1, 2. Le Yoshua wāikele na mwingilo’ka mukatampe pāfwile Mosesa?

YEHOVA wāsapwidile Yoshua amba: “Mosesa mwingidi wami wafu. Shi ke pano taluka, abuka Yodano abe ne bano bantu bonso, enda mu ntanda yonebapa.” (Yoshua 1:1, 2) Bine kuno i kushinta kwashinta Yoshua, wadi mwingidi wa Mosesa kintu kya myaka 40!

² Mosesa wāendeje bene Isalela kitatyi kilampe, ino pano ke Yoshua wa kwibendeja. O mwanda wādi ubwanya kwiipangula shi bantu bakamwitabija bu mwendeji wabo. (Kupituluka 34:8, 10-12) Pa mwanda utala kisonekwa kya Yoshua 1:1, 2, dibuku dimo dīsambila pa Bible dinena’mba kitatyi kikomo bininge kadi kya kyaka ku muzo, pa kala nansha dyalelo, i kitatyi kyobapingakana mwendeji kudi mwendeji mukwabo.

3, 4. Le Leza wāesele Yoshua namani pa mwanda wa kumukulupila, ne i kipangujo’ka kyotubwanya kwiipangula?

³ Yoshua wādi na bubinga bwa kulangalanga. Inoko wākulupile Yehova kadi wālondele bulombodi bwandi bukidibukidi. (Yoshua 1:9-11) Leza wāesele Yoshua mwanda wāmukulupile kadi wāingidije mwikeulu umo aludike Yoshua ne bene Isalela. Padi uno  mwikeulu wādi Kinenwa, ke Mwana umbedi wa Leza kadi.​—Divilu 23:20-23; Yoano 1:1.

⁴ Yehova wākweshe muzo wa Isalela wibidile kushinta kwa kwikala na Yoshua bu mwendeji wabo mupya. Mu ano etu mafuku namo, mudi kushinta kukatampe. Tubwanya padi kwiipangula’mba ‘Bulongolodi bwa Leza byobwendelela’nka kumeso, le tudi na bubinga bwa kukulupidila Yesu, Mutangidiji wetu mutongwe?’ (Tanga Mateo 23:10.) Pa kulondolola kino kipangujo, tusa kubandaula muswelo wāludikile Yehova bantu bandi ba pa kala mu bitatyi byāikele’ko kushinta.

5. Le i kintu’ka kyeni kyēmwenine Yoshua kubwipi na Yediko? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁵ Bene Isalela pa kupwa’tu kwabuka Yodano, Yoshua wēmwenine kintu kyeni. Kubwipi na kibundi kya Yediko, wāsambakene muntu ukwete kipete. Yoshua wāmwipangula’mba: “Le udi ku mutamba wetu’ni i ku mutamba wa balwana netu?” Yoshua wātulumuka pāmulondolwele uno muntu amba aye i “mulopwe wa kibumbo kya divita kya Yehova,” mwikeulu wādi usaka kulwila bantu ba Leza. (Tanga Yoshua 5:13-15 ne kunshi kwa dyani.) Nansha nsekununi mikwabo byoinena’mba i Yehova wādi wisamba aye mwine na Yoshua, bimweka’mba Leza wāingidije mwikeulu esambe nandi, monka mwaādi ulongela pa kala.​—Divilu 3:2-4; Yoshua 4:1, 15; 5:2, 9; Bilongwa 7:38; Ngalatea 3:19.

6-8. (a) Mwanda waka bulombodi bumo bwa mwikeulu bwāmwekele padi bu bweni? (b) Le twayukile namani amba buno bulombodi bwādi bwa tunangu ne amba bwāletelwe pa kitatyi kifwaninwe? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

⁶ Mwikeulu wāsapwidile Yoshua bine byafwaninwe kulonga pa kunekenya Yediko. Dibajinji, bulombodi bumo bwamwekele padi bu bweni. Kimfwa, mwikeulu wāsapwidile Yoshua atweje basola bonso kwisao. Kino kyādi kishintulula’mba kebabwanyapo kulwa mu mafuku abala-anga. Le bine kino kyādi kitatyi kiyampe kya kutweja bano bantu kwisao?​—Ngalwilo 34:24, 25; Yoshua 5:2, 8.

