1. Le mutumibwa Polo wādi umona namani bengidi ba mingilo?

 BENGIDI ba mingilo bengilanga mwingilo wa mvubu mpata mu bipwilo. Mutumibwa Polo wādi ukwete na bulēme bano bana-balume ba kikōkeji. Kimfwa, kitatyi kyaālembēle bene Kidishitu ba mu Fidipai mukanda, wāimwine’mo pa bute pa bute bengidi ba mingilo pamo ne bakulumpe.—Fid. 1:1.

2. Le tutu Luis wiivwananga namani pa kwikala mwingidi wa mingilo?

² Batutu bavule babatyijibwe bekale bankasampe nansha batame, bekalanga na nsangaji mivule mu kwikala bengidi ba mingilo. Kimfwa, Devan watongelwe bu mwingidi wa mingilo na myaka 18. Inoko tutu Luis watongelwe bu mwingidi wa mingilo na myaka 50 ne musubu. Ulombola mu kīpi mwiivwaninanga bavule amba, “Monanga bu dyese dikatampe kwingila mwingilo wa bengidi ba mingilo, nakampata ponangulukila pa buswe bukatampe bunsenswe batutu ne bakaka mu kipwilo!”

3. Le i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

³ Shi wi tutu mubatyijibwe kadi kwaikele mwingidi wa mingilo, ubulwepo kwitungila kino kitungo? Le i bika bibwanya kukulengeja witungile’kyo? Le i bisakibwa’ka bya mu Bisonekwa byonenwe kubwanya? Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo malondololo a bino bipangujo. Ino dibajinji, twisambilei bidi pa mwingilo wa bengidi ba mingilo.

LE BENGIDI BA MINGILO BADI NA MWINGILO’KA?

4. Le mwingidi wa mingilo wingilanga mwingilo’ka? (Tala ne kifwatulo.)

⁴ Mwingidi wa mingilo i tutu mubatyijibwe utongelwe na mushipiditu ujila mwanda wa kukwasha bakulumpe mu mingilo  mivule ya kamweno mu kipwilo. Bengidi ba mingilo bamo bakwashanga basapudi bekale na myaba ne na mabuku a kwenda nao mu busapudi. Bakwabo bakwashanga ku kukundula ne kulama Njibo ya Bulopwe. Kadi bengidi ba mingilo bengilanga bu ba kutundaila bāya ne ku binanda ku kupwila. Mwingilo mukatampe wa bengidi ba mingilo i wa kukwasha kipwilo mu miswelo mipotoloke. Inoko dibajinji bengidi ba mingilo i bana-balume ba ku mushipiditu; basenswe Yehova kadi beendejanga mungya misoñanya yandi myoloke. Ne kadi basenswe bininge batutu ne bakaka. (Mat. 22:​37-39) Le tutu mubatyijibwe ubwanya namani kukimba kwikala mwingidi wa mingilo?

5. Le i bika bibwanya kulonga tutu pa kwikala mwingidi wa mingilo?

⁵ Bible utela bisakibwa bya kubwanya boba ba kutongwa bu bengidi ba mingilo. (1 Tm. 3:​8-10, 12, 13) Ubwanya kukimba kufikila pa dino dyese na kwifunda bino bisakibwa bya mu Bisonekwa ne kulonga bukomo bwa kufikila’po. Ino dibajinji unenwe kuta mutyima ku kine kikutonona usake kwikala mwingidi wa mingilo.

MWANDA WAKA UKIMBA KWIKALA MWINGIDI WA MINGILO?

6. Le i kika kifwaninwe kukutonona usake kwingidila batutu ne bakaka? (Mateo 20:28; tala ne kifwatulo.)

⁶ Yesu Kidishitu kimfwa kyetu kikatampe, wātonwenwe na buswe bwaādi usenswe Shandi ne bantu. Buno buswe bwāmutonwene engile bininge ne kwingidila bakwabo mingilo ya panshi. (Tanga Mateo 20:28; Yoa. 13:​5, 14, 15) Shi utononwe na buswe, Yehova ukakwesela ne kukukwasha ufikile pa kitungo kyobe kya kubwanya bisakibwa bya bu mwingidi wa mingilo.—1 Ko. 16:14; 1 Pe. 5:5.

