1-2. Kukwatañana na Ñimbo ya Mitōto 25:14, i bika byotufwaninwe kulonga shi tusaka kwikala mu bulunda bwa binebine na Yehova?

 LE ULANGA i ngikadila’ka ya kamweno yosakilwa shi usaka kulama bulunda bwa binebine na muntu kampanda? Ye uno ubalondolola’mba balunda bayampe i boba bensenswe ne bekwatakanya. Padi kulangilepo amba kityino i ngikadila ya mvubu mpata pa kwikala na bulunda buyampe. Inoko, monka mulombwela’kyo kisonenwa kīmanine’po kino kishinte, boba basaka kwikala mu bulunda bwa binebine na Yehova bafwaninwe ‘kumwakamwa.’—Tanga Ñimbo ya Mitōto 25:14.

² Nansha shi ketudi balonge myaka mivule namani mu kwingidila Yehova, batwe bonso tunenwe kwendelela nyeke kumwakamwa. Ino le kwakamwa Leza kushintulula bika? Le i muswelo’ka otubwanya kwifunda kwakamwa Yehova? Ne i ñeni’ka yotubwanya kuboila kudi kalama Obadia, Kitobo Mukatampe Yehoyada, ne Mulopwe Yehoashe mu mwanda utala kwakamwa Leza?

3. Le moyo ubwanya kwitukinga namani?

³ Tubwanya kukwatwa moyo shi tubayuka amba kudi kintu kibi kisa kwitutana. Uno moyo ubwanya kwikala muyampe mwanda uketukwasha tulonge bintu na tunangu. Kutyina kuponena mu lupongo kwitukwashanga tuleke kwendela ku nenekelo yalo. Kutyina kusanshijibwa ku ngitu kubwanya kwitukwasha tunyeme mu kifuko kya kyaka. Moyo wa kutyina kona bulunda  bwetu na muntu otusenswe witulengejanga tuleke kunena nansha kulonga bintu bya kubulwa kanye.

4. Le Satana usakanga tutyine Yehova moyo wa muswelo’ka?

⁴ Satana usakanga bantu batyine Yehova moyo mubimubi. Satana ukankamikanga milangwe yānenene Edifaza ya amba, Yehova i Leza wa kinongo, wa bukalabale, kadi oketubwanyapo kusangaja. (Yoba 4:18, 19) Satana usakanga tutyine Yehova moyo mubimubi witulengeja tuleke kumwingidila. Pa kwepuka kino, tunenwe kwifunda kutyina Leza mu muswelo muyampe.

5. Le kwakamwa Leza kushintulula bika?

⁵ Muntu wakaminwe Leza mu muswelo muyampe, umusanswanga kadi kasakengapo kulonga kintu nansha kimo kikona kipwano kyapwene nandi. Yesu wādi ‘wakaminwe Leza’ uno muswelo. (Bah. 5:7) Kādipo utyina Yehova moyo mubimubi. (Isa. 11:2, 3) Aye wādi umusenswe bininge kadi wādi usaka kumukōkela. (Yoa. 14:21, 31) Netu pamo bwa Yesu, tulēmekele Yehova bininge kadi tukwatwanga nzuba pangala pandi mwanda i Leza wa buswe, wa tunangu, moloke, kadi mukomokomo. Kadi tuyukile amba Yehova witusenswe bininge ne uteñwanga na muswelo otwitaba ku bufundiji bwandi. Tubwanya kumufītyija mutyima nansha kumusangaja.—Ñim. 78:41; Nki. 27:11.

6. Le i muswelo’ka umo bidi otubwanya kwifunda kwakamwa Leza? (Ñimbo ya Mitōto 34:11)

⁶ Ketubutulwangapo na kwakamwa Yehova; tufwaninwe kulonga bukomo pa kumwakanwa. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 34:11.) Muswelo umo bidi otubwanya kwifunda kumwakamwa i na kubandila bupangi bwandi. Potumona tunangu twa Leza, bukomo bwandi, ne buswe bukatampe bwaetusenswe bumwekela mu “bintu byalongele,” po pene tukamulēmekela’ko bininge ne kumusanswa. (Loma 1:20) Kaka Adrienne unena’mba, “Tunangu twa Yehova tumwekela mu bintu byapangile tuntulumujanga ne kunkwasha mone’mba uyukile byobya biyampe kotudi.” Kulanguluka kwamulengeje afule ku kunena’mba, “Le i kika kyonkasakila kulonga kintu kikatūla mikalo pa bukata bwa ami ne Yehova, Nsulo ya būmi bwami?” Ubulwepo kwitūdila’ko kitatyi uno yenga kya kulangulukila pa kintu kampanda kipangile Yehova? Kulonga namino kukakulengeja umulēmeke bininge ne kumusanswa.—Ñim. 111:2, 3.