⁷ Padi basola bēipangwile amba, ‘Le tukakinga bisaka byetu namani shi balwana abatambe nkambi yetu?’ Ino kwālongeka kintu mu kitulumukila! Pa kyaba kya kutamba bene Isalela, bantu ba Yediko bēbakwatwa moyo. Tutanga’mba: “Yediko wadi mushitwe mbū pa mwanda wa bene Isalela; kekwadipo wadi utamba nansha utwela.” (Yoshua 6:1) Ino myanda yālengeje bene Isalela bakulupile bininge buludiki bwa Yehova!

⁸ Mwikeulu wāsapwidile Yoshua amba bene Isalela kebakatambepo Yediko. Ino bakajokoloka kibundi musunsa umo ku difuku mu bula bwa mafuku asamba, kupwa bakajokoloka misunsa isamba-ibidi mu difuku dya busamba-bubidi. Basola bādi bakokeja kulanga’mba, ‘Kuno i kujimija kitatyi ne bukomo bitupu!’ Inoko Mutangidiji wa kubulwa kumweka wa Isalela wādi uyukile bine byasa kulonga! Kulonda bulombodi bwandi kwākomeje lwitabijo lwa bene Isalela, kadi kebālwilepo na basola ba Yediko.​—Yoshua 6:2-5; Bahebelu 11:30. * (Tala kunshi kwa dyani.)

9. Mwanda waka tufwaninwe kulonda bulombodi bo-bonso bwitupa bulongolodi bwa Leza? Leta kimfwa.

⁹ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku ino nsekununi? Kyaba kimo bulongolodi bwa Yehova buloñanga bintu mu muswelo mukwabo, padi ketubwanyapo kwibivwanija. Kimfwa, padi ketwadipo tulanga’mba mulangwe wa kwingidija bingidilwa bya busendwe i muyampe pa kwifunda pa kasuku, mu busapudi, nansha ku kupwila. Ino pano tubamone padi byabuyabuya bidi mu  kwibingidija ponso pobibwanika. Kitatyi kyotumona bipa biyampe bilupuka ku kuno kushinta, lwitabijo lwetu lukomenanga’ko kadi twikalanga mu bumo na batutu ne bakaka.

10. Le na bubine i ani wāludikile mīsambo ya mvubu ya kitango kyendeji kya mu Yelusalema pa mwanda utala kutwela kwisao?

¹⁰ Kintu kya myaka 13 pa kupwa kwa Konilusa, muntu wa muzo ungi wampikwa kutwejibwa kwisao wikala mwine Kidishitu, bene Kidishitu bamo Bayuda bādi bakinena’mba kutwela kwisao kukidi na mvubu. (Bilongwa 15:1, 2) Mu kibundi kya Antyioka, banabetu bādi bepatanya pa uno mwanda. Ebiya bakulumpe bākwata’ko mpangiko ya amba Polo ende mu Yelusalema akepangule kitango kyendeji pa uno mwanda. Ino le i ani na bubine wākwete ino mpangiko ya aye kwenda? Polo wāshintulwile amba: “Nakandile mwanda nasokwedilwe.” Na bubine, Kidishitu ye wādi uludika bintu amba kitango kyendeji kipwe uno mwanda.​—Ngalatea 2:1-3.

11. (a) Lelo bene Kidishitu bamo Bayuda bādi bakikulupile bika pa mwanda wa kutwejibwa kwisao? (b) Le Polo wālombwele namani amba ukwatakenye na kwityepeja bakulumpe ba mu Yelusalema? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

