1. Le tubayuka namani amba Yehova usakanga tumufwene?

 YEHOVA witwita tumufwene. (Yak. 4:8) Usakanga kwikala Leza wetu, Tata wetu, ne Mulunda netu. Ulondololanga milombelo yetu ne kwitukwasha mu bitatyi bya makambakano. Kadi wingidijanga bulongolodi bwandi mwanda wa kwitufundija ne kwitukinga. Ino le i bika byotufwaninwe kulonga pa kufwena kudi Yehova?

2. Le i muswelo’ka otubwanya kufwena kudi Yehova?

² Tubwanya kufwena kudi Yehova na kulombela kwadi ne na kutanga Kinenwa kyandi ne kulangulukila’po. Kulonga namino, kuningijanga buswe botumusenswe ne mutyima wetu wa kumufwija’ko. Kwitulengejanga tumukōkele ne kumupa mitendelo yafwaninwe. (Kus. 4:11) Potuyuka Yehova biyampe, po pene tumukulupilanga aye ne bulongolodi bwatūdile’ko mwanda wa kwitukwasha.

3. Le i muswelo’ka ukimbanga Satana kwitusansanya na Yehova, ino i bika biketukwasha tulamate nyeke Leza wetu ne bulongolodi bwandi? (Ñimbo ya Mitōto 31:13, 14)

³ Inoko Dyabola ukimbanga kwitusansanya na Yehova, nakampata kitatyi kyotwikonda na makambakano. Le wingidijanga manwa’ka? Ukimbanga kuzozeja bityebitye kikulupiji kyetu mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi. Inoko tubwanya kukomena manwa andi. Shi lwitabijo lwetu i lukomo kadi tukulupile bya binebine mudi Yehova, ketukalekapo Leza wetu ne bulongolodi bwandi.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 31:13, 14.

4. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

⁴ Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa myanda isatu ibwanya kulongeka panja pa kipwilo; mwanda ne mwanda  ubwanya kuzozeja kikulupiji kyetu mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi. Le ino myanda ibwanya kwitusansanya namani na Yehova? Le i bika byotubwanya kulonga mwanda wa kukomena Satana?

5. Lelo makambakano abwanya namani kuzozeja kikulupiji kyetu mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi?

⁵ Kyaba kimo, tutanwanga na makambakano​—pamo bwa kulwibwa na ba mu kisaka nansha kujimija kaji. Le ano makambakano abwanya namani kuzozeja kikulupiji kyetu mu bulongolodi bwa Yehova ne kwitusansanya nandi? Shi tubaūminina makambakano mu kitatyi kilampe, tubwanya kujimija lukulupilo ne kutyumukwa mutyima. Satana ukimbanga kwingidija ino mikenga ne kukimba kwitulengeja tutatane amba Yehova ketusenswepo. Bino byo byāfikile ne bene Isalela bamo mu Edipito. Dibajinji, bākulupile amba Yehova wātongele ba Mosesa ne Alone mwanda wa kwibanyongolola mu bupika. (Div. 4:29-31) Inoko kitatyi pa kupita’po, Felo paādi kaebasusula bininge, bātopekele ba Mosesa ne Alone, kebebanena’mba: “Mubalengeja Felo ne bengidi bandi betufutulule, kadi mubatūla kipete mu kuboko kwabo amba betwipaye.” (Div. 5:19-21) Bātopekele bengidi ba Leza ba lulamato. Bine wādi mwanda wa bulanda! Shi ūmininanga makambakano pano kepadi kitatyi kilampe, i muswelo’ka obwanya kwikala nyeke na kikulupiji kikomo mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi?

6. Le kimfwa kya mupolofeto Habakuka kitufundija bika pa mwa kulwila na makambakano? (Habakuka 3:17-19)

⁶ Sapwila Yehova byonso bidi ku mutyima mu milombelo, kadi kimba bukwashi kwadi. Mupolofeto Habakuka nandi wātenwe na makambakano mavule. Kitatyi kimo, umweka bu wāshilwile kutatana’mba Yehova kamutelepo mutyima. Ebiya wāsapwila Yehova byonso byādi mu mutyima wandi mu milombelo. Wānenene amba: “A Yehova, le nkakwabija kufika ne kitatyi’ka, ino abe kwivwana mpika? . . . Mwanda waka utala masusu bitupu?” (Hab. 1:2, 3) Yehova wālondolwele milombelo itamba ku mutyima ya uno mwingidi wandi wa lulamato. (Hab. 2:2, 3) Habakuka pa kupwa kulangulukila pa bilongwa bya lupandilo bya Yehova, wāikala monka na nsangaji. Wākulupile amba Yehova wādi umutele mutyima ne ukamukwasha ōminine makambakano o-onso. (Tanga Habakuka 3:17-19.) Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba kitatyi kyotwikonda na makambakano, tulombei Yehova ne kumulombola motwiivwanina. Kupwa tukimbei bukwashi kwadi. Shi tulonge namino, tubwanya kukulupila’mba Yehova uketupa bukomo botusakilwa pa kūminina. Kadi kitatyi kyotumona’mba witukwatakenye, lwitabijo lwetu mwadi lukaningila’ko.