7. Le milombelo ibwanya kwitukwasha namani twifunde kwakamwa Yehova mu muswelo muyampe?

⁷ Muswelo mukwabo otubwanya kwifunda kwakamwa Leza i na kulombela kitatyi ne kitatyi. Shi tulombela bininge, po pene tumonanga Yehova bu muntu udi’ko bine. Kitatyi kyonso kyotumulomba etupe bukomo bwa kūminina matompo, bituvulujanga bukomokomo bwandi. Kitakyi kyotumufwija’ko pa kyabuntu kya wandi Mwana, bituvulujanga buswe bukatampe bwitusenswe Yehova. Kadi kitatyi kyotuzenza Yehova etukwashe potudi mu makambakano kampanda, bituvulujanga’mba i Leza wa tunangu ketuneneka. Ino milombelo itulengejanga tulēmekele’ko Yehova bininge. Kadi itulengejanga tusumininwe kuleka kulonga kintu kyo-kyonso kikona kipwano kyotupwene nandi.

8. Le i bika byotubwanya kulonga pa kwendelela kwakamwa Leza?

⁸ Tubwanya kwendelela kwakamwa Leza na kwifunda Bible na kitungo kya kuboila ñeni ku bimfwa biyampe ne bibi bidi’mo. Lekai twisambile’ko pa bimfwa bibidi bya bengidi ba Yehova ba kikōkeji: Obadia kalama wa njibo ya Mulopwe Ahaba ne Kitobo Mukatampe Yehoyada. Kupwa tusa kumona ñeni kyotubwanya kuboila kudi Yehoashe mulopwe wa Yuda, mwine wāshilwile biyampe inoko mwenda mafuku wāvundamina Yehova.

9. Le kwakamwa Yehova kwākweshe Obadia namani? (1 Balopwe 18:3, 12)

⁹ Bible paesambila musunsa mubajinji padi Obadia b unena’mba: “Obadia wadi utyina Yehova bininge.” (Tanga 1 Balopwe 18:3, 12.) Le kino kityino kiyampe kyākweshe Obadia namani? Dibajinji, kino kityino kyāmulengeje ekale muntu wampikwa budimbidimbi kadi ukulupilwa; o mwanda mulopwe wāmupele lupusa lwa kutala njibo ya bulopwe. (Dingakanya na Nehemia 7:2.) Kadi kityino kya Leza kyākweshe Obadia ekale na bukankamane bwa kutendelwa—ngikadila mine yaādi usakilwa. Wāikele’ko mu kitatyi kya bubikadi bwa Ahaba mulopwe mubi, mwine “wadi mubi mpata ku meso a Yehova kutabuka boba [balopwe] bonso bamubadikidile.” (1 Ba. 16:30) Kadi Yezebele mukaja Ahaba, mwine wādi utōta Bāla, wāshikilwe bininge Yehova kasake kutalula’ko butōtyi butōka mu bulopwe bwa kungala. Wāipaile enka ne bapolofeto ba Leza. (1 Ba. 18:4) Na bubine, Obadia wātōtele Yehova mu kitatyi kibi mpata.

10. Le Obadia wālombwele namani bukankamane bwa kutendelwa?

¹⁰ Le Obadia wālombwele namani bukankamane bwa kutendelwa? Pāshilwile Yezebele kukimba bapolofeto ba Leza mwanda wa kwibepaya, Obadia wāselele bapolofeto 100 wākebafya ‘mu bisumpi bya bantu 50 mu mutá ne kwibapa nyeke mikate ne mema.’ (1 Ba. 18:13, 14) Na bubine shi bāmujingulwile, bādi ba kumwipaya. Obadia wādi muntu’nka bwa batwe, kadi kādipo usaka kufwa. Inoko Obadia wādi usenswe bininge Yehova ne bengidi bandi, kutabuka mwaādi usanshilwe būmi bwandi.

