Lelo Wadi Uyukile Kala?
Mwanda waka pa kala bene Isalela bādi batūla buko?
MU BITATYI byāsonekelwe Bible, buko bwādi butūlwa ku kisaka kya ba mukaji shi bisaka byonso bibidi bibaitabija busongi’bwa. Bādi batūla buko bwa bintu bya bulēme, banyema nansha lupeto. Kyaba kimo, bādi bengidila’bo, na mwālongele Yakoba, wāitabije kwingidila shandya Letyela myaka isamba-ibidi pa kusonga Letyela. (Ngo. 29:17, 18, 20) Le bādi batūla buko na kitungo’ka?
Carol Meyers mwifundi wa Bible unena’mba: “Buko bwādi butūlwa mwanda wa kufuta kisaka kya ba mukaji pa mwingilo wādi wingila mukaji, mwine wādi na kamweno mu bisaka byadi bidima madimi.” Kadi buko bwādi butūlwa mwanda wa kuningija kipwano kyādi kya kupwana bisaka bibidi kupityila ku busongi. Bino bisaka bibidi byādi bibwanya kwikwasha mu bitatyi bya makambakano. Ne kadi buko bwādi bulombola’mba mwana-mukaji i musongwe, ne amba usa kushiya shandi wadi umulelele ne kumukinga, ne kukafīka kwa wandi mulume.
Kutūla buko kekwādipo kulombola’mba mukaji i kintu kyobapotele nansha kyobapoteje. Dibuku dimo (Ancient Israel—Its Life and Institutions) dinena’mba: “Kisaka kya ba mwana-mukaji shi kibalombe buvule kampanda bwa lupeto nansha bintu bidingakene nalo, kino kyādi kilengeja mwine Isalela musongwe amonwe bu mupotwe. Inoko bimweka’mba [buko] bwādi bumonwa bu kintu kya kufwija’ko kisaka kya ba mukaji, ino ke bu mfutwapo yādi ifutyilwa mwana-mukaji.”
Mu matanda amo dyalelo, bantu bakilondanga kino kibidiji kya kutūla buko. Shi bambutwile bene Kidishitu abalombe buko, balekanga “mutyima [wabo] unekena uyukane ku bantu bonso.” (Fid. 4:5; 1 Ko. 10:32, 33) Mu uno muswelo balombolanga’mba ke ‘bakusanswapo lupeto,’ nansha ba lwiso. (2 Tm. 3:2) Ne kadi shi bambutwile bene Kidishitu kebalombelepo lupeto lupite bungi, mulume kakatundululapo butundaile mwanda wa kusokola buko bwa kutūla. Nansha kadi mulume kakalekapo mwingilo wa bupania mwanda wa kukimba kaji mwa kukimbila lupeto luvule lulombelwe lwa kutūla buko.
Mu bipindi bimo bya ntanda, bijila i bitunge kala buko bwa kutūla. Kokwa kobatungile’bo kala, bambutwile bene Kidishitu bakakōkela bino bijila. Mwanda waka? Mwanda Kinenwa kya Leza kisaka bene Kidishitu bakōkele “bininge ba lupusa batabuke bukatampe,” ne kukōkela bijila kebijilulapo bijila bya Leza.—Loma 13:1; Bil. 5:29.