LELO wimonanga bu muntu udi na mutyima wa kufwija’ko? Kino i kipangujo kyotufwaninwe kulangulukila’po batwe bonso. Bible wālaile amba mu kino kyetu kitatyi, bantu bavule bakekala “bampikwa kufwija’ko.” (2 Tm. 3:2) Padi kodi mwitane na bantu bamo basakanga’nka kulongelwa bintu nansha kupebwa. Padi bemonanga bu kebafwaninwepo kufwija’ko pa bintu byobebapa. Le ukasangela kushikata na bantu ba uno muswelo?

Ino i balombole bengidi ba Yehova amba: “Ikalai na mutyima wa kufwija’ko.” Tufwaninwe ‘kufwija’ko pa bintu byonso.’ (Kol. 3:15; 1 Ts. 5:18) Nanshi i biyampe twikale na mutyima wa kufwija’ko. Kudi bubinga buvule bwa kufwijija’ko.

Bubinga bukatampe botufwaninwe kwikadila na mutyima wa kufwija’ko i mwanda kufwija’ko kwitukwashanga twiivwane biyampe. Padi muntu ufwija’ko ukeivwana biyampe, enka ne yewa mwine wafwija’ko. Mwanda waka kufwija’ko kwitukwashanga batwe bonso babidi? Langulukila pa kino kimfwa: Shi ubayuka’mba bantu basakanga kukulongela kintu, le kino kilombola’mba ufwaninwe’kyo? Abo bakutele mutyima. Shi ubamone’mba bakutele mutyima, ukeivwana biyampe. Tubwanya kufwatakanya’mba ye mwēivwanine ne Luta. Boaza wālombwele buntu kudi Luta. Na bubine, Luta wāsangele bininge pa kuyuka’mba kudi muntu umutele mutyima.​—Luta 2:10-13.

Nakampata i byendele’mo kufwija’ko Leza. Bine, witūdile’ko kitatyi kya kulangulukila pa byabuntu bya ku mushipiditu ne bya ku ngitu byaleta ne byaendelela kuleta. (Kup. 8:17, 18; Bil. 14:17) Ino pa kyaba kya kuta mutyima bityetye ku buyampe bwa Leza, witūdile’ko kitatyi kya kulangulukila pa madyese mavule obakwesele kudi Leza abe ne ba mu kyobe kisaka. Kulangulukila pa buntu bwa Umpangi obe kukatamija mutyima wa kumufwija’ko ne kukulengeja uyuke amba ukusenswe bininge ne amba ukusangedile.​—1 Yo. 4:9.

Inoko kokemanina’tu enka pa kulangulukila pa buntu ne madyese andi; fwija’ko Yehova pa buyampe bwandi. (Ñim. 100:4, 5) Bantu banenanga’mba “kufwija’ko i muswelo muyampe wa kukwasha bantu bekale na nsangaji.”

Bubinga bukwabo bofwaninwe kwikadila na mutyima wa kufwija’ko i mwanda kuningijanga kipwano. Batwe bonso tusakanga kufwijibwa’ko. Kitatyi kyofwija’ko muntu bya binebine pa kintu kiyampe, mukapwana banwe bonso. (Loma 16:3, 4) Ne kadi, bantu bafwija’ko bavudile kukwasha bakwabo. Bamonanga biyampe byobebalongela, kupwa nabo balongela’byo bakwabo. Bine, kukwasha bakwenu kuletanga nsangaji. O mwanda Yesu wānenene amba: “Nsangaji ya kupāna itabukile ya kupebwa.”​—Bil. 20:35.

Robert Emmons, mwimaniji umo wa Iniveleshite ya mu Kaliforni ufundile myanda itala kufwija’ko, wanenene amba: “Kwikala na mutyima wa kufwija’ko kulomba bidi kuyuka’mba tusakilwa kwikwasha, kitatyi kimo wapāna, kikwabo nakyo bakupa.” Bubine i buno amba, bakwetu betukwatakanyanga mu būmi mu miswelo mivule. Kimfwa, babwanya kwitupa byakudya nansha kwitundapa. (1 Ko. 12:21) Muntu wa mutyima wa kufwija’ko  ufwijanga’ko pa bintu bimulongela bakwabo. Byobidi uno muswelo, ubulwepo kwikala na kibidiji kya kufwija’ko bakwenu pa byobya byobakulongela?

