1. Le bengidi bavule ba Leza ba kikōkeji beivwananga namani pa mwanda wa bubi?

MUTUMIBWA Polo wālembele amba, “Yo! ami kimonya-malwa!” (Loma 7:24) Dyalelo, bengidi bavule ba Leza ba kikōkeji batyumukwanga mutyima ne kwivwana njia pamo bwa Polo. Mwanda waka? Mwanda nansha byotusakanga kusangaja Yehova, batwe bonso twi bapyane bubi ne kubulwa kubwaninina. O mwanda tubwanya kwivwana bibi kitatyi kyotukomenwa kumusangaja. Bene Kidishitu bamo balongele bubi bukatampe, bafudile’nka ne ku kulanga’mba Yehova kakibwanyapo kwibalekela.

2. (a) Lelo Ñimbo ya Mitōto 34:22 ilombola namani amba bengidi ba Leza kebafwaninwepo kulēmenenwa na milangwe ya kwitopeka? (b) I bika byotusa kwifunda mu kino kishinte? (Tala kapango “ Le I Ñeni Yotuboila’ko’ni Nansha I Nshintulwilo ya Kyelekejo?”)

² Bisonekwa bitukulupija’mba shi tunyemene mudi Yehova, nabya ketufwaninwepo kulēmenenwa na milangwe ya kwitopeka. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 34:22.) Ino le kunyemena mudi Yehova kushintulula bika? Le i bika byotufwaninwe kulonga pa kusaka’mba Yehova etufwile lusa ne kwitulekela? Tubwanya kutana malondololo ku bino bipangujo na kwifunda myanda itala mpangiko ya bibundi bya kunyemena’mo bya mu Isalela wa kala. Ino mpangiko yādi’ko mu kipwano kya Bijila, kine kyāpingakanibwe  mu difuku dya pentekosa mu mwaka wa 33. Inoko Bijila i bitambe kudi Yehova. O mwanda, kupityila ku ino mpangiko ya bibundi bya kunyemena’mo twifunda’ko muswelo umonanga Yehova bubi, babipya-mambo, ne boba besāsa. Dibajinji bidi, tutalei mwanda waka Isalela wādi na bibundi bya kunyemena’mo ne mobyādi bingidijibwa.

3. Lelo bene Isalela bādi bafwaninwe kulonga ntapañani bika?

³ Yehova wādi ufītwa shi muntu waipaibwa. Shi mwine Isalela waipaya muntu, mubutule wa pabwipi wa yewa wipailwe’wa, wādi ulubula “kinongo kya mashi’a,” ko kunena’mba kwipaya ntapañani’wa. (Umbadilo 35:19) Mu uno muswelo, ntapañani’wa wādi ufuta bwandi būmi pa būmi bwa muntu wampikwa mambo waipaile. Shi ntapañani kepailwepo bukidibukidi nabya Ntanda ya Mulao yādi isubijibwa. O mwanda Yehova wāsoñenye amba: “Enka namino’u kemukasubija ntanda mo mudi” na kumwanga mashi a muntu, ko kunena’mba kumwipaya.​—Umbadilo 35:33, 34.

4. Le byādi bikala namani shi mwine Isalela waipaya muntu pampikwa kusaka?

⁴ Ino le byādi bikala namani shi mwine Isalela waipaya muntu pampikwa kusaka? Nansha shi i mumwipaye pampikwa kusaka, wādi upya mambo a kwipaya muntu wampikwa mwanda. (Ngalwilo 9:5) Inoko mu uno mwanda Yehova wānenene amba uno muntu ubwanya kufwilwa lusa. Yewa wipaijañene pampikwa kusaka, wādi unyema kinongo kya mashi na kwenda mu kibundi kimo kya mu bibundi bisamba bya kunyemena’mo. Shi abamwitabija kushikata mu kibundi’mwa, wādi ukingwa. Ino byādi bimulomba kushikata mu kibundi’mwa enka ne bifwa kitobo mukatampe.​—Umbadilo 35:15, 28.

5. Mwanda waka mpangiko ya bibundi bya kunyemena’mo itukwasha tuyuke Yehova senene?

⁵ Mulangwe wa kutūla’ko bibundi bya kunyemena’mo kewāletelwepo na muntu, ino wātambile kudi Yehova. Wāsoñenye Yoshua amba: “Wisambe ne bāna ba Isalela wa’mba: Mwitongelei bibundi bikatakata bya kunyemenamo.” Bino bibundi ‘byatongelwe.’ (Yoshua 20:1, 2, 7, 8) Yehova wāsoñenye amba bino bibundi bifwaninwe kutūlwa pa bula. O mwanda kupityila ku ino mpangiko, tubwanya kwifunda bintu bivule padi Yehova. Kimfwa itukwasha twivwanije senene mwikadile lusa lwa Yehova. Kadi itufundija muswelo otukokeja kunyemena mudi Yehova dyalelo.

