Mungya kibutwila, batwe bonso tusakanga kumonwa bu bantu bayampe. Inoko i bikomo kulombola buyampe mu ino ntanda ya dyalelo. Mwanda bantu bavule i “bampikwa kusanswa buyampe.” (2 Tm. 3:3) Babwanya kulonda misoñanya ya abo bene ya kiyampe ne kibi, ne kunena “kiyampe amba i kibi ne kibi nakyo amba i kiyampe.” (Isa. 5:20) Ne kadi batwe bonso twikondanga pa kwikala bantu bayampe mwanda wa kitamina kyetu ne kubulwa kubwaninina kwetu. O mwanda tubwanya kwiivwana na mwiivwanine Anne, * nansha byakadi mwingidile Yehova myaka mivule, unena’mba “nkomenwanga kwitabija’mba mbwanya kwikala muntu muyampe.”

Na bya dyese, batwe bonso tubwanya kutamija buyampe! Buletwanga na mushipiditu ujila wa Leza, kadi mushipiditu wandi udi na bukomo kupita kijika kyo-kyonso kimweka ne kyampikwa kumweka kibwanya kwitukankaja pa kwikala na buyampe. Tubandaulei senene ino ngikadila ya buyampe, tumone muswelo otubwanya kwiilombola ne pa mfulo.

Mu kīpi, buyampe i ngikadila nansha mwikadila muyampe. Mubadilwa ngikadila miyampe ya mu mwikadilo, kwa kubulwa bubi nansha kiko. Buyampe bumwekelanga ku bintu byotulongela bakwetu mwanda wa kamweno kabo. I ngikadila ingila kadi miyampe imwekelanga ku bilongwa bya kukwasha bantu.

Padi kodi mumone bantu bamo balongela ba mu kisaka ne balunda nabo bintu biyampe, ino le buyampe i bukadikile’nka papo? Na bubine, bukomo bwetu bwa kulombola ino ngikadila budi na mikalo, o mwanda Bible unena’mba “kekudipo moloke nansha umo pano panshi uloñanga nyeke biyampe ne kulonga bubi mpika.” (Mus. 7:20) Mutumibwa Polo wānenene pampikwa budimbidimbi amba: “Ndyukile amba mudi ami, ke mu ngitu yami kadi, kemudipo kiyampe nansha kimo.” (Loma 7:18) Nanshi shi tusaka kutamija ino ngikadila, i biyampe tunyemene ku Nsulo ya buyampe.

Yehova Leza i mutūle’ko misoñanya ya kuyuka kyokya kiyampe. Tutanga pa mwanda wandi amba: “Abe wi muyampe kadi mingilo yobe i miyampe. Mfundije misoñanya yobe.” (Ñim. 119:68) Tubandaulei’ko bidi bintu bibidi bitala pa buyampe bwa Yehova bitelelwe mu uno vese.

Yehova i muyampe. Buyampe i ngikadila ibadilwa mu bumuntu bwa Yehova. Tulangulukilei pa byobya byālongekele kitatyi kyobāsapwidile Mosesa kudi Yehova amba: “Nkapityija buyampe bwami bonso ku meso obe.” Pāpityile ntumbo ya Yehova ne buyampe bwandi, Mosesa wāivwene bino binenwa’mba: “Yehova, Yehova, Leza wa lusa ne kanye, wija pa kukwatwa bulobo kadi muyule buswe bwa ndamatyidile ne bubine, ulombola buswe bwa ndamatyidile ku tununu ne tununu, ulekela bilubo ne kujilula ne bubi, ino kakalekapo nansha dimo kupa kipya-mambo mfuto.” (Div. 33:19; 34:6, 7) Nanshi tudi na bubinga bwa kwivwanina’mba, buyampe bo bumuntu bwine bwa Yehova. Nansha Yesu byaādi muntu muyampe kupita bonso, wānenene amba: “I kutupu muyampe poso umo kete, ke Leza kadi.”—Luka 18:19.