Bubinga bukwabo bwa kwikadila na mutyima wa kufwija’ko i mwanda kufwija’ko kwitukwashanga tute mutyima ku bintu biyampe pa kyaba kya kuta’o ku bintu bibi. Shi tunene, milangwe yobe isāsanga bintu mu muswelo kampanda. Ikukwashanga utweje mu ñeni bintu biyampe ne kukankaja byobya bibi. Ukalonga bukomo bwa kuta mutyima ku bintu biyampe ne kuleka kuta’o ku makambakano. Shi ufwija’ko bininge, ukekala na mumweno muyampe, mwine ukakukwasha wikale na kibidiji kya kufwija’ko. Kwikala na mutyima wa kufwija’ko mu būmi kukakukwasha ulonge byobya byāsoñenye mutumibwa Polo amba: “Sangalai mafuku onso mudi Mfumwetu.”​—Fid. 4:4.

Ukamona’mba mutyima wa kufwija’ko ukakukwasha uleke kwikala na mumweno mubi. Le i bipēla kwikala na mutyima wa kufwija’ko koku kadi na kwabila, bulanda, ne kīji? Kadi bantu ba mutyima wa kufwija’ko kebavudilepo kusanswa bintu bya ku ngitu. Basangelanga byobadi nabyo kadi kebadipo na mutyima wa kukimbakimba bintu bivule.​—Fid. 4:12.

Byodi mwine Kidishitu, uyukile amba Satana usakanga kukutyumuna mutyima na bintu bibi bikutana mu ano mafuku a mfulo. Aye ukasangala shi wikale na mumweno mubi ne kwitompwela. Uno mumweno ukakulengeja uleke kusapula biyampe myanda miyampe. Bine, kufwija’ko kwendelanga pamo na kipa kya mushipiditu wa Leza, mwine mubadilwa ne kusangela bintu biyampe bikupele Leza ne kwikala na lwitabijo mu milao yandi yonso.​—Ngt. 5:22, 23.

Byobadilwa mu bantu ba Yehova, padi ubaitabija bintu byanenwa mu kino kishinte pa mwanda utala kufwija’ko. Shako, uyukile amba ketubwanyapo kwikala na mutyima wa kufwija’ko ne mumweno muyampe mu kitulumukila. Ino kokatyumukwa mutyima. Ubwanya kutamija mutyima wa kufwija’ko ne kwiulama. Namani? Witūdile’ko kitatyi difuku ne difuku kya kulangulukila pa bintu palapala bya mu būmi byobwanya kufwijija’ko. Shi ulonge namino, ukapēlelwa kwikala na mutyima wa kufwija’ko. Kino kikakuletela nsangaji kupita boba batele mutyima ku makambakano a mu būmi. Langulukila pa bintu biyampe bilonga Leza ne bakwenu, bine bikakukankamika ne kukuletela nsangaji. Ubwanya’nka ne kwibilemba. Ubwanya kulemba bintu bibidi nansha bisatu bya kufwijija’ko mu difuku’dya.

Bantu bamo befundile myanda itala kufwija’ko banena’mba, “kwikala na kibidiji kya kufwija’ko kubwanya kushinta muswelo wingila bongolo bwetu, twaikala na mumweno muyampe bininge.” Muntu wa mutyima wa kufwija’ko wikalanga na nsangaji mivule. Nanshi langulukila pa madyese obe, sangela bintu biyampe bya mu būmi, ne kwikala na kibidiji kya kufwija’ko! Pa kyaba kya kupēlula bintu biyampe, ino ‘fwija’ko Yehova, mwanda i muyampe.’ Bine, ‘fwija’ko pa bintu byonso.’​—1 Bi. 16:34; 1 Ts. 5:18.