. 9:7) Le pene’po tufwaninwe kwendelela kulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kya ku mushipiditu shi ketwikisangelapo? Tubandaulei’ko kimfwa kya Polo. Wānenene amba: “Ndemununanga na kusumininwa umbidi wami ne kwiumuna bupika.” (1 Ko. 9:25-27) Polo wēningīle kulonga byobya byoloke nansha ke kitatyi kyakādipo usaka kulonga byobya byādi bimusakila Yehova. Lelo Yehova wāsangedile mwingilo wa Polo? I amo! Kadi Yehova wāmwesele pa bukomo bwaālongele.—2 Tm. 4:7, 8.

10. Le i byabuyabuya’ka bidi mu kulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyetu nansha ke kitatyi kyoketudipo na mutyima wa kusaka kufikila’po?

¹⁰ Muswelo umo onka, Yehova usangalanga paetumona tulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyetu nansha ke kitatyi kyoketudipo na mutyima wa kusaka kufikila’po. Bimusangajanga mwanda nansha shi padi ketwingilangapo nyeke mwingilo’wa pa mwanda wa buswe botwiusenswe, uyukile amba twingilanga’o mwanda wa buswe botumusenswe. Monka mobāesedile Polo kudi Yehova, netu uketwesela pa bukomo botulonga. (Ñim. 126:5) Kadi potumona muswelo witwesela Yehova, tubwanya enka ne kwikala na mutyima wa kwingila mwingilo. Kaka Lucyna wa mu Polonye unena’mba: “Kyaba kimo nkisakengapo kwenda mu busapudi, nakampata shi ne mukōke. Nansha nankyo, nsangaji yongikalanga nayo shi nakasapula i kyabuntu kya kutendelwa.” Nanshi tutalei byotubwanya kulonga kitatyi kyotubulwa mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyetu.

11. Le Yehova ubwanya kwitukwasha muswelo’ka twikale na kwīfula?

¹¹ Lomba Yehova akukwashe wikale na kwīfula. Kwīfula i bukomo bwa kutādila mwiivwanino wetu ne bilongwa byetu. Divule dine kino kishima kikalanga na mulangwe wa kwipelela abe mwine kulonga bintu bibi. Inoko kadi kwīfula kwikalanga kwa kamweno pa kusaka kulonga bintu biyampe, nakampata shi byotusaka kulonga’bya i bikomo nansha ketudipo na mutyima wa kusaka kwibilonga. Vuluka’mba, kwīfula kubadilwa mu kipa kya mushipiditu, nanshi lomba Yehova mushipiditu ujila ukukwashe amba wikale na ino ngikadila ya mvubu. (Luka 11:13; Ngt. 5:22, 23) David otwatelanga ku ngalwilo, ushintulula mwamukwashishe milombelo. Wadi usaka kwikala na mpangiko miyampe ya kifundwa kya pa kasuku. Unena’mba: “Nadi nomba Yehova ankwashe ngikale na kwīfula. Na bukwashi bwandi, nabwenye kwikala na mpangiko miyampe ya kifundwa kya pa kasuku ne kwiilēmeka.”

12. Le musoñanya udi mu Musapudi 11:4 uketukwasha namani tufikile pa bitungo byetu bya ku mushipiditu?

¹² Kokelaija ngikadilo milumbuluke. Mu ino ntanda, padi ketukekalapo nansha dimo mu ngikadilo milumbuluke. Shi twilaije ngikadilo milumbuluke, tubwanya kutunya kufikila pa kitungo kyetu. (Tanga Musapudi 11:4.) Tutu Dayniel unena’mba: “Kekwikalangapo ngikadilo milumbuluke. Tutūlanga’ko ngikadilo milumbuluke na kushilula’tu.” Tutu Paul wa mu Uganda ulombola bubinga bukwabo boketufwaninwepo kutundulwila bintu, amba: “Kitatyi kyotushilula nansha shi abyo i bikomo namani, tupanga Yehova kintu kyabwanya kwesela.”—Mal. 3:10.

13. Le i kamweno’ka kadi mu kushilula na bitungo bityebitye?

¹³ Shilula na bitungo bityebitye. Tubwanya kubulwa mutyima wa kusaka kufikila pa kitungo kyetu mwanda kimweka bu kikomo kufikila’po. Shi ye mwikadile ne kitungo kyowitungīle, ubulwe’po kwikyabanya mu bitungo bityebitye? Shi kitungo kyobe i kya kwikala na ngikadila kampanda, le ubulwe’po kushilula na kwiimwekeja  mu myanda mityemitye? Shi kitungo kyobe i kya kupwa kutanga Bible yense, ubulwe’po kushilula na kutanga mu kitatyi kityetye? Tomáš watelwanga ku ngalwilo, wakolēlwe kufikila pa kitungo kyandi kya kupwa kutanga Bible yense mu mwaka umo. Unena’mba: “Najingulwile amba natongele kutanga mashapita mavule kupita pa onadi mbwanya kutanga. Ebiya nakwata butyibi bwa kushilula monka, inoko pano netungīle kutanga kipindi kya shapita difuku ne difuku ne kulangulukila’po. Kino kyankweshe nshilule kusangela byonadi ntanga.” Tomáš byaashilwile kusangela kutanga Bible, wadi kasangela kutanga’ye mu bula bwa kitatyi kilampe. Ku mfulo, wabwenye kutanga Bible yense mutuntulu. c

