1, 2. (a) Le i bika bitusokwedile Yehova? (b) I mulao’ka udi mu Isaya 46:10, 11 ne 55:11?

BINENWA bibajinji bikunka mutyima bya mu Bible binena mu muswelo upēla amba: “Mu ngalwilo Leza wapangile diulu ne ntanda mine.” (Ngalwilo 1:1) Mu bintu bivule bipangile Yehova mūlu ne panshi, bityetye’tu ye byotumona, kadi ketwivwanijangapo senene bintu bimo, kimfwa lwelele, kitōkeji, ne bukomo bukokela bintu panshi. (Musapudi 3:11) Inoko Yehova i mwitusokwele mpango yandi itala ntanda ne bantu. Wāpangile bantu mu kimfwa kyandi kadi wādi usaka bekale na būmi bwa nsangaji pano pa ntanda. (Ngalwilo 1:26) Bādi ba kwikala bandi bana nandi bu Tata wabo.

² Twifunda mu Ngalwilo shapita wa busatu amba mpango ya Yehova yālwilwe. (Ngalwilo 3:1-7) Inoko, kekudipo mwanda nansha umo ukomena Yehova kupwija. I kutupu nansha umo ubwanya kumukalakanya. (Isaya 46:10, 11; 55:11) O mwanda tubwanya kukulupila’mba mpango imbajinjibajinji ya Yehova ikafikidila binebine enka pa kitatyi kifwaninwe!

3. (a) I bufundiji’ka bwa mvubu bwitukwasha twivwanije musapu wa mu Bible? (b) Mwanda waka tusa kwisambila pa buno bufundiji? (c) I bipangujo’ka byotusa kubandaula?

³ Ne kutatana kwine mpika, tuyukile mpango ya Yehova itala ntanda ne bantu, enka ne mwingilo wa Yesu mu ino  mpango. Buno i bubine bwa mvubu mpata mu Bible ne padi bo bubajinji kuyuka potwashilwile kwifunda Kinenwa kya Leza. Pano tusaka kukwasha bakwabo bayuke buno bufundiji bwa mvubu. Tudi na mukenga wa pa bula wa kwibakwasha mu kino kitatyi kya mwaka, potwita bantu bāye batanwe ku Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu. (Luka 22:19, 20) Shi abaiya ku kino kinkumenkume kya mvubu, nabya bakefunda bivule pa mpango ya kutendelwa ya Leza. O mwanda kino i kitatyi kiyampe kya kulangulukila pa bipangujo bipotoloke byotubwanya kwingidija pa kukankamika bantu bāye batanwe’ko. Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo bipangujo bisatu: Lelo Leza udi na mpango’ka itala ino ntanda ne bantu? Le i bika byāonene? Ne mwanda waka kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu kyo kishitwile kibelo kya kufikidila kwa mpango ya Leza?

4. Lelo bupangi bwelanga namani “lubila lwa ntumbo ya Leza”?

⁴ Yehova i Mupangi ufwaninwe kwakamibwa. I mupange bintu byonso na kulonda misoñanya ya peulu. (Ngalwilo 1:31; Yelemia 10:12) Le i bika byotubwanya kwifunda ku buya ne ndudi yotumona mu bupangi? Twi befunde amba bintu byonso bipangile Yehova, tamba ku kityetye kutūla ku kikatampe i bya kamweno. Kadi kitatyi kyolangulukila pa kaseke ka muntu katulumukwa (cellule), potala kana ka lukeke ne kubandila kupona kwa dyuba kusangaja, le wiivwananga namani? Tutendelanga bino bintu mwanda Yehova wētupangile na bukomo bwa kujingulula kintu kiyampe bya binebine.—Tanga Ñimbo ya Mitōto 19:1; 104:24.

5. Yehova i mulonge bika pa kusaka’mba bintu byonso byapangile bingidile pamo senene?

⁵ Yehova wātūdile na tunangu mikalo mu bintu byonso bapangile. I mutūle’ko bijila bya kipangila, ne bya mu mwikadilo. Wātūdile’ko bino bijila amba bintu byonso bya mūlu ne pano panshi bingidile pamo. (Ñimbo ya Mitōto 19:7-9) Kintu kyonso mūlu ne pano panshi kidi na kifuko ne mwingilo wakyo. Kimfwa, kijila kya bukomo bukokela bintu panshi kilamanga luvula lujokolokele ntanda, ne tulunga-lui ne kusalala kwa mema. Shi kekwadipo bukomo bukokela bintu panshi, longa i kutupu ubwenye kushikata pano pa ntanda. Mikalo itūdile’ko Yehova mu bupangi ilengejanga bintu bya mūlu ne bya panshi bikale mu ndudi. Kino kilombola’mba udi na mpango itala ino ntanda ne bantu. Mu mwingilo wetu, tubwanya kukwasha bakwabo bayuke Mupangi wa bino bintu bitendelwa, ke diulu ne ntanda kadi.—Kusokwelwa 4:11.