¹¹ Kidishitu wāludikile kitango kyendeji kilombole patōkelela’mba bene Kidishitu bampikwa kwikala Bayuda kebanenwepo kutwejibwa kwisao. (Bilongwa 15:19, 20) Nansha nankyo, myaka pa kupita’po, bene Kidishitu bavule Bayuda bāendelele na kutweja babo bana kwisao. Penepo bakulumpe ba mu Yelusalema bāivwana lupupuluji amba Polo kalēmekelepo Bijila bya Mosesa. Ebiya bakulumpe bānena Polo alonge’po kintu kya kulombola’mba ulēmekele Bijila. * (Tala kunshi kwa dyani.) (Bilongwa 21:20-26) Bāmunenene amba enda na bana-balume baná ku tempelo mwanda wa bantu bamone amba Polo ulēmekele Bijila. Polo wādi ukokeja kunena’mba: ‘Kebidipo na buluji! Mwanda waka mubaunena nonge kino? Bene Kidishitu Bayuda kebevwanijepo mwanda wa disao bo abo badi na makambakano.’ Inoko Polo wāivwanije amba bakulumpe  basakanga bene Kidishitu bonso bekale mu bumo, ebiya wālonda bulombodi bwabo na kwityepeja. Ino netu tubwanya padi kwiipangula kine kyālekele Yesu kutwejibwa kwisao kwikale nyeke bu kikambija mu kitatyi kilampe, nansha Bijila bya Mosesa byobyāfudile pāfwile Yesu.​—Kolose 2:13, 14.

12. Mwanda waka padi Kidishitu wālekele kitatyi kipite’po kumeso kwa kupwididila mwanda wa disao?

¹² Bibwanya kulomba kitatyi pa kwibidila mwivwanino mupya. Bene Kidishitu bamo Bayuda bādi basakilwa kitatyi pa kwitabija bubinebine bwa amba kebakidipo kadi munshi mwa Bijila. (Yoano 16:12) Bādi bavudile kulanga’mba kutwejibwa kwisao i kiyukeno kya kupwana na Leza mu muswelo wa pa bula. (Ngalwilo 17:9-12) Bakwabo bādi batyina’mba babwanya kupangwapangwa na bisaka bikwabo bya Bayuda shi bekale beshile nabo. (Ngalatea 6:12) Inoko mu kine kitatyi’kya, Kidishitu wēbapele bulombodi buvule kupityila ku mikanda ya Polo.​—Loma 2:28, 29; Ngalatea 3:23-25.

13. Le i bika bikokeja kwitukwasha tukwatakanye muswelo witwendeja Kidishitu dyalelo?

¹³ Kidishitu ukidi Mutangidiji wa kipwilo kya bwine Kidishitu dyalelo. Nanshi shi bulongolodi bubashinta bintu byokwivwanijepo, langulukila pa muswelo wāludikile Kidishitu bantu ba Leza ba pa kala. Ekale mu mafuku a Yoshua nansha mu kitatyi kya batumibwa, Kidishitu uletanga nyeke buludiki bwa tunangu mwanda wa kukinga bantu ba Leza, kukomeja lwitabijo lwabo, ne kwibakwasha bekale nyeke mu bumo.​—Bahebelu 13:8.

14-16. Lelo buludiki buleta “umpika mukōkele ne mudyumuke” bubingija namani amba Kidishitu usakanga kwitukwasha tukomeje nyeke lwitabijo lwetu?

¹⁴ Dyalelo, “umpika mukōkele ne mudyumuke” witupanga buludiki botusakilwa kadi pa kitatyi kyotusakilwa’bo. (Mateo 24:45) Buno buludiki bulombola’mba Yesu witutele mutyima. Marc, udi na bana baná unena’mba: “Satana uloñanga bukomo bwa kuzozeja bipwilo na kutamba’dyo bisaka. Pano byotukankamikilwe kulonga butōtyi bwa kisaka yenga ne yenga, uno musapu udi patōka ku mitwe ya bisaka​—ke wa kulama bisaka byabo kadi!”

¹⁵ Kitatyi kyotumona muswelo wituludika Kidishitu, tukevwanija’mba usakanga kwitukwasha tukomeje nyeke lwitabijo lwetu. Kimfwa, mukulumpe umo witwa bu Patrick unena’mba: “Ku ngalwilo, bamo badi bamona’mba ke biyampepo bisumpi bityetye kwitana mwanda wa kwenda mu busapudi ku mfulo kwa yenga.” Ino unena’mba kuno kushinta kulombola’mba Yesu utele muntu ne muntu wa mu kipwilo mutyima. Kimfwa, batutu ne bakaka bamo badi na bumvu nansha kebadipo bavudile kwenda mu busapudi, i bemone amba badi na mvubu kadi babwanya kulonga bivule. Kino kyakomeje lwitabijo lwabo.

