1. Pamo bwa Mulopwe Davida, le bantu bamo motudi babwanya kwiipangula kipangujo’ka?

BATWE bonso tusakanga kwikala talala mu būmi kadi mu ndoe. I kutupu muntu nansha umo usakanga kuzumbija mutyima. Inoko kyaba kimo tubwanya kuzumbija mutyima. O mwanda bengidi ba Yehova bamo babwanya kwiipangula kipangujo na kyobāipangwile Yehova kudi Mulopwe Davida amba: “Le ami nkasela mutyima kūlu kufika ne kitatyi’ka, na njia mu mutyima wami difuku ne difuku?”​—Ñim. 13:2.

2. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

² Nansha byoketubwanyapo kuleka kuzumbija mutyima, inoko kudi bintu bivule byotubwanya kulonga pa kuleka kuzumbija’o bininge. Mu kino kishinte tusa kwisambila dibajinji pa bintu bimobimo bibwanya kwituzumbija mutyima. Kadi tusa kwisambila pa bintu bisamba bibwanya kwitukwasha twikale talala kitatyi kyotwikonda na makambakano.

3. Le i makambakano’ka otwikondanga nao, ino le tubwanya kwiakankaja?

³ Ketubwanyapo padi kukankaja bintu bimobimo bibwanya kwituzumbija mutyima. Kimfwa, ketubwanyapo kukankaja bei ya bya kudya, bisandi, ne mwa kwikala yenda ikandila’ko mwaka ne mwaka; nansha kukankaja botwingilanga nabo, botufundanga nabo betuningila twikale ba budimbidimbi nansha kulonga busekese. Kadi ketubwanyapo kukankaja bantu baleke  bupolapola mu kifuko kyotushikete. Ano makambakano etutananga mwanda tushikete mu ntanda mudi bantu bavule kebalondapo misoñanya ya mu Bible mu būmi bwabo. Satana, leza wa ino ntanda, uyukile amba bantu bamo bakaleka “kuzumbija mutyima kwa ino ngikadilo ya bintu” kwibalengeje baleke’byo kwingidila Yehova. (Mat. 13:22; 1 Yo. 5:19) Inoko ke kya kutulumukapo shi ino ntanda i miyule makambakano!

4. Le tubwanya padi kulonga bika shi tubatanwa na makambakano?

⁴ Makambakano mapitepite abwanya kwituzumbija mutyima bininge. Kimfwa, tubwanya kuzumbija mutyima pa mwa kusokwela lupeto lwa kuvuija bisakibwa byetu, kubulwa kusokola kaji nansha kujimija’ko shi tubabela. Kadi tubwanya kuzumbija mutyima amba tukakomenwa kukōkela shi abetutompa kutyumuna kijila kya Leza. Panopano ponka Satana usa kulengeja boba baendeja batambe bantu ba Leza bulwi, o mwanda tubwanya kuzumbija mutyima pa motukalongela. Padi tubwanya kwiipangula’mba, ‘le i bibi kuzumbija mutyima pa bino bintu?’

5. Le Yesu wādi ukimba kunena bika paānenene amba: “Lekai kuzumbija mityima”?

⁵ Tuyukile amba Yesu wāsapwidile balondi bandi amba: “Lekai kuzumbija mityima.” (Mat. 6:25) Le ko kunena’mba usakanga tuleke kuzumbija mutyima? Aa, ke amopo! Bengidi bamo ba Yehova ba kikōkeji ba pa kala, bāzumbije mutyima, inoko Yehova kēbapelelepo. * (1 Ba. 19:4; Ñim. 6:3) Na bubine, Yesu wādi witukulupija. Kādipo usaka tuzumbije mutyima bininge pa mwa kusokwela bintu bya mu būmi ketumone bu kwingidila Leza kekudipo na mvubu. Penepa, i muswelo’ka otubwanya kuleka kuzumbija mutyima bininge?—Tala kapango kanena’mba “ Mwa Kulongela.”

6. Mungya Bene Fidipai 4:6, 7, le i bika bibwanya kwitutalaja kitatyi kyotuzumbija mutyima?

⁶ (1) Lombela kitatyi kyonso. Bene Kidishitu bazumbija mutyima, babwanya kusengibwa shi balomba kudi Yehova na kininga. (1 Pe. 5:7) Yehova ubwanya kulondolola milombelo yobe, na kukupa “ndoe ya Leza itabukile ñeni yonso [ya bantu].” (Tanga Bene Fidipai 4:6, 7.) Kitatyi kyotuzumbija mutyima, Yehova witutalajanga kupityila ku mushipiditu wandi ujila wa bukomo.​—Ngt. 5:22.

