1. Kukwatañana na 1 Petelo 5:2, le bakulumpe badi na dyese’ka?

 BAKULUMPE bene Kidishitu i bapebwe mwingilo wa kulela mikōko milēme ya Yehova. Bano bana-balume bepāne basangelanga bininge dyese dya kwingidila batutu ne bakaka, kadi bengilanga bininge mwanda wa kwikala ‘bakumbi bakumba bya binebine.’ (Yel. 23:4; tanga 1 Petelo 5:2.) Bine tufwijanga’ko bininge pa kwikala na bano bana-balume mu bipwilo byetu!

2. Le i makambakano’ka abwanya kwikonda na bakulumpe bamo?

² Kitatyi kivuija bakulumpe biselwa byabo, bekondanga na makambakano mavule. Amo bidi, pa kukwatakanya kipwilo, bakulumpe banenwe kwingila bininge. Tutu Tony, mukulumpe wa mu États-Unis wefundīle’ko kwikala na butukanye mu mwanda utala kwitabija mingilo. Ushintulula’mba: “Pashilwile kipupo kya Corona, byanombele kwingila bininge pa kuteakanya kupwila ne busapudi. Ino nansha byonalongele bivule, kwakidi’nka bivule bya kulonga. Ku mfulo, nadi kenkomenwa kitatyi kya kutanga Bible, kwifunda pa kasuku, ne kulombela.” Tutu Ilir, mukulumpe wa mu Kosovo, wekondele na makambakano a muswelo mukwabo. Kitatyi kyaadi mu kifuko mwadi divita, byamukomēne bininge kulonda bulombodi butamba ku bulongolodi. Unena’mba: “Bukankamane bwami bwatūdilwe pa ditompo kitatyi kyaunenene bilo ya musambo kukakwasha batutu ne bakaka mu kifuko kya kyaka. Moyo wankwete ne kumona’mba bulombodi bwaletelwe kebwadipo bwendele’mo.” Tutu Tim, mishonele wa mu Azia, wamwene amba i bikomo kulonga bintu byonso byawadi unenwe kulonga difuku ne difuku. Unena’mba: “Kitatyi kimo, nkōkanga bininge mu ñeni ne mu malango.” Le i bika bibwanya kukwasha bakulumpe bekonda na makambakano bwa ano?

3. Le i muswelo’ka otubwanya kumwena batwe bonso mu kimfwa kya Mutyibi Ngideoni?

 ³ Bakulumpe babwanya kuboila ñeni ku kimfwa kya Mutyibi Ngideoni. (Bah. 6:12; 11:32) Wādi na mwingilo wa kukinga ne kukumba bantu ba Leza. (Bat. 2:16; 1 Bi. 17:6) Pamo bwa Ngideoni, bakulumpe i batongwe mwanda wa kukwatakanya bantu ba Leza mu bitatyi bya makambakano makomo. (Bil. 20:28; 2 Tm. 3:1) Tubwanya kuboila ñeni ku kimfwa kya Ngideoni kya butūkanye, kwityepeja, ne kikōkeji. Kūminina kwandi kwatūdilwe pa ditompo kitatyi kyaādi uvuija mingilo yandi. Ekale twi bakulumpe nansha ke twi bakulumpepo, tubwanya kwikala na mutyima wa kufwija’ko pa bakulumpe betu. Tubwanya kukwatakanya bano bana-balume bengila bininge mu kipwilo.—Bah. 13:17.

4. Le Ngideoni wālombwele butūkanye ne kwityepeja muswelo’ka?

⁴ Ngideoni wādi mwana-mulume mutūkanye kadi mwityepeje. b Mwikeulu wa Yehova paālombwele Ngideoni amba watongwe mwanda wa kukūla Isalela ku bene Midyana bakomokomo, uno mwana-mulume mwityepeje wālondolwele amba: “Kisaka kyetu i kityetye bininge mu bisaka bya Manase, kadi ami nami ne mutabuke butyetye mu njibo ya tata.” (Bat. 6:15) Wēmwene amba kabwanyapo kwingila uno mwingilo. Inoko Yehova wādi uyukile amba ukabwanya. Na bukwashi bwa Yehova, Ngideoni wāvuije senene mwingilo wandi.

