1-2. (a) Le musapu ulembelwe mu Isaya 41:10 wakweshe namani kaka witwa bu Yoshiko? (b) Le Yehova wālamine uno musapu mwanda wa kamweno ka bāni?

KAKA umo mwine Kidishitu wa kikōkeji witwa bu Yoshiko bamulombwele myanda mibi. Dokitele wandi wanenene amba kubamushala’tu myeji mityetye afwe. Le nandi walongele’po namani? Yoshiko wavulukile vese wa mu Bible wasenswe bininge, Isaya 41:10. (Tanga.) Ebiya walombola dokitele wandi na butūkanye amba kevwenepo moyo, mwanda Yehova umukwete ku kuboko. * Musapu usenga udi mu uno vese wakweshe kaka wetu muswe akulupile bininge mudi Yehova. Uno vese umo enka ubwanya kwitukwasha twikale talala kitatyi kyotulwa na makambakano makatampe. Pa kwivwanija muswelo wabwanya kwitukwasha, tubandaulei dibajinji kine kyobāpedile Isaya uno musapu kudi Leza.

² Dibajinji Yehova wānenene Isaya alembe bino binenwa mwanda wa kusenga Bayuda bādi ba kuselelwa mu Babiloni bu misungi mwenda mafuku. Inoko Yehova wālamine uno musapu ke’nkapo pa mwanda wa kamweno ka Bayuda bamisungi, ino i ne ka bantu bandi bonso kushilwila mu kine kitatyi’kya. (Isa. 40:8; Loma 15:4) Dyalelo, tudi mu “bitatyi bya makambakano bikomo ne mwa kulongela,” kadi pano po pene potusakilwa binenwa bikankamika bidi mu mukanda wa Isaya.—2 Tm. 3:1.

3. (a) Le i milao’ka idi mu Isaya 41:10, kisonekwa kya mwaka wa 2019? (b) Mwanda waka tusakilwa kikulupiji kitupa ino milao?

³ Mu kino kishinte, tusa kwisambila bininge pa milao isatu ya Yehova ikomeja lwitabijo ilembelwe mu Isaya 41:10:  (1) Yehova ukekala netu, (2) Aye i Leza wetu, ne (3) uketukwasha. Tusakilwa ino milao, * mwanda pamo bwa Yoshiko, tutanwanga na makambakano mu būmi. Kadi tulwanga ne na makambakano pa mwanda wa bintu bibi bilongeka mu ino ntanda. Bamo mu bukata mwetu bōmininanga kupangwapangwa na imbikalo ya bukomo. Twisambilei’ko bidi pa milao isatu.

4. (a) I mulao’ka mubajinji otusa kubandaula? (Tala ne kunshi kwa dyani.) (b) Le Yehova ulombolanga namani mwaetumwena? (c) Lelo binenwa bya Leza bibakulengeja wiivwane namani?

⁴ Yehova witukulupija dibajinji na bino binenwa’mba: “Kokakwatwa moyo, mwanda ngidi nobe.” * Yehova ulombolanga’mba udi netu na kwituta mutyima bininge ne kwitusanswa bya binebine. Tala muswelo waetulombolanga kanye ne mwaetumwena. Yehova unena’mba: “Waikele mulēme ku meso ami, walēmekelwe, kadi nakusanswa.” (Isa. 43:4) I kutupu kintu nansha kimo mūlu ne pano panshi kibwanya kulengeja Yehova aleke kusanswa boba bamwingidila; Aye witulamete bininge. (Isa. 54:10) Buswe bwandi ne kipwano kyotupwene nandi bitupanga bukankamane. Witukiñanga dyalelo na mwaākingile Abalama (Abalahama) mulunda nandi. Yehova wāmunenene amba: “A Abalama, kokakwatwa moyo. Ami ne ngabo yobe.”—Ngo. 15:1.

5-6. (a) Le tubayuka namani amba Yehova udi na mutyima wa kwitukwasha mu makambakano etu? (b) Le kimfwa kya Yoshiko kitufundija bika?