7. Le i bika byotufwaninwe kuvuluka kitatyi kyotulombela kudi Leza?

⁷ Kitatyi kyolombela kudi Yehova, mushitwile mutyima. Lombela mu muswelo mupotoloke. Mulombole makambakano obe, ne kumushintulwila mwine mowiamwena. Shi kudi mwa kupwila makambakano, mulombe tunangu ne bukomo amba uyuke bya kulonga, kupwa wibilonge. Shi kubwanyapo kupwa makambakano obe abe mwine, lomba Yehova akukwashe uleke kuzumbija mutyima bipitepite. Shi ulombela mu muswelo mupotoloke, ukapēlelwa kumona muswelo ulondolola Yehova milombelo yobe. Shi milombelo yobe keilondolwelwepo bukidibukidi, kokaleka’byo kulombela. Yehova kakusakilangapo’nka kulombela mu muswelo mupotoloke, ino i ne kutakamena mu milombelo.​—Luka 11:8-10.

8. Le i milombelo ya muswelo’ka yotufwaninwe kulombela?

⁸ Polombola Yehova kuzumbazumba kobe mu milombelo, mufwije’ko ne kumufwija. I biyampe kulangulukila ne pa madyese  aetwesele, nansha shi tudi mu makambakano makatampe. Shi kyaba kimo ubakomenwa kutana bishima bya kumulombola mowiivwanina, vuluka’mba Yehova wivwananga milombelo ‘ya kumwabija!’​—2 Bi. 18:31; Loma 8:26.

9. Le i bika bya kulonga pa kwikala na mutyima-ntenke wa binebine?

⁹ (2) Kulupila tunangu twa Yehova, ke twa abe mwinepo. Mu myaka katwa ka mwānda Yesu Kaile, bantu ba Yuda bēbazakeje kudi bene Ashidia. Pa kutyina kutwela mu lupungu lwa bene Ashidia, bantu ba Yuda bākalombele bukwashi ku bene Edipito bajentaila. (Isa. 30:1, 2) Yehova wēbadyumwine amba kulonga namino kukebaletela musala. (Isa. 30:7, 12, 13) Kupityila kudi Isaya, Yehova wālombwele bantu mwa kwikadila na mutyima-ntenke wa binebine. Wānenene amba: “Mukekala bakomo shi mwikale talala nyā ne kukulupila” mudi Yehova.​—Isa. 30:15b.

10. Le i mu myanda’ka imoimo motubwanya kulombola’mba tukulupile mudi Yehova?

¹⁰ Le tubwanya kulombola namani amba tukulupile mudi Yehova? Tulangulukilei pa bimfwa bimobimo. Fwatakanya’po bidi shi abakunena kukupa kaji ka mfutwa miyampe, ino kakulomba kwingila mansá a ntentekelo, kadi kekakulengejapo wingidile Yehova bininge. Nansha kadi fwatakanya’po shi muntu umo ku kaji ukulonga bilongwa bilombola’mba ukusenswe, ino ke mwingidipo wa Leza mubatyijibwe. Nansha kadi fwatakanya shi muntu osenswe wa mu kisaka wakunena’mba: “Pa ami ne obe Leza, tonga’po umo.” Mu ino myanda ukekala na butyibi bukomo bwa kukwata, ino mu mwanda ne mwanda, Yehova ukakulombola bya kulonga. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Ko. 7:39) Inoko kipangujo i kino, lelo ukakulupila mudi Yehova ne kulonga byakulombola?