6, 7. (a) Lombola mwingilo wādi na bakulumpe bādi batyibila mambo muntu wipaijañene pampikwa kusaka. (Tala kifwatulo ku ngalwilo.) (b) Mwanda waka byādi bya tunangu yewa wipaijañene asapwile’mo bakulumpe?

⁶ Shi mwine Isalela waipaya muntu pampikwa kusaka, wādi unenwe kunyemena mu kibundi kya kunyemena’mo ne “kusapula mwanda wandi” ku bakulumpe pa kibelo kya kibundi’kya. Bakulumpe bādi bamutundaila. (Yoshua 20:4) Mafuku pa kupita’po, bādi bamwalwija ku kibundi kwaipaijañene mwanda wa bakulumpe bamutyibile mambo. (Tanga Umbadilo 35:24, 25.) Shi bano bakulumpe abakwata butyibi amba i mwipaijañane pampikwa kusaka, bādi bamwalwija kadi mu kibundi kya kunyemena’mo.

⁷ Mwanda waka yewa wipaijañene wādi unenwe kusapwila’mo bakulumpe? I mwanda bakulumpe bādi na kiselwa kya kulama butōki bwa kipwilo kya Isalela ne kukwasha yewa wipaijañene amwene mu lusa lwa Yehova. Mwifundi umo wa Bible walembele amba shi yewa wipaijañene wapele kukasapwila’mo bakulumpe, wādi unenwe kwipaibwa. Kadi ubweja’ko amba lufu lwandi lwādi pa mutwe wandi aye mwine, mwanda kāsakilepo kulonga byobya byāsoñenye Leza kulonga. Yewa wipaijañene pampikwa kusaka wādi ufwaninwe kulomba bukwashi ne kwibwitabija pa kwikala’ye mūmi. Shi aleke kunyemena mu kibundi  kimo kya mu bibundi bya kunyemena’mo, nabya mubutule wa pabwipi wa yewa waipaile wādi na bwanapabo bwa kumwipaya.

8, 9. Mwanda waka mwine Kidishitu ulongele bubi bukatampe ufwaninwe kusapwila’mo bakulumpe?

⁸ Dyalelo, mwine Kidishitu ulongele bubi bukatampe ufwaninwe kusapwila’mo bakulumpe pa kusaka’mba bamukwashe ajokeje kipwano kiyampe na Yehova. Mwanda waka kino kidi na mvubu? Dibajinji, Yehova ye upele bakulumpe kiselwa kya kubandaula myanda itala bubi bukatampe. (Yakoba 5:14-16) Dya bubidi, bakulumpe badi’ko mwanda wa kukwasha babipya-mambo besāsa betabijibwe monka na Leza ne kuleka kujokela mu bubi bwabo. (Ngalatea 6:1; Bahebelu 12:11) Dya busatu, bakulumpe i bapebwe lupusa ne kufundijibwa mwa kuyukila babipya-mambo besāsa ne kwibakwasha batalaje misanshi yabo ne kuleka kwitopeka. Yehova witanga bano bakulumpe bu “kinyemeno kya luvula.” (Isaya 32:1, 2) Ino mpangiko i muswelo ulombola’mo Yehova lusa kotudi.

⁹ Bengidi ba Leza bavule baivwene biyampe pobesambile na bakulumpe ne kutambula bukwashi bwabo. Kimfwa, tutu umo witwa bu Daniel walongele bubi bukatampe, ino papita ne myeji mivule kukasapwila’mo bakulumpe mpika. Unena’mba: “Kitatyi pokyadi kyenda kipita nadi kenanga’mba kekukidipo kintu nansha kimo kibwanya kunongela bakulumpe.” Kadi, wadi nyeke na moyo amba bubi bwandi bubwanya kuyukana, wamona’mba mfwaninwe kushilula milombelo yonso na kwisāshila Yehova. Ku mfulo, wakalomba bukwashi kudi bakulumpe. Uvuluka’mba: “Na bubine, nadi ntyina kukebasapwila’mo. Inoko ami pa kupwa kwibasapwila’mo, naivwene’nka na muntu wauntalula kiselwa kilēma pa mapuji.” Penepa Daniel washilula kwisamba monka na Yehova na bwanapabo. Pano udi na mutyima wa mundamunda utōka, kadi watongelwe panopano bu mwingidi wa mingilo.