5. I muswelo’ka ubwanya kutūlwa butūkanye ne kwityepeja kwa mukulumpe pa ditompo?

⁵ Bakulumpe baloñanga bukomo bwa kulombola butūkanye ne kwityepeja mu bintu byonso. (Mika 6:8; Bil. 20:18, 19) Kebetumbikangapo pa bintu byobabwanya kulonga nansha byobalonga; kadi kebetopekangapo bipitepite pa bukōkekōke bwabo. Inoko kyaba kimo, mukulumpe ubwanya kutūlwa pa ditompo. Kimfwa, mukulumpe ubwanya kwitabija mingilo mivule kupwa wamona’mba i bikomo kwingila yonso. Nansha kadi ubwanya kutopekwa pa muswelo waingila mwingilo kampanda nansha kutendelwa pa muswelo waingila mwingilo mukwabo. Le kimfwa kya Ngideoni kibwanya kukwasha namani bakulumpe mu myanda na ino?

6. Le i ñeni’ka ibwanya kuboila bakulumpe ku kimfwa kya Ngideoni kya butūkanye? (Tala ne kifwatulo.)

 ⁶ Lomba bukwashi. Muntu wa butūkanye uyukanga mikalo yandi. Ngideoni wālombwele butūkanye na kunena bantu bakwabo bamukwashe’ko. (Bat. 6:27, 35; 7:24) Ye mulongelanga ne bakulumpe ba tunangu. Tutu Tony otwesambilanga’po ku ngalwilo unena’mba: “Mungya kitamina kyami, nkimbanga kwitabija mingilo mivule kutabuka pa yombwanya kwingila. O mwanda nakwete butyibi bwa kwisambila pa butūkanye mu butōtyi bwetu bwa kisaka, ne kwitabija milangwe ya wami mukaji. Natadile ne pa jw.org video inena’mba, Fundijai, Kulupijai, Kadi Kankamikai Bakwenu, na Mwalongēle Yesu.” Tutu Tony washilwile kunena bantu bakwabo bamukwashe’ko mu mingilo yandi. Byaikala namani? Tutu Tony unena’mba: “Mingilo mu kipwilo ingilwanga senene, kadi kendi na kitatyi kya kuningija kipwano kyami na Yehova.”

7. Le bakulumpe, babwanya kwiula namani kimfwa kya Ngideoni kitatyi kyobebatopeka? (Yakoba 3:13)

⁷ Londolola na mutyima mutūke pobakutopeka. Kadi bakulumpe batūlwanga pa ditompo kitatyi kyobatopekwa. Ne mu uno mwanda namo, kimfwa kya Ngideoni kibwanya kwibakwasha. Byaāyukile amba i wa kubulwa kubwaninina, wālondolwele na mutyima mutūke pobāmutopekele kudi bene Efelaimi. (Bat. 8:1-3) Ngideoni kālondolwelepo na bulobo. Wālombwele mutyima wa kwipēleka na kuteja matope abo, wātalaja bulobo bwabo na bunwa. Bakulumpe ba tunangu beulanga Ngideoni na kuteja na katentekeji ne kulondolola na mutyima mutūke pobebatopeka. (Tanga Yakoba 3:13.) Kulonga namino kuletanga ndoe mu kipwilo.