7. Le mubutule umo wa Shirley wasakile kumulengeja akulupile bika, ne i bika byamukweshe alame lwitabijo mudi Yehova?

⁷ Lama bibidiji byobe bya ku mushipiditu. Tutalei kulonga namino mokwakwashishe kaka Shirley, wa mu Papuazi-Nuvele-Giné, kitatyi kyaadi wikonda na makambakano. b Kisaka kyabo kyadi kilanda, kadi kitatyi kimo, kyadi kikolelwa bininge kusokola byakudya. Mubutule wandi umo watompele kuzozeja kikulupiji kyandi mudi Yehova. Wamunenene amba: “Unenanga’mba mushipiditu wa Leza ukukwashanga, ino bukwashi bwao pano budi kwepi? Kisaka kidi’nka mu bulanda. Ujimijanga kitatyi na kusapula.” Kaka Shirley unena’mba: “Neipangwile amba: ‘Le bine Leza untele mutyima?’ Kupwa kiponka na ponka nalomba Yehova ne kumusapwila byonso  byadi mu ñeni yami. Naendelele kutanga Bible ne mabuku etu, kadi naendelele kusapula ne kutanwa ku kupwila.” Bukidi bonka Shirley washilula kujingulula’mba Yehova wadi utele kisaka kyabo mutyima. Kisaka kyabo kekyafwilepo nzala, kadi badi na nsangaji. Shirley unena’mba: “Namwene amba i Yehova wadi ulondolola milombelo yami.” (1 Tm. 6:6-8) Bine shi ulame bibidiji byobe bya ku mushipiditu, nobe kukalekapo makambakano nansha kutatana bikusansanye na Yehova.

8. Lelo i bika bibwanya kufikila batutu betutangidile mu bulongolodi bwa Yehova?

⁸ Balwana netu basambakanyanga myanda ya bubela pa batutu betutangidile mu bulongolodi bwa Yehova, kupityila ku bisanji ne ku marezo a mīsambo pa Entelenete. (Ñim. 31:13) Batutu bamo bakwetwe ne kusambilwa bu bankuma-bibi. Ne bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji bātenwe nabo na makambakano na ano, kitatyi kyāsambīlwe mutumibwa Polo bya bubela ne kukutwa. Le bālongele’po namani?

9. Le bene Kidishitu bamo bālongele namani kitatyi kyākutyilwe mutumibwa Polo?

⁹ Bene Kidishitu bamo ba mu myaka katwa kabajinji bālekele kukwatakanya mutumibwa Polo kitatyi kyaākutyilwe mu Loma. (2 Tm. 1:8, 15) Mwanda waka? Le bāivwene Polo bumvu mwanda bantu bāmumwene bu nkuma-bibi? (2 Tm. 2:8, 9) Nansha le bākwetwe moyo amba nabo bakapangwapangwa? Ekale i pa mwanda wa bubinga’ka, fwatakanya’po mwēivwanine Polo. Wāuminine makambakano mavule, enka ne kutūla būmi bwandi mu kyaka pa mwanda wabo. (Bil. 20:18-21; 2 Ko. 1:8) Ketwakikalai nansha dimo pamo bwa boba bāelele Polo kitatyi kyaādi usakilwa bukwashi! Le i bika byotufwaninwe kulama mu ñeni kitatyi kipangwapangwa batutu betutangidile?

10. Le i bika byotufwaninwe kuvuluka kitatyi kipangwapangwa batutu betutangidile, ne mwanda waka?

¹⁰ Tuvulukei kine kyotupangilwapangilwa ne mwine ulengeja tupangwepangwe. 2 Temote 3:12 unena’mba: “Boba bonso basaka kwikala  na būmi bwa bwine Leza mu bumo na Kidishitu Yesu nabo bakapangwapangwa.” Nanshi ketufwaninwepo kutulumuka shi Satana upangapanga bininge batutu betutangidile. Kitungo kyandi i kya kwibalengeja baleke kukōkela Yehova ne kwituzakaja.​—1 Pe. 5:8.