 Mingilo ya Yehova i miyampe. Buyampe bumwekanga mu bilongwa byonso bya Leza. “Yehova i muyampe ku bonso, kadi lusa lwandi i lumweke mu mingilo yandi yonso.” (Ñim. 145:9) Buyampe bwa Yehova kebudipo amba yeu ye yeu, i mupe bantu būmi ne byonso byobasakilwa pa kwikala bōmi. (Bil. 14:17) Buyampe bwandi bumwekanga ne kitatyi kyaetulekela. Mulembi wa mitōto wālembele amba: “Abe Yehova, wi muyampe kadi kwijepo kulekela.” (Ñim. 86:5) Tubwanya kukulupila’mba “Yehova kakasuminwapo kintu kiyampe nansha kimo boba banangila mu bululame.”​—Ñim. 84:11.

Twi bapangwe mu kyelekejo kya Leza, o mwanda tudi na bukomo bwa kwikala bayampe ne kulonga biyampe. (Ngo. 1:27) Inoko, Kinenwa kya Leza kisoñanya bengidi bandi ‘befunde kulonga biyampe.’ (Isa. 1:17) Ino i muswelo’ka otubwanya kutamija ino ngikadila isangaja? Tubandaulei’ko miswelo isatu.

Mubajinji, tubwanya kulomba mushipiditu ujila, mwine ukokeja kukwasha bene Kidishitu batamije buyampe bwa binebine. (Ngt. 5:22) Bine, mushipiditu wa Leza ubwanya kwitukwasha twifunde kusanswa biyampe ne kupela byobya bibi. (Loma 12:9) Na bubine, Bible ulombola’mba Yehova ubwanya kwitukankamika “mu bilongwa ne binenwa byonso biyampe.”​—2 Ts. 2:16, 17.

Wa bubidi, tufwaninwe kutanga Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu. Shi tulonge namino, Yehova ubwanya kwitufundija “dishinda dyonso dya kyokya kiyampe,” ne kwituteakanya “mwa kwingidila mwingilo onso muyampe.” (Nki. 2:9; 2 Tm. 3:17) Shi tutanga ne kulangulukila’po, tukayuja mu mityima yetu bintu biyampe bitala padi Leza ne pa kiswa-mutyima kyandi. Mu uno muswelo tukabweja kyabulēme mu kibīko kyetu kine kiketukwasha mwenda mafuku.​—Luka 6:45; Ef. 5:9.

Wa busatu, tufwaninwe kulonga bukomo bwa ‘kwiula byobya biyampe.’ (3 Yo. 11) Tutana bimfwa bya kwiula mu Bible. Na bubine, kimfwa kiyampe bininge i kya Yehova ne Yesu. Ino tubwanya ne kulangulukila pa bantu bakwabo bādi bayukene pa mwanda wa buyampe bwabo. Bantu babidi botubwanya kuvuluka i ba Tabita ne Banabasa. (Bil. 9:36; 11:22-24) Ubwanya kumwena mu kubandaula nsekununi yabo, shi ulangulukile pa byobālongele mwanda wa kukwasha bakwabo. Langulukila pa muswelo obwanya kukwasha muntu wa mu kisaka nansha wa mu kipwilo kyenu. Kadi kokilwa kulangulukila pa byabuyabuya byēmwenine bano bantu babidi pa mwanda wa kwikala bantu bayampe. Nobe ubwanya kwimwena bino byabuyabuya.

 Kadi tubwanya ne kulangulukila pa bimfwa bimobimo bya bantu balonga biyampe mu ano etu mafuku. Kimfwa, langulukila pa bakulumpe bengila bininge mu kipwilo, bene ‘basenswe buyampe.’ Kokelwa kulangulukila pa bakaka ba kikōkeji, bene bafundija “bintu biyampe” kupityila ku binenwa ne kimfwa kyabo. (Tet. 1:8; 2:3) Kaka umo witwa bu Roslyn unena’mba: “Mulunda nami uloñanga bukomo bukatampe bwa kukwasha ne kukankamika bakwabo mu kipwilo. Ulangulukilanga pa ngikadilo yobadi’mo, kadi divule wibapanga tubyabuntu nansha kwibakwasha mu muswelo mukwabo. Mumonanga bu muntu muyampe.”