10. Pa kufwilwa lusa, le yewa wipaijañene pampikwa kusaka wādi ufwaninwe kulonga bika?

¹⁰ Pa kufwilwa lusa, yewa wipaijañene pampikwa kusaka wādi ufwaninwe kunyemena  bukidibukidi mu kibundi kya kunyemena’mo kidi pabwipi. (Tanga Yoshua 20:4.) Wādi wikala mūmi shi wafika mu kibundi’kya ne kwikala monka enka ne bifwa kitobo mukatampe. Kino kyādi kilomba yewa wipaijañene kwisuminwa bivule. Wādi unenwe kushiya mwingilo wandi, njibo yandi miyampe, kadi kākidipo na bwanapabo bwa kunanga. * (Tala kunshi kwa dyani.) (Umbadilo 35:25) Inoko kulonga namino kwādi na mvubu mikatampe kwadi. Ino shi yewa wipaijañene atambe panja pa kibundi, udi pamo bwa aye wādi wilwa’ko amba i mwipaijañane, ne kino kyādi kitūla būmi bwandi mu kyaka.

11. Lelo mwine Kidishitu udi na mutyima wa kwisāsa ulombolanga namani amba ufwijanga’ko bininge pa lusa lwa Leza?

¹¹ Dyalelo nadyo, kipya-mambo udi na mutyima wa kwisāsa nandi ufwaninwe kulonga bintu kampanda pa kufwilwa lusa na Leza. Ufwaninwe kwijiba ku bubi bwandi. Mubadilwa ne kwepuka kintu kyo-kyonso kibwanya kumulengeja alonge bubi bukatampe. Mutumibwa Polo wālombwele byobya byālongele bene Kidishitu ba mu Kodinda bādi na mutyima wa kwisāsa. Wālembele amba: “Talai kufītwa komwafītyilwe mutyima bya bwine Leza mokwemupedile kininga kikatampe, bine, kwinenena, bine, mutyima fututu, bine, moyo, bine, kwabila bininge, bine, bupyasakane, bine, kōlola bilubo!” (2 Kodinda 7:10, 11) Nanshi shi tulonga bukomo bwa kwijiba ku bubi, nabya tulombolanga Yehova amba twi bealakanye pa bubi bwetu, ne kadi ketukalangapo amba witulekelanga’tu mu kitulumukila.

12. Lelo i bika bifwaninwe kuleka mwine Kidishitu pa kusaka’mba endelele na kumwena mu lusa lwa Yehova?

¹² Lelo i bika bifwaninwe kuleka mwine Kidishitu pa kusaka’mba endelele na kumwena mu lusa lwa Yehova? Ufwaninwe kwitabija kuleka enka ne bintu byasenswe bine shi bibwanya kumufikija kukulonga bubi. (Mateo 18:8, 9) Kimfwa, shi balunda nobe bakuningila kulonga bintu bishikilwe Yehova, lelo ukaleka kupwana nabo? Shi ukomenwanga kwibeja mu mwanda utala kutoma mālwa, lelo ukepuka ngikadilo ibwanya kukulengeja utome mālwa mavule? Shi ulwanga na bilokoloko bya busekese, lelo ukepuka mavideo, mateba a Entelenete, nansha mingilo ibwanya kukulengeja utādilwe na milangwe ya disubi? Vuluka’mba, bukomo bonso bolonga mwanda wa kukōkela bijila bya Yehova budi na mvubu. Kekudipo kintu kibi mpata na kulanga’mba Yehova wetwela. Kadi kekudipo kintu kiyampe mpata kipityile kwimwena lusa lwa Yehova “lwa nyeke ne nyeke.”​—Isaya 54:7, 8.

13. Shintulula mwanda waka kipya-mambo wādi ubwanya kukingwa, kwikala na mutyima-ntenke, ne na nsangaji mu kibundi kya kunyemena’mo.

¹³ Yewa wipaijañene wādi ukingwa enka shi udi mu kibundi kya kunyemena’mo. Yehova wēsambīle pa bino bibundi amba: “Bikemwikadilanga ke byakunyemenamo.” (Yoshua 20:2, 3) Yehova kādipo ulomba kipya-mambo’wa atyibilwe mambo dikwabo pa mwanda umo onka. Kadi, yewa wa kulubula kinongo kya mashi kādipo na lupusa lwa kutwela mu kibundi’kya mwanda wa kumwipaya. Kipya-mambo’wa wādi ukingwa senene na Yehova mu kibundi’mwa. Kādipo mu buloko. Wādi ubwanya kwingila, kukwasha bantu bakwabo, enka ne kwingidila Yehova mu ndoe. Bine, wādi ubwanya kwikala na būmi bwa nsangaji!

