1. Mwanda waka tubwanya kukwatwa moyo kitatyi kimo?

 BATWE bonso tukwatwanga moyo kitatyi kimo. Inoko, kwifunda Bible i kwitukūle ku kutyina bantu bafwe, ku kutyina mishipiditu, ne ku kutyina bibwanya kwitufikila mu mafuku a kumeso. Ino nansha nankyo, tukidi’nka mu kitatyi kya “binkumbulu bilenga moyo,” pamo bwa mavita, butapani, ne misongo. (Luka 21:11) Kadi tubwanya ne kutyina bantu, pamo bwa ba lupusa betususula, nansha bantu ba mu kisaka balwa butōtyi bwa bine. Bamo bazumbijanga mutyima amba kebabwanyapo kūminina ditompo dyobekonda nadyo pano, nansha dyobabwanya kutanwa nadyo mu mafuku a kumeso.

2. Lombola ngikadilo yādi’mo Davida paādi mu Ngata.

² Kitatyi kimo, Davida wākwetwe moyo. Kimfwa, Mulopwe Solo paādi ukimba kumwipaya, Davida wānyemēne ku Ngata kibundi kya bene Fidishitia. Bukidi bonka Mulopwe Akishi wa ku Ngata wājingulula’mba, Davida wadi mudyavita mukomo mwine obaimbīle amba waipaya “makumi a tununu” a bene Fidishitia. Davida “wakwatwa moyo bininge.” (1 Sa. 21:10-12) Wāzumbije mutyima pa byādi bya kumulonga Akishi. Le Davida wānekenye namani moyo?

3. Le kukwatañana na Ñimbo ya Mitōto 56:1-3, 11, i muswelo’ka wānekenye Davida moyo?

³ Mu Ñimbo ya Mitōto 56, Davida ulombola’mo mwāweivwanine paādi mu Ngata. Uno mutōto ulombola patōkelela mwanda waka Davida wākwetwe moyo, ne muswelo waānekenye’o.  Kitatyi kyaākwetwe moyo, Davida wākulupile mudi Yehova. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 56:1-3, 11.) Wādi na bubinga bwendele’mo bwa kukulupidila mwadi. Na bukwashi bwa Yehova, Davida wāingidije manwa amweka bu ampikwa kwendela’mo, inoko ao mafike’po: Wēinenye bu kivila! Pano Akishi kākimwenepo Davida bu kyaka ino wāmumwene bu kintu kipungija. Mu uno muswelo Davida wēpandija.—1 Sa. 21:13–22:1.

4. Le i muswelo’ka otubwanya kuningija kikulupiji kyetu mudi Yehova? Leta kimfwa.

⁴ Netu tubwanya kunekenya moyo na kukulupila mudi Yehova. Ino i muswelo’ka otuningijanga kikulupiji kyetu mudi Yehova, nakampata kitatyi kyotukwetwe moyo? Tutalei kino kimfwa. Shi ubayuka’mba udi na misongo, dibajinji ubwanya kukwatwa moyo. Inoko, ukatyepeja moyo shi ukulupile dokitele obe. Padi ke mundape bantu bavule badi na misongo na yodi nayo. Ubwanya kukuteja na katentekeji, ne kukukulupija’mba wivwanije mowiivwanina. Kadi ubwanya kukulombola ne mundapilo wakweshe bantu bakwabo. Netu, tubwanya kuningija kikulupiji kyetu mudi Yehova na kubandaula bintu byakadi mulonge, bintu byalonga pano, ne bintu byaketulongela. Bino ye byālongele Davida. Potubandaula binenwa bimo bya ku bukomo bwa mushipiditu bidi mu Ñimbo ya Mitōto 56, langulukila pa muswelo obwanya kuningija kikulupiji kyobe mudi Yehova ne kunekenya moyo.

LE I BINTU’KA KE BILONGE YEHOVA?

5. Le i bintu’ka byālangulukīle’po Davida pa kunekenya moyo? (Ñimbo ya Mitōto 56:12, 13)

⁵ Enka ne pādi būmi bwandi mu kyaka, Davida wātele mutyima pa bintu byādi ke bilonge Yehova. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 56:12, 13.) Bino ye byādi bilangulukila’po Davida mu būmi bwandi bonso. Kimfwa, kitatyi kimo wālangulukīle pa bupangi bwa Yehova, bwine bwāmuvulwije bukomo bukatampe bwa Yehova ne muswelo watele bantu mutyima. (Ñim. 65:6-9) Kadi Davida wālangukukīle ne pa bintu byādi ke bilongele Yehova bantu bakwabo. (Ñim. 31:19; 37:25, 26) Ne kadi wālangulukīle nakampata pa bintu  byādi ke bimulongele Yehova. Wāmukwatakenye ne kumukinga tamba ku bwanuke bwandi. (Ñim. 22:9, 10) Bine, kulanguluka uno muswelo kwākomeje kikulupiji kya Davida mudi Yehova!