Yehova ukankamikanga bantu bandi ‘bakimbe kiyampe.’ (Amo. 5:14) Shi tukimba kiyampe, ketukasanswapo’nka misoñanya yandi, ino tukatamija ne mutyima wa kulonga kyokya kiyampe.

Ketufwaninwepo kulanga’mba kulonga biyampe kulomba kulongela bantu bintu bikatampe nansha kwibapa byabuntu bitulumukwa. Tulete kimfwa: Le ulanga sendwe ufwatula bintu, wingidijanga’nka kapenta kamo nansha tubidi? Aye ubwanya kwingidija tupenta tuvule pa kufwatula kintu. Buyampe bwetu nabo mo monka, bubwanya kumwekela ku bilongwa biyampe bivule.

Bible witusoñanya ‘twilongolole’ kadi ‘twikale na mutyima’ wa kulonga biyampe. (2 Tm. 2:21; Tet. 3:1) Shi tutele mutyima ku ngikadilo idi’mo bakwetu, tubwanya kukimba miswelo ya kusangaja mukwetu “mwanda wa kamweno kandi, mwanda wa kumutamija.” (Loma 15:2) Kino kilomba padi ne kwibapa bintu byotudi nabyo. (Nki. 3:27) Tubwanya kwita muntu byakudya bipēla nansha kwitana mwanda wa kwikankamika. Shi tubayuka’mba muntu kampanda wabela, tubwanya kumulembela kamukanda, kukamwimuna, nansha kumwita ku telefone. Bine, tubwanya kwikala na mikenga mivule ya kunena “kyokya kiyampe mwanda wa kūbaka pokifwaninwe, amba kipāne kintu kya kamweno ku ba kwivwana’kyo.”​—Ef. 4:29.

Pamo bwa Yehova, tusakanga kulongela bantu bonso biyampe. O mwanda tulongelanga bakwetu bintu pampikwa mboloji. Muswelo muyampe i wa kusapwila bantu bonso myanda miyampe ya Bulopwe. Monka mwāsoñaninye Yesu, tusakanga kulonga biyampe nansha ke ku boba bamweka bu betushikilwe. (Luka 6:27) Ke bibipo kwikala na kanye nansha kulongela bakwetu biyampe, mwanda “bintu bidi namino kebidipo na kijila.” (Ngt. 5:22, 23) Shi tudi na mwikadilo muyampe nansha shi betulwa ne kwitupangapanga, tubwanya kukokela bantu ku bubine ne kutumbija Leza.​—1 Pe. 3:16, 17.

“Muntu muyampe wangulanga mpalo ya bilongwa byandi.” (Nki. 14:14) Le i mpalo’ka imoimo? Shi tudi biyampe na bakwetu, nabya nabo bakekala netu biyampe. (Nki. 14:22) Nansha shi bakwetu kebadipo netu biyampe, shi tulonga nyeke biyampe tubwanya kwibanekenya ne kusungulula mutyima wabo mūmu.​—Loma 12:20, kunshi kwa dyani.

Bavule babwanya kuleta bukamoni pa muswelo obamwenine’mo, baleka kulonga bibi, kebalonga biyampe. Tulangulukilei pa myanda yemwenine Nancy. Unena’mba, “mu kutama kwami nadi na kalengwa, kisekese, kadi na kibengo. Inoko ami pa kwifunda ne kwingidija misoñanya ya Leza itala kiyampe, nashilula kwivwana nsangaji. Pano i bandēmeke kadi ngidi na bulēmantu.”

Bubinga bukatampe botudi nabo bwa kutamijija buyampe i mwanda kwibutamija kusangajanga Yehova. Nansha shi bantu bavule kebamwenepo byotulonga, aye Yehova wibimwene. Uyukile senene bilongwa byetu ne milangwe yonso miyampe. (Ef. 6:7, 8) Le uketupala mpalo’ka? “Muntu muyampe witabijibwanga na Yehova.” (Nki. 12:2) Nanshi tutamijei nyeke buyampe. Yehova i mulaye “ntumbo, bulēme, ne ndoe ku muntu ense ulonga biyampe.”​—Loma 2:10.