7. Mwanda waka tutu ufwaninwe kwepuka mitatulo?

⁷ Divule mu ino ntanda, bantu batendelanga boba balonga bukomo bwa kwimwekeja bu ba mvubu. Inoko kebidipo namino mu bulongolodi bwa Yehova. Tutu usenswe bakwabo pamo bwa Yesu, kakimbengapo kitenta, lupusa pa bakwabo, nansha kumonwa bu muntu wa mvubu. Shi muntu wa mitatulo pamo bwa uno wadi utongwa mu kipwilo, wadi wa kupela kwingila mingilo imo ya panshi mine isakibwa pa kulela mikōko milēme ya Yehova. Wadi ubwanya kumona ino mingilo bu ya panshi  yakanenwepo kwingila. (Yoa. 10:12) Yehova kakeselapo nansha dimo bukomo bwa muntu wa mitatulo nansha wa kwisakila.—1 Ko. 10:​24, 33; 13:​4, 5.

8. Le Yesu wāpele batumibwa bandi madingi’ka?

⁸ Kyaba kimo, enka ne balunda ba pabwipi ba Yesu bāsakile kwikala na madyese na kukanina kubi. Tala kimfwa byālongele batumibwa babidi ba Yesu—ba Yakoba ne Yoano. Bālombele Yesu ebape kifuko kya bulēme mu Bulopwe bwandi. Yesu kēbatendelepo pa ino milangwe ya kwisakila. Inoko wāsapwidile batumibwa bonso 12 amba: “Yewa ense usaka kwikala mukatampe mu bukata mwenu ufwaninwe kwikala mwingidi wenu, kadi yewa usaka kwikala mubajinji mu bukata mwenu ufwaninwe kwikala umpika wa bonso.” (Mako 10:​35-37, 43, 44) Batutu bakimba kwikala bengidi ba mingilo na kukanina kuyampe—ko kunena’mba kwingidila bakwabo—bakakwasha bininge kipwilo.—1 Ts. 2:8.

LE I BIKA BIBWANYA KUKUKWASHA USAKE KWIKALA MWINGIDI WA MINGILO?

9. Le i bika bibwanya kukukwasha usake kwingila mwingilo wa bengidi ba mingilo?

⁹ Na bubine usenswe Yehova kadi usakanga kwingidila bakwenu. Inoko ubwanya kubulwa mutyima wa kwingila mwingilo wa bengidi ba mingilo. Le i kika kibwanya kukukwasha usake kwingila uno mwingilo? Le wabulwapo kulangulukila pa nsangaji idi mu kwingidila batutu ne bakaka? Yesu wānenene amba: “Nsangaji ya kupāna itabukile ya kupebwa.” (Bil. 20:35) Kadi ye byaālongele ne aye mwine. Wāikele na nsangaji mivule mu kwingidila bakwabo, nobe ubwanya kwikala nayo.

10. Le Yesu wālombwele namani amba wādi usangela kwingidila bakwabo? (Mako 6:​31-34)

¹⁰ Tubandaulei’ko kimfwa kilombola’mba Yesu wādi usangela kwingidila bakwabo. (Tanga Mako 6:​31-34.) Difuku dimo, Yesu ne batumibwa bandi bākokele bininge kebenda ku kifuko kya kufula mwanda wa kukōkolokwa. Inoko kibumbo kyebabadikila kufika’ko na kukulupila’mba Yesu usa kwibafundija. Yesu wādi ubwanya kupela, mwanda aye pamo ne balunda nandi “kebadipo nansha na kyaba kya kutūja badye byakudya.” Kadi Yesu wādi ubwanya kunena kibumbo kyende pa kupwa kwibafundija bubine bumo nansha bubidi. Inoko byaādi utononwa na buswe, “washilula kwibafundija bintu bivule.” Kadi wāendelele kwibafundija kufika enka ne ‘nsá byoyāpityile bininge.’ (Mako 6:35) Kālongelepo namino mwanda’po’tu ye byaādi ufwaninwe kulonga, aa, ino i mwanda ‘wēbakwatyīlwe lusa.’ Wāsakile kwibafundija mwanda wādi wibasenswe. Kwingidila bakwabo kwāletēle Yesu nsangaji mivule.

11. Le Yesu wākweshe namani bantu mu muswelo mupotoloke? (Tala ne kifwatulo.)

¹¹ Yesu kāimaninepo’tu’nka pa kufundija kibumbo. Ino wāvuije ne bisakibwa byabo bya ku ngitu. Wālongele kingelengele kya kwibapa byakudya ne kunena bandi bana ba bwanga bebabanye’byo. (Mako 6:41) Paālongele namino, wāfundije bandi bana ba bwanga muswelo wa kwingidila bakwabo. Kadi wēbalombwele amba i kya mvubu kukwasha bantu bakwabo mu miswelo mipotoloke—pamo bwa yoya ingilanga divule bengidi ba mingilo. Fwatakanya’po nsangaji yāikele na batumibwa pa kwingila pamo na Yesu mu kwabanya bino byakudya bya mu kingelengele, enka ‘ne byādile bantu bonso bāikuta’! (Mako 6:42) Inoko, uno ke musunsapo umo kete wātangidije Yesu tumweno twa bakwabo kumeso kwa twandi. Wāingidije būmi bwandi bonso bwa pano pa ntanda mwanda wa kwingidila bantu. (Mat. 4:23; 8:16) Wāikele na nsangaji ne kuloelelwa mu kufundija bakwabo ne mu kuvuija bisakibwa byabo na kwityepeja. Nobe ukekala  na nsangaji mivule shi ukimbe kwikala mwingidi wa mingilo na kukanina kuyampe.