14. Le i bikoleja’ka byotubwanya kwikonda nabyo?

¹⁴ Kya bulanda, nansha shi tusakanga namani kufikila pa kitungo kyetu ne kulonga bukomo, kubwanya kulongeka kintu kibwanya kulengeja bitukomene bininge kufikila pa kitungo’kya. Kimfwa, “myanda yampikwa kulaa” ibwanya kwitudīla kitatyi kyotusakilwa pa kufikila pa kitungo kyetu. (Mus. 9:11) Tubwanya kutanwa na makambakano abwanya kwitutyumuna mutyima ne kwitulengeja tubulwe bukomo. (Nki. 24:10) Ngitu yetu ya kubulwa kubwaninina ibwanya kwitulengeja tulonge bintu mu muswelo kewitukwashapo tufikile pa kitungo kyetu. (Loma 7:23) Nansha kadi tubwanya’tu kwivwana bukōke. (Mat. 26:43) Le i bika biketukwasha tukomene bino bikoleja?

15. Mwanda waka kufwaninwepo kuleka’byo shi kubaikala makambakano alengeja bikukomene bininge kufikila pa kitungo kyobe? (Ñimbo ya Mitōto 145:14)

¹⁵ Vuluka’mba shi kubalongeka kintu kikulengeja utunye kufikila pa kitungo kyobe, ke kunenapo amba leka kulonga bukomo bwa kufikila’po. Bible unena’mba tubwanya kufikilwa kyaba ne kyaba na makambakano. Inoko kadi ulombola’mba, tubwanya monka kumona bukomo, nakampata na bukwashi bwa Yehova. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 145:14.) Tutu Philip otwesambilanga’po ku ngalwilo unena’mba: “Nkitengapo mutyima pa misunsa yontunya kufikila pa kitungo kyami.  Ami ntanga mutyima pa misunsa yonshilula monka kulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo.” David otwesambilanga’po kala unena’mba: “Neelelanga’ko kuleka kumona makambakano bu bijika, inoko neamonanga bu mikenga ya kulombola monsanshilwe bininge Yehova.” Bine shi ulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyobe nansha shi kudi makambakano, ulombolanga Yehova amba usakanga kumusangaja. Bine, Yehova usangalanga pakumona wendelela kulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyobe!

16. Shi bibakukomena bininge kufikila pa kitungo kyobe, kino kibwanya kukufundija bika?

¹⁶ Mona kikoleja’kya bu mukenga wa kuboila’ko ñeni. Langulukila pa kine kyalengeja’kyo, ne kwiipangula’mba, ‘Le kudi kyombwanya kulonga’po mwanda wa kekwakekala kikoleja kikwabo kibwanya kulengeja binkomene bininge kufikila pa kitungo kyami?’ (Nki. 27:12) Inoko kyaba kimo, shi kitungo kyowitungīle i kikomo kufikila’po, bilombola’mba kitungo kyobe i kikupite mutwe. Shi umona’mba ye mwikadile ne kitungo kyowitungīle, nankyo langulukila’po ne kumona shi kwendelela kwikala nakyo i kwikala na bujalale. d Yehova kakakumonepo bu wa bule shi ubatunya kufikila pa kitungo kikupite mutwe.—2 Ko. 8:12.

17. Mwanda waka tufwaninwe kwendelela kuvuluka byoketudi balonge kala?

¹⁷ Endelela kuvuluka bintu byokodi mulonge kala. Bible unena’mba, “Leza ke mukondamepo wa kwilwa mingilo yenu.” (Bah. 6:10) Nanshi nobe kokīlwa’yo. Langulukila pa bintu byokodi mulonge kala—kimfwa, kupwana na Yehova, kusapwila bantu bakwabo myanda yandi, nansha kubatyijibwa. Monka mowaendelele ne kufikila pa bitungo bya ku mushipiditu mafuku kunyuma, ye mokabwaninya kwendelela ne kufikila pa kitungo kyowitungīle pano.—Fid. 3:16.

18. Le i bika byotufwaninwe kuvuluka nyeke potulonga bukomo bwa kufikila pa kitungo kyetu? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁸ Na bukwashi bwa Yehova, ubwanya kufikila pa kitungo kyobe, pamo’nka bwa ngovi ufika na nsangaji kwaenda. Inoko kadi vuluka’mba, bangovi bavule basangelanga lwendo lwabo. Nobe, longa nyeke bukomo bwa kumona muswelo ukukwasha Yehova. Kino kikakukwasha wikale na nsangaji polonga bukomo bwa kufikila pa bitungo byobe. (2 Ko. 4:7) Shi wendelele kulonga bukomo, ukeselwa madyese mavule.—Ngt. 6:9.