6. Le i bika biketukwasha tukulupile mudi Yehova kitatyi kyotukwatwa moyo?

⁶ Kitatyi kyokwatwa moyo, wiipangule amba, ‘Le i bintu’ka ke bilonge Yehova?’ Langulukila pa bintu byapangile. Kimfwa, kitatyi ‘kyotutala senene’ muswelo ukwatakanyanga Yehova byoni ne maluba—bine kebyāpangilwepo mu kyelekejo kyandi kadi kebibwanyapo kumutōta, tukaningija kikulupiji kyetu kya amba uketukwatakanya netu. (Mat. 6:25-32) Kadi bandaula muswelo wākweshe Yehova batōtyi bandi. Ubwanya kwifunda nsekununi ya muntu umo wa mu Bible wālombwele lwitabijo, nansha kutanga nsekununi ya mwingidi wa Yehova wa mu ano etu mafuku. a Kadi langulukila ne pa muswelo ke mukukwatakanye Yehova. Le i muswelo’ka waākukokēle ku bubine? (Yoa. 6:44) Le i muswelo’ka waalondolwele milombelo yobe? (1 Yo. 5:14) Le umwenanga namani difuku ne difuku mu kitapwa kya wandi Mwana muswedibwe?—Ef. 1:7; Bah. 4:14-16.

7. Le kimfwa kya mupolofeto Danyele kyakweshe namani kaka Vanessa anekenye moyo?

⁷ Kaka Vanessa, b wa mu Haiti, watenwe na mwanda ulenga moyo. Ku kifuko kobadi bashikata kwadi mwana-mulume wadi umwita ne kumutumina misapu difuku ne difuku, umuningila apwane nandi. Kaka Vanessa wapelele kupwana nandi. Ino uno mwana-mulume wakalabele kakimbe kumulonga kibi. Kaka Vanessa unena’mba, “Nakwetwe moyo.” Le walongele namani pa kunekenya moyo? Walongele byabwanya mwanda wa kwikinga. Mukulumpe umo wamukankamikile ete ba lupusa. Kadi walangulukīle ne pa muswelo wākwatakenye Yehova bengidi bandi ba pa kala. Kaka Vanessa unena’mba, “Muntu mubajinji onalangulukīle’po i mupolofeto Danyele. Wāelelwe mu kīna kya bantambo bādi na nzala nansha byakālongelepo kibi. Inoko Yehova wāmukwatakenye. Nalombele Yehova apwije ino myanda yonso. Ami pa kupwa kulonga namino, nkyakikwetwepo monka moyo.”—Dan. 6:12-22.

LE I BINTU’KA BILONGA YEHOVA PANO?

8. Le Davida wādi ukulupile bika? (Ñimbo ya Mitōto 56:8)

⁸ Nansha pādi Davida mu kyaka kya lufu mu Ngata, kālekelepo moyo umutādile. Inoko, wālangulukīle pa bintu byādi bimulongela Yehova mu kine kitatyi’kya. Davida wādi ukulupile amba Yehova umwendejanga ne kumukinga, kadi wivwanije mwawiivwanina. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 56:8.) Kadi Davida wādi na balunda pamo bwa Yonafane ne Kitobo Mukatampe Ahimeleke, bene bāmukwatakenye na lulamato ne kumukwasha mu muswelo mupotoloke. (1 Sa. 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Kadi nansha Mulopwe Solo byaādi ukimba kumwipaya, Davida wēpandije. Wākulupile amba Yehova umwene makambakano awikonda nao ne mwawiivwanina.

9. Le Yehova umonanga bika mu umo ne umo motudi?

⁹ Kitatyi kyowikonda na makambakano akukwatyija moyo, vuluka’mba Yehova umwene makambakano owikonda nao ne muswelo owiivwene. Kimfwa, Yehova wāmwene ‘masusu āsusukile’ bene Isalela pobādi mu Edipito. (Div. 3:7) Davida wāimbile amba Yehova  wāmwene ‘byamalwa byandi’ ne ‘tusua twandi tukatampe.’ (Ñim. 31:7) Kadi kitatyi kyādi kisusuka bantu ba Leza pa butyibi bubi bobādi bakwata—Yehova “nandi wadi mu tusua.” (Isa. 63:9) Shi ubakwatwa moyo, Yehova wivwanije mowiivwanina kadi usakanga kukukwasha wiunekenye.