12. Mwanda waka muntu nansha umo motudi kafwaninwepo kumona’mba kabwanyapo kulonga bivule mu kipwilo?

¹² Shi umona’mba kudipo na bwino bwa pa bula, kokatyumukwa mutyima. Na bubine udi na ngikadila ibwanya kukulengeja wikale wa kamweno mu kipwilo. Langulukila pa byānenene Polo mu 1 Bene Kodinda 12:​12-30, ne kulomba Yehova akukwashe umone muswelo wa kwibingidija. Binenwa bya Polo bilombola patōka’mba, abe pamo bwa bengidi bakwabo ba Yehova, udi na mwingilo wa mvubu kadi wa kamweno wa kwingila mu kipwilo. Shi pano kwabwenye bisakibwa bya kwingila bu mwingidi wa mingilo, kokazoza. Wabulwapo kulonga bukomo bwa kwingidila Yehova ne kukwasha batutu ne bakaka? Kulupila’mba bakulumpe bakalangulukila pa bwino bobe ne kukupa mingilo yobwanya kwingila.—Loma 12:​4-8.

13. Le i bubine’ka butala pa bisakibwa bivule binenwe kubwanya bana-balume batongwe?

¹³ Tala bubinga bukwabo bofwaninwe kulongela bukomo bwa kubwanya bisakibwa bya kwikala mwingidi wa mingilo: Bisakibwa bivule bitala bene Kidishitu bonso. Bene Kidishitu bonso bafwaninwe kwikala mu kipwano kiyampe na Yehova, kwimwena nsangaji idi mu kupāna, ne kwikala kimfwa kiyampe mu būmi bwa bwine Kidishitu. Le i bika bine bifwaninwe kulonga tutu pa kwikala mwingidi wa mingilo?

BYA KULONGA PA KWIKALA MWINGIDI WA MINGILO

14. Le “kwikala belēmeke” kushintulula bika? (1 Temote 3:​8-10, 12)

¹⁴ Pano tubandaulei’ko bisakibwa bimo bilombwelwe mu 1 Temote 3:​8-10, 12. (Tanga.) Bengidi ba mingilo bafwaninwe “kwikala belēmeke.” Bino binenwa bibwanya kwalamunwa ne bu “bafwaninwe bulēme,” “balēmantu,” nansha “balēmekibwe.” Kino kekishintululapo amba kubwanyapo kusepa nansha dimo nansha kwela tubisela. (Mus. 3:​1, 4) Inoko ufwaninwe kukwata biselwa byobe byonso na kusumininwa. Shi uyukene bu muntu ukulupilwa, kino kikalengeja batutu ne bakaka mu kipwilo bakulēmeke.

15. Le binenwa “ke ba ndimi ibidipo” ne “ke ba makomwa-mesopo a kumwena mu bya budimbidimbi” bishintulula bika?

¹⁵ “Ke ba ndimi ibidipo.” Kino kishintulula’mba unenanga bubine, kudipo wa budimbidimbi, kadi wi ukulupilwa. Ufikidijanga  byonena, kadi kutyumunangapo bakwabo mutyima. (Nki. 3:32) “Ke ba makomwa-mesopo a kumwena mu bya budimbidimbi.” Kino kishintulula’mba kudipo na budimbidimbi polonga bya busunga na bantu bakwabo nansha mu muswelo oingidija lupeto. Kumwenangapo lupeto mu kipwano kyobe kiyampe na banabenu bene Kidishitu.

16. (a) Le binenwa “ke ba kwipānapo mu kutoma vinyu mingi” bishintulula bika? (b) Le kwikala na “mutyima wa mundamunda utōka” kushintulula bika?

¹⁶ “Ke ba kwipānapo mu kutoma vinyu mingi.” Kino kishintulula’mba kutomengapo mālwa mapitepite nansha kutumbila bu muntu utoma mālwa mavule. Kwikala na “mutyima wa mundamunda utōka” kushintulula’mba wiendejanga mungya misoñanya ya Yehova. Nansha byokudipo mubwaninine, udi na ndoe itamba ku kwikala mu kipwano kiyampe na Leza.