⁵ Tuyukile amba Yehova udi na mutyima wa kwitukwasha mu makambakano etu mwanda i mulaye bantu bandi amba: “Pokapityila mu mema, nkekala nobe, kadi pokapityila mu minonga, keikakutokenyapo. Poenda mu mudilo kukatēmapo, nansha lubimbi kukubaba mpika.” (Isa. 43:2) Le bino binenwa bishintulula bika?

⁶ Yehova kalailepo kutalula makambakano alengeja būmi bukome, ino kakalekapo “minonga” ya bikoleja itutetule nansha “lubimbi” lwa makambakano lwitonakanye lonso. Witukulupija’mba  ukekala netu, ne kwitukwasha ‘tupite’ ano makambakano. Le Yehova ukalonga bika? Uketukwasha tunekenye moyo wetu amba tulame nyeke bululame bwetu kwadi nansha shi bitulomba kufwa. (Isa. 41:13) Yoshiko, utelelwe ku ngalwilo, wemwenine kino. Wandi mwana mwana-mukaji unena’mba: “Twatengelwe pa muswelo wadi wikele mama talala. Bine twamwene amba Yehova wamupele ndoe ya mutyima. Kufika ne difuku dyaafwile, mama wadi usapwila bamuñanga ne babela myanda ya Yehova ne milao yandi.” Le kimfwa kya Yoshiko kitufundija bika? Kitufundija’mba shi tukulupile mu mulao wa Leza wa amba “nkekala nobe,” netu tukakankamikwa ne kukomejibwa potūminina makambakano.

7-8. (a) Lelo i mulao’ka wa bubidi otusa kubandaula, ne ao mwine ushintulula bika? (b) Mwanda waka Yehova wānenene Bayuda bāselelwe bu misungi amba: “Kokazumbija mutyima”? (c) Le i binenwa’ka bitanwa mu Isaya 46:3, 4 bifwaninwe kutūkija mityima ya bantu ba Leza?

⁷ Tala uno mulao wa bubidi usonekelwe na Isaya amba: “Kokazumbija mutyima, mwanda ami ne Leza obe.” Le bino binenwa bitala pa kuzumbija mutyima bishintulula bika? Mu uno vese kishima kya mu ludimi lubajinjibajinji kyalamwinwe bu ‘kuzumbija mutyima’ kidi na mulangwe wa “kutala kunyuma mwanda wa kuyuka shi kudi kyaka” nansha “kutalakanya na moyo pamo bwa muntu udi mu kyaka.”

⁸ Mwanda waka Yehova wāsapwidile Bayuda bādi ba kuselelwa mu Babiloni bu misungi baleke ‘kuzumbija mutyima’? Mwanda wādi uyukile amba bekadi ba mu mine ntanda’ya bakakwatwa moyo. Le i bika byādi bya kwibakwatyija moyo? Dya ku mfulo kwa myaka 70 yāselelwe Bayuda bu misungi, Babiloni wādi wa kutambwa na basola bakomo ba Mede-Peleshia. Yehova wādi wa kwingidija bano basola mwanda wa kunyongolola bantu bandi mu bupika bwa Babiloni. (Isa. 41:2-4) Bene Babiloni ne bantu ba mizo mikwabo bādi’ko mu kine kitatyi’kya pa kuyuka’mba balwana nabo abafwena, bālongele bukomo bwa kwikomeja na kwinena abo bene na bene amba: “Wikomeje.” Kadi bāvudije bilezaleza koku bakulupile amba bisa kwibakinga. (Isa. 41:5-7) Mu kitatyi’tu kityetye, Yehova wātūkija mityima ya Bayuda bāselelwe bu misungi pa kunena’mba: “Ino abe, a Isalela, [kwishila na balondakani nobe] wi mwingidi wami . . . Kokazumbija mutyima, mwanda ami ne Leza obe.” (Isa. 41:8-10) Yuka’mba Yehova wānenene amba: “Ami ne Leza obe.” Na bino binenwa, Yehova wākulupije batōtyi bandi ba lulamato amba kebedilwepo—wādi ukidi Leza wabo, nabo bādi bakidi bantu bandi. Wēbasapwidile amba: “Nkemupaika . . . ne kwimukūla.” Bino binenwa bileta kikulupiji byākomeje Bayuda bāselelwe bu misungi.—Tanga Isaya 46:3, 4.