10. Mwanda waka ukulupile amba Yehova ukukwatakanyanga ne amba ukakukwasha ulwe na ditompo dyo-dyonso?

¹⁰ Ubwanya kukomenwa kumona muswelo ukukwatakanya Yehova kitatyi kyowikonda na ditompo dilenga moyo. Nanshi mulombe akukwashe umone muswelo wakukwatakanya. (2 Ba. 6:15-17) Kupwa bandaula bino bipangujo: Le kudi mwisambo nansha malondololo a ku kupwila akukomeje? Le kudi dibuku, video, nansha lwimbo lwa ntentekelo lwakukankamikile? Le kudi muntu wesambile mwanda kampanda nansha kutanga kisonekwa kyakukankamikile? Tubwanya kupēlelwa kwilwa buswe bukatampe bwitusenswe batutu ne bakaka ne mwitukwashisha byakudya bya ku mushipiditu. Inoko bano batutu ne bakaka i byabuntu byakutendelwa bitamba kudi Yehova. (Isa. 65:13; Mako 10:29, 30) Bakutele mutyima. (Isa. 49:14-16) Kadi i bantu bafwaninwe kukulupilwa.

11. Le i bika byakweshe kaka Aida anekenye moyo?

¹¹ Kaka Aida ushikatanga mu Senegale, watele mutyima pa muswelo wamukwatakenye Yehova mu bitatyi bya makambakano. Byadi ye mwana umbedi, bambutwile bandi badi batengele asokole lupeto luvule lwa kwikwatakanya nalo ne kwibakwatakanya abo. Ino paapēleje būmi bwandi mwanda wa kwikala pania, Aida wekondele na makambakano a misokwe. Kyandi kisaka kyamukalabedile ne kumufutulula. Unena’mba: “Nakwetwe moyo amba nkikabwanyapo kukwatakanya bambutwile bami ne amba bantu bonso bakangela. Natopekele enka ne Yehova pa kuleka bintu biñendekele mu muswelo mubi.” Kupwa waivwene mwisambo ku kupwila. Aida wendeleja’mba, “Muneni wetuvulwije amba Yehova uyukile biyampe kintu kyonso kibwanya kwitulengeja tuzumbije mutyima. Bityebitye, nemwenine munsanshilwe Yehova kupityila ku madingi a bakulumpe ne bantu bakwabo.  Nashilwile kulombela Yehova na kikulupiji kyonso, kadi naikele na ndoe ya mutyima pa kumona muswelo waadi ulondolola milombelo yami.” Aida wasokwele kaji kene kamukweshe ekwatakanye mu mwingilo wandi wa bupania, ne kukwasha bambutwile bandi ne bantu bakwabo. Ubweja’ko amba, “Ne mwifunde kukulupila bya binebine mudi Yehova. Pano shi napu’tu kulombela moyo umpwanga.”

LE I BINTU’KA BIKALONGA YEHOVA?

12. Le kukwatañana na Ñimbo ya Mitōto 56:9, i bika byādi bikulupile Davida?

¹² Tanga Ñimbo ya Mitōto 56:9. Kino kisonekwa kilombola kintu kikwabo kyākweshe Davida anekenye moyo. Nansha būmi bwandi byobwādi mu kyaka, wālangulukīle pa bintu bikamulongela Yehova. Wādi uyukile amba Yehova ukamupandija pa kitatyi kifwaninwe. Kadi Yehova wānenene amba Davida ukekala mulopwe wa Isalela. (1 Sa. 16:1, 13) Kudi Davida, uno mulao wa Yehova wādi pamo bwa ao ke mufikidile kala.

13. Le tubwanya kukulupila’mba Yehova ukalonga bika?

¹³ Le Yehova i mulaye kukulongela bika? Ketukatengelapo Yehova etukūle ku makambakano onso. c Ino vuluka’mba makambakano onso obwanya kwikonda nao mu ino ngikadilo ya bintu, Yehova ukeatalula’ko mu ntanda mipya. (Isa. 25:7-9) Umpangi wetu udi na bukomo bwa kusangula bafwile, kwitundapa, ne kutalula’ko balwana bonso.—1 Yo. 4:4.

