1. Mwanda waka tusangelanga bantu ba kitūkijetyima?

 BATWE bonso tusangelanga bantu ba kitūkijetyima. Mwanda waka? Mwanda tulēmekanga boba babwanya kwilaija kintu kampanda pampikwa kufītwa. Twivwananga biyampe shi bakwetu betutūkijija mutyima kitatyi kyotulonga bilubo. Kadi tufwijanga’ko yewa wetufundije Bible mwanda wetutūkijije mutyima potwadi twikonda na kwifunda bubine bwa mu Bible, kwibwitabija, ne kwibulonda mu bwetu būmi. Kadi kutabukidila, tufwijanga’ko Yehova Leza pa kwitutūkijija mutyima!—Loma 2:4.

2. Le i mu myanda’ka motubwanya kukolelwa kwikala na kitūkijetyima?

² Nansha byotusangelanga bakwetu betutūkijije mutyima, ke ponsopo nyeke pobitupēlelanga kwikala na kitūkijetyima. Kimfwa, tubwanya kukolelwa kwikala talala, nakampata shi ketudi batyelewe inoko mwishinda mudi bantu bavule. Tubwanya kukalabala shi bantu bakwabo abetulobeja. Kadi kyaba kimo, tubwanya kukolelwa kwendelela kwilaija mulao wa Yehova wa ntanda mipya. Le bikulomba kwikadila’ko na kitūkijetyima? Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo mushintulwila kwikala na kitūkijetyima ne mwanda waka ino ngikadila i ya mvubu mpata. Kadi tusa kubandaula’mo bintu bibwanya kwitukwasha twikadile’ko na kitūkijetyima.

3. Le muntu wa kitūkijetyima uloñanga namani shi abamusanshija?

³ Tubandaulei’ko miswelo iná yotubwanya kulombola’mo kitūkijetyima. Mubajinji, muntu wa kitūkijetyima wijanga pa kukwatwa bulobo. Uloñanga bukomo bwa kūba talala ne kuleka kulama kīji kitatyi kyobamusanshija nansha kyatyumukilwe mutyima. Binenwa “wija pa kukwatwa bulobo,” bitanwa dibajinji mu Bible kitatyi kyētelele Yehova bu “Leza wa lusa  ne kanye, wija pa kukwatwa bulobo kadi muyule buswe bwa ndamatyidile ne bubine.”—Div. 34:6.

4. Le muntu wa kitūkijetyima uloñanga namani pobimulomba kwilaija?

⁴ Muswelo wa bubidi, muntu wa kitūkijetyima wilaijanga talala. Shi kintu kampanda kibaije kutabuka mwaadi ulangila, muntu wa kitūkijetyima uloñanga bukomo bwa kuleka kusela mutyima kūlu nansha kuloba. (Mat. 18:26, 27) Kudi myanda mivule motunenwe kwilaija talala. Kimfwa, tunenwe kuteja na kitūkijetyima pampikwa kutyiba muntu kitatyi kyaesamba netu. (Yoba 36:2) Kadi tubwanya kusakilwa kitūkijetyima kitatyi kyotukwasha mwifundi evwanije bufundiji bwa mu Bible nansha kukomena kibidiji kibi.

5. Le i muswelo’ka mukwabo otubwanya kulombola’mo kitūkijetyima?

⁵ Muswelo wa busatu, muntu wa kitūkijetyima kaloñangapo bintu na kwiyumbila. Shako kyaba kimo tunenwe kulonga bintu bukidibukidi. Inoko, shi muntu wa kitūkijetyima wingila mwingilo wa mvubu, kewingilangapo na kwiyumbila. Aye witūdilanga’ko kitatyi kya kutandika bintu byasa kwingila. Kupwa waingila senene mwingilo’wa.

6. Le muntu wa kitūkijetyima uloñanga namani kitatyi kyaekonda na makambakano nansha na byamalwa?

⁶ Muswelo wa buná, muntu wa kitūkijetyima uloñanga bukomo bwa kūminina byamalwa pampikwa kwitompwela. Mu uno muswelo, kitūkijetyima i kiifwane na kūminina. Shako, ke bibipo kusapwila mulunda netu wa pa mutyima muswelo otwiivwana pa makambakano kampanda. Inoko, muntu wa kitūkijetyima uloñanga bukomo bwa kwendelela kūminina koku wikele nyeke na milangwe miyampe. (Kol. 1:11) Batwe bene Kidishitu, tunenwe kulombola kitūkijetyima mu ino miswelo yonso. Mwanda waka? Tubandaulei’ko bubinga butyetye.