¹⁶ Kadi Kidishitu witukwashanga tute nyeke mutyima ku mwingilo wetu wa busapudi, mwingilo mwine wa mvubu mpata wingilwa pano pa ntanda dyalelo. (Tanga Mako 13:10.) André, mukulumpe mupya uloñanga nyeke bukomo bwa kulonda buludiki bo-bonso bupya buletwa na bulongolodi bwa Yehova. Unena’mba: “Kutyepejibwa kwa bantu ba ku bilo ya musambo kwituvuluja’mba tudi mu bitatyi bya kampeja-bukidi ne amba tufwaninwe kwingidija bukomo bwetu mu mwingilo wa busapudi.”

17, 18. Mwanda waka ufwaninwe kulangulukila pa bintu byowemwenine mu kulonda kushinta?

¹⁷ Buludiki botupebwa na Kidishitu, Mulopwe wetu mubikale, buketukwasha tamba pano ne mu mafuku āya kumeso. Tompa kulangulukila pa bintu byowemwenine mu kulonda kushinta kwa panopano. Mu butōtyi bwenu bwa kisaka, mukokeja kwisambila pa  muswelo wemukweshe kushinta kwashintyilwe kupwila ne mwa kusapwila.

¹⁸ Shi tuvuluke amba kulonda bulombodi buleta bulongolodi bwa Yehova kuletanga bipa biyampe bivule, nabya tukapēlelwa kulonda buno buludiki ne kwikala na nsangaji. Kimfwa, byoketukitampangapo mabuku mavule na motwadi tutampila’o mafuku kunyuma, tuleanga lupeto. Kadi byotwingidija pano bya busendwe bya panopano, tubwanya kusapwila bantu bavule myanda miyampe. Le tubulwepo kwingidija bininge mabuku etu adi pa Entelenete? Uno i muswelo umo bidi otukokeja kukwatakanya Kidishitu, mwine usaka twingidije bintu bya bulongolodi na tunangu.

19. Mwanda waka tufwaninwe kukwatakanya buludiki bwa Kidishitu?

¹⁹ Kitatyi kyotukwatakanya buludiki bwa Kidishitu, tukwashanga batutu ne bakaka bekale na lwitabijo lukomo ne kwikala mu bumo. André wisambila pa kushinta kwa panopano kwa kutyepeja bantu mu bisaka bya Betele bya ntanda yonso amba: “Mushipiditu muyampe walombwele bantu batambijibwe ku Betele i munkwashe ngikale na kikulupiji ne bulēme. Batabwilanga pamo na dikalo dya Yehova na kusangela mwingilo o-onso obebapa.”

20, 21. (a) Mwanda waka tufwaninwe kukulupila Kidishitu, Mutangidiji wetu? (b) Le i kipangujo’ka kyotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko?

²⁰ Panopano ponka, Mutangidiji wetu Yesu Kidishitu, usa “kuvuija bushindañani bwandi” ne kulonga “bintu bilenga nzuba.” (Kusokwelwa 6:2; Ñimbo ya Mitōto 45:4) Ino nansha ke pano, wituteakanyanga tukekale na būmi mu ntanda mipya ne kwituteakanya ku mingilo yotukengila’mo, kitatyi kyotukafundija bantu basangulwe ne kukwasha pa kwalamuna ntanda ke paladisa.

²¹ Shi tukulupile Mutangidiji wetu kadi Mulopwe wetu nansha shi tubafikilwa na bika, aye uketutweja mu ntanda mipya. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 46:1-3.) Kushinta kubwanya kwikala kukomo dyalelo, nakampata shi i batwe bobashinta mu kitulumukila. Shi bibetufikila, le tubwanya kwikala na ndoe ya mutyima ne kukomeja lwitabijo mudi Yehova namani? Tukesambila pa kino kipangujo mu kishinte kilonda’ko.