14. Le i bika byotubwanya kulangulukila’po?

¹⁴ Shi ubakwatwa moyo, langulukila pa bikalonga Yehova mu mafuku a kumeso. Langulukila pa mokeivwanina pakatalulwa’ko Satana, pakapingakanibwa bantu babi na bantu boloke, ne kitatyi kikatalulwa’ko bityebitye kubulwa kubwaninina. Kya kumwena’ko kimo kya ku kitango kya ntanda kya mu 2014, kyalombwele muswelo otubwanya kulangulukila pa lukulupilo lwetu. Mu kino kya kumwena’ko, tata umo wesambile na kyandi kisaka pa mwadi mwa kwikadila binenwa bidi mu 2 Temote 3:1-5 shi byadi bīsambila pa būmi bwa mu Paladisa. Wanenene amba: “Mu ntanda mipya mukekalanga bitatyi bya nsangaji. Mwanda bantu bakesanswa abo bene na bene, bakasanswa bubine, batūkanye, betyepeje, batōta Leza, bakōkela bambutwile babo, ba kufwija’ko, ba lulamato, basenswe bininge byabo bisaka, betabija kumvwañana ko-konso, besamba biyampe na bantu bakwabo, ba kwīfula, ba kutalala, ba kusanswa buyampe, bakulupilwa, ba mutyima unekena, ba mutyima wa kwityepeja, basenswe kusangaja Leza kupita’ko kwisangaja, bamwekeja ngikadila ya bwine Leza; nanshi abe lamata bano bantu.” Le wisambilanga na kyobe kisaka nansha na batōtyi-nobe pa mukekadila būmi mu ntanda mipya?

15. Le i bika byakweshe kaka Tanja anekenye moyo?

¹⁵ Kaka Tanja wa Kungala kwa Masedonya wanekenye moyo na kulangulukila pa būmi bwa kumeso. Bambutwile bandi bamulwile bininge mwanda wadi wifunda Bible. Unena’mba: “Bintu bimo byonadi ngakamwa’mba bibwanya kuntana byo byantene. Mama wadi unkupila ponadi jonka ku kupwila konso. Bambutwile baunzakeje amba basa kungipaya shi ngikale Kamoni wa Yehova.” Ku mfulo, Tanja wapangilwe ku njibo. Le walongele’po namani? Unena’mba: “Natele mutyima pa nsangaji ya nyeke yonkekala nayo shi nshale wa lulamato. Ne kadi nalangulukīle pa madyese akangesela Yehova mu ntanda mipya pa kintu kyo-kyonso kyombwanya kujimija mu ino ngikadilo ya bintu, ne monkedilwa bintu  byonso bibi.” Tanja walamine nyeke bululame bwandi. Kadi na bukwashi bwa Yehova, wasokwele njibo mwa kushikata. Pano Tanja i musongwe na tutu wa kikōkeji, kadi bengilanga na nsangaji mu mwingilo wa kitatyi kyonso.

TAMIJA KIKULUPIJI KYOBE MUDI YEHOVA TAMBA’NKA PANO

16. Le i bika biketukwasha tushale bakankamane potumona binkumenkume bidi mu Luka 21:26-28?

¹⁶ Pa kyamalwa kikatampe, bantu bonso “bakapungila moyo.” Inoko bantu ba Leza bakashala nyeke bemanije kadi bakankamane. (Tanga Luka 21:26-28.) Mwanda waka ketukakwatwapo moyo? Mwanda tukekala ketudi befunde kukulupila mudi Yehova. Tanja otwesambilanga’po unena’mba makambakano amutene pa kala amukweshe ōminine makambakano makwabo. Ubweja’ko amba, “Nefundile amba Yehova uketukwasha tūminine makambakano onso. Kitatyi kimo bibwanya kumweka’mba bantu babwanya kwendeja bintu, inoko Yehova udi na bukomo bukatampe kwibapita. Kadi nansha shi makambakano amweka bu makomo, akapwa.”

17. Le kisonekwa kyetu kya mwaka wa 2024 kisa kwitukwasha namani? (Tala kifwatulo pa kibalu.)

¹⁷ Kukwatwa moyo i kwendele’mo dyalelo. Inoko pamo bwa Davida, tubwanya kupela kutādilwa na moyo. Kisonekwa kyetu kya mwaka wa 2024 i milombelo ya Davida kudi Yehova ya amba: “Shi nakwatwa moyo, nkukulupilanga.” (Ñim. 56:3) Dibuku dimo dīsambila pa Bible dinena pangala pa kino kisonekwa amba, Davida “kālangulukīlepo pa bintu byādi bibwanya kumuletela moyo nansha pa makambakano andi, inoko wākulupile mudi yewa wādi wa kumukūla.” Mu myeji ilonda’ko, langulukila pa kisonekwa kyetu kya mwaka nakampata powikonda na makambakano. Witūdile’ko kitatyi kya kulangulukila pa bintu ke bilonge Yehova, pa bintu byalonga pano, ne pa bintu byakalonga mu mafuku a kumeso. Pamo bwa Davida, nobe ukabwanya kunena’mba: “Leza ye onkulupile; nkikwetwepo moyo.”—Ñim. 56:4.