7. Le kukwatañana na Yakoba 5:7, 8, mwanda waka kitūkijetyima i kya mvubu mpata? (Tala ne kifwatulo.)

⁷ Kitūkijetyima i kya mvubu mpata pa kupanda. Pamo’nka bwa bengidi ba Yehova ba kikōkeji ba pa kala, netu tufwaninwe kwilaija Leza na kitūkijetyima afikidije milao yandi. (Bah. 6:11, 12) Bible witudingakanyanga na kidimye. (Tanga Yakoba 5:7, 8.) Kidimye wingilanga bininge mwanda wa kukuna bikunanwa byandi ne kwibisangila mema, inoko kayukangapo i kitatyi’ka kine kyobitama. O mwanda kidimye wilaijanga na kitūkijetyima koku ukulupile amba ukangula bikunanwa byandi. Ne batwe netu, twingilanga bininge mingilo ya ku mushipiditu, nansha byoketuyukilepo ‘i difuku’ka dine dīya Mfumwetu.’ (Mat. 24:42) Twilaijanga na kitūkijetyima, koku tukulupile amba pa kitatyi kitungwe, Yehova ukafikidija byonso byaetulaile. Shi amba twabudilwe kitūkijetyima, twadi tubwanya kukōka’byo kwilaija ne kushilula kusāsuka mu bubine. Kadi twadi ba kushilula kulondalonda bintu bibwanya kwituletela nsangaji ya dyalelo. Inoko shi tudi na kitūkijetyima, tubwanya kūminina kufika ne ku mfulo ne kupanda.—Mika 7:7; Mat. 24:13.

8. Le kitūkijetyima kibwanya kwitukwasha namani mu kipwano kyetu na bakwetu? (Bene Kolose 3:12, 13)

⁸ Kitūkijetyima kitukwashanga mu kipwano kyetu na bakwetu. Kitukwashanga twibateje na katentekeji pobesamba. (Yak. 1:19) Kadi kitūkijetyima kitukwashanga twikale nabo mu ndoe. Kitukiñanga ku kuleka kulonga bintu na kansontomokela ne ku kunena bintu bibi kitatyi kyotuvutakanibwe ñeni. Kadi kwikala na kitūkijetyima kuketukwasha tuleke kukwatwa bulobo shi muntu kampanda wetusanshija. Pa kyaba kya kulama kīji, ‘tukendelela kwitūkijija mityima batwe bene na bene.’—Tanga Bene Kolose 3:12, 13.

9. Le kitūkijetyima kitukwashanga namani kitatyi kyotukimba kukwata butyibi? (Nkindi 21:5)

⁹ Kitūkijetyima kibwanya kwitukwasha tukwate butyibi buyampe. Pa kyaba kya kwiyumbila nansha kulonga bintu na kansontomokela, tuketūdila’ko kitatyi kya kulangulukila pa butyibi botukimba kukwata, kupwa twakwata butyibi buyampe. (Tanga Nkindi 21:5.) Kimfwa, shi tukimbanga kaji, tubwanya kwikala na mutyima wa kwitabija kaji kabajinji kamweka, nansha shi kaketukambakanya mu butōtyi botutōta Yehova. Inoko shi tudi na kitūkijetyima, tuketūdila’ko kitatyi kya kubandaula bintu pamo bwa kifuko kukengidilwa, mansá a kwingila, ne lupusa lubwanya kwikala na kaji’ka pa kisaka kyetu ne pa būmi bwetu bwa ku mushipiditu. Shi tudi na kitūkijetyima, tubwanya kwepuka kukwata butyibi bubi.