17. Le i muswelo’ka ubwanya kwilombola tutu bu ukulupilwa kitatyi ‘kyatompibwa shi i mufwaninwe’? (1 Temote 3:10; tala ne kifwatulo.)

¹⁷ “Batompibwe bidi shi i bafwaninwe.” Kino kishintulula’mba wi mwilombole kala bu ukulupilwa na kuvuija senene mingilo yopebwa. Nanshi shi bakulumpe abakupe mwingilo, londa na katentekeji bulombodi bwabo ne bobwa buletwa na bulongolodi. Longa bukomo bwa kwivwanija senene mwingilo obe ne kitatyi kyofwaninwe kwiuvuya. Povuija senene mwingilo onso opebwa, bantu bakwabo mu kipwilo bakamona kino ne kusangela kwendelela kobe. A bakulumpe, tai mutyima ku kufundija batutu babatyijibwe. (Tanga 1 Temote 3:10.) Le kudi batutu babatyijibwe mu kyenu kipwilo ba myaka dikumi ne musubu nansha bankasampe? Le baletanga kimfwa kiyampe mu kwikala na bibidiji bya kwifunda pa kasuku? Le balondololanga kitatyi ne kitatyi ku kupwila ne kusapula? Shi i amo, mwibapei mingilo ikwatañene na yabo myaka ne ngikadilo yabo. Namino, bano batutu bankasampe babwanya ‘kutompibwa shi i bafwaninwe.’ Nabya, kitatyi kyobasenselela ku myaka makumi abidi, bakokeja kubwanya bisakibwa bya kwikala bengidi ba mingilo.

18. Le kwikala “bampikwa mambo” kushintulula bika?

¹⁸ “Bampikwa mambo.” Kino kishintulula’mba kufwaninwepo kutopekwa bya bine pa kilongwa kibi kikatampe. Shako, bene Kidishitu babwanya kutopekwa bya bubela. Yesu wātopekelwe bya bubela. Kadi wālaile amba kino  kikatana ne bandi bana ba bwanga. (Yoa. 15:20) Inoko, shi wikale nyeke na mwiendelejo utōka pamo bwa Yesu, ukelongela dijina diyampe mu kipwilo.—Mat. 11:19.

19. Le kwikala “balume ba mukaji umo umo” kushintulula bika?

¹⁹ “Balume ba mukaji umo umo.” Shi wi musonge, ufwaninwe kulamata ku mbila mibajinjibajinji ya Yehova itala busongi—ko kunena’mba mwana-mulume umo mwana-mukaji umo. (Mat. 19:​3-9) Mwana-mulume mwine Kidishitu kafwaninwepo kulonga busekese nansha dimo. (Bah. 13:4) Inoko muno mubadilwa bintu bivule. Ufwaninwe kwikala na lulamato kudi obe mukaji, ne kuleka kuta mutyima nansha dimo mwana-mukaji mukwabo mu muswelo wampikwa kufwaninwa.—Yoba 31:1.

20. Le mwana-mulume wendejanga namani “senene” ba mu yandi njibo?

²⁰ “Bendeja babo bana ne ba mu abo mobo senene.” Shi wi mutwe wa kisaka, ufwaninwe kusela biselwa byobe na kusumininwa. Endeja butōtyi bwa kisaka kitatyi ne kitatyi. Sapula kitatyi ne kitatyi pamo na obe mukaji ne bobe bana. Kwasha bobe bana bekale mu kipwano kiyampe na Yehova. (Ef. 6:4) Mwana-mulume ulela kyandi kisaka ulombolanga’mba ubwanya kulela kipwilo.—Dingakanya na 1 Temote 3:5.

21. Le i bika byobwanya kulonga shi kwaikele mwingidi wa mingilo?

²¹ A batutu, shi kemwaikele bengidi ba mingilo, tubemulombe mubandaule myanda idi mu kino kishinte ne milombelo ponka. Mwifundei bisakibwa bya bengidi ba mingilo ne kulonga bukomo bwa kufikila’po. Langulukilai pa mwikadile buswe bomusenswe Yehova ne batutu ne bakaka. Ningijai buswe bomusenswe batutu ne bakaka ne kulangulukila pa kine kyomusakila kwibengidila. (1 Pe. 4:​8, 10) Mwimwenei nsangaji idi mu kwingidila batutu ne bakaka mu kipwilo. Tulomba Yehova emwesele bininge pomulonga bukomo bwa kubwanya bisakibwa bya kwingila bu bengidi ba mingilo!—Fid. 2:13.