6, 7. Lelo Yehova wāpele ba Adama ne Eva byabuntu’ka bimobimo?

⁶ Mpango ya Yehova yādi ya amba bantu bekale’ko nyeke pano pa ntanda. (Ngalwilo 1:28; Ñimbo ya Mitōto 37:29) Udi na buntu, wāpele ba Adama ne Eva byabuntu bya bulēme palapala. (Tanga Yakoba 1:17.) Yehova wēbapele bwanapabo bwa kwitongela ne bukomo bwa kulanga, bwa kusanswa ne bwa kwikala mu kipwano. Mupangi wādi wisamba na Adama ne kumupa bulombodi bwa mwa kulongela kyokya kilumbuluke. Kadi Adama wāfundijibwe mwa kwilamina aye mwine, banyama ne ntanda. (Ngalwilo 2:15-17, 19, 20) Yehova wāpele ba Adama ne Eva bukomo bwa kuyuka butobaji, kutenga, kumona, kwivwana ne kulula luvumba lwa bintu biyampe byāebalongele. Mu uno muswelo, bādi  ba kwikala na būmi bwa nsangaji mu kifuko kyabo kya buya bwa dyangi. Ba Adama ne Eva bādi ba kwingila mingilo mivule isangaja. Kadi bādi ba kwendelela nyeke na kufundila’ko bivule ne kusokola bintu bipya.

⁷ Le i bika bikwabo byādi bibadilwa mu mpango ya Leza? Yehova wāpele ba Adama ne Eva bukomo bwa kubutula bana babwaninine. Kadi bana nabo bādi ba kubutula bana, kufīka ne biyula bantu pa ntanda ponso. Yehova wādi usaka bambutwile basanswe babo bana, enka na mwaādi usanshilwe ba Adama ne Eva, bana bandi babajinji babwaninine. Wāpele kisaka kya muntu ntanda ne bintu byonso bya bulēme kadi bya buya bwa dyangi bidi’po. Kino kyo kyādi kīkalo kyabo, kadi kekyādipo kya kwibayatwa nansha dimo.—Ñimbo ya Mitōto 115:16.

8. Mwanda waka Leza wāpele ba Adama ne Eva kijila kidi mu Ngalwilo 2:16, 17?

⁸ Bintu kebyāikelepo na mwādi mwibisakila Yehova. Le i bika byālongekele? Yehova wāpele ba Adama ne Eva kijila kipēla amba bajingulule mikalo ya bwanapabo bwabo. Wānenene amba: “Ku mityi yonso ya budimi kudya udyako bitupu kekudipo mwanda. Nanshi ku mutyi wakuyukanya buya ne bubi, kokadyako i kijila; mwanda difuku dyokadyako mwiko, kufwa ukafwanga.” (Ngalwilo 2:16, 17) Kobadi, kebyādipo bikomo kwivwanija kino kijila. Kadi kebyādipo bikomo kobadi kukōkela, mwanda kwādi bidibwa bikwabo bivule mu budimi kadi bitobala.

9, 10. (a) Le Satana wātopekele Yehova matope’ka? (b) Le ba Adama ne Eva bātongele kulonga bika? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁹ Satana Dyabola wāingidije nyoka mwanda wa kongola Eva aleke kukōkela Shandi Yehova. (Tanga Ngalwilo 3:1-5; Kusokwelwa 12:9) Satana wāletele matope amba bantu, bana ba Leza kebāpelwepo lupusa lwa kudya “ku bipa bya mityi ya budimi.” Udi pamo na aye wānenene amba: ‘Ko kunena’mba kemubwanyapo kulonga byonso byomusaka?’ Kadi wamusapwila’mba: “Binebine kemukafupo.” Buno bwādi bubela. Kupwa watompa kukulupija Eva amba kafwaninwepo kuteja Leza. Satana amba: “Leza uyukile’mba difuku dyo mukadyako ponkapo meso akemuputuka.” Satana wādi usaka kunena’mba Yehova kebasakilangapo badye ku kino kipa kutyina bakekala na buyuki bwa pa bula. Ku mfulo, wāmulaya uno mulao wa bubela amba: “Mukekalanga bwa Leza, kuyuka biya ne bibi.”

¹⁰ Ba Adama ne Eva bādi bafwaninwe kutonga bya kulonga. Le bādi ba kutonga kuteja nyoka’ni nansha kukōkela Leza? I kya bulanda, bātongele kuleka kukōkela Leza. Bāpela Yehova bu Tata wabo, ino belunga kudi Satana. Bāshilula kwiendeja abo bene, pampikwa kukingwa na Yehova.—Ngalwilo 3:6-13.

11. Mwanda waka Yehova kālekelepo bitupu bubi bwa ba Adama ne Eva?

¹¹ Ba Adama ne Eva pa kujilula kijila kya Leza, Bājimije būmi bubwaninine. Kadi, bāikele bu balwana na Leza, mwanda ushikilwe bubi. I “wameso, atabukile butōki ku kumona bibi.” (Habakuka 1:13) Shi Yehova kālongelepo kintu pa bubi bwa ba Adama ne Eva, longa bipangwa byonso byādi bya kwikala mu kyaka. Bamwikeulu ne bantu bādi ba kwiipangula bya bine i byepi. Inoko Yehova ulamete ku misoñanya yandi, keishintangapo nansha dimo. (Ñimbo ya Mitōto 119:142) Nansha ba Adama ne  Eva byobādi na bwanapabo bwa kwitongela, ino kebādipo babwanya kwepuka bibi bilupukanga ku kutombokela Yehova. Bāfwile mwenda mafuku ne kujokela ku biloba kobātambile.—Ngalwilo 3:19.

12. I bika bifikile bana ba Adama?

¹² Pādīle ba Adama ne Eva ku kipa, Yehova wēbapelele mu kisaka kyandi. Wēbalupwidile panja pa budimi bwa Edena, kebākidipo ba kujokela’mo monka. (Ngalwilo 3:23, 24) Yehova wēbalekele bafikilwe na bibi byālupukile ku butongi bwabo. (Tanga Kupituluka 32:4, 5.) Mfulo mfolō, kebābwenyepo kadi kwiula ne pa mfulo ngikadilo ya Yehova. Adama kājimijepo’tu’nka būmi bwandi bwa kumeso bwa kutendelwa, ino i ne bwa bandi bana bene kumo. Wāpyanikile bandi bana’nka kubulwa kubwaninina, bubi ne lufu. (Loma 5:12) Adama wēbajimijije kyepelo kya kwikala’ko nyeke ne nyeke. Ba Adama ne Eva kebākidipo kadi ba kubutula mwana mubwaninine, ne babo bana nabo kebādipo ba kubutula bana babwaninine. Satana Dyabola pa kubombola ba Adama ne Eva kudi Leza, utompanga kadi kubombola ne bantu bonso.—Yoano 8:44.

13. Le Yehova wādi usakila bantu bika?

¹³ Yehova usenswe nyeke bantu. Nansha ba Adama ne Eva byobāmupelele, ino aye wādi usaka bantu bekale nandi mu kipwano kiyampe. Kadi kadipo usaka nansha umo afwe. (2 Petelo 3:9) O mwanda Leza wākwete’ko mpangiko kiponka na ponka amba bantu bapwane nandi monka. Le wādi wa kulonga kino namani pa kubulwa kusāsuka ku misoñanya yandi? Tutalei.

14. (a) Mungya Yoano 3:16, i bika bilongele Leza pa kunyongolola bantu ku bubi ne ku lufu? (b) I kipangujo’ka kyotubwanya kwisambila’po na bantu?

¹⁴ Tanga Yoano 3:16. Bantu bavule botwitanga ku Kivulukilo bayukile uno vese pa mutwe. Ino le kitapwa kya Yesu i kilengeje namani kwikale lukulupilo lwa būmi bwa nyeke? Tudi na mukenga wa kukwasha bantu bevwanije malondololo a kino kipangujo potwibeta ku Kivulukilo, potudi nabo ku Kivulukilo, ne potwibapempula mwenda mafuku. Pobenda bevwanija mvubu ya kinkūlwa, po pene bakajingulula’mba Yehova usenswe bantu kadi i wa tunangu. Le i myanda’ka itala kinkūlwa yotubwanya kwisamba nabo?

15. Le Yesu wādi mwishile namani na Adama?

¹⁵ Yehova wāletele muntu mubwaninine ubwanya kupāna būmi bwandi bu kinkūlwa. Uno muntu mubwaninine wādi ufwaninwe kulamata kudi Yehova. Wādi ufwaninwe kwikala na mutyima wa kupānina bantu būmi bwandi. (Loma 5:17-19) Yehova wātundulwile būmi bwa Yesu, kipangwa kyandi kibajinji, kutamba mūlu kwiya pano pa ntanda. (Yoano 1:14) O mwanda Yesu wādi muntu mubwaninine, enka na mwādi mwikadile Adama dibajinji. Inoko Yesu wādi mwishile na Adama, aye wālondele misoñanya ya Yehova yādi inenwe kulonda muntu mubwaninine. Nansha ke mu matompo makomokomo, kātyumwinepo kijila kya Leza nansha kimo.

16. Mwanda waka kinkūlwa i kyabuntu kilēme?

¹⁶ Lufu lwa Yesu lwa bu muntu mubwaninine, lwadi lwa kukūla bantu ku bubi ne ku lufu. Aye i mufikile senene pa mwādi mufwaninwe kwikadila Adama. Yesu wādi muntu mubwaninine, wādi ulamete bininge kudi Leza ne kumukōkela. (1 Temote 2:6) Wētufwidile,  kadi kitapwa kyandi i kishitwile bana-balume, bana-bakaji, ne bana mukenga wa kwikala na būmi bwa nyeke. (Mateo 20:28) Kinkūlwa kyo kishitwile kibelo kya kufikidila kwa mpango ya Leza.—2 Kodinda 1:19, 20.

17. Lelo kinkūlwa i kilengeje bika?

¹⁷ Yehova wēsuminwe bivule pa kwitupa kinkūlwa. (1 Petelo 1:19) Witukwete na mvubu mikatampe, wasaka’nka ne wandi Mwana mulēme etufwile. (1 Yoano 4:9, 10) Mu uno muswelo Yesu wāikele ke tata pa kyaba kya Adama. (1 Kodinda 15:45) Yesu ketupelepo enka mukenga wa kwikala na būmi bwa nyeke kete ino i ne wa kujokela mu kisaka kya Leza dyakadīlwe kantu. Kupityila ku kinkūlwa, bantu bakekala babwaninine ne Yehova ukebetabija bajokele mu kisaka kyandi pampikwa kutyumuna bijila byandi. Langa’po bidi mobikanengelela kitatyi kikekala bonso balamete Yehova ke babwaninine! Ku mfulo, bonso badi mūlu ne pano panshi bakelunga bu kisaka kimo. Batwe bonso tukekalanga bana ba Leza.—Loma 8:21.

18. I kitatyi’ka kikekala Yehova “bintu byonso ku muntu ense”?

¹⁸ Nansha bambutwile betu babajinji byobāpelele Yehova, ino Yehova wāndelele na kuswa bantu, ne kwibapa kinkūlwa. Kadi nansha byotudi ba kubulwa kubwaninina, Satana kabwanyapo kwitukankaja kulamata kudi Yehova. Kupityila ku kinkūlwa, Yehova uketukwasha tukekale boloke ne pa mfulo. Langa’po bidi mukekadila būmi kitatyi muntu “ense uyuka Mwana senene ne kulombola lwitabijo mudi aye” pakekala na būmi bwa nyeke! (Yoano 6:40) Tata wetu wa buswe ne wa tunangu ukafikidija mpango yandi ne kukwasha bantu bafikile pa bubwaninine. Kupwa Yehova ukekala “bintu byonso ku muntu ense.”—1 Kodinda 15:28.

19. (a) Le kufwija’ko pa kinkūlwa kufwaninwe kwitutonona tulonge bika? (Tala kapango, “ Tukimbei Nyeke Boba Bafwaninwe.”) (b) Le i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁹ Kufwija’ko kwetu pa kinkūlwa kufwaninwe kwitutonona tusapwile bantu bakwabo myanda itala kino kyabuntu kilēme bininge. Bantu bafwaninwe kuyuka amba Yehova i mupe na buswe bantu bonso mukenga wa kwikala na būmi bwa nyeke kupityila ku kinkūlwa. Inoko kinkūlwa i kilonge bivule kupita ne bino. I kipwije lupata lwākolomwene Satana mu budimi bwa Edena. Muswelo okipwijije’lo, tukeubandaula mu kishinte kilonda’ko.