10. Le i muswelo’ka ubwanya mwine Kidishitu kwendelela kwikala na kitūkijetyima?

¹⁰ Lomba Yehova akukwashe wikale na kitūkijetyima. Kitūkijetyima kibadilwa mu kipa kya mushipiditu. (Ngt. 5:22, 23) Nanshi tubwanya kulomba Yehova etupe mushipiditu ujila ne kwitukwasha twikale na kipa kyao. Shi tubatanwa na mwanda utūla kitūkijetyima kyetu pa ditompo, ‘tulombanga’nka kulomba’ Yehova mushipiditu ujila witukwashe twikale na kitūkijetyima. (Luka 11:9, 13) Kadi tubwanya kulomba Yehova etukwashe tumone bintu mwaebimwena. Ebiya pa kupwa kulombela, tunenwe kulonga bukomo bwa kwikala na kitūkijetyima difuku ne difuku. Shi twendelele kulomba Yehova etupe kitūkijetyima ne kulonga bukomo bwa kwikala nakyo, nandi uketukwasha twikadile’ko na  kitūkijetyima nansha shi mafuku kunyuma ketwadipo nakyo.

11-12. Le Yehova i mulombole namani kitūkijetyima?

¹¹ Langulukila pa bimfwa bya mu Bible. Mu Bible mudi bimfwa bivule bya bantu bāikele na kitūkijetyima. Shi tulangulukile pa ino nsekununi, tubwanya kwifundila’ko miswelo ya kulombola’mo kitūkijetyima. Kumeso kwa kubandaula bino bimfwa, twisambilei’ko bidi pa kimfwa kikatampe kya kitūkijetyima, ke Yehova kadi.

¹² Mu budimi bwa Edena, Satana wāvubakeninye Dijina dya Yehova bubela ne kona bulēme bwandi bwa bu Muludiki muyampe kadi wa buswe. Pa kyaba kya konakanya uno vubavuba kiponka na ponka, Yehova wālombwele kitūkijetyima ne kwīfula, na kuyuka’mba bikalomba kitatyi pa kulombola’mba buludiki bwandi bo buyampe. Kadi kitatyi kyailaije, ūmininanga kafutululo ko-konso kaletelwe pa dijina dyandi. Ne kadi, Yehova wilaijanga na kitūkijetyima mwanda wa bantu bavule bamone mukenga wa kwikala na būmi bwa nyeke. (2 Pe. 3:9, 15) Kino i kilengeje bantu midiyo ne midiyo bamuyuke. Shi tute mutyima ku byabuyabuya bidi mu kitūkijetyima kya Yehova, nabya biketupēlela kwilaija kitatyi kyatungile mwanda wa kuleta mfulo.

13. Le Yesu wāiwile namani mu muswelo mubwaninine kitūkijetyima kya Shandi? (Tala ne kifwatulo.)

¹³ Yesu wāiwile kitūkijetyima kya Shandi mu muswelo mubwaninine, kadi wālombwele ino ngikadila paādi pano pa ntanda. Kebyādipo nyeke bipēla kwadi kulombola kitūkijetyima, nakampata ku basonekeji ne Bafadiseo ba buzazangi. (Yoa. 8:25-27) Inoko, pamo’nka bwa Shandi, Yesu wādi wija pa kukwatwa bulobo. Pobādi bamutuka nansha kumukolomona, kādipo ulama kīji. (1 Pe. 2:23)  Yesu wāuminine matompo na kitūkijetyima pampikwa kwitompwela. O mwanda ke kya kutulumukapo shi Bible witusapwila’mba, “Tai mutyima bininge kudi uno waūminine binenwa bibibibi bya uno muswelo bya babipya-mambo”! (Bah. 12:2, 3) Na bukwashi bwa Yehova, netu tubwanya kūminina na kitūkijetyima matompo o-onso otutanwa nao.

14. Lelo i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kitūkijetyima kya Abalahama? (Bahebelu 6:15) (Tala ne kifwatulo.)