11. Le bengidi ba Yehova ba mu ano etu mafuku badi pamo bwa Obadia muswelo’ka? (Tala ne kifwatulo.)

¹¹ Dyalelo, bengidi ba Yehova bavule badi mu matanda mukankajibwe mwingilo wetu. Bapanga ba lupusa bulēme bobafwaninwe, inoko pamo bwa Obadia, bano batutu ne bakaka balēme bapanga Yehova kintu kyafwaninwe—ke kulamatwa bunka kadi! (Mat. 22:21) Balombolanga’mba bakaminwe Leza na kumukōkela aye kupita’ko bantu. (Bil. 5:29) Baloñanga namino  na kwendelela kusapula myanda miyampe ne na kwibungila pamo mu bufyafya. (Mat. 10:16, 28) Baloñanga bukomo amba banababo batambule byakudya bya ku mushipiditu byobasakilwa. Lekai twisambile’ko pa kimfwa kya tutu Henri, ushikatanga mu ntanda imo ya mu Afrika mwakankajibwe mwingilo wetu mu kitatyi kampanda. Mu kitatyi kya kukankajibwa, tutu Henri wepēne mwanda wa kukatūdila banababo Batumoni mabuku esambila pa Bible. Walembele amba: “Mungya kibutwila, ne muntu wa bumvu. O mwanda nkulupile amba kyampele bukankamane bonadi nsakilwa, i bulēme bukatampe bondēmekele Yehova.” Lelo nobe ubwanya kwikala mukankamane pamo bwa tutu Henri? Bine bibwanika shi utyine Leza mu muswelo muyampe.

12. Lelo Kitobo Mukatampe Yehoyada ne wandi mukaji bālombwele namani lulamato lukatampe kudi Yehova?

¹² Kitobo Mukatampe Yehoyada wādi wakaminwe Yehova, kadi kuno kumwakamwa kwāmulengeje ekale na lulamato ne kukankamika butōtyi bwa bine. Kino kyāmwekele patōka kitatyi kyāshikete Atadia mwanā Yezebele ku bukomo pa lupona lwa Yuda. Bantu bādi na bubinga bwendele’mo bwa kuzakela Atadia. Wādi wampikwa kafuku kadi usenswe kubikala. O mwanda wākimbile kukubija musuku onso wa bulopwe—ko kunena’mba bandi bankana! (2 Bi. 22:10, 11) Inoko mwana umo mu bano’ba—ko kunena’mba Yehoashe—wāpandile mwanda Yehoshabeate mukaja Yehoyada, wāmupandije. Yehoshabeate ne wandi mulume bāfile uno mwana ne kumukwatakanya. Mu uno muswelo, ba Yehoyada ne Yehoshabeate bākweshe ku kulama musuku wa balopwe batamba kudi Davida. Yehoyada wālamete Yehova, waleka kuzakala Atadia.—Nki. 29:25.

13. Le Yehoyada wālombwele monka namani lulamato pābwenye Yehoashe myaka isamba-ibidi?

¹³ Yehoyada wālombwele monka lulamato lwandi kudi Yehova, pābwenye Yehoashe myaka isamba-ibidi. Wākwete’ko mpango. Shi yaēndekele, Yehoashe wādi wa kwikala mulopwe mpyana mufwaninwe wa Davida. Shi keyāendekelepo, Yehoyada wādi wa kwipaibwa. Ino na bukwashi bwa Yehova, mpango’ya yāendeka. Yehoyada pamo ne bamfumu ne bene Levi, bābikika Yehoashe bu mulopwe ne kwipaya Atadia. (2 Bi. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Kupwa Yehoyada “wasamba kipwano pa bukata bwa Yehova ne mulopwe ne bantu, amba bendelele kwikala bantu ba Yehova.” (2 Ba. 11:17) Kadi wāimika ne “batulama ba ku kibelo kubwipi na bibelo bya njibo ya Yehova, kutyina’mba muntu wa disubi dyo-dyonso wakatwela’mo.”—2 Bi. 23:19.

14. Le Yehoyada wālēmekelwe namani pa mwanda wa bulēme bwaādi ulēmekele Yehova?

¹⁴ Yehova wānenene mafuku kunyuma amba: “Boba bandēmeka nami nkebalēmeka.” Na bubine, wāpadile Yehoyada mpalo. (1 Sa. 2:30) Kimfwa, wālembeleje nsekununi ya Yehoyada mu Bible amba tuboile’ko ñeni. (Loma 15:4) Kadi pāfwile Yehoyada, wāpelwe bulēme bwa pa bula na kujīkwa “mu Kibundi kya Davida pamo na balopwe, mwanda walongele biyampe mu Isalela pa mwanda wa Leza wa bine ne njibo Yandi.”—2 Bi. 24:15, 16.