11. Le kimfwa kya Oneshifolusa kitufundija bika? (2 Temote 1:16-18)

¹¹ Endelela kukwatakanya banabetu ne kwibalamata. (Tanga 2 Temote 1:16-18.) Mwine Kidishitu umo wa mu myaka katwa kabajinji witwa bu Oneshifolusa wālongele bintu bishile na bakwabo kitatyi kyākutyilwe mutumibwa Polo. “Kakwatyilwepo bumvu miyololo [ya Polo] ya kifungo.” Oneshifolusa wākakimbile Polo, kadi paāmusokwele, wākimbile’ko miswelo mipotoloke ya kumukwatakanya. Kulonga namino kwātūdile enka ne būmi bwandi mu kyaka. Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba ketufwaninwepo kuleka kityino kya bantu kituzakaje nansha kwitulengeja tuleke kukwatakanya banabetu bapangwapangwa. Inoko twibanenenei ne kwibakwasha. (Nki. 17:17) Basakilwa kusanshibwa ne kukwatakanibwa.

12. Le kimfwa kya batutu ne bakaka ba mu Rusi kitufundija bika?

¹² Twisambilei’ko pa batutu ne bakaka ba mu Rusi mobakwashisha banabetu mu lwitabijo bakutyilwe. Kitatyi kikatūlwa bamo mu kidye, batutu ne bakaka bavule bendanga ku kidye mwanda wa kwibakwatakanya. Le kino kitufundija bika? Kino kitufundija’mba kitatyi kinenenwa batutu betutangidile myanda ya bubela, kyobakwatwa, nansha kupangwapangwa, ketwakizakalai. Twibalombelelei, tukwatakanyei ba mu bisaka byabo, ne kukimba’ko miswelo mikwabo ya kwibakwatakanya.​—Bil. 12:5; 2 Ko. 1:10, 11.

13. Le kufutululwa kubwanya kuzozeja namani kikulupiji kyetu mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi?

¹³ Bantu ba mu kisaka bampikwa kwitabija, bengidi-netu, nansha bakwetu ba ku masomo, babwanya kwitufutulula pa mwanda wa mwingilo wetu wa busapudi nansha pa kulonda kotulonda mu bwetu būmi misoñanya ya Yehova ya peulu ya mu mwikadilo. (1 Pe. 4:4) Babwanya kunena’mba: “Nkusenswe, inoko kipwilo kyenu i kya tujilajila kadi kekikwatañenepo na būmi bwa dyalelo.” Bamo babwanya kwitufutulula pa muswelo otwikalanga na bapangwe, kebanena’mba: “Le buswe bwenu papo budi kwepi?” Binenwa pamo bwa bino bibwanya kwitulengeja twanze kutatana. Tubwanya kwanza kwiipangula’mba: ‘Le Yehova unombanga bintu bipite kipimo? Le bulongolodi bwandi i bwa tujilajila?’ Shi wikondanga na uno mwanda, le i muswelo’ka okashala pabwipi na Yehova ne na bulongolodi bwandi?

14. Le i bika byotufwaninwe kulonga shi bantu abetufutulula pa mwanda wa kulonda misoñanya ya Yehova mu bwetu būmi? (Ñimbo ya Mitōto 119:50-52)

¹⁴ Sumininwa kukwatakanya misoñanya ya Yehova. Yoba wādi usumininwe kukwatakanya misoñanya ya Yehova nansha byobādi bamufutulula. Mulunda umo wa bubela wa Yoba wākimbile enka ne kumulengeja etabije amba nansha shi walonda namani misoñanya ya Leza, Leza kebimwenine’mopo. (Yoba 4:17, 18; 22:3) Inoko Yoba kāitabijepo buno bubela. Wādi uyukile amba misoñanya ya Yehova ya kiyampe ne kibi i myendele’mo, kadi wādi usumininwe kwiikwatakanya. Kālekelepo bantu bakwabo bone bululame bwandi. (Yoba 27:5, 6) Le kino kitufundija bika? Ketwakilekai kafutululo ketulengeje tutatane misoñanya ya Yehova. Langulukila pa byowimwenine abe mwine. Le kwimweninepo divule dine  amba misoñanya ya Yehova i miyampe kadi ya kamweno kodi? Sumininwa kukwatakanya bulongolodi bukwatakanya ino misoñanya. Ebiya nansha shi kafutululo kabaikala ka muswelo’ka nansha shi kabatambe kudi ani, kekakakusansanyapo na Yehova.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 119:50-52.