8. Le bana-balume batongwe bafwaninwe kulonga’po namani kitatyi kyobebatendela? Leta kimfwa.

⁸ Pá Yehova mitendelo. Pobātendele Ngideoni kitatyi kyaānekenye bene Midyana, aye wākokēle mitendelo’ya padi Yehova. (Bat. 8:22, 23) Le bana-balume batongwe babwanya kwiula namani Ngideoni? I na kupa Yehova mitendelo pa bintu byobalonga. (1 Ko. 4:6, 7) Kimfwa, pobatendela mukulumpe pa bwino bwandi bwa kufundija ubwanya kunena’mba, bufundiji butambanga mu Kinenwa kya Leza, nansha amba i kupityila ku bufundiji botutambula ku bulongolodi bwa Yehova. Kyaba kimo bakulumpe babwanya kulangulukila pa muswelo wabo wa kufundija shi ukokelanga mitendelo padi Yehova nansha pa abo bene. Twisambilei’ko pa kimfwa kya tutu Timothy wingilanga bu mukulumpe. Paatongelwe bu mukulumpe, tutu Timothy wadi usenswe kunena mīsambo ya bantu bonso. Unena’mba: “Nadi ngiya na ntwelelo ne bimfwa bilampe kadi bikutakane. Divule bino bintu byadi bilengeja banabetu bantendele. Kya bulanda, badi kebantendela amiwa pa kyaba kya kutendela Bible nansha Yehova.” Mwenda mafuku, tutu Timothy wamwene amba i biyampe ajadike muswelo wandi wa kufundija amba bantu baleke kumutendela bipitepite. (Nki. 27:21) Byaikala namani? Ushintulula’mba: “Bantu banombolanga mwibakwashishe mwisambo wami balwe na makambakano, bōminine ditompo kampanda, nansha kwibafwenya kudi Yehova. Bindetelanga nsangaji bininge kupita’ko kitatyi kyobadi bantendela pano kepadi myaka.”

9. Le kikōkeji ne bukankamane bwa Ngideoni byātūdilwe namani pa ditompo? (Tala kifwatulo pa kibalu.)

⁹ Ngideoni pa kupwa kutongwa bu mutyibi, kikōkeji ne bukankamane bwandi byātūdilwe pa ditompo. Wāpelwe mwingilo wa kyaka wa konakanya kisōkelo kya Bāla kya shandi. (Bat. 6:25, 26) Mwenda mafuku, pa kupwa kukongakanya kibumbo kya basola, Ngideoni wāpelwe bulombodi misunsa ibidi bwa kutyepeja basola.  (Bat. 7:2-7) Ku mfulo, bāmusoñanya kukatamba nkambi ya balwana mu bukata bwa bufuku.—Bat. 7:9-11.

10. Le kikōkeji kya mukulumpe kibwanya kutūlwa namani pa ditompo?

¹⁰ Bakulumpe bafwaninwe kwikala bakōkela “bukidi bonka.” (Yak. 3:17) Mukulumpe wa kikōkeji ukōkelanga bukidi binena Bisonekwa ne bulombodi buletwa na bulongolodi bwa Leza. Mu uno muswelo, ushilanga bakwabo kimfwa kiyampe. Inoko, kikōkeji kyandi kibwanya kutūlwa pa ditompo. Kimfwa, ubwanya kukolelwa kulonda bulombodi buletwa. Kitatyi kimo, ubwanya kwiipangula shi bine bulombodi kampanda i bwendele’mo kadi bwa tunangu. Nansha padi babwanya kumunena kwingila mwingilo ubwanya kumutūla mu kyaka kya kukutwa. Le bakulumpe babwanya kwiula namani kikōkeji kya Ngideoni mu myanda na ino?

11. Le i bika bibwanya kukwasha bakulumpe bekale na kikōkeji?

¹¹ Teja bulombodi na katentekeji ne kwibulonda. Leza wālombwele Ngideoni muswelo wa konakanya kisōkelo kya shandi, kwa kūbakila Yehova kisōkelo kipya, ne banyema ba kulambula’po. Ngideoni kātatenepo buno bulombodi—wāikele’tu kwibulonda. Dyalelo nadyo, bakulumpe batambulanga bulombodi butamba ku bulongolodi bwa Yehova kupityila ku mikanda, misapu, ne misoñanya ya kwitukwasha ku mushipiditu ne ku ngitu. Tusenswe bakulumpe betu mwanda balondanga na kikōkeji buno bulombodi bwa kiteokratike. Kipwilo kyonso kimwenanga’mo.—Ñim. 119:112.