11. Le i nsekununi’ka ya mu Bible yotubwanya kwifunda pa kwikala talala kitatyi kyobetupangapanga?

¹¹ (3) Boila ñeni ku bimfwa biyampe ne bibi. Mu Bible mudi nsekununi mivule ilombola’mba kwikala talala ne kukulupila mudi Yehova kudi na kamweno. Kitatyi kyowifunda ino nsekununi, langulukila pa bintu byākweshe bengidi ba Leza bekale talala pobādi bebapangapanga bininge. Kimfwa, kidye kikatampe kya Bayuda pokyānenene batumibwa baleke kusapula, kebākwetwepo moyo. Ino bānenene na bukankamane amba: “Tufwaninwe kukōkela Leza bu mulopwe kupita’ko bantu.” (Bil. 5:29) Nansha ke pobēbakupile nsonde, batumibwa kebāzakelepo. Mwanda waka? Mwanda bādi bayukile amba Yehova udi nabo. Wādi wibasangedile. O mwanda baēndelele kusapula myanda miyampe. (Bil. 5:40-42) Muswelo umo onka, mwanā bwanga Shitevani paādi kubwipi na kwipaibwa, wāikele talala nyā kadi mu ndoe, mpala yandi yāmweka “pamo bwa mpala ya mwikeulu.” (Bil. 6:12-15) Mwanda waka? Mwanda wādi ukulupile amba Yehova i mumwitabije.

12. Mungya 1 Petelo 3:14 ne 4:14, mwanda waka tubwanya kusangala kitatyi kyobetupangapanga?

¹² Batumibwa bēmwenine bukamoni bulombola’mba Yehova udi nabo. Wēbapele bukomo bwa kulonga bingelengele. (Bil. 5:12-16; 6:8) Inoko batwe dyalelo ketudipo na bukomo bwa kulonga bingelengele. Nansha nabya, Yehova witukulupijanga na buswe kupityila ku Kinenwa kyandi amba, witusangedile ne amba mushipiditu wandi udi netu kitatyi kyotususuka pa mwanda wa boloke. (Tanga 1 Petelo 3:14; 4:14.) Nanshi pa kyaba kya kulangulukila pa byotukalonga pa kupangwapangwa kukatampe kwa mu mafuku a kumeso, tufwaninwe kuta mutyima ku byotubwanya kulonga dyalelo pa  kuningija kikulupiji kyotukulupile amba, Yehova udi na bukomo bwa kwitukwasha ne kwitunyongolola. Monka mwādi mukulupidile bano bana ba bwanga babajinji, netu tufwaninwe kukulupila mulao wa Yesu wa amba: “Nkemupa binenwa ne tunangu kebikakokejapo bakinkwa nenu bonso pamo kukomena nansha kupatana.” Tukulupile amba: “Na kūminina kwenu, mukalamanga būmi bwenu.” (Luka 21:12-19) Ketwakilwai amba Yehova ulamine mu luté lwandi kanda ne kanda ka bengidi bandi bafwa na kikōkeji kwadi. Byayukile ino myanda, aye ukebasangula.

13. Le kulangulukila pa bimfwa bya bantu bākomenwe kwikala talala ne kukulupila mudi Yehova, kubwanya kwitukwasha namani?

¹³ Kadi tubwanya kuboila ñeni ne ku bimfwa bya boba bākomenwe kwikala talala ne kukulupila mudi Yehova. Kwifunda bino bimfwa bibi kuketukwasha tuleke kulonga bilubo bimo byonka. Kimfwa, ku ngalwilo kwa umbikalo wandi, Asa mulopwe wa Yuda wākulupile mudi Yehova paākalwile na kibumbo kikatampe kya basola, Yehova nandi wāmwesela, wānekenya. (2 Bi. 14:9-12) Inoko mwenda mafuku, pāile kumutamba kibumbo kityetye kya basola ba Baasha mulopwe wa Isalela, Asa wāfutyile basola bene Shidea bamukwashe pa kyaba kya kulomba Yehova amupandije na mwaālongēle dibajinji. (2 Bi. 16:1-3) Kadi dya ku mfulo kwa būmi bwandi, paābelele misongo mikatampe kākulupilepo mu bukwashi bwa Yehova.​—2 Bi. 16:12.

14. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku bilubo bya Asa?