15. I ñeni’ka yotubwanya kuboila ku nsekununi ya Yehoyada? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁵ Nsekununi ya Yehoyada ibwanya kwitukwasha batwe bonso twikale bantu bakaminwe Leza. Bakulumpe babwanya kwiula Yehoyada na kukimba’ko nyeke miswelo ya kukinga luombe lwa Leza. (Bil. 20:28) Banunu babwanya kuboila ñeni kudi Yehoyada ya amba, shi bakamwe Yehova ne kwikala nyeke ba lulamato, Yehova ubwanya kwibengidija  mwanda wa kufikidija mpango yandi. Kebelangapo mwandapo abanunupa. Bankasampe babwanya kuboila ñeni ku muswelo obālongēle Yehoyada bintu kudi Yehova ne kwiula Yehova, na kulēmeka banunu ba lulamato, nakampata boba ke bamwingidile mu bula bwa myaka mivule. (Nki. 16:31) Ku mfulo, batwe bonso tubwanya kuboila ñeni ku bamfumu ne bene Levi bākwatakenye Yehoyada. Tukwatakanyei na lulamato ‘boba betutangidile kumeso’ na kwibakōkela.—Bah. 13:17.

16. Le i bika bilombola’mba Yehoashe wādi mulopwe mubi?

¹⁶ Mulopwe Yehoashe wāmwenine bininge mu bukwashi bwa Yehoyada. (2 Ba. 12:2) Kino kyālengeje uno mulopwe nkasampe asake kusangaja Yehova. Inoko Yehoyada pa kufwa, Yehoashe wāshilula kuteja bamfumu batupondo. Byāfula kwepi? Aye pamo ne babikalwa bandi bāshilula kwingidila “bipanda bikola ne bilezaleza.” (2 Bi. 24:4, 17, 18) Nansha byobyāsense bininge Yehova, aye “wadi utuma’nka kutuma bapolofeto umbukata mwabo ba kwibajokeja . . . , ino abo bapela kwivwana.” Kebātejejepo enka ne Zekadia mwanā Yehoyada, wādi wingila bu mupolofeto ne bu kitobo wa Yehova, kadi mwanabo na Yehoashe mwanā mankaji wandi. Pa kyaba kya Mulopwe Yehoashe kulombola kufwija’ko ku kisaka kyāmukweshe bininge, aye wāipaya Zekadia.—2 Bi. 22:11; 24:19-22.

17. Le bintu byāfudile namani mu būmi bwa Yehoashe?

¹⁷ Yehoashe kāendelelepo kwakamwa Yehova mu muswelo muyampe, ebiya bintu byāmubipila.  Yehova wānenene amba: “Boba bamfutulula nabo bakazobejibwa.” (1 Sa. 2:30) Mwenda mafuku, kibumbo kityetye kya bene Shidea kyānekenya “kibumbo kikatampe bininge” kya Yehoashe ne ‘kumutapa bilonda bibibibi.’ Pa kupwa kwa bene Shidea kukajoka, Yehoashe bāmwipaya kudi bengidi bandi pa mwanda wa Zekadia wāwaipaile. Bantu bāmwene’mba uno mulopwe i mubi mpata, bāleka enka ne kumujīka “mu ntanda ijīkwanga’mo balopwe.”—2 Bi. 24:23-25.

18. Le kukwatañana na Yelemia 17:7, 8, i muswelo’ka otubwanya kwepuka kwikala pamo bwa Yehoashe?

¹⁸ Lelo i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Yehoashe? Yehoashe wādi pamo’nka bwa mutyi wa miji yampikwa kwāla bininge wimanine ku kipanda. Pāponene kipanda—ko kunena’mba Yehoyada—ne luvula lwa bupondo pa kupukuma, Yehoashe wāvundamina Yehova. Kino kyelekejo kikomo kitufundija amba, kwakamwa kotwakaminwe Leza kekufwaninwepo kwimanina enka pa lupusa luyampe lwa bene Kidishitu bakwabo, kubadila’mo ne ba mu kyetu kisaka. Pa kwikala nyeke bakomo ku mushipiditu, tufwaninwe kuningija buswe ne kityino kyotutyina Yehova na kwifunda kyaba kyonso pa kasuku, kulanguluka, ne kulombela.—Tanga Yelemia 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.

19. Le i bika bitulomba Yehova kulonga?

¹⁹ Na bubine Yehova ketulombengapo bivule. Byaetulomba i bilombolwe mu kīpi mu Musapudi 12:13, unena’mba: “Tyina Leza wa bine kadi lama mbila yandi, mwanda kino kyo kine kifwaninwe kulonga muntu.” Shi tutyine Leza, nabya tukabwanya kukomena matompo aketutana mu mafuku āya kumeso ne kwimanija pototo pamo bwa Obadia ne Yehoyada. Kintu nansha kimo kekikabwanyapo konakanya bulunda bwetu na Yehova.