¹⁴ Lelo tunene namani shi byotwadi tutengēle pa mwanda utala mfulo kebyafikidile? Padi twilaijanga mfulo pano kepadi kitatyi kilampe. Tubwanya kusela mutyima kūlu amba tubwanya kufwa pampikwa kumona mfulo poifika. Le i bika bibwanya kwitukwasha twendelele kwilaija na kitūkijetyima? Tubandaulei’ko kimfwa kya Abalahama. Abalahama paādi ke mununu na myaka 75 pampikwa mwana, Yehova wāmulaile amba: “Nkakwalamunanga kodi muzo mukatampe.” (Ngo. 12:1-4) Le Abalahama wāmwene pāfikidile uno mulao? Wāmwene’ko kipindi, ke mulaopo onso. Pa kupwa kwabuka Munonga wa Ufalete ne kwilaija mu bula bwa myaka 25, Abalahama wāmwene kubutulwa kwa mu kingelengele kwa wandi mwana Izake, kadi myaka mikwabo 60 pa kupita’po, ye bandi bankana ba Esau ne Yakoba bābutulwa. (Tanga Bahebelu 6:15.) Inoko Abalahama kāmwenepo pāikele lutundu lwandi ke muzo mukatampe ne kupyana Ntanda ya Mulao. Ino uno mwana-mulume wa kikōkeji wādi mu kipwano kiyampe na Umpangi wandi. (Yak. 2:23) Kadi Abalahama pakasangulwa, ukasangala bininge pa kuyuka’mba lwitabijo lwandi ne kitūkijetyima kyandi byāletēle mizo yonso madyese! (Ngo. 22:18) Le i ñeni’ka yotuboila’ko?  Tuboila’ko ñeni ya amba, tubwanya kutunya kumona milao yonso ya Yehova ifikidila pano. Inoko, shi tudi na kitūkijetyima pamo bwa Abalahama, tubwanya kukulupila’mba Yehova uketupala mpalo tamba’nka pano, ne kwitupala mpalo mivule mu ntanda mipya yaetulaile.—Mako 10:29, 30.

15. Le i bika byotubwanya kwifunda mu kifundwa kyetu kya pa kasuku?

¹⁵ Mu Bible mudi bimfwa bivule bya bantu bāikele na kitūkijetyima. (Yak. 5:10) Le wabulwapo kwitungila’ko kitungo kya kwifunda myanda ya bano bantu? b Kimfwa, nansha Davida byaāshingilwe māni ukidi nkasampe mwanda wa kwikala mulopwe wa Isalela, byāmulombele kwilaija myaka mivule kumeso kwa kupebwa bulopwe. Ba Shimioni ne Ana bādi batōta Yehova na kikōkeji pobādi bēlaije Meshiasa wālailwe. (Luka 2:25, 36-38) Nanshi powifunda nsekununi pamo bwa ino, kimba bilondololwa ku bino bipangujo: Le i bika padi byākweshe uno muntu ekale na kitūkijetyima? Le wāmwenine namani mu kwikala na kitūkijetyima? Lelo i muswelo’ka ombwanya kumwiula? Kadi ubwanya ne kumwena mu bimfwa bya bantu bābudilwe kitūkijetyima. (1 Sa. 13:8-14) Ubwanya kwiipangula’mba: ‘I bika padi byēbalengeje babulwe kitūkijetyima? Le i bintu’ka bibi byēbatene pa mwanda wa kubulwa kitūkijetyima?’

16. Le i byabuyabuya’ka bimo bidi mu kwikala na kitūkijetyima?

¹⁶ Langulukila pa byabuyabuya bidi mu kwikala na kitūkijetyima. Shi tudi na kitūkijetyima, twikalanga na nsangaji ne na mutyima mutūke. Mu uno muswelo, kitūkijetyima kibwanya kulumbulula ñeni yetu ne bukomo bwetu bwa ngitu. Shi tutūkijija banabetu mutyima, twikalanga nabo mu kipwano kiyampe. Kadi po pene kipwilo kyetu kikadilanga’ko mu bumo. Shi muntu kampanda wetukolomona, kwija kwetu kwa kukwatwa bulobo kubwanya kwitukinga ku kubipijija’ko myanda. (Ñim. 37:8, kunshi kwa dyani.; Nki. 14:29) Inoko kya mvubu kutabuka, shi tudi na kitūkijetyima, twiulanga Tata wetu wa mūlu ne kwikala nandi mu kipwano kiyampe.

17. I bika byotufwaninwe kusumininwa kulonga?

¹⁷ Bine, kitūkijetyima i ngikadila miyampe kadi ya kamweno! Nansha byokebipēlangapo nyeke kwikala na kitūkijetyima, na bukwashi bwa Yehova, tukendelela nyeke kwikala na ino ngikadila. Kadi shi twilaije ntanda mipya na kitūkijetyima, tubwanya kukulupila’mba “diso dya Yehova ditalanga boba bamwakaminwe, boba batengele buswe bwandi bwa ndamatyidile.” (Ñim. 33:18) Nanshi batwe bonso tusumininwei kwendelela kuvwala kitūkijetyima.