15. Mwanda waka kaka Brizit wafutulwilwe?

¹⁵ Twisambilei’ko pa byatene kaka Brizit, wa mu India. Ba mu kisaka kyabo badi bamufutulula pa mwanda wa lwitabijo lwandi. Kitatyi kityetye na paabatyijibwe mu 1997, wandi mulume ke Kamonipo wajimija kaji. Ebiya mulume wakwata butyibi amba aye, kaka Brizit, ne babo bana bana-bakaji bakashikate na bambutwile bandi, bene badi bashikata mu kibundi kikwabo. Inoko kaka Brizit watenwe ne na makambakano makwabo makatampe. Byajimije wandi mulume kaji, byamulombele kwingila mansá mavule mwanda wa kukwatakanya kisaka. Kutentekela pa bino, kipwilo kya kubwipi na kobakashikete kyadi ku kintu kya makilometele 350. Kya bulanda, ba mu kisaka kya wandi mulume badi bamulwa pa mwanda wa lwitabijo lwandi. Bintu byabipile’ko bininge, kaka Brizit ne kyandi kisaka baviluka monka. Kupwa mu kitulumukila, wandi mulume wafwa. Mwenda mafuku, wandi mwana mwana-mukaji wafwa misongo ya dyaya na myaka’tu 12. Ba mu kisaka kya kaka Brizit babipijija’ko myanda na kumutopeka pa bino byamutene. Badi banena’mba shi kaikelepo Kamoni wa Yehova, bino byonso’bi kebyadipo bya kumutana. Nansha nankyo, kaka Brizit waendelele kukulupila mudi Yehova ne kushala pabwipi na bulongolodi bwandi.

16. Le kaka Brizit waeselwe namani pa kushala pabwipi na Yehova ne na bulongolodi bwandi?

¹⁶ Kaka Brizit byaadi kulampe na kipwilo, mutadi wa kipindi wamukankamikile asapwile bantu ba mu kifuko mwaadi ushikata, ne kwimanina kupwila ku yandi njibo. Dibajinji, wamwene amba i bikomo bininge. Inoko walonda bulombodi. Wasapwila bantu bakwabo myanda miyampe, waimanina kupwila ku yandi njibo, ne kulonga kitatyi kyonso butōtyi bwa kisaka na bandi bana bana-bakaji. Le kwalupukile bika? Wabwenye kushilula  ne kwendeja bifundwa bivule bya Bible, kadi bavule mobadi babatyijibwe. Mu 2005 washilula kwingila bu pania wa lonso. Kikulupiji kyandi mudi Yehova ne lulamato lwandi ku bulongolodi bwa Yehova byamuletele madyese. Bandi bana bana-bakaji bengidilanga Yehova na kikōkeji, kadi mu wabo mwaba pano mudi bipwilo bibidi! Kaka Brizit ukulupile amba Yehova ye wamupele bukomo bwa kulwa na makambakano ne kūminina kufutululwa na ba mu kyabo kisaka.

17. Le i bika byotufwaninwe kusumininwa kulonga?

¹⁷ Satana usakanga tukulupile amba Yehova witwelanga mu bitatyi bya makambakano, ne amba kukwatakanya bulongolodi bwa Yehova i kubwejeja’ko’tu makambakano mu būmi. Satana usakanga tuzakale kitatyi kinenenwa batutu betutangidile myanda ya bubela, kyobapangwapangwa, nansha kukutwa. Kadi usakanga kuzozeja kikulupiji kyetu mu misoñanya ya Yehova ne mu bulongolodi bwandi, na kwingidija kafutululo. Inoko, tuyukile senene manwa andi mabi kadi ketongolwangapo. (2 Ko. 2:11) Sumininwa kupela bubela bwa Satana ne kushala mulamate kudi Yehova ne ku bulongolodi bwandi. Vuluka’mba, Yehova kakakwelapo nansha dimo. (Ñim. 28:7) Nanshi kokaleka kintu nansha kimo kikusansanye na Yehova!—Loma 8:35-39.

18. I bika byotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko?

¹⁸ Mu kino kishinte, tubesambila’mo pa myanda isatu ilongeka panja pa kipwilo yotubwanya kutanwa nayo. Inoko kikulupiji kyetu mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi kibwanya kutūlwa pa ditompo ne na myanda ilongeka mu kipwilo. Le i muswelo’ka otubwanya kukomena ino myanda? Bino byo byotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko.