KISHINTE KYA KWIFUNDA 50
LWIMBO 135 Yehova Amba: “A Wami Mwana, Ikala na Tunangu”
A Bambutwile—Kwashai Wenu Mwana Aningije Lwitabijo Lwandi
“[Jingululai] banwe bene kiswa-mutyima kya Leza kiyampe, kitabijibwe ne kibwaninine.”—LOMA 12:2.
PEMANINE KISHINTE
Manwa mapotoloke abwanya kukwasha bambutwile besambe senene na wabo mwana ne kumukwasha aningije lwitabijo lwandi mudi Leza ne mu Bible.
1-2. Le bambutwile bakalonga’po namani kitatyi kipangula mwana bipangujo pangala pa nkulupilo yetu ya mu Bible?
BANTU bavule babwanya kwitabija’mba kwikala mbutwile i mwingilo ulomba bivule. Shi wi mbutwile wa mwana mutyetye, ye uno uloñanga bukomo bobe bonso amba uningije lwitabijo lwandi mudi Yehova. (Kup. 6:6, 7) Penda patama obe mwana, ubwanya kushilula kukwipangula bipangujo bitala nkulupilo yetu, kubadila’mo ne misoñanya ya mu Bible.
2 Dibajinji, ubwanya kuzumbija mutyima pa bipangujo bya obe mwana. Ubwanya enka ne kumona bino bipangujo bu kiyukeno kilombola’mba obe mwana kadipo na lwitabijo. Inoko na bubine, bana pobenda batama bafwaninwe kwipangula bipangujo mwanda wa kuningija lwitabijo lwabo. (1 Ko. 13:11) O mwanda mbutwile kadipo na bubinga bwa kukwatyilwa moyo. Ubwanya kumona bipangujo byonso byampikwa budimbidimbi bipangula obe mwana pangala pa nkulupilo yetu bu mukenga wa kumukwasha atamije bukomo bwandi bwa kulanga.
3. Le i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?
3 Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo muswelo ubwanya bambutwile kukwasha wabo mwana nansha babo bana (1) baningije lwitabijo lwabo mudi Leza ne mu Bible, (2) bevwanije mvubu idi mu kukōkela misoñanya ya mu Bible, ne (3) babingije nkulupilo yabo. Kadi tusa kubandaula ne mwanda waka i biyampe bana bepangule bipangujo ne kumona’ko mingilo imoimo ibwanya kupa bambutwile mukenga wa kwisambila na babo bana pa nkulupilo yetu.
KWASHAI WENU MWANA ANINGIJE LWITABIJO LWANDI MUDI LEZA NE MU BIBLE
4. Le i bipangujo’ka bibwanya kwiipangula mwana, ne mwanda waka?
4 Bambutwile bene Kidishitu bayukile amba kwikala na lwitabijo mudi Leza ke kintupo kibwanya kupyana mwana. Banwe bambutwile kemwabutwilwepo na lwitabijo mudi Yehova. Ye mobikadile ne kudi wenu mwana. O mwanda wenu mwana ubwanya kushilula kwiipangula’mba: ‘Le i bika binkulupija’mba Leza udi’ko? Le bine mbwanya kukulupila byobya binena Bible?’ Shako, Bible witukankamikanga twingidije ‘bukomo bwetu bwa kulanguluka’ ne ‘kujingulula senene bintu byonso.’ (Loma 12:1; 1 Ts. 5:21) Ino le penepo, i muswelo’ka omubwanya kukwasha wenu mwana aningije lwitabijo lwandi?
5. Le i bika bibwanya kulonga bambutwile pa kukwasha wabo mwana aningije lwitabijo lwandi mu Bible? (Bene Loma 12:2)
5 Kankamikai wenu mwana asokole bubinga bulombola’mba binena Bible i bya bine. (Tanga Bene Loma 12:2.) Kitatyi kipangula wenu mwana bipangujo, monai kino bu mukenga wa kumulombola muswelo wa kutana malondololo na kwingidija mabuku a kulonga nao bukimbi, pamo bwa Index ne Dibuku dya Bukimbi dya Batumoni ba Yehova. Mu Dibuku dya Bukimbi, mu kamutwe ka mwanda “Bible,” ubwanya kutala “Wa ku Bukomo bwa Mushipiditu wa Leza” pa kusokola bubinga bulombola’mba Bible ke dibukupo’tu diyampe dyālembelwe na bantu, inoko i “kinenwa kya Leza.” (1 Ts. 2:13) Kimfwa, wenu mwana ubwanya kulongela bukimbi pa Nineva kibundi kya mu Ashidia wa kala. Pa kala, befundi bamo ba Bible bānenene amba kibundi kya Nineva kekyādi’kopo. Inoko dya mu 1850, masala a kino kibundi āsokwelwe, bintu bibingija’mba nsekununi ya mu Bible i ya bine. (Zef. 2:13-15) Wenu mwana shi usaka kuyukila’ko bivule pa muswelo wāfikidije konakanibwa kwa Nineva bupolofeto bwa mu Bible, ubwanya kutala kishinte “Lelo Wadi Uyukile Kala?” mu Kiteba kya Mulami kya Kweji 11, 2021. Shi adingakanye byaefunda mu mabuku etu na bintu byaefunda mu mabuku makwabo akulupilwa, ukekala na bubinga buyampe bwa kuvudijija’ko lwitabijo lwandi mu binena Bible.
6. Le bambutwile babwanya kukwasha namani wabo mwana emwene bubinga bulombola’mba Bible unenanga bya bine? Leta kimfwa. (Tala ne kifwatulo.)
6 Kwashai wenu mwana emwene bubinga bulombola’mba Bible unenanga bya bine. Bambutwile badi na mikenga mishileshile isangaja ya kwisambila na wabo mwana pa myanda itala Bible ne pa mwa kwikadila na lwitabijo mudi Leza. Mubwanya kwikala na ino mikenga kitatyi kyomukapempula mamizé, biwanza bya mityi, nansha pomukapempula bilo ya musambo ya Batumoni ba Yehova. Kimfwa, kitatyi kyomupempula mizé, ekale bya mpala na mpala nansha ku kingidilwa kya busendwe, mubwanya kukokela ñeni ya wenu mwana pa binkumenkume bya mu mānga nansha pa bipungwa bya pa kala bine bibwanya kukomeja lwitabijo lwa wenu mwana lwa amba Bible i wa bine. Le wenu mwana uyukile amba dijina dya Leza dya bunka ditanwanga pa dibwe diyukene bu Dibwe dya mu Moabu dine ke dilāle myaka 3000? Dibwe dya mu Moabu dibajinjibajinji ditanwa mu mizé ya mu Paris, mu France. Kadi pa Dibwe dya mu Moabu difwatulwe i palembwe binenwa bya amba “Bible ne Dijina dya Leza” bitūdilwe ku Kité kya Ntanda Yonso kya Batumoni Ba Yehova ku Warwick, mu New York. Dibwe dya mu Moabu dilombola’mba Mulopwe Mesha wa Moabu wātombokēle Isalela. Bino i bikwatañane na binena Bible. (2 Ba. 3:4, 5) Kitatyi kīmwena wenu mwana na meso andi bubinga bulombola’mba Bible unenanga bya bine, lwitabijo lwandi lukaningila’ko.—Dingakanya na 2 Bilongwa bya Mafuku 9:6.
7-8. (a) Le i bika byotubwanya kwifunda ku bupunga bwa kutendelwa botumona mu bupangi? Leta kimfwa. (Tala ne kifwatulo.) (b) Le i bipangujo’ka bibwanya kukwasha wenu mwana aningije lwitabijo lwandi mudi Umpangi?
7 Kankamikai wenu mwana alangulukile pa bintu bya kutendelwa bipangile Yehova. Pomwinangija mu ntanda nansha mu budimi, kwashai wenu mwana atale mwikadile bupunga bwa bintu bitulumukwa bidi mu bupangi. Mwanda waka? Mwanda bino bintu bilombola’mba kudi muntu wa ñeni ne wa tunangu wibipangile. Kimfwa mu myaka mivule, befundi ba sianse befundile mu bupangi myanda ya bupunga bwa bintu bītonta. Nicola Fameli mwifundi wa sianse unena’mba kitatyi kyobala buvule bwa bitonto bidi mu kintu kampanda kya mu bupangi, ukatana mulongo wa bibalwa bīlonda. Uno mulongo wa bibalwa bīlonda utelwanga bu mulongo wa Fibonacci. Buno bupunga bwa bitonto bubwanya kutanwa mu bintu bivule, kimfwa mu mumwekelo wa bisansa bimo bya ñenyenye, biboyo bya bankalanyonga, mani a mityi, ne mu maluba a kitala-dyuba (tournesol). a
8 Penda pefunda wenu mwana myanda mivule ya sianse ku masomo, ukajingulula’mba mu bupangi mudi bijila bilengeja kwikale bupunga bwa bintu bikwabo bivule. Kimfwa, mashika mekwate eloñanga na kupunga bifwatulo bya bupunga bwipituluka mu bipindi bityebitye. Buno bupunga budi ne mu bintu bikwabo bya mu bupangi. Ino le i ani watūdile’ko bijila bilengeja kwikale buno bupunga buyampe namino? I ani utūdile’ko ino ndudi ne bupunga buyampe’po kashā botumona mu bupangi? Shi wenu mwana ulangulukila bininge pa bipangujo pamo bwa bino, padi kino kikalengeja kikulupiji kyandi kya amba Leza ye wāpangile bintu byonso kikomene’ko. (Bah. 3:4) Mwana paenda utama, mubwanya ne kumwipangula’mba: “Leza byadi ye Umpangi wetu, mwene i byendele’mo twitabije amba i mwitupe ne misoñanya ya kulonda pa kwikala na nsangaji mu būmi?” Ebiya ubwanya kumulombola’mba Leza i mwitupe ino misoñanya mu Bible.
KWASHAI WENU MWANA EVWANIJE MVUBU IDI MU KUKŌKELA MISOÑANYA YA MU BIBLE
9. Le i bika bibwanya kulengeja mwana epangule shi kulonda misoñanya ya mu Bible kudi na mvubu?
9 Shi wenu mwana wipangula mvubu idi mu kulonda misoñanya ya mu Bible, tompai kujingulula bubinga bumulengeja epangule byabyo bipangujo. Le kakulupilepo misoñanya ya mu Bible’ni, nansha ukolelwanga’tu kushintulwila bakwabo nkulupilo yandi? Nansha shi bikale namani, mubwanya kukwasha wenu mwana evwanije mwanda waka i biyampe kukōkela misoñanya ya mu Bible na kwifunda nandi dibuku Ikala Mūmi Nyeke! b
10. Le i muswelo’ka omubwanya kukwasha wenu mwana apwane na Yehova?
10 Kankamikai wenu mwana akwate na bulēme kipwano kyandi na Yehova. Pomwifunda Bible na wenu mwana, longai bukomo bwa kwingidija bipangujo ne bifwatulo bitanwa mu dibuku Ikala Mūmi Nyeke! pa kuyuka byalanga. (Nki. 20:5) Kimfwa, kifundwa 8 kidingakanya Yehova na mulunda witutele mutyima mwine witupa madingi abwanya kwitukinga ne otubwanya kumwena’mo. Shi mubapu kwisambila nandi pa 1 Yoano 5:3, mubwanya kumwipangula’mba, “Byotwayuka’mba Yehova i Mulunda muyampe, le i muswelo’ka otufwaninwe kumona bintu byaetusapwila kulonga?” Kino kipangujo kibwanya kumweka bu kipēla, inoko kumwipangula’kyo kubwanya kumukwasha evwanije amba Yehova i mwitupe bijila mwanda witusenswe.—Isa. 48:17, 18.
11. Le i muswelo’ka omubwanya kukwasha wenu mwana evwanije kamweno kadi mu kukōkela misoñanya ya mu Bible? (Nkindi 2:10, 11)
11 Mwisambilei pa kamweno kadi mu kukōkela misoñanya ya mu Bible. Kitatyi kyomutanga Bible nansha kubandaula kisonekwa kya difuku pamo, mwisambilei pa muswelo umwenine kisaka kyenu mu kukōkela misoñanya ya mu Bible. Kimfwa, le wenu mwana wivwanije kamweno kadi mu kwikala wa kininga ne wampikwa budimbidimbi? (Bah. 13:18) Mubwanya ne kumulombola kukōkela misoñanya ya mu Bible mokwitukingilanga ku ngitu ne mu malango. (Nki. 14:29, 30) Kwisambila pa ino misoñanya padi kukakwasha wenu mwana asakile’ko kukōkela madingi a mu Bible mu bwandi būmi.—Tanga Nkindi 2:10, 11.
12. Le tata umo wakweshe namani wandi mwana mwana-mulume evwanije kamweno kadi mu kukōkela misoñanya ya mu Bible?
12 Steve, tata umo wa mu France, ushintulula aye ne wandi mukaji mobakwashishe wabo mwana mwana-mulume Ethan wa myaka 16, evwanije amba Yehova i mutūle’ko bijila mwanda witusenswe. Steve unena’mba: “Twaipangwile wetu mwana amba, ‘Mwanda waka Yehova witulomba tulēmeke uno musoñanya? Le kino kilombola namani amba witusenswe? Le i bika bikakufikila shi kukōkelapo uno musoñanya?’” Mīsambo pamo bwa ino yakweshe Ethan akōkele misoñanya ya Yehova. Steve ubweja’ko amba: “Kitungo kyetu i kukwasha Ethan amone amba mu Bible mutanwa tunangu twa pangala bininge kutabuka tunangu twa bantu.”
13. Le bambutwile babwanya kukwasha namani wabo mwana akōkele misoñanya ya mu Bible? Leta kimfwa.
13 Fundijai wenu mwana akōkele misoñanya ya mu Bible. Mukenga umo bidi omubwanya kulonga namino i kitatyi kipebwa wenu mwana devwala ya kutanga dibuku kampanda ku masomo. Dino dibuku bibwanya kuleta mulangwe wa amba kwiula bantu balonga busekese nansha bomana ke kubipo. Ebiya, mubwanya kukankamika wenu mwana alangulukile pa mwiivwaninanga Yehova kitatyi kinena bantu bino bintu nansha kwibilonga. (Nki. 22:24, 25; 1 Ko. 15:33; Fid. 4:8) Kulonga namino kubwanya kumukwasha eteakanye senene mwanda wa kusapwila mwadimu nansha bakwabo ba mu kalasa kitatyi kyapityija devwala.
KWASHAI WENU MWANA ABINGIJE NKULUPILO YANDI
14. Le i mwanda’ka ubwanya kulengeja nkasampe mwine Kidishitu akwatwe moyo, ne mwanda waka?
14 Kitatyi kimo, bankasampe bene Kidishitu babwanya kukwatwa moyo pa kubingija nkulupilo yabo. Kimfwa, babwanya kukwatwa moyo shi kebibalombe kushintulula kine kyokebakulupidilepo mu kwialamuna. Mwanda waka? Mwanda badimu babo babwanya kunena’mba lufundijo lwa kwialamuna i lwa bine. Shi wi mbutwile, le i muswelo’ka obwanya kukwasha obe mwana ashale mulamate ku nkulupilo yandi?
15. Le i bika bibwanya kukwasha nkasampe mwine Kidishitu akulupile bininge bintu byaitabije?
15 Kwashai wenu mwana akulupile bininge bintu byaitabije. Wenu mwana kafwaninwe kukwatwa bumvu mwanda’po’tu ukulupile mudi Umpangi. (2 Tm. 1:8) Mwanda waka? Mwanda enka ne befundi bavule ba sianse i bakulupile amba būmi kebweikadile’kopo mu kitulumukila. Bano befundi ba sianse i bemwene bubinga bulombola’mba kudi Umpangi wa ñeni upangile bintu byonso byūmi. Kino i kilengeje bapele lufundijo lwa kwialamuna lwine lufundijibwanga ku masomo ntanda yonso. Wenu mwana ubwanya kuningija lwitabijo lwandi na kulangulukila pa bubinga bwalengeje batutu ne bakaka bakwabo bakulupile amba būmi bwāpangilwe. c
16. Le bambutwile babwanya kukwasha namani wabo mwana abingije kine kyakulupidile mudi Umpangi? (1 Petelo 3:15) (Tala ne kifwatulo.)