12. Le bakulumpe babwanya kwingidija namani Bahebelu 13:17 kitatyi kyobatambula bulombodi bupya?

¹² Itabija kushinta. Vuluka’mba Yehova wāsoñenye Ngideoni ajokeje basola bavule, nandi wālongela monka. (Bat. 7:8) Ino wādi ubwanya kwiipangula’mba, ‘Lelo bine tusakilwa kuno kushinta? Lelo bikendeka?’ Nansha nankyo, Ngideoni wākōkele. Dyalelo, bakulumpe beulanga Ngideoni na kukōkela kitatyi kyobapebwa bulombodi bupya. (Tanga Bahebelu 13:17.) Kimfwa, mu 2014 Kitango Kyendeji kyashintyile muswelo wa kukwatakanya na lupeto lūbako lwa Mobo a Bulopwe ne Mobo a Bitango. (2 Ko. 8:12-14) Kala bādi bōbaka Mobo a Bulopwe, kupwa bipwilo kebifuta lupeto bityebitye. Inoko bulombodi bwashintyile, kebengidija byabuntu bya ntanda yonso mwanda wa kukwatakanya lūbako lwa mobo a kiteokratike konso koasakilwa, nansha shi kipwilo’kya kidi’tu na bukomo bwa kuleta kyabuntu kityetye. Tutu José pawaivwene kuno kushinta watatene amba kebikendekapo, na kulanga’mba: ‘Kekukekalapo nansha Njibo ya Bulopwe imo ikōbakwa. Bintu kebilongekangapo namino kuno kwetu.’ Le i bika byakweshe tutu José akwatakanye buno bulombodi? Unena’mba: “Binenwa bidi mu Nkindi 3:5, 6 byamvulwije kukulupila mudi Yehova. Kadi bilupukile’ko i bya kutendelwa! Twi bōbake Mobo a Bulopwe mavule, kadi twi befunde ne kutūla byabuntu mu miswelo mishileshile mwanda wa kwikale kwenzankana.”

13. (a) Le i bika byākulupile Ngideoni? (b) Le bakulumpe babwanya namani kwiula Ngideoni? (Tala ne kifwatulo.)

 ¹³ Longa kiswa-mutyima kya Yehova na bukankamane. Ngideoni wākōkele Yehova nansha byaādi na moyo ne mwingilo waāpelwe byowādi wa kyaka. (Bat. 9:17) Yehova pa kupwa kumukulupija, Ngideoni wākulupile na mutyima wandi onso amba, Leza ukamukwatakanya pakinga bantu bandi. Bakulumpe badi mu bifuko mukankajibwe mwingilo wetu beulanga Ngideoni. Batangidilanga kupwila ne mwingilo wa busapudi na bukankamane nansha byokudi kyaka kya kukutwa, kwipangulwa bipangujo, kujimija twaji, nansha kususulwa. c Pa kyamalwa kikatampe, bakulumpe bakasakilwa bukankamane pa kukōkela bulombodi bobakapebwa—nansha shi kwibulonda kukebatūla mu kyaka. Buno bulombodi bubwanya kwikala bwa mwa kusapwila musapu wa butyibi ne mwa kupandila ku kutambwa bulwi na Koka wa Makoka.—Ezk. 38:18; Kus. 16:21.