¹⁴ Ku ngalwilo, Asa wākulupile mudi Yehova paātenwe na makambakano. Ino mwenda mafuku, wākomenwa kulomba bukwashi kudi Leza wandi, wākimba kupwa myanda aye mwine. Dibajinji, mpango yākwete Asa ya kukalomba bukwashi ku bene Shidea pa kulwa na Isalela, yādi imweka bu miyampe. Ino yāendekele mu kakitatyi katyetye’tu. Yehova wāmulombwele kupityila kudi mupolofeto amba: “Byowakulupile mudi mulopwe wa Shidea ino kwakulupilepo mudi Yehova Leza obe, kibumbo kya divita kya mulopwe wa Shidea kibapande mu kuboko kobe.” (2 Bi. 16:7) Tufwaninwe kutadija mwanda tubwanya kulanga’mba tukokeja kupwa myanda batwe bene, twaleka ne kukimba bulombodi bwa Yehova budi mu Kinenwa kyandi. Nansha shi tubatanwa na mwanda wa bukidibukidi, tufwaninwe kukulupila mudi Yehova, nandi uketukwasha tukwate butyibi buyampe.

15. Le i bika byotubwanya kulonga kitatyi kyotutanga Bible?

¹⁵ (4) Kwatyila bisonekwa. Kitatyi kyotanga bisonekwa bilombola’mba, twikalanga bakomo shi twikele talala nyā ne kukulupila mudi Yehova, longa bukomo bwa kwibikwatyila. Pa kwibikwatyila, ubwanya kwibitanga na diwi ditunduke nansha kwibilemba pantu pobwanya kupituluka’mo kyaba kyonso. Yehova wāsoñenye Yoshua atange Mukanda wa Bijila kitatyi ne kitatyi na diwi ditunduke amba alonge bintu na tunangu. Kadi bino bivulujo byāmukweshe aleke kwikala na moyo waādi nao dibajinji. (Yos. 1:8, 9) Binenwa bivule bidi mu Kinenwa kya Leza bibwanya kukuletela ndoe ya mutyima mu myanda ibwanya kukuzumbija mutyima nansha kukuzakaja.​—Ñim. 27:1-3; Nki. 3:25, 26.

16. Le Yehova wingidijanga kipwilo namani mwanda wa kwitukwasha twikale talala kadi tumukulupile?

¹⁶ (5) Pwana na bantu ba Leza. Yehova wingidijanga batutu ne bakaka mwanda wa kwitukwasha twikale talala kadi tumukulupile. Ku kupwila, tumwenanga mu bufundiji bobafundija ku lukala, mu malondololo a banabetu, ne mu mīsambo ikankamika yotwisamba  na batutu ne bakaka. (Bah. 10:24, 25) Kadi tubwanya kukankamikwa bininge kitatyi kyotulombola balunda botukulupile mu kipwilo mwine motwiivwanina. “Binenwa biyampe” bya mulunda bibwanya kwitukwasha tuleke kuzumbija mutyima bininge.​—Nki. 12:25.

17. Mungya Bahebelu 6:19, i muswelo’ka ubwanya kwitukwasha lukulupilo lwetu lwa Bulopwe, twimanije mu makambakano?

¹⁷ (6) Komeja lukulupilo lobe. Lukulupilo lwetu lwa Bulopwe ludi pamo bwa “ñanga wa muya wetu,” lwitukwasha twimanije mu makambakano nansha kitatyi kyotuzumbija mutyima. (Tanga Bahebelu 6:19.) Langulukila pa mulao wa Yehova wa kukatalula’ko bintu bibi bizumbija mutyima. (Isa. 65:17) Wimone bidi mu ntanda mipya ya ndoe, mwine kemukekalapo monka bintu bizumbija mutyima. (Mika 4:4) Kadi ukakomeja lukulupilo lobe shi usapwila’lo bakwenu. Longa bukomo bwa kwingila mwingilo wa busapudi ne wa kulonga bana ba bwanga. Shi ulonge namino, ubwanya kwikala “na kikulupiji kikatampe kya lukulupilo kufika ne ku mfulo.”​—Bah. 6:11.

18. Le i makambakano’ka otubwanya kutengela mu mafuku a kumeso, ne tukabwanya kwiominina namani?

¹⁸ Pano penda pafwena mfulo ya ngikadilo ya bintu, tusa kutanwa na makambakano mavule abwanya kwituzumbija mutyima. Kisonekwa kyetu kya mwaka wa 2021 kibwanya kwitukwasha tūminine ano makambakano kadi twikale talala, ke na bukomopo bwa batwe bene, ino na kukulupila mudi Yehova. Mu uno mwaka, tulombolei kupityila ku bilongwa byetu amba twitabije mulao wa Yehova wa amba: “Mukekala bakomo shi mwikale talala nyā ne kukulupila.”​—Isa. 30:15.