9-10. Mwanda waka ketufwaninwepo kukwatwa moyo? Leta kimfwa.

⁹ Pano po pene pazumbija bantu betujokolokele mutyima mwanda wa kubipa kubipila’ko ino ntanda. Na bubine, netu tufikilwanga na ano makambakano. Ino ketufwaninwepo kukwatwa moyo. Mwanda Yehova witusapwila’mba: “Ami ne Leza obe.” Mwanda waka bino binenwa bileta bubinga bukatampe bwa kwikadila talala?

¹⁰ Tulangulukilei bidi pa kino kimfwa: Bantu babidi, ba Jim ne Ben benda mu amviyo usunkanibwa na luvula lukatampe. Amviyo pakanda ne kutūka, pilote wanena na diwi dikatampe amba: “Ningishai mikaba. Kyaba kimo tusa kusunkanibwa.” Jim kalangalanga bininge. Ino pilote wabweja’ko amba: “Kemwakazumbijai  mityima. I ami pilote wenu wanena.” Pa kino Jim wapuka mutwe kanena’mba: “Le nandi i bika byanena?” Ino wamone amba Ben kazumbijangapo mutyima. Jim wamwipangula’mba: “Mwanda waka wikele’tu talala?” Ben wamungamunga kupwa wamulondolola’mba: “Mwanda ndyukile pilote biyampe. I tata!” Kupwa Ben wamunena’mba: “Leka nkusapwile mwikadile tata. Nkulupile amba shi umuyuke aye ne bwino bwandi, nobe usa kwikala talala.”

11. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya bañenda babidi?

¹¹ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kino kimfwa? Pamo bwa Ben, netu tudi talala mwanda tuyukile senene Yehova, Tata wetu wa mūlu. Tuyukile amba uketuludika biyampe mu makambakano adi pamo bwa kivula etutana mu mafuku a mfulo a ino ngikadilo. (Isa. 35:4) Tukulupile mudi Yehova, o mwanda tubwanya kwikala talala nansha bantu ba mu ino ntanda byobalēmenenwe na moyo. (Isa. 30:15) Kadi tuloñanga bintu pamo bwa Ben potusapwila bakwetu bubinga bwa kukulupidila mudi Leza. Ebiya nabo bakakulupila’mba Yehova ukebakwasha nansha shi abatanwa na makambakano’ka.

12. (a) Le i mulao’ka wa busatu otusa kubandaula? (b) Kutelwa kutelelwe “kuboko” kwa Yehova kwituvuluja bika?

¹² Tubandaulei bidi mulao wa busatu wālembele Isaya amba: “Nkakukomeja, bine, nkakukwasha.” Isaya wālombwele kala muswelo obādi ba kukomeja ne kukankamika bantu kudi Yehova amba: “Yehova ukāya na bukomo, kuboko kwandi kukabikala pa mwanda wandi.” (Isa. 40:10) Divule Bible utelanga “kuboko” pa kwisambila pa bukomo. O mwanda binenwa bya amba ‘kuboko kwa Yehova kukabikala’ bituvuluja’mba Yehova i Mulopwe wa bukomo bukatampe. Wāingidije bukomo bwandi kebudi mpwilo mwanda wa kukwasha  ne kulwila bengidi bandi ba pa kala, kadi ukyendelela na kukomeja ne kukinga boba bonso bamukulupile dyalelo.—Kup. 1:30, 31; Isa. 43:10.

13. (a) Lelo Yehova ufikidijanga mulao wandi wa kwitukomeja nakampata kitatyi’ka? (b) Le i kikulupiji’ka kitupa bukomo ne lukulupilo?

¹³ Nakampata shi balwana betupangapanga, Yehova ufikidijanga mulao wandi wa amba: “Nkakukomeja.” Mu bipindi bimo bya ntanda dyalelo, balwana netu baloñanga bukomo bwa kwimika mwingilo wetu wa busapudi nansha kukankaja bulongolodi bwetu. Nansha nankyo, ketuzumbijangapo mutyima bininge pa buno bulwi. Yehova i mwitupe kikulupiji kitupa bukomo ne lukulupilo. I mwitulaye amba: “I kutupu kyabulwi nansha kimo kikupungīlwe kikalonga kintu.” (Isa. 54:17) Bino binenwa bituvuluja bintu bisatu bya kamweno.