14. Le kūminina kwa Ngideoni kwatūdilwe namani pa ditompo?

¹⁴ Ngideoni wādi unenwe kwingila bininge pa kuvuija mwingilo wandi wa bu mutyibi. Kitatyi kyānyemene bene Midyana bufuku ku bulwi, Ngideoni wēbalondele tamba ku Musanza wa Yezelele kutūla ku Munonga wa Yodano. Mobimwekela uno munonga wādi mujokolokwe na mató. (Bat. 7:22) Le Ngideoni wāimanine pa Yodano? Aa! Nansha byobākokele, aye ne bana-balume 300 baābukile Yodano ne kwendelela kwibapanga. Ku mfulo, bakwata bene Midyana ne kwibanekenya.—Bat. 8:4-12.

15. Le kūminina kwa mukulumpe kubwanya kutūlwa pa ditompo kitatyi’ka?

¹⁵ Kyaba kimo mukulumpe ubwanya kukōka bininge ku ngitu, mu ñeni, ne mu malango kakomenwa kukwatakanya kipwilo ne kyandi kisaka. Le i muswelo’ka ubwanya bakulumpe kwiula Ngideoni mu ngikadilo bwa ino?

16-17. Le i bika byākweshe Ngideoni ōminine, ne i bika bibwanya kukulupila bakulumpe? (Isaya 40:28-31) (Tala ne kifwatulo.)

¹⁶ Kulupila’mba Yehova ukakukomeja. Ngideoni  wākulupile amba Yehova ukamupa bukomo, ne bine wāmupele’bo. (Bat. 6:14, 34) Ngideoni ne bandi bana-balume bāpangile balopwe babidi bene Midyana lwa nshi abo papo mobimwekela bādi bakandile pa bangamedia. (Bat. 8:12, 21) Inoko, na bukwashi bwa Yehova, bene Isalela bākwata bano balopwe ne kunekenya divita. Ne bakulumpe nabo babwanya kukulupila mudi Yehova, mwine “kakōkangapo nansha kupungila kwine.” Ukebapa bukomo kitatyi kyobasakilwa’bo.—Tanga Isaya 40:28-31.

¹⁷ Tubandaulei’ko kimfwa kya tutu Matthew, wingilanga mu Komite Utala Myanda ya Lupitalo. Le i bika bimukweshe ōminine? Tutu Matthew unena’mba: “Ne mwimwene bubine bwa Bene Fidipai 4:13. Kitatyi kivule kyonkōka kemone amba nkikibwanyapo kwendeleja uno mwingilo, nombelanga bininge, nzenza Leza ampe bukomo bwa ngitu ne bwa mu malango bonsakilwa pa kukwatakanya banabetu. Mu bino bitatyi, mushipiditu wa Yehova umpanga bukomo ne kunkwasha ñuminine.” Pamo bwa Ngideoni, bakulumpe betu bepāne babwanya kutanwa na bikoleja kitatyi kyobakwatakanya luombe lwa Leza. Shako, banenwe kuyuka mikalo yabo ya ku ngitu ne mu malango, ne kwingila mungya bukomo bwabo. Inoko babwanya kukulupila’mba, Yehova ukevwana kulomba kobamulomba ebakwashe ne kwibapa bukomo bwa kūminina.—Ñim. 116:1; Fid. 2:13.

18. Mu kīpi, le bakulumpe babwanya kwiula Ngideoni muswelo’ka?

¹⁸ Bakulumpe babwanya kuboila ñeni mivule ya kamweno ku kimfwa kya Ngideoni. Banenwe kulombola butūkanye ne kwityepeja pa buvule bwa mingilo yobetabija kwingila, ne pa mwa kulongela kitatyi kyobebatopeka nansha kyobebatendela. Bafwaninwe kulombola kikōkeji ne bukankamane, nakampata pano pafwena mfulo ya ino ngikadilo ya bintu. Kadi banenwe kukulupila’mba nansha shi batanwe na bikoleja’ka, Leza ukebapa bukomo. Na bubine, tufwijanga’ko bininge bano bakumbi bankanka ne kupa “bantu ba uno muswelo bulēme bukatampe.”—Fid. 2:29.