16 Kwashai wenu mwana abingije kine kyakulupidile mudi Umpangi. (Tanga 1 Petelo 3:15.) Mubwanya kukwasha wenu mwana na kubandaula nandi pamo bishinte bya pa jw.org bīsambila pa bupangi ne kwialamuna. Kupwa wenu mwana ubwanya kutonga’po myanda yabwanya kushintulwila bantu bakwabo pa kwibakwasha bevwanije amba Umpangi udi’ko. Muvulujei amba kafwaninwepo kwipotomeja na bakwabo ba mu kalasa. Mukankamikei ashintulwile muntu ukimba kwisamba nandi mu kīpi kadi mu muswelo upēla. Kimfwa, mukwabo wa mu kalasa ubwanya kunena’mba: “Ami nkulupile enka bintu byombwanya kumona, kadi nkyamwene Leza nansha dimo.” Nkasampe mwine Kidishitu ubwanya kulondolola’mba: “Fwatakanya’po wenda mu ditó kulampe bininge na bantu, ebiya ubamone njibo miyampe. Le kino kikavuluja bika? Shi ino njibo ilombola patōka’mba kudi muntu weyūbakile, kino kikulupija binebine amba kudi muntu wapangile diulu ne ntanda!”
17. Le bambutwile babwanya kukwasha namani wabo mwana akimbe mikenga ya kusapwila bantu bakwabo bubine bwa mu Bible? Leta kimfwa.
17 Kwashai wenu mwana akimbe mikenga ya kusapwila bantu bakwabo bubine bwa mu Bible. (Loma 10:10) Mubwanya kudingakanya bukomo bwandi bwa kwisambila na bantu pa lwitabijo lwandi na bukomo busakilwa pa komba kyombanwa kya minjiki. Dibajinji, muntu ukishilula komba, ushilulanga komba kyombanwa kipēla. Kitatyi pa kupita’po ubwanya kupēlelwa komba. Ne nkasampe mwine Kidishitu nandi ubwanya kushilula kusapwila bantu bakwabo myanda ipēla itala nkulupilo yandi. Kimfwa, ubwanya kwipangula mukwabo wa ku masomo amba: “Le uyukile amba bintu bivule bipuñanga bantu beulanga’byo mu bupangi? Leka nkulombole’ko video imo isangaja.” Pa kupwa kutadija video imo ya mu mavideo anena’mba Le Kudi Wikilongele? nkasampe mwine Kidishitu ubwanya kunena’mba: “Shi befundi ba sianse batendelwanga pa bintu byobewile mu bupangi, le i ani ufwaninwe kutendelwa pa bine byobeula?” Mīsambo ipēla pamo bwa ino ibwanya kulengeja uno nkasampe wa ku masomo akimbe kuyukila’ko bivule padi Yehova.
ENDELELAI KUKWASHA WENU MWANA ANINGIJE LWITABIJO LWANDI
18. Le bambutwile babwanya kwendelela namani kukwasha wabo mwana aningije lwitabijo lwandi mudi Leza?
18 Tudi mu ntanda muyudile bantu kebadipo na lwitabijo mudi Yehova. (2 Pe. 3:3) Nanshi a bambutwile, kitatyi kyomwifunda na wenu mwana mukankamikei alongele bukimbi pa myanda ikamulengeja alēmeke bininge Kinenwa kya Leza ne misoñanya ya mu Bible. Mukwashei atamije bukomo bwandi bwa kulanga na kwisambila pa myanda ya kutendelwa idi mu bintu bipangile Yehova. Kadi mukwashei evwanije bupolofeto bwa mu Bible ke bufikidile. Ne kadi lombelai pamo na wenu mwana, ne kulombela pangala pandi. Shi mulonge namino, kulupilai amba Yehova ukemwesela pangala pa bukomo bomulonga mwanda wa kukwasha wenu mwana aningije lwitabijo lwandi.—2 Bi. 15:7.
LWIMBO 133 Tōta Yehova mu Bunkasampe Bobe
a Pa kuyukila’ko bivule, tala pa jw.org video inena’mba Bupangi Busokolanga Ntumbo ya Leza.
b Shi wenu mwana ke mupwe kwifunda dibuku Ikala Mūmi Nyeke! mubwanya kupituluka nandi mu bifundwa bimo bya mu kipindi 3 ne 4, bine bīsambila pa misoñanya ya mu Bible.
c Tala kishinte “Pourquoi nous croyons en un créateur” mu Langukai!, wa Kweji 9, 2006, ne boloshile Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie. Pa kusokwela’ko bimfwa bikwabo, tala pa jw.org mavideo anena’mba Binena Bantu pa Nsulo ya Būmi.
d NSHINTULWILO YA KIFWATULO: Nkasampe Kamoni ulombola mukwabo wa ku masomo video ya mu mavideo anena’mba Le Kudi Wikilongele?