14. Mwanda waka ketutulumukangapo shi balwana na Leza betulwa?

¹⁴ Kibajinji, byotudi balondi ba Kidishitu, tuyukile amba baketushikwa. (Mat. 10:22) Yesu wālaile amba balondi bandi bakapangwapangwa bya mwiko mu mafuku a mfulo. (Mat. 24:9; Yoa. 15:20) Kya bubidi, bupolofeto bwa Isaya bwābadikile kwitudyumuna’mba; balwana netu kebaketushikwepo’tu bitupu ino baketulwa ne na byabulwi bishileshile. Mu bino byabulwi mudi ne bongojani bwa mu bufyafya, bubela bwa patōkelela, ne kupangwapangwa kwa malwa. (Mat. 5:11) Yehova kakakankajapo balwana netu baleke kwitulwa divita na bino byabulwi. (Ef. 6:12; Kus. 12:17) Inoko ketufwaninwepo kukwatwa moyo. Mwanda waka?

15-16. (a) I kintu’ka kya busatu kyotufwaninwe kuvuluka, ne Isaya 25:4, 5 ubingija kino namani? (b) Le Isaya 41:11, 12 i mutele bika bikafikila boba betulwa?

¹⁵ Tubandaulei kintu kya busatu kyotufwaninwe kuvuluka. Yehova wānenene amba “i kutupu kyabulwi” kya kwitulwa nakyo “kikalonga kintu.” Monka motukingilwanga na lubumbu ku mvula wa kimpumpu,  Yehova nandi witukiñanga ku “lunwa lwa bantu ba kasusu.” (Tanga Isaya 25:4, 5.) Balwana netu kebakabwanyapo kwitusanshija nyeke.—Isa. 65:17.

¹⁶ Kadi Yehova utamijanga kikulupiji kyotumukulupile na kwitulombola bintu byonso bikafikila ‘boba betukalabela.’ (Tanga Isaya 41:11, 12.) Nansha shi balwana netu betulwe namani kadi nansha shi divita dikale dikatampe namani, bikekala muswelo umo onka: Balwana bonso ba bantu ba Leza “bakajimankanibwa ne koneka.”

17-18. (a) Le kutanga Bible kubwanya kutamija kikulupiji kyetu mudi Leza namani? Leta kimfwa. (b) Lelo kulangukila pa kisonekwa kya mwaka wa 2 019 kubwanya kwitukwasha namani?

¹⁷ Tutamijanga kikulupiji kyetu mudi Yehova na kumuyuka senene. Kadi muswelo umo otubwanya kuyuka Leza biyampe i kutanga Bible senene ne kulangulukila pa byobya byotutanga. Mu Bible mudi myanda ikulupilwa ya mwākingīle Yehova bantu bandi ba pa kala. Ino myanda itukulupija’mba witutele mutyima ne batwe dyalelo.

¹⁸ Kimfwa, tubandaulei’ko muneneno muyampe wa kyelekejo wingidije Isaya mwanda wa kulombola muswelo witukiñanga Yehova. Utela Yehova bu mukumbi ne bengidi bandi nabo bu mikōko. Isaya wisambila padi Yehova amba: “Ukabungila pamo twana twa mikōko na kuboko kwandi, kadi uketusela mu kyadi kyandi.” (Isa. 40:11) Potumona Yehova witupamba maboko andi a bukomo, twiivwananga bu bakingwe kadi badi talala. Pa kwitukwasha twikale nyeke talala nansha shi tutanwa na makambakano, umpika mukōkele ne mudyumuke i mutonge Isaya 41:10 bu kisonekwa kya mwaka wa 2019, kinena’mba, “Kokazumbija mutyima, mwanda ami ne Leza obe.” Langulukila pa bino binenwa bileta kikulupiji. Bikakukomeja mwa kulwila na makambakano akutengēle kumeso.