14. Le i bintu’ka bibwanya kukulupila mwine Kidishitu shi wesāsa?

¹⁴ Bantu ba Leza bamo balongele bubi bukatampe baendelele na kwitopeka abo papo ke bapwe kwisāsa. Bamo balañanga’mba Yehova kakebalekelapo nansha dimo. Shi wiivwananga uno muswelo, nabya kulupila’mba shi Yehova wakulekela, ukulekelanga lonsololo. Kufwaninwepo kadi  kwitopeka nansha dimo. Kino kyo kyafikile Daniel, otwatelanga kūlu’ku. Ino abo bakulumpe pa kupwa kumulemununa ne kumukwasha ekale monka na mutyima wa mundamunda utōka, weivwene biyampe mpata. Unena’mba: “Nkyadipo kadi nekitopeka monka. Shi bubi bubakulekelwa, kubapu. Enka na munenena Yehova, utekunanga bubi bobe ne kwibwela kulampe. Kadi kukebumonepo monka.” Kitatyi kyādi yewa wipaijañene mu kibundi kya kunyemena’mo, kādipo na kyakwatyilwa moyo amba yewa wa kwaluja kinongo kya mashi ukaya kumwipaya. Muswelo umo onka, shi Yehova wetulekela bubi, ketufwaninwe kukwatwa moyo amba ukebuvuluka monka nansha kwitupa mfuto.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 103:8-12.

15, 16. Le kuyuka’mba Yesu wāfutyile kinkūlwa kadi i Kitobo Mukatampe, kuningijanga namani kikulupiji kyobe mu lusa lwa Leza?

¹⁵ Na bubine, tudi na bubinga bukatampe bwa kukulupidila mu lusa lwa Yehova kupita bene Isalela. Polo pa kupwa kunena’mba “ami kimonya-malwa,” mwanda kābwenyepo kukōkela Yehova mu muswelo mubwaninine, wānenene kadi amba: “Nafwija’ko Leza kupityila kudi Yesu Kidishitu Mfumwetu!” (Loma 7:25) Le wādi usaka kunena bika? Nansha byādi bilwa Polo na bilokoloko bya bubi ne byaālongele bubi pa kala, inoko wēsāshile. Wākulupile amba Yehova i mumulekele bubi kupityila ku kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu. Yesu byaāfutyile kinkūlwa, nanshi tubwanya kwikala na mutyima wa mundamunda utōka ne ndoe ya mutyima. (Bahebelu 9:13, 14) Yesu byadi Kitobo Mukatampe, o mwanda mwine “ubwanya ne kupandija lonso boba bafwena Leza kupityila kwadi, mwanda i mūmi mafuku onso wa kwibanenena’ko.” (Bahebelu 7:24, 25) Mu kitatyi kya kala kitobo mukatampe wādi ukwasha bene Isalela balekelwe bubi bwabo na Yehova. Batwe byotudi na Yesu, Kitobo Mukatampe, o mwanda tudi na bubinga bukatampe bwa kukulupidila’mba tukafwilwa “lusa ne kutana kanye kakatampe ka kwitukwasha pa kitatyi kifwaninwe.”​—Bahebelu 4:15, 16.

¹⁶ Pa kunyemena mudi Yehova, tufwaninwe ne kwikala na lwitabijo mu kitapwa kya Yesu. Kokilanga’mba kinkūlwa i kipebwe’tu bantu bonso. Nanshi kulupila’mba kinkūlwa i kya kamweno kodi. (Ngalatea 2:20, 21) Kulupila’mba kupityila ku kinkūlwa, Yehova i mukulekele bubi bobe. Itabija’mba kinkūlwa i kikupe lukulupilo lwa kwikala’ko nyeke ne nyeke. Kitapwa kya Yesu i kyabuntu kikupele Yehova!

17. Mwanda waka usakilwa kunyemena mudi Yehova?

¹⁷ Bibundi bya kunyemena’mo bitukwasha twivwanije mwikadile lusa lwa Yehova. Ino mpangiko yātūdile’ko Leza itufundija’mba būmi i bujila. Kadi itulombola ne muswelo ubwanya kwitukwasha bakulumpe, mushintulwila kwisāsa bya binebine, ne kine kyotubwaninya kukulupidila ne pa mfulo amba Yehova i mwitulekele. Lelo unyemenanga mudi Yehova? Kekudipo kifuko kikwabo kipityile kino! (Ñimbo ya Mitōto 91:1, 2) Mu kishinte kilonda’ko, tukamona’mo muswelo ubwanya kwitukwasha bibundi bya kunyemena’mo twiule Yehova, kimfwa kikatampe kya boloke ne lusa.